Morgunblaðið - 01.02.1973, Page 20

20 MORGUNÐLAÖIÐ, FIMMTUDAGUR 1. FEBROAR 1973
„Svik við sögunau
Frumvarp um húsafriðunarsjóð
I Ferðakostnaður ráðherra:
Tæpar 2 millj-
ónir kr. 1971
ESTGVAR Gíslason F. mælti fyr-
ir frumvarpi um húsafriðunar-
sjóð. Frumvarpið gerir ráð fyr-
ir, að tekna í húsafriðunansjóð
werði aflað annars vegar með
íramlagi úr rikissjóði, því sem
næst 20 kr. á hvert mannsbarn
og hins vegar með jafn háu
Iramlagi sveitarsjóða. Þvi setti
sjóðurinn að fá árlega um 8
mdlljónir til ráðstöfunar.
Ingvar Gístason.
Ingvar Gíslason flutti langa
og yfirgripsmikla ræSu um þró-
un húsatfriðunar hér á landi og
rakti það sem vel hefur verið
gert í þeim efnum, og nefndi
ýmsa aðila, sem lagt hetfðu
gjörva hönd að þessum málum.
Ingvar sagði að í hverri sveit
og hverju þorpi væri að finna
söguleg verðmæti. Og hirðuleysi
um verndun væri mjög algemgt.
Hvað hann sveitabæi frá sein-
ustu öld svo til gjörsamlega
horfna utan nokkrar rústir og
tóftir. Sagði þingmaðurinn það
vera svik við söguna, að ekki
væri í hverju þorpi að minnsta
kosti eitt hús, sem væri lifandi
daemi um uppbyggingu og lífs-
starf i þorpinu. Kom fram í
ræðu hans að nú væri verið að
mynda aiþjóðlega húsafriðunar-
hreyfingu á vegum Evrópuráðs-
ins, og ætti hún að starfa næstu
þrjú árin og ná hámarki með
húsafriðunarárinu 1975.
Ellert B. Sehram S sagðist
vilja taka undir það sem Ingv-
ar Glslason hefði sagt í ræðu
sinni. Kvað hann fátt geta
stuðlað betur að sögugeymd en
verndun gamaila bygginga. Otf
mikið væri u-m viðhortf, eins og
þau sem fram korou, þegar ræ-tt
var um verndun vissra gamai.la
f fyrirspurnartíma í Samein-
uðu þingi spurðist Geir Gunnars
son Alþbl. hvort að horfið yrði
að því ráði, sem veitt var heim-
ild til með lögum nr. 3. 30. janú-
ar 1970 um að setja upp sérstaka
söluskattestimpi likassa alls stað-
ar, þar sem seldar væru söl-u-
skattsskyldar vörur eða þjón-
usta. Og í öðru lagd spurði þing-
maðurinn um hvort væri ekki
hagkvæmt að setja upp sliika
kassa í vissum verziunum, sem
rétt þaetti að kanna á hverjum
tíima, um nokkurt skeið. Taldi
hann að slíkt myndi borga sig
fjárhagslega og hafa mikið við-
vörunargildi og koma sér vel
við annars konar skattiheimtu
hjá sömu aðilum.
Halldór E. Sigurðsson, fjár-
mál-aráðherra, svaraði þvi til að
samkvæmt greinargerð frá yfir-
manni skattrannsóknadeildar
væri ekki hagkvæmt og ekki
bezta eftirlitsleiðin að setja upp
slíka stimpilkassa alls staðar og
bygginga í þinigsöíunum. Þ«á var
sagt, að þau bæri að rífa, þar
sem húsin vseru til óprýði og
vansa. Hann sagðist telja, að
til greina kæmi að sameina þessi
lög þjóðminjasafnslög-unum, en
í þeim lögum væri einmitt sér-
stakur kafli um friðun mann-
virkja. Þingmaðurinn ræddi
nokkuð þær umræður og hreyf-
ingar, sem stofnazt heíðu um
Bernhöftstorfuna svonefndu, og
hét á þingmenn að leggja sitt
af mörkum til friðunar hennar.
