Morgunblaðið - 23.05.1973, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, MiÐVIKUDAGLTR 23. MAl 1973
- S.Þ.
Framhald af bls. 2
ijnn heknilaði. Eins var spurt
íivort þetta mál yrðl ekki tekíð
upp i NATO, og hvort við hygð-
wmst leigigja það fyrir örygigisráð
ið og hvaða ríki myndu styðja
okkuir þar, og auk þess margar
spurniimgar um málið í heild. —
Fundiuriran stóð í rúman háif
tíma og var hirni li£!iegastí,“
sagði Gunnar.
Guinnar saigðíst síðan hafa
frétt, að blaðafulltrúi brezku
fasfcainefndarininar hefði efnt til
blaðamannafuindar kl. 12,30 i gær
— eftir að Haraldur var búinn
að halda sinn fund með blaða-
mönnurn. I>ar skýrði hainn sjóin-
armúð Breta í deilunni, þeir við
u.rkenn.du aMs ekki rétt Islend-
inga til að taka sér 50 má'lna land
helgi, málið væri fyrir áiþjóða-
dómstólnucm, sem væri þáttiur í
Sameinuðu þjóða kerfinu, og þar
af leiðandi vildi hanin ekki mikið
ium málið segja, þvi að þar gengi
málið Sinn gang og kveði-nn
muindi verða upp úrskurður í
því. Þessi ákvörðun að senda her
skipin vaeri einungis svar vlð yf
irgangi íslendinga. Loks las hann
upp kafla úr ræðu Godbers, Sski
málaráðherra.
1 gærroorguin var eiimig viku
legur tXrodu r sendiherra Norður
lainda hjá Sameimuiðu þjóðuinuim
©g var einnig landhelgismálið til
■umræðu, að sögin Gunnars. Var
málið rætt ítarlega þar á fuindin
um, og Haraldur skýrði þar enn
sjóntarmið Islendinga I deiiunni í
samibandi við atburði síðustu
daiga, og það kom fram að norska
stjómrn hyggst mjög láta þetta
máil tíl sín taka, einkmm innan At
larotshafsbandalaigsins.
— Skemmdar-
verk
Framhald af bls. 32
ar Hermannssonar, verksmiðju-
stjóra, að veiða obuna trpp úr
sjónum, en mikiK híuti bennar
hafði þá orðið fastur í send
iimnd fjkiru veisturiandsinis. Síð-
degxs í dag kom maður frá sigl
imgamálastjóra til ráðuneytis
um hreinsun oliunnar og í sam-
ráði við hamn var notaður Sat-
or-vökvi sem úðað var yfir olíu-
fliekkina. I kvöld var sjórinnorð
iinin nokktxm veginra hreinn, og
eklki hefur orðið vart við að
fuglar tenrtu í oliunni og diræp-
ust.
Lögreglan rannsakar málíð en
í kvöld hafði henni ekki enn
tekizt að leiða í ljós hvaða
síkemmdarvargar hafa hér verið
að verki — Sv. P.
— Mótmæli
FntmhaM af Ws. 17.
segir fróttaritari- blaðsirus í
Brussel að þess sé beðið með
eftirvæntingu hvort EBE muni
Stöðva töllaræikkaniir á ískmzk
um fiskafurðum frá 1. júlí, ef
1 andhelgisdeiian verði ekki leyst
flyrir þann tírna.
ÞorskstrfðiiS viö ísland snert-
ir lika verzlumarisiaimibaínid lands-
Ins við EBE. í viðsfciptasamm-
imignum við ísland sem gekk í
gjlLdi 1. apríL, hefur EBE tryggt
sér réfct ti'l að láta hjá Iíða að
lækka toLlana þann 1. júlí, ef
deilan verður ekki Ieyst, segir
fréfctariitarinm.
I.andhei.igiiS'deiilain er mjög of-
arlega á baugi í Noregi þessa
dagana. Fjöldi félagasamjtaka
hefur sent frá sér yfirlýsimgar
þar sem ikrafizt er afsíkipta rík-
isstjómarinnar af málimu. —
Næsta föstudag er ráðgerð mikil
mótmaælaganga að brezka semdi-
ráðiniu, og mnm fólk úr öllum
stjómmálafliókkuim og frá ýms-
um hagsmiumiasamtöfcum taka
þátt í þeirri göngu.
