Morgunblaðið - 08.04.1971, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 8. APRÍL 1971
Árbók Ferðafélagsins
—■ um Kjalveg er koniin út
ÁRBÓK Ferðafélags íslands
árið 1971 er komin út og fjallar
um Kjalveg hinn foma, rituð af
Hallgrími Jónassyni. Er ''þetta
þykk árbók og ýtarleg, Kjalvegs
lýsing 172 blaðsíður og fylgir
maÆnaiSkrá. Ein viðbót er í bók-
inni um félagsmál að venju. í
bókinni er fjöldi mynda, bæði
svarthvítra og litmynda og hef-
ur Páll Jónssn tekið mjög marg
ar, en aðrir ljósmyndarar eiga
þar einnig myndir. Á forsíðu er
litmynd og litað kort af Kjal-
vegí á fyrsta blaði.
í formála gerir Hallgrímur
Jónasson grein fyrir þessari ár-
bók og segir m.a.: „Fljótlega
eftir að út kom árbók Ferða-
félags íslands 1967 um Sprengi-
sand, vaknaði hjá mér nokkur
löngun til þess að rita hliðstætt
verk um Kjalveg, þ.e. leiðina
vestan Hofsjökuls, milli Ámes-
eýslu og Skagafjarðarbyggða.
Sú leið er forn og var fjölfarin
öldum saman, þótt nú sé norð-
urhluti hennar aflagður fyrir
löngu sem samgönguæð. Þessi
ætlun mín hefur efalítið eflzt
eitthvað við það, hve Sprengi-
samdsbókiinmi var tekið af mik-
illi velvild, er hún kom út.
Saman við þessa hugmynd féll
svo vilji félagsstjórnar um rit-
un slíkrar bókar.“
Segir Hallgrímur síðan frá
för, sem þeír Páll Jónsson, rit-
stjóri Árbókarinnar, fóru norð-
ur í Skagafjörð 1969, fengu þar
leiðsögumann og hesta og héldu
í fjögurra daga ferð suðvestur
á heiðar. Fylgdarmaður var
Björn bóndi Egilsson á Sveins-
stöðum í Tungusveit, sem er
þaulkunnugur á Norðuröræfum.
En á leiðinni af Kjalvegi suður
í Hrunamannahrepp, austan
Hvítár komu til liðs við Hall-
grím bræðurnir Bjarni bóndi
Matthíasson á Fossi og dr. Har-
aldur, menntaskólakennari á
Laugarvatni, en Bjarni er ger-
kunnugur þeim slóðum. Um
jarðfræðileg efni er stuðzt við
jarðfræðiuppdrátt Guðmundar
Kj artanssonar.
Tekur Hallgrímur fram að
bókin sé öll um óbyggðir, eins
og sú um Sprengisand. Segir
hann að Kjölur og Kjalvegur
hafi lengi verið sér hugstætt
efni.
9 •
Nemendur og kennarar Stýrimannaskólans um borð í Árna Friðrikssyni.
Styrimannsefnin út á rannsóknaskipi
— Sovézkir
hermenn
Framhald af bls. 19.
fjölgað um tvö þúsund, en áætl-
að er að fyrir hafi verið í land-
Inu 16 þúsund hermenn.
Einnig hefur verið mikið flutt
til Egyptalands af sovézkum
eldflaugum, og eru flaugarnar
af gerðunum SAM-2 og SAM-3.
Starfrækja sovézkir hermenn
margar eldflaugastöðvanna. Að
sögn brezkra sérfræðinga, ráku
Rússar 80 stöðvar fyrir SAM-3
eldflaugar í Egyptalandi fyrir
síðustu mánaðamót, og auk þess
margar SAM-2 stöðvar. Þá
segja brezku sérfræðingarnir
að auknir hafi verið flutningar
á sovézkum þotum og flutninga
tækjum til Egyptalands. Eru
þotumar af gerðinni Mig-21J,
og telja sérfræðingamir að
sovézkir flugmenn fljúgi 150
þeirra.
Reyndu
vörpuháf
UM MARGRA ára skeið hefur
Ragnar Breiðfjörð unnið að
einiskonar vörpuháfi, seim direg-
inn er undir skipinu, og ætlað-
ur fyrst og fremst til að veiða
fisk, sem torfar sig. Nemendur
Stýrimannaskólans hafa í vetur
unnið að því að setja þennan
vörpuháf upp umdir stjóm Ingi-
bengs Kristímssoniar, verknéims-
kennara Stýrimannaskólans.
