Morgunblaðið - 04.11.1969, Síða 17
MORG'UNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 4. NÓVEMIBBR H»09
17
Byssur og skotfimi
Rætt við höfund bókarinnar, Egil Jónasson Stardal
Kápa bókarinnar
• Fyrir nokkru kom út hjá
forlagi Guðjóns Ó. Guðjóns-
sonar bók, sem mun vera sú
fyrsta sinnar tegundar, sem
gefin er út hér á landi. Bókin
nefnist „Byssur og skotfimi“,
og er höfundur hennar al-
kunnur sportveiðimaður, Egill
Jónasson Stardai cand. mag.
Egill J. Stardal
f bókinni, sem er um 200 bls.
að stærð er að finna ótalmarg
ar upplýsingar um allt, sem
viðkemur skotfimi og skot-
vopnum auk hagnýtra l«ið-
bcininga um ferðalög og veiði
ferðir í óbyggð.
• Þeir skipta nú þúsundum
hér á landi, sem hafa skot-
vopn undir höndum og leggur
höfundur áherzlu á að mark
mið sitt með ritun bókarinn-
ar sé að veita þessum mönn-
um ánægju og fróðleik, og
leitast við að auka hæfni
þeirra, en síðast en ekki sízt
stuðla að auknu öryggi í með
ferð skotvopna.
• Bókin skiptist í aðalat-
riðum í 21 kafla og þar má
meðai annars líta eftirfarandi
kaflaheiti, sem gefa hug-
mynd um efnið: Brot úr sögu
skotvopnanna, Haglabyssan,
Að skjóta á flugi, Rifflar,
Sjónaukar og sjónaukamið,
Hreinsun skotvopna, Nokkrar
varúðarreglur, Rjúpnaveiðar
og gönguferðir að vetrarlagi.
Tiðindamaður Mbl. hitti höf
undinn Egil Jónasson Stardal
að máli og bað hann segja
nokkuð frá bók sinni.
Egill sagði: — Ástæðan fyr
ir útlkoanu þessarair bóikar er
einkuim eú, að hér á landi hef
ur uim tcingan aldur viðlgenig-
izt töluverð fáfræði uim skot-
vopn. Gildir þetta jafnt um
skotmenn, sem almenning. •—
Það er von ofc'kar, sem að þess
arti bókiaútgáfu stönidum, að
bókin bæti nokkuð úr því, og
að menn fái með bókinni að-
gang að upplýsingum, sem
þeim mega að gagnd korna.
Veiðar með sikotvopnum er
aldagamalt sport í Evirópu og
hér hafa þær reyndar verið
stundaðar uim langan aldur,
þótt mikið hafi otft skort á um
leiknii og þeikkingu. — Hvað
sporthliðinni viðlkemur getum
við tekið dæmi um mann, sem
•héldi af stað með öngul og
færi á kústSkafti til að dorga
í laxveiðiá. Slílk fávizka
þætti liklega saga til næsta
bæjar. En lítum svo aftur á
veiðar með slkotvopnxim. Því
miður er það svo, að ýmsiir,
sem veiðarnar stunda vita lít
ið meir um byssiur, en það að
slkotið hleypur fram úr þeim.
Oft eru þessir menn síðan
sjáltfum sér og umhvertfinu
hættulegir og korna óorði á
alla þá, sem veiðar stunda.
í stangveiðinni hafa margir
góðir menn riðið á vaðið með
leiðbeiningum í orði og verki.
Árangurinn er nú að koma í
ljós og íslandingar eru að
verða ágætlega liðtækir á
stangveiðisviðinu.
Skotfimi er og verður stund
uð hér á landi, og etf menn
geira sér það ljóst, sjá þeir að
þar er leiðbeininga ökkl sið-
ur þörf. Ekki látum við refi
og mink leika lausum hala hér
á landi og offjölgun ýmissa
fugla og dýra verður að halda
innan hæfilegra takmarka.
