Morgunblaðið - 18.12.1973, Qupperneq 32

32
MORGUNBLAÐH). ÞRIÐ.JUDAUUR 18. DESEMBK.R 197.'!
Ellert B. Schram:
Stuðlum að frjáls-
ari útvarpsrekstri
Ný liig afgreidd frá
Á Fl'N'DI neðri (leilclar sl. I'dslu-
da)i ma.dli Ellerl B. Scl.rani (S)
fvrir frumvarpi til laga. soin
hann flytur ásaml Lárusi Jóns-
syni (S> um hreytinsu á útvarps-
Fllerl H. Sehram
10x11111. Er í frumi arpinu laxt til.
að Ríkisúlvarpinu verði voitt
heimild lil að veila landshluta-
samlókuin o"/eða sveilarfélóxum
lieimild til að reka sjálfsta'ðar, en
slaðbundnar útvarpsstöðvar.
Ellort B. Seliram sayði m.a.:
Við eixum að opna fleiri leicðir
til álirifa fyrir allan almenniny.
hvori sem liann kallast stétt. hay.s-
munahópur. neytendur. bon-arar,
eða einfaldlexa almenninxsálit.
llvað útvarpið snertir xetuin við
gert það m.a. með þvf. að kjösa í
almennum kosninéum fulltriía f
útvarpsráð. stuðla að frjálsari út-
varpsrekstri og gefa einstökum
samlökum möguleika á að tiI-
nefna eða kjiísa menn. og með því
losa í meira eða minna mæli þau
reyrðu bönd. sem hafa verið á
Rfkisútvarpínu og rekstri þess
undir yfirstjórn stjtírnmálaflokk-
anna.
Þessi tillaga er flutt i þessum
tilgangi. Sem frjálfshyggjumaður
styddi ég að mestu frjálsan út-
varpsrekstur. en eftir atvikum tel
ég skynsamlegt aðslíga það skref
ekki aðfullu f fyrsta áfailga Því
er lagt til. að sveitarfélög fái
heimild til staðbundins útvarps-
reksturs.
Með þvi fyrirkomulagi. þeirri
heimild, fengist nokkur reynsla
af útvarpsrekstri annarra eri
Rfkisúlvarpsins sjálfs, og mætti
þá draga lærdóm af þeirri
reynslu. Tillagan samr.vmist og
þeini valddreif ingarlmgmy ndum.
sem stjórnmálamenn segjast.
a.m.k. í orði kvecðnu. fylgja. Við
getirm ekkí dreift valdi. nema því
fylgi nokkur ábyrgð. og annað-
hvort treystum við fólkinu eða
ekki. Allt lijal um valdddreifingu
er marklaust. ef öll völd og loka-
ákvarðanir eru áfram f opin-
berum stofnunum ríkisvaldsins
með acðselur í höfuðborginni.
Hér fer. saman að draga úr
einkarétti rfkisins og efla sjálfs-
forræði og sjálfstraust þeirra.
sem búa í dreifbýli vfðsvegar um
landið. Rfkisútvarpið með stað-
setningu í höfuðborginni hefur
tvímælalaust ýtt undir og magnað
þann hugsunarhátl, að flest í
þjóðlífinu snúist um Reykjavík,
þar sé vettvangur atburðanna, og
veröldin standi annars staðar
kyrr. FcHk fær nánari og betri
fréttir af atburðum og hinu dag-
lega lífi í Reykjavfk heldur en af
atburðum sinnar heimabyggðar.
Staðbundnar útvarpsstöðvar ættu
aðgeta bæll hér verulega úr. Þær
eiga að þjóna því hlutverki að
íniðla fréttum og frásögnum úr
lléraði, veita þjónustu fyrir fyrir-
tæki og einstaklinga. tengja
landshlutann eða sveitarfélagið
og þjappa fólkinu, saman um
hagsmuni síría og áhugantál.
I einstökum byggðarlögum eru
gerðar heíðarlegar tilraunir til að
gefa út vikubliið. sem að ein-
gegna
hverju leýti eiga að
því hlutverki. sem staðbundið út-
varp er byggt á. en enginn vafi er
á því. að rekstur útvarpsstöðvar
yrði mun ódýrari. henlugrf og
áhrifaríkari. enda þótl slik út-
varpsstöð sé engan veginn til þess
að koma í stacðinn fyrir blaðaút-
gáfu.
