Morgunblaðið - 30.10.1971, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 30. OKTÓBER 1971
13
Gísli Björnsson, Hafsteinn Guðmundsson og Björn Jóliannsson með Árbókina 1970. (Ljósm.
Kr. Ben.).
Árbókin 1970 komin út
BÓKAÚTGÁFAN Þjóðsaga
hefur nýlega sent á markað
sjötta bindi árbókarinnar um
stórviðburði líðandi stundar í
myndiim og máli og er þetta
bókin Árið 1970. Aftast í bók-
inns er íslenzkur sérkafli. Ár-
bækurnar hafa frá upphafi
verið mjög eftirsóttar, en enn
mun unnt að fá þær allar,
þótt upplag sumra ára sé orð-
ið mjög takmarkað.
Hafsiteinn Gu ftmu nd.s.son,
framikvæmda.stjóri Prenlhúss
Hafstóns Guðmiundssonar að
Bygiggarði, Seltjarmamesi,
kvnnti í fyrrada'g mýju bókima
fyrir firéttaimömmiuim og voru
þar eimmig staddiir Gisli Ólafs-
son, risitjóiri, sem annast hef-
ur ritsitjóm erienda kafian.s
og Bjöm Jóhammissom, frétta-
stjóri, sem tók saman inm-
lemda kafla bókarinmar. Bókin
er gefin úit í samvinnu við
Weltrundseha u-Veii ag AG í
Sviss og er bðkin prentuð í
þess. Undirbúningur að Árbók
1971 er þegair hafinn og lamgt
kominn, þar eð hál.ft árið er
nú nær tdlbúið. Bólkin hefur
umdanifarin ár verið gefim út i
4000 eintöikum og er svo enn,
en ásikiriifendur eru hátt á
þriðja þúsund.
Hafisiteinm Guðmundsson
sagði á blaðaimamnafumdimum
í fyrradag, að er íyrirtæki
hans hefðd ráðizt í það að gefa
úf sérstakan imnleedian kafla
seim viðauka við árbókina,
hafi það gefizt mjög vel. Slik-
ur sérkaffli hafði þá hvergi
verið gefinn út með bókinni,
sem kemur nú út í 16 þjóð-
löndum. Þessi hugmynd er nú
nýtt af fileiruim en Islending-
um, t d. gefa Frakkar út sér-
stalkam fransikan ikafla, svo og
ísraelismenn. Alþjóðleg útgáfa
bókarinnar hófst rélf eftir
stríðið, en þá voru fyrstu ár-
in tvö eða þrjú saman í einu
bindd.
Zúrich. Setning íslenzka texta
bókarinnar er gerð í Prenit-
húsi Hafsteins Guðmundsson-
ar.
Árbókiin 1970 er 320 blað-
siíður að stærð í stóru broti.
Mynddr í bókinni skipta hundr
uðum og er f jöldi þedrra í i’ilt-
um. 1 ísilenzka ikafianum eru
75 myndir, þar af 8 í lit. Bók-
inni fylJgja nafnaskrár, sitaða-
og atburðaskrá og slkrá yfii
höfunda islenzka kafUams. —
Þjóðsaga telur íslenzka kadl-
ann auka giidi bókarinnar
mjög mikið og á nasstu árum
verður sitefnt að því að auka
hanm. Kafiinn er ekifci tæm-
andi við'burðaannáll, en er
engu að síður „ómetandegur
fyrtir sérhvert heimáli, sem
eignast viilfl safn árbókanna".
Þungamiðja bókarinnar er þó
erlendi kafiliinn. Þá er einmig
sérstakiur kaiflli fyrir íþróttdr.
Áskrifenduir bókanna njóta
afborgunarsfcilmá'la, óski þeir
Bátakjarasamn-
ingum sagt upp
FLESTÖLL sjómannafélögin
sögðu í gær upp bréflega báta-
kjarasamningunum og verða
þeir því lausir frá og með ára-
mótunum. Enn hafa samninga-
mnleitanir ekki hafizt, en sjó-
mannafélögin hafa afhent kröfur
sínar, sem eru þrjár aðalkröfur,
auk ýmissa lagfæringa á samn-
ingum.
Samkvæmt upplýsingum Jóns
Sigurðssonar eru kröfur félag-
anna þær að kauptrygging verði
hækkuð úr 20 þúsund krónum í
35 þúsund krónur. Þá er þess
krafizt að líf- og örorkubætur
hækki — 600 þúsund króna líf-
trygging hækki i eina milljón
kr. og örorkubætur við varan-
lega örorku hækki úr 800 þús.
kr. í 1200 þúsund krónur.
1 þriðja lagi krefjast báta-
sjómenn þess að skiptahundraðs-
hluti hækki um þrjá. Hann er
nú frá 31,5% til 35,5%, en kraf-
an er að hann verði 34,5 til
38,5%. Að sögn Jóns mun hér
vera um 10% til 12% hækkun
að ræða.