Nú, svo er það líka staðreynd
að flesta langar til að fá
rjúpu og annað góðmeti í pott
inm.
Ekki megum við heldur
gleyma því, að dkotfimi er
íþrótt, ein Olympíugreinarma
og það ekki sú ómerlkasta. Á
þessu sviði erum við íslend-
ingar ákaflega tfrumstæðir og
stöndum langt að balki ann-
arra Norðurlandabúa, sem
eiga margar prýðis síkyttur.
— Er bókin þá hugsuð sem
eins konar kennslubók í skot
fimi?
— Ekki mundi ég kalla
hana beiml'íniis kennsliubók,
þótt hún geti orðið það öðkum
þræði. Auðvitað er mikill
fjöldi bóka um akotfimi til á
erlendum tungum, þær hafa
þó verið fremur sjaldgætfax
hér á landi og margar ðkki
miðaðar við íslenzkar aðstæð-
ur.
HREINDÝRIN
— Þar sem hreindýraveiðar
hafa komið all mjög við sögu
í blaðaskritfum í haust, spurð
um við Egill, hvort hann hetfði
verið á hreindýraislóðum í ár
og hvert væri álit hans á þeim
tíðindum, sem borizt hefðu
um illa særð dýr, sem sloppið
hefðu úr greipum veiðimanna.
— Ég brá mér á hreindýra-
veiðar í ágúst si., saigði Egill,
og skal játa, að það hefur kom
ið fyrir, að við hölfum rekizt
á dýr, seim sloppið höfðu særð
undan kúluim kærulausra
veiðiimanina.
— Hverjar telur þú helztu
orsakirnar fyrir þessu?
— Þær hljóta vitaslkuld að
Framhald á bls. 25
Líbanon
- á barmi glötunar?
Enn eitt ríki í M'ið-Austur
löndum hetfur blandazt inn í
offbeldi það og þjáningar sem
trölMður þeim beimshluta.
Þessi yfirstandandi harm-
leikiur á rætur sinar að rekja
til leyniisamninigs milli Enig-
lendinga og Frakka, sem gerð
ur var í fyrri heimsstyrjöld-
inni, um skiptingu Arabahér-
aða Tyrfcjaveldis. Síðan er lið
in hiálf öld, en tjaldið er enn
ekki fallið.
Libamoni hetfur hingað til
verið eins konar vin velmegun
ar í útjaðri hriragiðu ofbéld-
isins, en nú virðiist hætta á
að landið sagist nneð.
Libanon er furðúilegt land.
Það er fátæfct af náttúruauð-
æfum, en hefur auðigazt fyrir
tilstiíHi íbúa sintraa, eins og
Grikkland, Svisis og Skotland
Þú hittix Lílbana, eins og þú
Ihittir Grikki, Svisslendinga og
Skota, í verzluraarerind'um út
um lallan heim. Árið 1956, þeg
ar ég var í Ástralíiu, kiomst
óg að því að það voru 16
þúsund Libaraar í Sydney. Og
það eru enn fLeiri í Suffiur-
Amerífcu.
Þegar maður flýgur í norð-
vesitur frá Karadhi, yfir sýr-
lenizjfeu eyðimöikina sér mað-
ur fjaillgarða Lílbanon rísa
upp úr hitamistrirau, átoráðn-
aðan vetrarsrajó enn á tindium
þeirra. Snævi þakira fjöll xxm
lyfcja vin sem er paradís út-
lægra Líbana, þegar þeir fiá
hiekraþrá og sraúa atftur etftir
að hafa satfnað auðætfum er-
leradis.