— Lúðvík
Framhald af bls. 2.
skipstjórar óska enn eftir því að
vera lausir við að fara í þennam
sýningarleik á fslandsm'ð. Ég
tel þvx að þetta sem gerzt hefur
eigi aðeins að sammfæra okkur
enn betur um það að við erum
með ÖAI trornp á hendi í þes.sum
leik. Það getur ekki farið á ann
an veg en að við vinnum og þeir
tap', þar sem alþjóðaþróun á
þessutm vettvanigi er okkur jafn
hagstæð og raun ber vitmií.“
Lúðvik sagði að þegar li-tið
væri á hina hMð málsins, að Bret
ar semdi hinigað herskipaflota
Inn í fiskveiðilandhelgi okkar til
þess að haiða uppi lögbrofcum, þá
væri það að sjálfsögðu mjöig
alvartegt mál, — „Hér er um
be na árás að ræða og við
ísiendingar hljótam að taka það
mál mjög óstiinnt upp og kæra
Breta i augum aLmemmings i
heiminum fyrir árás á vopmlausa
þjóð. Þeirra framkoma er mjög
svivirðiteg og furðulega skamm
sýn og he'mskuteg af brezku rik
isst jóminni. Ég er himis vegar svo
nýkominn heim að ég hef ekki
enm setlð rikisstjórnarfund og
get því ekki sagt um það hverj-
ar verða okkar næsfcu gagnráð-
stafanir. Ég mum bera mig sam
am við sanrnráðhen-a rníina uim
það.“
Loks sagði Lúðvik Jósepsson:
„Yið Isl'end'ngar verðum að
skilja það, að við eruim með
trompin á hemdin'ni. Yið giefcum
fairíð okkur hægt. Við megum
ekki sjálfir b la á taugum. Þetta
stríð vinmum v ð aldrei í beinuim
kraftaátökusm, heldiur vimnum
vlð það einmitt með þeirri stöðu
I máliniu ,sem við höfum." Þá
sagði Lúðvík að visisuiega kæmi
tll máda að ákæra Breta fyrir Ör
yg,gisráðimiu fyrix beina árás. —
Bamn sagðist telja það hafa ver
'íð rétt að Ioka Keflavíikurfliug-
vaiU fyrlr brezkuim fhigvélum
og einmig þyrftu íslendiinigar að
vekja athyglt umheimsi'ns á því
hvemig Bretar stamdi að þessum
máloim. Fyrir sitt leyti sagðist
ráðherrann aldrei hafa viljað og
vildi ekki enn blanda NATO og
deiluram um það við iandhelgis
detlu na' á raokkurn hátt og að
NATO hefði ekki á neimn hátt
með deiluma að gera. Hitt væri
svo ailt armað máí að þegar deil
ur hörðrauðu og árekstrair yrðu
mikl r, þá örægi það öft dilk á
eftir sér.
BLAÐBURÐARFOLK:
Sími 16801.
GERÐAR
Umboösmaöur óskast í Gerðum. - Upp-
lýsingar hjá umboðsmanni, Holti, Garði.
Sími 7171.
GRINDAVÍK
Umboðsmann vantar til að annast dreif-
ingu og innheimtu fyrir Morgunblaðið. -
Upplýsingar hjá umboðsmanni í síma
8207, eða afgreiðslustjóra, sími 10100.
Tauga-
veiklaðir
Framhald af bls. 32
Kíkisstjórnim kom samam till
fundar klukkan 10.30 í gær tll
þess að ræða frekar árásarað-
gerðir Breta rniraan íslerazkrar
fiskveiðilögsögu og nia'uðsynleg-
ar ráðstafanir gegm þeim. 1
fréttatilkynraiingu frá rikisstjóm
inrai, sem Mbl. barst í gær segir
að ákveðið sé að sendiherra fs-
lands komi heim frá London til
viðræðma og skýrslugerðar, enm
fremur muini Lúðvík Jósepsson
koma heiim og Eimor Ágúsfcs-
son hafi ákveðið að fresta opira-
berri heimsókn simni til Tékkó-
slóvakíu og að hann fljúgi heim
til Islands á fiimmtudag.
Utamríkismálamefnd Alþiragis
hélt fund í gær og þar flutti for-
sætisráðherra í fjarveru utamrík
isráðherra nefndiinmi skýrshi um
gamg iand'helglsimálsi'ns, um árás
araðgerðir Brefca og hugsantegar
gagnráðstafanir íslendimga. Mál
in voru rædd og skipzt á skoð-
unum og var ákveðlð að nefnd-
m kæmi aftur saman á mánudag
iran kemur. 1 gær voru fumdir í
þimgflokkunum á Alþimgi og
verða þeir eimnig nasstu daga,
þar sem málið vefður rætt.