Lárus Jónsson vakti athygli á,
hvað útvarpið og sjónvarpið hafa
lagt litla áherzlu á að konva sér
upp aðstöðu til upptöku el'nis úti
á landsbyggðinni.
Ingvar Gfslason (F) og Jónas
Jónsson (F) töldu. að betur þyrfti
aðkanna. hvort ekki væri réttara
að sjá útvarpinu fyrir aðstöðu úli
á landi heldur en að samþykkja
þá tillögu. sem fyrir lá.
Að umræðu lokinni var frum-
yarpinu vfsað til menntamála-
nefndar og 3. umrteðu
FJÖGUR frunivörp voru afgreidd
sem lög frá Alþingi á funduni
neðri deildar á föstudag. fruin-
varp um gjaldaviðauka, veðdeild
Landsbankans, bann gegn veiðum
með botnvörpu og flotvörpu og
loks byggingar á vegum Viðlaga-
sjóðs. Voru þau send rfkisstjórn-
inni til staðfestingar og birtingar.
Gjaldaviðauki
Lögin um gjaldaviðauka gera
ráð f.vrir heimild til ríkisstjófnar-
innar til að innheinvtá á næsta ári
með viðauka eftirtalin gjöld til
ríkissjóðs:
a. Með allt að 140"(j viðauka
stimpilgjald af öðru en afsöfum
fvrir fasteignum og skipum,
leigusanvmngum um jarðir og Icíð-
ir og. af kaupnválum.
b. Með allt að l-tO"(j viðauka
leyfi.sbréfagjöld önnur en þau, er
unv ræðir í aukatekjulögum frá
1965.
Veðdeild
Laudsbankans
Lögin gera ráð fyrir heimild til
handa veðdeildinni til útgáfu
bankavaxtabréfa, og eru breyting
AIMAGI
á lögum sama efnis frá 1971. Er
gert rráð fyrir, að heimildin verði
hækkuð úr 200 milljónum króna í
300 milljónir.
Byggingar á vegum Við-
lagasjóðs
Lögin eru til staðfeslingar á
bráðabirgðalögum unv heimild til
handa Viðlagasjöði eða Vest-
mannaeyjum, til húsbygginga frá
því í maí í vor.
Bann gegn veiðum með
botnvörpu og flotvörpu
Lög þessi eru einnig staðfesting
á bráðabirgðalögunv unv fram-
lenginu bannsins til ársloka 1973,
sem sett voru í júní sl.
Bjarni Guðnason
studdi ríkisstjórnina
Frunivarp sjáifstæðisinanna
iini 100 inilljón kr. árlegt framlag
úr rfkissjóði til Landhelgisgæzl-
unnar var til 2. umræðu á Alþingi
sl. I'immludag. Lagði meiri hluti
al Isherjarnefndar til, að frum-
varpinu yrði vísað til rfkisstjórn-
arinnar, en minni hluti sjálf-
stæðismanna og Alþýðuflokks-
manna lagði til. að frunivarpið
yrði samþykkt. A fundi neðri
deildar á föstudag fór fram at-
kvæðagreiðsla uni þessa tillögu
meiri hlutans og var hún sam-
þykkt moð atkvæðum stjórnar-
sinna og Bjarna Guðnasonar, en
tillaga nieiri hlutans hefði ekki
náð sámþykki, nema fyrir stuðn-
ing hans. Tveir þingmenn voru
f jarverandi atkvæðagreiðsluna,
einn stjórnarsinni og einn stjórn-
arandstæðingur. Voru 20 þing-
menn með tillögunni, en 18 á
móti.
Jón Skaftason (F) mælti fyrir
nefndaráliti meiri hlutans og
sagði, að fram hefði komið hjá
f orstjóra Landhelgisgæzlunnar,
sem mætt hefði á fundi nefnd-
arinnar, að Landhelgisgæzlan
hefði fengið þau framlög til fjár-
festingar og rekstrar, sem fram á
hefði verið farið hin síðustu ár.
Legði nveiri hlutinn því til, að
frumvarpinu yrði vísað til ríkis-
stjórnarinnar i trausti þess, að
Jón Árnason og Steinþór Gestsson:
Jöfnun á aðstoð við sjúka
FRAM er koniið á Alþingi frum-
varp um breytingu á lögurn um
almaiinatryggingar. þar sem lagt
er til. að þeir sjúklingar. sem
þarfnast raum erulegra rann-
sókna og aðgerða hjá sérfra-ðing-
um, en eiga ekki kost á að njóta
sjtikrahústistar vegna skorts á
sjúkrarými. fái hlicðstæða aðstoö
af fé almannatrygginga til la-kn-
inga og þeir. sem sjúkrahúsvistar
njóta.