Líbanon er vinsœll ferða-
mannastaður meða.1 arabiskra
olí'ukónga, og bandarískra Ol
mifcaupmanraa, sem viija hvíla
sig á drungaleigum Arabarffcj-
unum, þar sem jörðin ósar atf
fljótandi gulli. En fjalllendi
sem raáttúran hetfur gert að
griðastað fyrir auðkýfinga, er
einnig um leið tilvalinn stað-
ur fyrir skæruliða. Eins og
(hið OLpum umllxxkita Sviss, er
Lílbanon víigi frá náttúrunn-
ar hendi, og eins og Sviss-
lendiragar, vita Libana-r það
ósköp vel, og einnig nágrann
ar þeirra. Þægilegur griða-
staðiur getur breytzt 1 blóð-
luigan vfgvölL Hvers vegna
t.d. eru kristnir meran, Drús-
ar og Shiite miúihameðstrúar-
menn svo stór (hluti atf hinrai
sundiurleitu íbúahjörð lands-
ins?
Vegna þess að á liðraum öld
um fundu þessir otfsóttu minni
hlutar hæli í Lílbanon fyrir
Surani múhameðstrúarmöranura
um, eftir að þeir ofstækis-
menn voru orðnir stærsti ætt
bálkiurinn í Mið-Austurlönd-
ium.
f nútímiaisögu Llbanon eru
þrjú örlaigarík tímamót.
1860 var mikill fjöldi krist
irana marana myrtur atf Drús-
um. Frakkar seradu lið til
íhlutunar, og sá hliuti Liban-
on, þar sem kriistnir menn
vonu fjölmennastir, vargerð-
ur að sjálfráðu héraffii með
kristnum landstjóra, Ottoman
ar voru enn yfirlénsherrar,
en> öll Evrópuríkira ábyrigðluet
stjórnarskrá héraðlsins.
Árið 1920 gerðiu Frakkar
Líbanon að rifci undir
franskri stjórn, etftir að hafa
torakið Faisal koniung frá Sýr
landi, með vopnavaldi, og um
leið stækkuðu þeir landið um
(hielmirag á kostnað Sýrlarads.
Borgin Beitur, sem áðKxr lá
utan marka hine sjálfráða hér
aðs toristinna manna, varð nú
höfuðborg þess.
Árið 1968, gerðú svo ísra-
elsmenn árás á flugvöllinn í
Beirut og eyðiíl'ögðu mikinn
hluta fLugflota Middle East
Airlines, fkigfélagsins, í
befndarskyni fyrir fluigvéla-
rán palestíniumanna, sem Líb
anon átti enigan þátt í og gat
ófcki fcomið í veg fyrir.
Ef þaiu eru tekin saman eru
1968 og 1920 hættuleg blanda.
Útvikkuin landamæra Líhan-
on var allis engin umhyggja
fyrir öðrum, atf háltfu Frakka,
heldur aðeins Lævíslegt bragð
til að „fcljúfa og stjórna" og
þeir sem áttu að njóta góðs
atf aðgerðiunum, að niafninu til
voru þess í stað fórnarlömlb
þeixra. Það sem áffiux var
tiltölulega beilsteypt og sam-
kynja, sjálfráða hérað, er raú
orðið víffifemt, losaraJegt með
ótal ættbálfcum og trúflokk-
um, og kristnir meran líklega
í minnihluta. Þegar það fékk
sjálfstæði eftir síðari heims-
styrjöLdina, var arfurinn frá
Frafcklandi, það ertfiða vanda
rniál að setj'a saman stjórn sem
allir aðilar gætu sætt sig við.
Bæði hinér kristnu Líbaraar
og múhameffistrúarmieranirrair
vonu kliotfnir í Skoðunnxm sin-
um, og svo voriu Drúsarnir
þriðlja hreyfingin,
Reynt var að Leysa vanda-
málið með því að Skipta öll-
uim opinberum málum í 11
flokka eða deildir, og láta
hverjum t'rúarbragðaiflokiki í
hendur embætti í samiræmi við
meðlimafjölda hanis — eða
kannski öllu heldur í sam-
ræmi við stjórnmálaleg völd
og efnahaig. (Stjórnin lætur
ekki fara fram manntal).