Islenzka sjónvarpið leigði í
fyrrakvöld bát frá Hornafirði og ,
fór út á miðih í félagi við nokk- |
ur slca'ndiinavísk blöð svo og
brezka sjómivarpsfyrirtækið Inde-
penöent Teievisiom'. Leigð'U þeir
vélskipið Steinunmi frá Horna-
firði. Skipstjórinm Ingölfur Ás-
grimsson sagði í viðtali við
fréttaritara Mbl. á Honnafirði,
Elías Jómsson, að í fyrrimótt
klukkan 04,15 hefðu þeir komxið
að to-gara og herskipi 25 til 30'
sjómilur frá Hvalnesi. Gerðu
fréttamenimimir tilrauinir tiil þess
að ljósmynda Limcoln, em Bret-
umum virtiist heldur IiHa við Ijós-
myndavélairnair og sigldu á brott.
Ætlaði þá Steimumm imn á meðal
landhelgisbrjótamma, en þá kom
dráttarbáturimra Irisihmam og
sdgldi í sífeffu fram fyrtr Stein-
urtnf, sem ekki var eims hrað-
skreið og drátfca'rbáfurimm. Tókst
Irishman að koma í veg fyxrir að
Steinunn kæmist að togurumum.
Þetta líkaði brezka sjónvarps-
maninlimum heidur ffla og kallaði
hann á örbylgju í skipstjóra
dráttarbátsins og spurði hvað
þesisi hegðam ætti að þýða —
hvort skipetjórimm ætlaði virki-
lega að hindra Iradependerat Tele-
vision að störfum. Uppbófst þá
mikið samtal miili skipetjónams
á Irishman og skápherrams á
LincoLn, sem lyktaði með þvi að
Steinurm'i var hleypt imm á tog-
arasvæðið. Þeir á Steinumrai sáu
7 togara, sem aðeims voru með
skaufa í hali og var fiiskurimm
aðe'ms smásíli. Skuittogari ftá
Fleetwood beygði eimu sinmi í
veg fyrir Steiraiumini, svo að við
lá að árekstur yrði.
Elías Jónsson sagðist hafa
rætt við fyrirliða brezku sjón-
varpsmannianma og spnirði hamm
im.a. að því, hvort almemmingur
í BretLamdi væri hl'iðhoilur þesa-
um aðgerðunx. Sjónvarpsmaður
inn sagði að þetta stríð gæti
ekki farið nema á e;mm veg, Is-
lendingar myndu siigra. Hamn
taldi meirthluta Breta fylgjamdi
málstað Islemdimga, það væru að
eins útgerðiarbæiirnir og fólkið,
sem beinliínis væri tengt fiskveið
um, sem væri andsnúið íslemd-
ingum í Landhelgiismá'Minu.
— Blaðafull-
trúinn
Framhald af bls. 32
ið sem aðiild að NATO og her-
S'töðin i KefLavíik gæfii Isilamdi
geigm brezkri árás af þessiu tagi,
sagði hr. Jónssom að í bæði 5.
og 6. grein Atlamtshafsisáttinniáil-
aixs kæmi skýrt fnam hvað
bandaimönmum Islamids beeri að
gera við aðstæð'Ur eimis og í dag.
Það sé emnig ijóst, að varmiar-
Liðið í KefCavík eigi að verrnda
Islamd gegm hvers komar árás.
Síðam segir hiamn:
„Auðvitað spyr rnú ffóiik, hvaða
gegn sé að ertiemda liðiniu, ef
það viLl ekki verndia ofckur gegm
riki siem ræðst á ofckur, heldur
aðeims gegm ríki sem hvorki hót
ar né gertr ámás á okkur.“
Aúk þesis sagði hr. Jónssom
að NATO rtkin hafi aldrei greitt
neimia teigu fyri’r stöðima i Kefla
vik. Isliand hafi Iiátið Bandar'ííkj-
umiuim og NATO aðstöðuraa í té
fyrir ekki neitt og án þess
meira að segja að re'kna út liamd
leigu. Húm yrði a. m. k. 80 md'Llj.
doliarar á ári og því meira em
hedmingi verðim'ætarí em fiskur-
imm sem Bret'laind veiddi á rlega
á Islamdsmiðum, en verðmæti
hans væri uim 30 milljjón dolCiar-
ar á ári.
