Morgunblaðið - 10.03.1972, Blaðsíða 17

MORGU'N'BL.AÐIÐ, FÖSTUDAGUR 10. MAR.Z 1972
17
UST
UÆiVDIS
EFTIR BJÖRN VIGNI
SIGURPÁLSSON.
Maður gengur inn í hvítkalkaðan
salinn og horfir undrandi í kring-
um sig. Ólikt því sem maður á
venjast í leikhúsum er ekki stól að
sjá í salnum. 1 honum miðjum er hins
vegar pallur með brú upp á aðal-
sviðið og áþekkir pallar og brýr eru
meðfraim h 1 iða r vegig ju n um beggja
vegna i salnum. Áhorfendurnir sitja
á gól fimi í sainum eða uppi á sjálfu
sviðinu eða í tröppunum upp á pall-
ana. Innan um áhorfendur vappa
leikararnir í búningum og með grim-
ur fyrir andliti, taka kunningja úr
röðum áhorfenda tali og spyrja al-
mæfltra tíðinda. Leiksýninigin er að
hefjast. Hér er tjaldið ekki dregið
frá. Áhorfendur gleyma því ósjálf-
rátt að þeir eru staddir á leiksýn-
ingu.
Já, Commedia dell’Arte. Ég er
staddur í Lilla Teatern í Helsinki,
einu fremsta leikhúsi Norðurlanda
sem koma mun hingað til lands i
sambandi við Listahátiðina. Það er
verið að sýna gleðileikinn Mandrag-
ola eftir Italska 15. aldarhöfundinn
Nicooló Machiavelli og sem leik-
stjóra hefur Lilla Teatern ráðið til
sín ungan Itala, Arturo Corso að
nafni. Þau Nils Brandt og Lilga Ko-
vanko leika Calfuccihjónin, Ulf Töm
roth leikur glæsimennið, sem leggur
hug á frúna, Asko Sarkola leitour
þjón hans, grallarann Siro, Gustav
Wiklund þjófinn og hrekkjalóminn
Ligurio og eigendur leikhússins,
hjónin Lasse Pöysti og Birgitta Ulfs-
son fara einnig með veigamikil hlut-
verk; hann leikiur bróður Timoteus og
hún káta ekkju, sem þykir gott „að
„skrifta" fyrir þessum breyzka munki.
Eftir ofurlítinn formála hefst leik-
sýningin. Salurinn iðar af lífi og
fjöri, og stundum er engu líkara en
áhorfandinn sé staddur mitt i Tati-
Heimsókn í Lilla Teatern:
Koma með „Kringum jörðina á 80
dögum“ á Listahátíð
Elina Salo — leikur prinsessuna.
áhorfenda og á þessari sýningu Lilla
Teaterm .
Sjálf voru þau Lasise Pöysti og
Birgitta Ulfsson óámægð með sýndng-
una. „Hún var steindauð", sagði
Lasse Pöysti við okkur íslenzku
blaðamennina þegar okkur gafst tæki
færi til að hitta þau hjónin að máli
eftir sýninguna á veitingastaðnum Or
feus, sem rekinn er I tenglsum við
leikhúsið. Og Birgitta Ulfsson sagði
við mig, að sennilega væri skýring-
anna að leita í leikstjóminni. „Það
kom strax fram á æfingum hversu
gjörólík sjónarmið okkar leikaranna
og Corso voru varðandi ýmis atriði í
túlkun,“ sagði hún. „Þú sérð — hann
kemur sunnan frá Italíu og eðlilega
telur hann sömu formúlur góðar og
gildar hér sem þar. En við þekkjum
okkar heimafólk, og þess vegna höf-
um við afráðið að æfa ýmis atriði
upp á nýtt með tilliti til aðstæðna
hér.“
En víkjum að Lilla Teatern sjálfu.
sögu þess og núverandi starfsemi
þess.
„Leikhúsið var stofnað fyrir rúm-
um 30 árum,“ segir Birgitta, „og var
í fyrstu eiginlega rekið sem boule-
vardd'eiikhús . . . þú veizt, flutti aðal-
lega kabaretta og revíur eða
skemmtileiki ýmiss'konar. Svo var
það 1955 að Vivica Bandler keypti
leikhúsið. Hún gjörbreytti allri starf
semi þess; gerði það að eins konar
framúrstefnuleikhúsi og hóf það til
vegs og virðingar. Við Lasse keypt-
um svo leikhúsið fyrir 5 árum, er
Vivica Bandler réðst sem leikhús-
stjóri til Stokkholms stadsteater. 1
okkar tíð hefur stefnan breytzt lítil-
lega. . . við höfum eiginlega horfið
frá framúrstefnunni og orðið meira
. . . hvað á ég að segja — já, þjóð-
félagssinnuð . . . pólitískari. Ég er
t.d. hrædd um að vinir þínir frá utan
ríkisráðuneytinu okkar hafi ekki allt
af verið yfir sig hrifnir af okkur,“
sagði hún og brosti prakkaralega
til leiðsögumanns okkar. Leik-
húsið hefur um 4Ö manna fast
starfslið, leikara og annað starfsifólk.