Ellert B. Schram;
Óvissa ríkti í lána-
málum námsmanna
— en henni hefur verið. eytt
Kvefsóttartil-
felli tvöfaldast
í SKÝRSLU frá borgariseknis-
embættinu er þesis getið, að kvef
sótt hafi aukizt urn það bil
100% í víkunini 10. til 16. októ-
ber, miðtað við vikun.a á undan.
— Saimíkvæimt skýmslum læfcnia
voru 209 kvefsóttartilfelli um-
jrædda viku, en aðeins 102 vik-
uma áðuir. Töluverð aukni.ng
varð einnig í lungnakvefstilfell-
uim, eða úr 14 í 21.
Samkvæmt upplýséngum borg-
ariæknis, Jónis Sigurðssonar,
þarf ekki að vera um kvefsóttar
fatraldur að ræða, þótt aukning
írá eirrni viku til anniasnrar sé
svo imikil. Verði hiins vegar aukn
inigin vifcuna á eftir eins mdfkil,
má ætla að tilefini gefizt til þesis
að ætla að farsótt sé á ferðinmi.
Slkýnsluir þar um liggja ekki enn
fyiriir.
Kvefsótt vill oft magnast
meðal mianna er haustar og vet-
ur byrjar. Fólk gætir sín þá síð-
ur á kólnandi veðráttu — veður
er oft faguirt, en kalt og því býr
þa@ sig verr. Afleiðiingar verða
svo oft og tíðum aukin kvefsótt
meðal fólks.
Brezka við-
ræðunefndin
SVO SEM getið hefur verið í
Mbl. hefjast viðræður Breta og
íslendinga vegna væntanlegrar
útfærslu landhelginnar í London
dagana 3. og 4. nóvember. Við-
ræðunefnd Breta hefur nú verið
kunngerð, en áður hefur verið
sagt frá því hverjir tækju þátt
í viðræðunum af hálfu Íslírtid-
inga.
í brezku viðræðunefndinm
eru H. B. C. Keeble, formaður,
H. A. Dudgeon, R. Eaton, M. Elli
ot, J. Graham, J. Lewless, P.
Pooley, R. Small og A. C. Torpe.
Fornihvammur:
Perusala
í Hveragerdi
Rjúpnaveiði
með betra móti
Hvemagerði, 29. otkt.
Lionisklúbbur Hveragerðis (
éfmiir tiil perusölu sunnudag-
inn 31. ókt. Ágóði verður not- }
aður til stuðnings líknar- og (
/ meniuingammáluim. Voniaat fé-|
llágar eftir góðum undirtekt-]
\ iwn Hvergerðimga. — Georg.
Fomahvammi, 29. október.
BJtjPNAVEIÐI hefur verið ineð
betra móti í ár hér á Snjófjöll-
ununi og Snjóf jallakanibiiiuin.
Veðurguðirnir hafa þó ekki ver-
ið rjúpnaskyttuni hagstæðir und-
anfarnar helgar, því að bæði hef-
ur rignt og snjóað og þess á niilli
oft verið þoka.
Veiðimnemin hafa ekki sótt eins
fast og venj'ulega hin.gað upp-
eftir, og er það vafalaust vegna
veð'ráttiunnar. Noklkuð mikið hef-
ur sézt af rjúpu nú í býrjun
vetrar, og má te'lja fullvíst að
rjúpmastofninn sé í vex'ti, en hann
hefur undanfarin tvö ár verið i
lágimarki. — Rjúpnaveiðitiminn
hóf.st semn k'ummuigit er þ. 15. þ. m.
og lýkuir 15. deseimber.
Hafsteinm.
HÁTTVIRTUM stjórnarsinnum
hefur verið heldur betur niðri
fyrir vegna fyrirspurnar minnar
á Alþingi i fyrradag varðandi
lánamál íslenzkra námsmanna.
Þrir ráðherranna sáu ástæðu til
að taka til andsvara og í mál-
gögnum þeirra í gær er farið
fjálglegum orðum um „skömm“
og „frumhlaup" og „auglýsinga-
starfsemi" hins nýja þing-
manns.
1 hverju er nú þessi skömm
fólgin?
Fyrirspurn mín var sprottinn
af þeim barnaskap að halda, að
mank ætti að taka á þeim til-
lögum, sem rikisstjórnin hefur
lagt fram með fjárlagafrum-
varpi sínu; þeirri einfeldni að
álíta að þær tillögur ættu við
rök að styðjast.
Þar er gert ráð fyrir fjárveit-
ingu til lánasjóðsins, sem er kr.
90 millj. lægri en Lánasjóður ísl.
námsmanna hefur áætlað og far-
ið fram á. Minna tilefni hefur
stundum gefizt til fyrirspurna
á hinu háa Alþingi.