Stjórnarskráin hetfur alltaf
staðið völtum tfótum. Árið
1958, ték hún að hallaist
ískyggilega mikið, en var þá
rétt atf í billi með aðferð sem
kannski er verri en borgara-
styrjöld, vopraaðri íhlutun
Bandaríkjamiarana. Árás ísra-
elsmanna 1968, hafði svo ó-
skaplegar afleiðiragar fyrir
stjórramálaetefrau landsins
sem þegar átti í erfiðleifcum.
Sá sem heimsœkir Lítoanon,
verður áþreifanilega var við
muninra á efnalhag, og þeim
arada sem ríkir á þvi svæði
semi var hið upphaflega sjáltf-
ráða hérað kristirana manna, og
þeirn hluta sem Frakkar
bættu við árið 1920. Satt að
segja verður maður var við
þennan sam.a muni, ef maður
fer í leigubíl frá Ras Beirut,
þar sem erlendir ibúar eiga
heima, ásamt hiraum auðugri
kristmu Líböraum, og til auist-
uhhluta borgariranar þar sem
múlhameðstrúarmenra hafast
einkum við.
í Austur-Beirut, eins og á
hin.xxim viðbótarsvæðunum, er
nokkur fátækt og víða gefur
að líta. myndir atf Nasser tfor-
seta Bgyptalands. Þó er eng
inn vafi á að jatfravel viðbót-
arhéruð Líbanon þrífast bet-
ur og fólkið hetfur það betrg
en víðast annars staðar í heimi
Araba, nema þar sem olxan
Ulóir hvað mest.
Þrátt fyrir þetta verður því
ekki neitað, að töLuverð tog-
streita á sér stað m.Llli trúar-
bragðatflokka, jafnt sem launa
flokka. Það getur því mjög
hæglega soðið uppúr.
Og hvernig breigðast svo
LSbanar við stríðinu sem
skæruliðar frá Palestínu' hatfa
fært inn í land þeirra ásamt
ísraelsmönnum. Flugvöilur-
inn í Beirut er ein af mið-
stöðvuim fiugumferðar í heim
inum. Hann er og haigkvæm
ur fyrir Palestínu skæruliða
sem eru að ræraa ísraelskum
flugvélum, og fyrir Israels-
menn sem vilja hetfna sdn.
Landamæri Líbanon bjóða
upp á hagfcvæma staði fyrir
skæruliðabúðir, og þaðan geta
þeir gert árásir yfir landa-
mærin, á ísrael. Hinir auð-
xxigu kristnu menn eru sjáltf-
sagt jafn rsiðir og aðrir Líb-
anar, vegna áráear fsraelis-
mianna á flugvöllinn í Beirut.
En þeir eru líka reiðir við
Palestínuariaba, fyrir að gef-a
tilefni til árásarinraar. Mú-
hamieðstrúarmeranirnir hafa
hins vegar ekki eins miklu að
tapa, og því ólífclegra að þeir
eigi í harðri innri baráttu um
bivort þeir eigi að styðja
skæruliðana í baráttunni við
erkifjandann, á kostnað lítfs-
þæginda og rólegheita. En
þeir gætu óneitaniega tapað
hvoru tveggja etf ísraelsmenn
þættust þurfa að taka þá til
bæna.
Er það þá mögulegt fyrir
kristna Líbana að halda land
inu sameinuðu? Getur land-
ið staðizt álagið og spenn-
una vegna stríðs ísraels
manna og Aratoa? Verður Pa>l-
estínu skæruliðu-num í Lifoan
on fylgt eftir með sýrlenzk-
um og íröns'kum hermönn'umi,
sem yrði sjál'fsagt til þesis að
ísraelskir henmenn bættust í
hópinra? Ef ísraelsmenn gera
innrás í landið, verða það
vafalaust einhverjir hættuleg
ustu landvinniragar sem þeir
hafa lagt út L Fyrir Líbanon
yrðu það endalokin.
Observe-r Dr. Arnold Toynbee