Það flytur sjaldnast fleiri en 5—6
leikrit á ári hverju, og Lasse Pöysti
kvað oft ganga erfiðlega að láta end
ana ná saman. „Það getur stundum
oltið á einu leikriti, eins og Mandra
gola,“ sagði hann, „sem er tiltölu-
lega kostnaðarsamt í uppfærslu en
hefur ekki tekizt nógu vel. Þess
vegna er það brýn þörf fyrir okkur
að endurskoða uppfærsluna." Lilla
Teatern er í tiltölulega nýju hús-
næði við Georgsgatan, skammt frá
Marskihótelinu, þar sem flestir ís-
lendingar búa, er þeir gista Hels-
inki. Áður var leikhúsið við Kasern
gatan í gömlu kvikmyndahúsi og þar
eru ennþá önnur heimkynni Lilla
Teatern.
Að sjálfsögðu spurði ég Birgittu
Ulfsson hvað Lilla Teatern ætlaði að
bjóða íslendingum upp á á Listahátið
inni hér í vor. „Kringum jörðina á
80 dögum, og ég held þið verðið
ekki sviknir af þvi,“ svaraði hún.
„Leikritið er aiuðvitað býggt á sögu
Jules Veme en einn okkar snjallasti
höfundur, Bengt Aldfors hefur fært
það i leikbúning. Og það er alveg
drephlægilegt. . . ég get nefnilega
trútt um talað, því ég leik ekki í því
sjállif. Leitazt er við að sýna Fhileas
Fogg — hinn dæmigerða Englend-
ing með alla sína peninga, sérvizku
og nákvæmni, þar sem hann stormar
í gegnum eitt landið af öðru án þess
að horfa í kringum sig. Hann hugs-
ar bara um það eitt að ná heim aft-
ur fy.rir tilsettan tíma. Til að undir-
striika þetta eru sett á svið ýmis atr-
iði, sem eiga að gerast í hinum
ýmsu löndum, sem Phileas Fogg á
leið um. Ó, þetta er alveg stórkost-
lega spaugilegt. Við fórum með þetta
leikrit til Berlínar nýlega, og gerð-
um mikla lukku. Uppsetmngin bygg
ist nefnilega svo mikið á látbragði,
að allir geta fylgzt með og tekið
þátt í grininu. Ég held, að þið verð-
ið ekki fyrir vonbrigðum með þessa
sýningu." Þarna eru nokkrir efnileg-
ustu leikarar Lilla Teatern í aðal-
hlutverkunum. Phileas Fogg er til að
mynda leikinn af Asko Sarkola, frá-
bærum gaman- og látbragðsleikara,
Ulf Törnroth leikur hinn dygga þjón
hans, og Elina Salo fer með hlut-
verk indversku prinsessunnar, sem
þeir félaigar bjarga svo snöfurmann-
lega af bálkestinum.
Þau Lasse Pöysti og Birgitta Ulfs-
son kváðust ætla að dvelja hér á Is-
landi nokkra daga eftir listahátíðina.
Þau sætu alþjóðlllegt leikhús'mót
sem verður haldið í Reykjavík nokkr
um dögum siðar, en þau voru áJkveð-
in i að nota tíimann á milli til að sjá
svolíitið af landimu.
Lasse Pöystl.
Ulf Törnroth — hinn dyggi þjónn.
mynd. Á hverjum palli i hverju skoti
er eitthvað að gerast, þannig að
áhorfendur eiga fullt í fangi með að
fylgjast með öllu því sem fram fer.
Leikararnir gera allt sem í þeirra
valdi stendur til að fá áhorfendur til
þátttöku í glensinu, en tekst ekki
sem skyldi. — Finnar eru ekki ósvip
aðir okkur Islendingum — stífir og
fráhrindandi; þungir á bárunni þeg-
ar því er að skipta. Frá höfundar-
ins hendi er leikurinn pornógrafísk-
ur í bezta lagi. Ekki er heldur verið
að skafa utan af hlutunum í þessari
sviðsetningu, og auðwitað voru það
atriði af þessu tagi, sem mesta ká-
tínu vöktu í röðum áhorfenda. Og
hvað sem þumbarahætti áhorfenda
leið, hef ég aldrei orðið vitni að
jafn nánu sambandi milli leikara og
Asko Sarkola — Phiieas Fogg.
Hér sjáum við nokkra helztu leikarana sem mynda kjarna Lilla Teatern
Birgitta Uifsson.