ætti þetta einkum um fyrirtæki,
sem e-kki þyggju við verkaskipt-
ingu.
Varðandi seinni lið fyrirspurn-
arinnar, sagði fjármálará5herra
að kanna hefði þurft lagagrund-
völl þeirrar aðferðar að setja
upp kassa um s-keið hjá viissum
fyrirtækjum. Nú væri verið að
semja frumvarp um innheimtu
sölusikatts, þar sem væri fastar
kveðið á um þær heimildir, sem
.agabreytingin frá 1970 hefði
veitt.
í FYRIRSPURNATÍMA í Sam-
einuðu þingi í gær, upplýsti Hall
dór E. Sigurðsson fjármálaráð-
herra, að árið 1971 hefði kostn-
aður við ferðir ráðherra til út-
landa orðið tæpar tvær ntilljónir
króna.
Kostnaður við ferðalög á veg-
um forsætisráðuneytisins hefði
skipzt svo, að ferðir ráðherra
hefðu kostað 246.500 kr. en kostn
aður við ferðir annarra starfs-
manna hefði orðið 385.088 kr.
Ferðalög á vegum utanríkisráðu
neytisins hefðu verið kostnaðar
söm-ust, en ails voru greiddar
6.638.311 kr. Þar af kostuðu ferð
ir ráðherra 658.626. Þess er þó
að geta, að innifalið í kostnaði
annarra starfsm-anna utanríkis-
ráðuneytisins eru greiðsl-ur
vegna sendinefndarinnar hjá
Sameinuðu þjóðunum og fleiri
hópa. Næst að kostnaði kom
mennta-málaráðuineytið, en ferð-
ir þess ráðherra kostuðu 336.020
kr., en annarra starfsmanna
2.761.161 kr., en þar i eru faldir
yfir 2000 fararstyrkir tffl ýmissa
aðila og fl.
kr.
Ferðakostnaðux fjármálaráð-
herra til útlanda var kr. 133.043
1 en starfsmanna hans 429.441
kr.
Vegna ferða iðnaðarráðherra
voru greiddar kr. 133.090
en vegna annarra starfsmanna
ráðuneytisins 413.403 kr.
Ferðakostnaður í landbúna-ðar
ráðuneytin-u skiptist svo: Ráð-
herra 109.271 kr., aðrir starfs-
menn 125.732 kr. Ferðakostnað-
ur samgön-guráðherra var 38.505
en starfsmanna ráðuneytisins
359.034 kr. Ferðakostnaður sjáv-
arútvegsráðherra var kr. 53.696,
en kostnaður vegna ferða ann-
arra starfsmanna 135.406 kr. og
ferðakostnaður viðskiptaráð-
herra varð árið 1971 138.794 kr.,
en vegna ferða annarra starfs-
manna kr. 985.871. Kostnaður
við ferðir ríkisendurskoðunar
var 92.898 kr.
Samtals varð ferðakostnaður
ráðherra kr. 1.922.095, en kostn-
aður vegna ferða annarra startfs
! manna ráðuneytanna var kr.
13.853.532.— eða samtals tæpar
16 milljónir.
>á gaf fjármálaráðherra yíir-
lit yfir ferðakostnað ýmissa rik-
isstofnana: Fiskiíélaglð kr.
kr.
Á vegum Pósts og sima voru
FramliaJd á bis. 31
Stimpilkassar við
söluskattsinnheimtu?