„Framkoma Breta í fiskveiði-
málinu er ságilt dæmii um hvern
ig rifci ætfci ekki að koma fram
við bandamann, ef það vill á-
framhaldandi vináttu og banda-
lag,“ sagði hanm.
Hr. Jónsson talaðli í 45 mámiút
ur á bezita hlustumartíma og
fjallaði ítariega um ýmis atsriði
í samiband.i við sjálfstæcS, sjálf-
ræði og öryggi ísdands. Harim
fjabaði einnlig um utanxnMs-
stefH'uraa og sambúð við örnniur
ríki, bæði tveggja rilkja sam-
barad og margra, að meðtalii)rura.i
aðld fslamds að NATO.
Hann sagði að flestir ísJend-
iraigar tæfcju undir óskir Sam-
einiuðu þjóðanm.a um frið, af-
vopraun og öryggi. Rættust þess
ar óskir væri hvorki þörf fyrir
hernaðarbandalög né henstöð á
ísdiandi.
í mati sínu á hersitöðinmd í
Keflavík, komst hr. Jómsison að
þeirri niðunstöðu að hún væri
þar fyrst og fremst tid að
tryggja öryggi Bandarifcjanma
og aðilldarþjóða NATO í Evr-
ópu en öryggi íslands sjálfs
væri þar í öðru sætí.
Þetta, sagði haran, má sjá á
þrerarau: a) Árás Breta á ís-
Lemzkt hafsvæði riú; b) það eir
sett ei,n sveit í eitt honnið á Is-
laradi en nærri allt laradið er
varnariaust og c) samsetmingu
bandarísku svei'tanmia í Keflavík.
í herliðinu, sagði hann, eru
aðeimis 3300 hermenn og flestir
þeiira eru við ratsijár- og eftir-
litsstörf og aðra þjónustu við
þetta aðalhlutverk. Þar að auki,
sagði hanm, er augljóst að hið
mikla framlag íslands til NÁTO
sem hefur verið veitt áriega ám
þess að fjármáLaleg verðmæti
þess hafi verið gvo milkið sem
reiknuð út, er alls ekki metið að
verðteiikum, eins og árásiir Breta
á ís'lenzkt hafsvæði sýna giedmi-
legia.
1 marfci sinu á diplomatislkrl
sfcefnu Islands, sagði hr. Jórns-
son að húm hefði gefizt mjög vel,
þar sem hún hefði getað tryggt
gwtrt og árangursríkt siambamd
viið allar þjóðir, að meðtöldum
Baradiarikjuinum, Sovétríkjumum,
Kína og rikjum Afriku og Suð-
ur-Ameríku. Eima undam'teknimg-
iin sé- Brefciiand; sem I f jórða skipti
í sögunini neyði Isliamd til átaka
og geri árás á IstetndSinga.
Hr. Jónssom fcaliaðí um fyrir-
lestur sinn við isfe’nzkam blaða-
mann og sagðd að BretLandi hefðl
sýnt stærð sínia í nútíimaheimi
með því að velja Isdlamd til að
gera árás á á grumdívell. úrelfcra
nýlendu- og a rð r án sh ugm ynda,
sem löngu hefðu verið sigraðar
| hjá Sameimuðu þjóðumuim. Svo
bætti hann við:
„Það er ljóst að hagur breztera
neytemda, brezkra skattgreið-
enda og brezkra slnandveiðí-
manna er sameigimlegur. Um Leið
og brezka stjórniin uppgötvaffi
þessa staðreynd og leyfir lýð-
ræði og hagsmuinum Bretlamds
að hafa áhrif á aðgerðir síraar
fremur en að láta tiltölutega fáa
togaramenn í Humberside leiða
sig afvega, verður hægt að Leysa
fiS'kveiðideLlu'raa milli íslands og
BretLands."
*— Norðmenn
Framliald af bls. 1
sjálfir hefja miáls á lamdhelgis-
deilumni, ef eimhverjar aðrar að-
illdarþjóðir EBE geri það efcki.
BRETAR VEIÐA
í FRIÐI OG SPEKT
Brezfcir togarar veiddu í friði
og spekit á láliandsmiðum umdir
vermd brezfca flotans í dag en
samtimis jótest diprómatísk
starfsemi vegna „þorsfcasfcríðs-
iins“.