★
Ráðherra svaraði fyrirspurn-
inni svo til, að áætlun lánasjóðs-
ins hefði ekki legið fyrir, þegar
gengið var frá fjárlagafrum-
varpinu. Spyrja mætti þá, hvað-
an sú tala komi, sem sett var
inn í frumvarpið og hvers vegna
sé verið að útskýra hana í
greinargerð, ef ekkert er meint
með henni. Og spyrja mætti
einnig, af hverju fjármálaráð-
herra tók ekki af skarið um fyr-
irætlan ríkisstjórnarinnar i fjár-
lagaræðu sinni, en þá hafði
áætlun lánasjóðsins vissulega
borizt. Áætlunin lá reyndar fyr-
ir 26. ágúst sl. og trúi því hver
sem vill, að þá hafi verið búið
að ganga frá fjárlagafrumvarp-
inu. En látum það vera.
Ég skal ekki mótmæla þess-
um útskýringum ráðherra né
efast um, að vilji hafi staðið til,
að taka tillögur lánasjóðsins til
greina. Ég vísa hins vegar á bug
fullyrðingum um, að fyrirspurn
min hafi verið frumhlaup, þar
sem námsmönnum og stjóm
lánasjóðsins hefði mátt vera
ljóst, að fallizt yrði á tillögur
þeirra. Staðreyndirnar eru þvert
á móti þær, að algjör óvissa hef-
ur ríkt i lánamálum námsmanna
á þessu hausti, einmitt vegna
þess að sikýr og ótviræð svör
ríkisstjórnarinnar höfðu ekki
fengizt.
★
Fyrir þá, sem nenna að hirða
um staðreyndir, vil ég vitna í
þrjú bréf, máli mínu til sönn-
unar:
1. Með bréfi dags. 17. okt. (af-
rit sent menntamálaráðuneyti)
vekja námsmenn í Stokkhólmi
athygli á þvi, að greiðslum náms
lána hafi seinkað fram úr hófi
og mótmæla þeim drætti harð-
lega. Þessi dráttur stafaði auð-
vitað af þeirri ástæðu einni, að
lánasjóðurinn var í óvissu um,
hvort hann ætti að styðjast við
eigin áætlun eða tillögu í íjár-
lagafrumvarpi.
2. Með bréfi dags. 22. okt. sl.
óskaði hagsmunanefnd SHl eftir
stuðningi fjármálaráðherra,
menntamálaráðherra og þing-
flokka, við tillögur lánasjóðsins.
Ólíklegt er, að stúdentaráð láti
í ljós áhyggjur sínar og hvetji
til stuðnings, m.a. fjármálaráð-
herra, ef þessum aðilum mátti
vera kunnugt um að tillögur
lánasjóðsins yrðu að fullu tekn-
ar til greina. Og því var þá þessu
bréfi ekki svarað, svo allur vafi
yrði af tekinn?
3. Með bréfi sjálfrar stjórnar
lánasjóðsins frá 26. okt. sl. til
menntamálaráðuneytis, lætur
stjórnin í ljós áhyggjur sinar
„yfir þeirri óvissu, sem enn rík-
ir um endanlega afgreiðslu á til-
lögum stjórnar sjóðsins". 1 bréf-
inu segir ennfremur, að það h£ifi
aldrei gerzt, að fram hafi verið
bornar róttækar breytingartil-
lögur á Alþingi til hækkunar á
tillögum fjárlagafrumvarps, en
fyrir sliku er óneitanlega grund-
völlur nú“.
★
Þarf frekar vitnanna við? Eða
má búast við því, að stjórn lána-
sjóðsins skrifi slíkt bréf nú í
lok október, ef skýr svör ríkis-
stjórnarinnar hefðu legið fyrir?
Hvort sem ríkisstjórnin hafði
eitt eða annað í huga, þá hafði
námsmönnum ekki borizt vitn-
eskja um þær hugrenningar.
Staðreyndim var sú, að ringul-
reið og óvissa ríkti í lánamál-
unum, úthlutun hafði dregizt og
greiðslum seinkað.
Fyrirspurn mín var borin
fram í þeim tilgangi að eyða
þessari óvissu og ef málgögn
sitjórniarinnar teija það skömm
og frumhlaup, þegar slík við-
leitni ber árangur, þá standa þau
í dapurlegum misskilningi um
hlutverk stjómarandstöðu og
einstakra þingmanna á Alþingi.
— Finnland
Framhald af bls. 1.
gjaldsmálum. Síðan hefur stjórn
in haft nauman þingmeirihluta.
Tekjur fólks sem vinnur við
landbúnað ollu stjómarkrepp-
unni nú. Viðræður Jafnaðar-
mannaflokksins og Miðflokksins
um lausn þessa ágreinings fóru út
um þúfur í dag, og þar með var
ljóst að ekki var unnt að bjarga
stjórninni. Jafnaðarmenn halda
því fram að uppbætur til bænda
leiði til hækkaðs vöruverðs, en
Miðflokkurinn bendir á að tekjur
landbúnaðarverkamanna hflfi
aukizt að sama skapi og iaun
anmarra launþega.