Ferðakostnaður annarra ráð-u- , 737.129, vegna 12 ferða. Fiskimat
neyta var sem hér segir: í dó-ms- ríkisins 104.328 kr. vegna 3 ferða.
málaráðuneyti kostuðu ferðir Fiu.gmálastjórn 51 ferð fyrir
ráðherrans 49.370 kr., en kostnað 1.574.795 kr. Hafrannsókna-
ur við ferðir annarra starfs- stofnunin 11 ferðir sem kostuðu
rnanna ráðuneytisins var j samtails kr. 641.604 — Á veg-
211.311 kr. Enginn kostnaður um Landhelgisgæzlunnar voru
var v:ð ferðir ráðherra féla-gs- farnar 10 ferðir, sem kostuðu
málaráð-uneytisins, en ferðakostn 1.160.292 kr. Orkustofnun 15 ferð
að-ur ráðuneytisins var 58.540 ir sem kostuð-u samtals 665.644
- FRUMVARPIÐ
Framhald af bis. 32
tjón af völdum eldgoisins í
Heimaey.
4) Að draga úr áhrifum nátt-
úruihamfara í Vestmannaeyj-
uim á afkomu og atvinnulíf
Vestmannaeyinga og þjóðar-
h-eildariimar og veita fjár-
haigsfyrirg-reiðs'lu til hvers
konar ráðstafana í þessu
skyni.
4. gr.
1 Viðlagasjóð renna afflar tekj-
ur, er til falla .sa.mikvæim-t ákvæð-
um laga þes-sara. Heimilt er Við-
lagasjóði að taka lán út á vænt-
amlegar tekjur í því slkyni að
standa umdir nauðsymiegum
greiðslum.
5. gr.
Stjóm Viðlagasjóðs skipa sjö
momn, sem kosnir s-kulu hlutfalls-
hosningu af sa-meinuð-u Alþingi
ásam-t jafeunörgum til vara. For-
sætisráðherra skipar formanm og
varaformann.
Stjóm sjóðsins getur ráðdö
hon-um sérstakan frasmikvæmda-
stjóra ásamt því starfsliði, sem
nauðsynilegt er.
Stjórn sjóðsins skal í öllu starfi
sínu hafa náið samráð við bæj- j
arstjóm Vestmannaeyja og aðra
opim'bera aðila, sem um málefni
Vesitmannae-yinga fjalla.
6. gr.
Seðlabanki íslands varðveitíx
Viðlagasjóð og annast bókhald.
hans. Um endurskoðu-n reikn- j
inga sjóðsi-ns fer efitir ákvæðum
laga um Seðlabanka íslands, og
sflcuilu reikninigar birtir í Stjórn-
artíðimdum.
7. gr.
Stjórn Viðlagasjóð.s sfcal, eftir
því sem unnt er og við getur átt,
setja fastar regiur, er gildi um
bætur þær og styrki, sem veittir
eru úr sjóðnum, og skulu regl-
urnar birtar almiamningi.
8. gr.
Skylt er öllum o-pdmberum að-
ílium að veita sitjórn Viðlaga-
jsjóðs hvers toomar aðc-toð og upp-
'lysingar, sem mauðisynJegar eru
vegna s-tarfsemi hans.
9. gr.
Fjár til Viðllagasjóðs skal afla
með sérstöku gjaldi — viðUaga-
gjaldi — siem hér segir:
1) Á tí-mabilinu 1. marz til 31.
október 1973 skal leggja 6%
viðlagagjald á launaskatt-
stofn afflra sömu aðila og lög
nr. 14/1965 um launasikatt
taka tffl, og gilda ákvæði
þeirra o-g reglugerða settra
sajrnikvæmt þeim að fullu um
álflgnin-gu og innheimtu þessa
gjalds, svo og um fram-
kvæmd þess.
2) Á tíimabilinu 1. febrúar til 31.
desemtber 1973 skal leggja
2% viðliagagjald á söluskatts-
stofn all-ra sömu aðila, og lög
nr. 10/1960 um södustkaitt taka
til, og gilda ákvæði þeirra og
reglugerða set-tra samikvæmt
þeim að fullu um ál§ignin-gu
og i'nn-heiimtu þessa gjalds,
svo og um framkvæmd þess.