NATO-rikin stigu fyrstu
gætnisllegu skrefim í því skymi
að miiðla máluim í dei'liunmi um
50 máliunnar, sem fslendingar
hafa einhliða tekið sér. Lúðvík
Jósepssoni, sjávarútvegsráðherra,
úr fflolkfki komnnúin,ista,. hafðii við
dvöl á Heathrow-flugvelli á leið
frá Svi’sis og hiifctí íslemzka semdi-
herranm, Niels P. Sigurðsison,
sem hefur verið kalJaður heim
til vilðjfæðma.
Lúðvík Jósepsson hafði ekki
í hyggju að ræða við neima
brez'ka starfsmieaim. „Hann er að
eims að skiþta um vél,“ var
sagt í þessum hei>ni'iilduim.
Di.pl ám.atískar heiimiiiLiiir sögðu
að þoirtkasrtrí'ðið hefði verið
rætrt á fumidi NATO-ráðS’i'ns £
Blrússei á miámidag og einm ótil-
greindur fúpl'trúi hefði mkmt
fiumdimm á, áð síðam árið 1956
hefði ráðið komii'ð sér upp leið-
um til að miðila málum í deil-
um mijlli aðildarrílkja. Elkki var
gefið til kymma að slíku yrði
beitt í þesisu máli. Bæði íslemd-
imgar og Bretar verða að sam-
þykkja að AtUaratsihafsibamdaiag-
ið taki að sér að miðla málum
og hvorugur aðiJli hefur farið
fram á það enm.
Frétbuim uín að Josef Luns,
aðalframtevæmdastjóri NATO,
hefði persónulega boðizt tij að
miðla málum, va.r visað á bug.
Lums var ekki á máraudagsfumd-
iniumx vegna veikimda.
TOGARAMENN ÁNÆGÐIR
í AP-skeytimu segir eranírein-
ur að sjómenra á tveitmiur brezk-
um togurum, sem kojrnu tM hafn
ar af bimpni uandttldu veiði-
svæðum í dag, heifðu skýrt frá
þvi að all't væri kyrrt á þonsfca-
stríðsvíigstöðvuinum. |
Billy Hardy, sfeipstjóri á tog-
araniuim ,,Spurs“, sagði AP að
al'l't væri mjög rófegt. Brezteu
freigátumar væru í grerandmmi
al'lar stundir og íslenzfcur fall-
byssubátur hefði það næsta j
verið í 20 sjómálma fjarlægð. — j
Skipstjórimm sagði, að flotimn
inrati sfcarf sifct ágætlega af
hendi.
Talamaður vamarrnálaráðu- !
neytiis Breta sagði um miðjari
dag, að 33 brezkir togarar vaeru
að veiðuim suðaustar af íslamdi
undir vernd flotans. „Togara-
skipsitjórar hafa komið sér sam-
an uim það siín á millli að veiðia
í allþétituim hópuim til að njóta
sem allra beztrar verndar." —
Talsmaðurinn sagði, að eim.u
sinnd hefði sézfc tiil varðskipsims
Þórs, en það hefði engar tdl-
raumir gert til að hafa afsfcipti
af flotanum og fiarið af svæðinu
1 aftur.
Sáðan er í f.rétt'irarai talið uppt
hversu mörg hersfciip, eftirldts-
skip, dráifctarbátar og birgðaskip
eru til hjálpar brezkum togur-
um og að lokum segir að tais-
maður iandbúnaðar- og sjávar-
útvegsiráðumeytisiins hafi vísað
st.aðhæfí'nigu ísLendimga á bug,
! þess. efnis, að þeir stuniduðu of-
veiði,- „Við skiljum efcki þessa
milklu umihyggju þeiirra fyrdr
verndun fisksrtofiraanraa, þegar
j þei.r hafa sjálfir pamtað 40 ixýja
togara."
FYRIRLESTUR
UM BARNA-
FRÆÐSLU
I KVÖLD, miðvikodag, fflytux
frú Agnete Helmisrtedt,. námsstjóri
fóetruskólams i Danmörku anniaið
er ndi sdtt í NoiTæna húsim-u og
n.ef’ndist það SkoLestart, börrae-
hiave'klaæer oig beigynderamder-
visninig í Daramark Fyfciriestur
inn hefst kl. 17,30.