Flulningsmenn þessa frum-
varps eru Jón Arnason (S) og
Sleinþór Gestsson ( S).
I greinargerð með frumvarpinu
segi r svo m.a.:
„Samkvæmt gildandi lögum
fær sá sjúklingur. sem lagður er
inn á sjúkrahús. alla þjónuslu.
sem sjúkrahúsið veitir, svo sem
I æ kn i s r a n n só kn i r. r ö n t ge n -
myndatökur, lyí og aðgerðir, allt
án endurgjalds. og auk þess allan
fæðiskostnað. á meðan sjúkling-
urinn dvelst á sjúkrahúsinu.
Eigi sjúklingur þess hins vegar
ekki kost að njóta sjúkrahúsvist-
ar. verður hann að greiða vissan
hluta rannsókna- og lyfjakostn-
aðar. llér er því um augljóst mis-
rétti að ræða. sem nauðsynlegt er
að leiðrétta.
í frumvarpi þessu er gerl ráð
fyrir, að allir sitji við sama borð
hvað þetta snerlir og fái rann-
söknir og aðgerðir eflir tilvísun
samlagslæknis að fullu greitt. Sú
mismunun. sem hér hefur átt sér
stað, hefur oft komið sérstaklega
þungt niður á elli- og örorkulíf-
eyrisþegum og í sumum tilfellum
leitt til þess, að viðkonvandi hefur
orðið að fresta nauðsynlegri
Iæknisaðstoð."
Jón Ámason mælti fyrir frum-
varpinu á fundi efri deildar sl.
föstudag. Sagði hann m.a.. að nú-
verandi skipulag kænvi sérstak-
lega hart niður á elli- og örorkulíf-
eyrisþegunv.
Ekki lóku fleiri til nváls við um-
ræðuna og var frumvarpinu vísað
til 2. unvræðu og iveilbrigðis- og
t ry gg i n ga ne f n d a r.
Jón Árnavin
Ríkisábyrgð á launum við gjaldþrot
RIKISSTJORNIN hefur lagl
fram á Alþingi fruimarp til laga
um ríkisábyrgð á Iaiiiiuni við
gjaldþrot. Kemur meginregla
frumvarpsins fram í 1. gr. þess.
þar sein segir, að rfkið ábyrgist.
samkuemt löguni þessum.
greiðslu á latinaki'öfum á hendur
viiinuveitanda. sem úrskurðaður
liefur veriðgjaldþrota.
Segir í athugasemdum með
frumvarpinu. að við samningu
þess hafi verið stuözl l ið lög um
ríkisábyrgð á laununi við gjald-
þrot. seni sett hafi verið í Svíþjóð
II. deseinber 1970 og í gildi hafi
gengið 1. janúar 1971. Ennfremur
hal'i verið í liöfð hliðsjón af
dönskuni löguni um þetta el'ni frá
13. apríl 1972 og uppkast af fruin-
varpi um þetta efni f Noregi.
I frunvvarpinu segir. að
ábyrgðin taki til þeirra vinnu-
launa. senv forgangsréttur fylgi.
skv. skiptalögum. Sama gildi uni
bætur vegna riftunar eða upp-
sagnar á vinnusamningi svo og
orlofsgreiðslur.
Þá segir í frunvvarpinu, að Ivafi
ríkissjöður greitt út kröfu skv
lögununv. njóti endurkrafa Ivans á
lvendur þrotabúinu sanva for-
gangsréttar. sem sú krafa naut.
sem ríki.ssjciður leysti til sín. Er
það félagsmálaráðuneytið, sem á
að inna af hendi greiðslur þær.
seni ríkissjciði ber aðgreiða laun-
þeganunv skv. lögunum.
I greínargerð með frumvarpinu
segir m.a.:
Það er mjög erfitt að gera grein
fyrir þeinv kostnaði, sem legðist á
ríkissjóð, ef frunvvarp það. sem
hér liggur fyrir, yrði lögfest.