3) Á tímabilinu 1. marz til 31
október slkal leggja 9,5% við-
lagasikatt á gjaldstofn Bún-
aðarmálasjóðs sbr. 1. gr. laga
nr. 38/1945.
Á tím-abilinu 1. marz til 31.
október 1973 sikulu fiskkaup-
endur hérlendis og útgerðar-
metin fisikiskipa, sem s-elja
afla erlendis, sQdla sérsitaklega
5Vz% af skiptaverðmæti afla
skv. kjarasairruniingum til stofn
fjársjóðs fiskiskipa á sömu
gjalddögum og öðrum gjöld-
um til þessa sjóðs. Greiðsla
þessi kemur til frádráttar frá
skiptaverðmaeti við ákvörðu-n
aflaihluta og aflaverðlauna
Skv. kjarasaminingum. Helm-
ingur þess-a gjalds telst við-
lagagjald og skal Stofnfjár-
sjóður fiskisikipa standa skil
á því til Viðdagasj-óðs, him-n
heilmin-guiriin.n renm-ur imm á
retkninga fisfcisikipa þeirra,
seim í hlut eiga, í Stofnfjár-
sjóð' ffsfcitfkipa.
5) Á gjaldárinu 1973 skai leggja
30% viðlagagjald á álagðan
eigmarskatt afflra eignarskatt-
skyldra aðila og skulu sömu
regiur gilda um inmheimtu
þess gjalds og eign-arskatts.
10. gr.
Áætlandir um framkvæmdir,
sem veitt er fé til í fjárlögum
eða ætlað er til lánstfé í fyrirliggj
andi fraimkvæmdaáætlun ríkis-
ins, er beimilt að læfcka um allt
að 500 mlfflj. kr„ og það fé, sem
þan-nig sparas-t af fjárveitimgum
eða þegar tryggð-u lánsfé, skal
lagt í Viðlagasjóð.
11. gr.
Hækkun sú á gruniniaumum, er
taka skal gffldi 1. m-arz 1973 sam
kvaamit kj arasammimgum og hldð-
stæðum lauinaákvæð-um, sfcal
eigi koma til framfcvæimda fyrr
em 1. nóvember 1973.
Grumnlaun, sem á timabilinu
1. nóvemíber 1972 til 28. febrúar
1973 hafa hæikfcað eða kun-na að
hækka að einihverju eða öllu
leyti til sam-ræmis við 6% launa-
hæklk-undmíi 1. marz 1973 sam-
kvæmt almennum kjarasamn-
ingi frá 4. desiember 1971, skulu
1. marz lækfca um 5,5% eða
lægri humdraðsitölu eftir þvi sem
við á, og haldast síðan óbreytt
til 31. október 1973.
Ákvæði 1. og 2. málsgr. taka
á hliðsitæðan hátt til allra upp-
mælim-gar- og ákvæðisvimmutaxta,
sem byggðir eru á laumatöxtum,
svo og til hvers komar annars
endurgjalds fyrir unnin störf,
sbr. 13. gr.
12. gr.
Rífcisistjórnimni er beianilt að
ákveða, að lauinahækfcun sú, er
um ræðiir í 1. máisgr. 11. gr. sfculi
koma til framkvæmda fyrr en
þar er ákveðið eða stig af stigi,
eftir þvi sem aðstfæður leyfa,
j enda læfcki viðdaga-gjald skv. 1.,
3. og 4. tl. 9. gr. að sama skapi.
Noti rí'kissitjómi-n þessa h-eámild
1 sik-al hún ákveða hliðs'tæðar
breytingar á framfcvæmd fyrir-
mæia 2. málsgr. 11. gr.
13. gr.
Til 31. október 1973 er óheim-
ilt að hækka kaup, laun, þókn
un, uppmælingar- og ákvæðis-
vinnutaxta eða nokkurt annað
endurgjald fyrir unnin störf
frá þvi, sem gilti 1. marz 1973,
sbr. 11. og 12. gr. þessara laga.