Á þriðjudagsmorguninn fóru
nemendur ásamt tveimur kenm-
urum sínum út á Árna Friðriks-
syni, til að prófa þetta veiðar-
færl í annan stað fóiriu nieim-
endur út á rannsóknaskipinu
til að kynna sér vinnubrögð við
flotvörpu á skutskipi. Var
fréttamaður Mbl., Ásgeir Jak-
obsson, með í förinni.
Haldið var fyrst út í Akranes
forir og flotvörpunni kastað
þar og tekið eitt hal. Aflinn var
ein grásleppa. Að loknu þessu,
æfðu nemendur sig í að taka
sólarhæð um hádegisbilið og
gera staðarákvarðanir með
hornamælingu, radarmiðunum
og lóranmiðunum. Síðari hluta
dagsins var svo haldið í Hval-
fjörð og Bnedðfjörðsihátfi kaistað
þar eina og hálfa sjómílu und-
an Mjóanesi. Nemendur og
kennarar þeirra unnu á leiðinni
upp í Hvalfjörð að því að
tengja háfinn vírum og útbúa
hann til köstunar. Það gekk
ágætlega að kasta. Togað var í
50 mínútur á tveggja sjómílna
ferð, skipinu var tvívegs snúið
og hélzt háfurinn vel klár. Það
tók ekki nema 10 mínútur að
innbyrða háfinn. Aflinn var
loðnuhængur ásamt hrygnu
sinni.
Var það einróma álit allra,
sem fóru þessa ferð, að hún,
tilraunin, hafi lukkazt mjög vel
og þetta veiðarfæri lofi góðu
Gos í Etnu
Hraun rennur úr 5 nýjum gígum
Catania, Sifciley, 6. apríl AP.
MIKIÐ gos <er nú í eldfjallinu
Vatnsleiðslan til Eyja
Henra ritstjóri.
í TILEFNI fréttar í biaði yðar
eH. sunnudag, um skemmdir á
neðamsjávarvatinisileiðslunini tiO.
Vestmamnaeyja viil ég vinsam-
legast biðja yður að birta eftir-
farandi athugaisemd:
Áður e<n fyrri vatnisleiðsilain
var lögð, árið 1968, var vitað
að sprengj a þyrfti rás fjnrir haina
frá laindtaiki í gegnium hafolar-
mynmdð og svo iangt út, að saind-
botini væri náð, þar sem hún,
vegma þyngdair sykki í sandimn.
Með æmum til'kostnaði var
þetta geirt og reyndist rásim
þurfa að vera 600 metra iömg.
Þar tók við samdbotn, sem náði
ídla leið til lainds.
Eftir að ákvörðun var tekin
sl. sumar uffl lögn anmarrar
Árni Matthías-
son látinn
ÁRNI Matthíasson, rakari á
ísafirði, sem lengi var Ijós-
myndari Mbl. á staðnum lézt í
sjúkrahúsi í Kaupmannahöfn sl.
mánudag, eftir langa og erfiða
sjúkralegu. Árni var ísfirðingur
og rak um áratugaskeið rakara
stofu á ísafirði, þar sem faðir
hans var kaupmaður og rakari.
Hann var áhugamaður um ljós-
myndun og birtust margar
rnyndir eftir hann í Mbl.
leiðslu var kafairi femjgimm til að
kamna legu fyrri leiðalummar, að-
aðailega með það í huga að
kammia hvort stórgrýti hefði bor-
izt í rásimia og hvaða ráðstafamir
þyrfti að gera til aið hreiirnsu
hama ef svo væri.
Við þá aithiuigum kom í Ijós, að
30 metra breitt belti, þar sem
áður vaæ samdbotn, var miú hörð
k)löpp og hafði leiðellairt náð að
hreyfast á því svæði og yzta
vömn hemmar orðið fyriir nokkr-
um ákemmdum. Gert var við
leiðsQumia og hún sáðam færð
nokkuð til é betri botm.
Næsta sumar verður rásim
lemgd, þammig að hún nái öirugg-
lega út á varamlegam samdbotm,
og þair með ætti hætta á skemrnd
um að verða hverfamdi.