Þetta er áreiðanlega mjög bre.vti-
legt eftir því. hvernig árar hjá
atvinnuvegum þjóðarinnar. I stað
þess að lögfesta sérstakt gjald lil
þess að standa undir þessum
kostnaði væri eðlilegt að hækka
launaskatt þann. sem innheimlur
er. Þess nvá geta f þessu sam-
bandi. að í Norðurlandaráði hefur
verið lagt til. að fjár sé aflað i
þessu skyni nveðeins konarlauna-
skatti. sem væntanlega væri nægi-
legt að næmi 0,5%, eins og segir i
Medlemsförslag om löneskydd
ved konkurs (19. session 1971).
Hér er ekki gert rað fyrtr sér-
stökum sjcíði og sjóðsstjórn til
þess að fara með málið. Hins veg-
ar er lagt til, að launin verði
greidd beinl úr ríkissjóði eftir
ávísunv félagsmálaráðunevtisins.
Væntanlega er þessi skipan ein-
föld í framkvæmd og ekki eins
kostnaðarsönv og rekstur sér-
stakrar stofnunar í þessu skyni.
Björn Jcinsson félagsmálaráð-
herra hefur nvælt fyrir frunvvarp-
inu í éfri deild þingsins og var
því. að uinræðu lokinni, vfsað tíl
félagsmálanefndar til meðferðar.
hún leysi fjárhagsþarfir gæzlunn-
ar áfranv senv hingaðtil.
Ut af fyrir sig væru þeir nveiri-
hlutanvenn sanvnvála þvi, að nauð-
synlegt væri, að gæzlan hefði
nokkurn árvissan tekjustofn.
Ilins vegar hefði þetta ekki verið
talið fært af þeinv. sem ráðið
hefðu.
Ólafur G. Einarsson (S) talaði
fyrir áliti nvinni hluta allsherjar-
nefndar, senv lagði til, að frunv-
varpið yrði samþykkt óbreytt.
Frunvvarp þetta hefði fyrst verið
flutt á fyrsta ári þessa kjörtíma-
bils. Þá hefði þaðaldrei konvið úr
nefnd. I fyrra hefði frunvvarpið
komið úr nefnd, en ekki hlotið
afgreiðslu þingsins. Meiri hlutinn
hefði þá einnig lagt til, að frunv-
varpinu yrði vísað til ríkis-
stjórnarinnar og þá nveð þeinv
rökunv, að fjárþörf vegna snvíði á
nýju varðskipi væri ekki ljös. Nú
væri ekki hægt aðafgreiða nválið
með þessunv röksemdum, þar senv
teikningar og kostnaðaráætlun
um snvfði nýsskipslægju fyrir.
Þá þyrfti hins vegar að finna ný
rök til að vísa frunvvarpinu til
ríkisstjórnarinnar. Væri það þá
sett franv, að aldrei hefði staðið á
framlögunv til gæzlunnar. Þetta
hefði forstjörinn að vísu sagt
nefndinni, en hann hefði bætl við
„þegar nvikið hefur veriðí húfi".
Síðan sagði þingmaðurinn:
„Nefndarnvenn nvinni lvlutans
leggja hins vegartil, aðfrumvarp-
ið verði samþykkt. Fyrir því eru
sönvu rök senv áður, nauðsyn á
eflingu Landhelgissjöðs vegna
vaxandi verkefna, senv Land-
helgisgæzlunni er ætlað að sinna,
svo og hin brýna þörf f.vrir, að
Landhelgisgæzlunni verði búin
góð aðstaða f landi. Þessi verkefni
kosta mikið fé, og er því fylliiega
tímabært að fara að safna í sjóð.
Önvggur tekjustofn, sem hér er
lagt til, að samþykktur verði, er
forsenda fyrir því, að hægt sé að
gera skynsanvlegar áætlanir unv
uppbyggingu Landhelgisgæzlunn-
ar í franvtíðinni. Þar dugir ekki að
treysta á óviss framlög, sem
kunna að hrjóta af borðunv valtr-
ar ríkisstjórnar. Ljóst er einnig,
að sektarfé vegna landhelgisbrota
mun að mestu hverfa senv tekju-
stofn Landhelgissjóðs. Sektarfé
hefur að lang nvestu leyti konvið f
sjóðinn vegna landhelgisbrota
brezkra togara. Vegna hins ný-
gerða samnings við Breta um
veiðar þeirra innan 50 nvílna land-
helginnar verður ekki um sektir
að ræða, ef þeir brjóta þann
sanvning."
Framhald á bls. 21.