Tekur þetta til kaupgreiðslu-
ákvæða kjarasamninga stéttar-
félaga, auglýstra taxta þeirra,
ákvæða í launareglugerðum og
laimasamþykktum allra stofn-
ana og fyrirtækja og ákvæða i
ráðningarsamningum milli ein-
stakra vinnuveitenda og ein-
staklinga. Þessi fyrirmæli taka
ennfremur til launaákvæða sam
kvæmt I,—IV. kafla laga nr. 55/
1962 um kjarasamninga opin-
berra starfsmanna og I.—IV.
kafla reglugerðar nr. 159/1962
um kjarasamninga starfsmanna
sveitarfélaga.
Fyrinmæli 1. migr. þessarar
grein-ar taika til kauptryggingar
sjómanna svo og til hlutaskipta
og hvers konar annarrar la-una-
greiðslu, seim ákveðiln er sem
hundraðsihiuti af afurðaverði,
veltu eða ööru verðmætd.
Fyrirmæli 1. mgr. þessarar
greinar taka til hvers konar
aukagreiðslu til launþega, sem
er hrein launaviðbót, en þau
taka ekki til aukagreiðslu að
þvi leyti sem hún er endur-
greiðsla á raunverulegum út-
gjöld-um, sem fylgja stanfi daiun-
þega.
14. gr.
Vinnustöðvanir til að knýja
fram breytingar á launum eða
öðrum starfskjörum eru óheim-
ilar á tímabilinu frá 1. marz til
31. október 1973.
15. gr.
Eftir febrúarlok 1973 skal
ekki greiða hærri verðlagsupp-
bót á g-runnlaun en hér segir:
1. marz tffl 31. maí samkvæmt
kaupgreiðsluvisitölu 120.
1. júní — 31. ágúst samkvæmt
kaupgreiðsluvísitölu 123.
1. sept. — 31. okt. samkvæmt
kaupgreiðsluvisitölu 125.
16. gr.
Félagsdómur sker úr ágrein-
íngsatriðum, er upp kunna að
koma við framkvæmd á fyrir-
mælum 11.—15. gr. í lögum þess
um, og eru úrskurðir hans fulln
aðarúrskurðir.
17. gr.
Verðlagsgrundvöllur búvöru,
eins og hann er við gildistöku
þessara laga, skal frá marzbyrj-
un 1973 færður til samræmis við
áorðnar verðbreytingar, og
launaliður hans skal frá 1. marz,
1. júní og 1. september reikn-
aður samkvæmt þeirri kaup-
greiðsluvísitölu, sem ákveðin er
í 15. gr. Að öðru ieyti skal verð-
lagsgrundvöll-ur búvöru haldast
óbreyttur til októberloka 1973.
Verði heimildarákvæði 12. gr.
notað, skal reikna launalið verð
lagsgrundvallar skv. 1. mgr. í
samræmi við það.
Nýr verðlagsgrundvöliur (sbr.
fyrirrmæli 6. gr. frarrffleiðsluráðs-
laga nr. 101/1966, og önnur
ákvæði hér að lútandi í þeim
lögum) skal koma til fram-
kvæmda 1. nóvember 1973 og
gilda tffl 31. ágúst 1974.
18. gT.
Með brot gegn lögum þessum
skal fara að hætti opinberra
mála, og varða brot sektum.
19. gr.
Ráðherra setur með reglu-
gerð nánari ákvæði um fram-
kvæmd laga þessara.
1 reglugerð skal m.a. kveða
nána-r á um mat eigna og
greiðslu bóta fyrir eignatjón, þ.
á m. er heimfflt að gefa sjóðn-
um forkaupsrétt á fasteignum í
Vestmannaeyj um.
2«. gr.
Lög þessi öðlast þegar gildi.