Ég álit rétt að þetta komi
fram, því vissuilega s«kiptir það
aJLa lamdamemm nokkru máli,
beimit eða óbeimt, hvort vatms-
leiðsiluTmiar tM Eyja reynast ör-
uggar. Kemur þar tvemmt tM. I
fyrsta iaigi er stór hliuiti fiskiðm-
aðar laindsins í hættu ef leiðsl-
urmar bila, og í öðm laigi eru
fraimkvæmdir þessar verulega
styrktar af almaminiafé og ber því
almemminigi í lamdimu réttur tM
að vita hversu fjárfestimg þessd
reyniisit.
Með þö(kk fyrir birtinguma.
M. Magnnsson.
Etnu á Sikiley. Hafa fimm mýir
gígar opnazt neðan við hátind
fjalisins, em rok og blindbylur
hafa komið í veg fyrir að vis-
indamenn ikæmust nálægt gos-
stöðvunum til að kanna livort
þorpum við f.jallsræturnar stafi
hætta <af ihraunirennsli.
Einn gíganna myndaðist að-
eins tuttugu metrum fra rann-
sóknarstöð ofarlega i fjallinu, og
hefur hraunrennsli frá gígnum
skemmt eina álmu stöðvarinnar.
Segja V'ísindamennimir að hraði
hraunrennslisins sé um 200 m
á kfbuklkiustund.
Gígaroir fimm haifá myndazt
á undanföroum sólarhring, og
eru þeiir um 400 metrum fyrir
neðan heesta tind Etnu, en fjaililið
er 3.300 metrar.
Visindamenn undir forustu
svissnesika eldfjafflasérfræðings-
ins Alfreds Rittmans prófessors
reyndu að komast upp ,að gos-
svæðinu í morgun, en tókst það
ekkd. Segja þeir að vindhraðinn
hafi verið um 200 kUómetrar á
klutokusbund, oig að þeir hafi
þurft að leita vars undan bylm-
um. Rittman próflessor sagði
fréttamönnum að ekki væri unnt
á þessu sti/gi málsins að segja
hvort hætta stafaði af gosinu.
Þó hélt hann að svo væri ekki,
að minnsta kosti í bMi. Hann
sagði ennfremur að sumar hraun
el'flurnar væmu þriggja metra há-
ar og rúmlega 50 metra bredðar.
Engin byggð er í hlíðum Etnu,
og aukist ekki hraunstraumur-
inn verulega, eru nálæg þorp
ekiki í hættu.
Sólarhæðin tekin.
Norskir rithöfundar
— semja við útvarpið
EFTIR rúmlega mámiaðarverfcfaH
norsikira riithöfunda og ammairra
norræmma höfunda gagmivart
norska úitvarpimu og sjón'vairpimu,
hafa nú tekizt sættir, og hafa
höfumdar á mý veitt morska út-
vairpimu leyfi tifl. flutmdmigs á
verkuim sínum, emda hefur út-
vairpið nú gerngið að þeim ®am-
komulaigsgrumdvedJ i, sem það
hiafnaði í febrúatr, áðuir em tii
verkfailsims kom.
Eims og áðuir hefur komið fram
í fréttum, stöðvuðu norsfcu rit-
höfuindasamtökim fllutmimg á öll-
um ritveirkuim félaga simma í
miorska útvairpimu hirnm 9. febrú-
ar síðastliðimm. Rithöfumdaisam-
tök himma Noirðuxlamdiammia, þair
á meðai fslamd.s, studdu baráttu
morsiku höfumdamma með því að
banina eimmig fluitoiinig á verkum
meðlima simma í morsíka útvairp-
imu, meðan á deMummi stæði.
Hinm 18. marz sáðástliðimm
fleystdst svo deiliam Skyndilega
eftir viðræðufumd, sem stjórm
morSka útvarpsims átti með
stjórm norsku rifchöfumdaisiaimtak-
amma, og gekik útvairpið þá að
þeim saim.n in gsgrund vedlli, sem
fyrir <16, áður en verfcfaflilið
hófst.
— Daley
Framhald af bls. 19.
demófcrata í Chicaigo. Daley
sætti harðri gagtnrýmii vegma
óeirðammia við landsfued demó-
kraita í Chicaigo fyrir forseta-
kosmingaæmiar 1968. Andstæðimg-
ur hams, Friedmam, sem naut
stuðinimgs repúblifcamia og ó-
ánægðra demókrata em bauð sig
fram sem óháður, stakaði Dafley
um spiBIimigu og óstjórm og lýsti
yfir því að hamm mumdi hreimsa
tM í borgarstjóiriniimmi.