Morgunblaðið - 11.01.1974, Blaðsíða 4

4
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 11. JANUAR 1974
BÍLALEIGA
CAR RENTAL
n 21190 21188
tel 14444*25555
m
BlLALEIGA CAR RENTAL
jss jy |
C4M-MNTU.. I
Hverfisgötu 181
86060
BÍLALEIGAN
felEYSIR
CAR RENTAL
24460
HVERJUM BÍL
PIOÍMIEGLR
ÚTVARP OG STEREO
KASETTUTÆKI
*S^ODA EYÐIR MINNA.”
Skodb '
LEIGAN
AUÐBREKKU 44-46.
SÍM! 42600..
Bílaleiga
CAB BENTAL
Sendum
CJÞ 41660 -42902
FERÐABÍLAR HF
Bilaleiga.— Sími 81260.
Fimm manna Citroen G.
S. station Fimm manna
Citroen G.S 8 — 22
manna Mercedes Benz
hópferðabílar (m. bílstjór-
um)._____________________
MJÓR ER MIKILS
0 SAMVINNUBANKINN

STAKSTEINAR
Magnús
svarar Magnúsi
í forystugrein Þjóðviljans í
gær kveinkar blaðið sér undan
því, að Morgunblaðið hafi hald-
ið því fram, að Magnús Kjart-
ansson orkuskortsráðherra hafi
tafið Sigölduvirkjun um eitt ár.
Segir blaðið þetta vera „hel-
bera endileysu" en lágmarks-
krafa sé, að Morgunblaðið
styðji mál sitt rökum.
Óþarfi er að gera ítarlega
grein fyrir þróun orkumálanna
til að sýna fram á réttmæti orða
Morgunblaðsins í þessu máli. I
því efni er nóg að vitna í orð
ráðherrans sjálfs, sem birtust í
viðtali við hann í Þjóðviljanum
á 1 mánaðar afmæli vinstri
stjórnarinnar 13. ágúst 1971.
Þar segir hann: „Fyrirsjáan-
legt er, að virkjun í Tungnaá
verður að taka til starfa, eigi
sfðar en árið 1975, þvf þá nægir
orkan frá Búrfellsvirkjun ekki
lengur. Nú þegar yrði að taka
ákvörðun, svo aö hægt verði að
útbúa nauðsynleg gögn og
Stimpilklukkur
og ríkis-
starfsmenn
Páll Pétursson, Stóragerði 5.
Reykjat ík.spyr:
„Hver er ástæðan fyrir þvi,
uð sumir í íkis.starfsmenn þurfa
ekki, vinnu sinnar vegna að
nota stimpilklukku?"
Þorsteinn Geirsson deildar-
stjóri í fjármálaráðuneytinu
svarar:
„Um þetta efni eru ákvæði í
1. mgi'. 30. gr. laga nr. 38/1954
um réttindi og skyldur starfs-
manna rikisins, er hljóða svo:
Gætu Islendingar
stuðlað að minnkandi
spennu i Evrópu og
afnámi hernaðar-
bandalaga með brott-
vísun varnarliðsins
og úrsögn úr Atlants-
hafsbandalaginu?
Þessari spurningu verður að
svara með sömu röksemda-
færslu og þeirri hér næst að
framan. Minnkun spennunnar
og bætt sambúð byggjast á
ákveðnum forsendum, sem er
það ástand, er nú ríki. Allar
aðgerðir, sem ekki eru í sam-
ræmi við eðlilega þróun, geta
haft þveröfug áhiif við það,
sem að er stefnt.
Einhliða úrsögn Islands úr
Atlantshafsbandalaginu mundi
síður en svo hafa í för með sér,
að bandalagið legðist niður.
Bandalagsþjóðirnar myndu
fremur reyna að auka sam-
heldni sína og samvinnu, ef til
þess kæmi. llernaðarlegar, póli-
tískar og sálrænar afleiðingar
úrsagnarinnar myndu auka
spennuna í stað þess að draga
úr henni.
bjóða megi hluta verksins út í
tíma. Framkvæmdir yrðu að
hefjast eigi síðar en næsta
vor.“ Síðar í sama viðtali segir
Magnús: „Ef ekki yrði tekin
ákvörðun 1 þessum mánuði þá
yrði að skjóta inn smærri virkj
un til að mæta orkuþörf lands-
manna.“
Þetta voru fögru orðin, en
hvaða staðreyndir blasa svo við.
Framkvæntdir við Sigöldu hóf-
ust ekki voriö 1972, eins og
ráðherrann taldi nauðsynlegt,
heldur haustið 1973, eða hálfu
öðru ári seinna og það undir
veturinn með öllum þeim erfið-
leikum, sem það hefur i för
meðsér við framkvæmdir.
Það hefði því mátt ætla, að
„smærri virkjun hefði verið
skotið inn“, eins og ráðherrann
hafði látið orð falla um. En hið
sama ósamræmi orða og at-
hafna blasir þar við. Engin slík
virkjun hefur verið gerð.
Aldrei hafa verið gerð meiri
stórvirki í orkumálum lands-
manna en í (íð viðreisnar-
stjórnarinnar. Það eina, sem
Magnús Kjartansson hefur gert
„Starfsmenn skulu konta
stundvíslega til starfs, hvort
heldur er að morgni eða eftir
hlé. Skrifstofustjórar og aðrir
yfirmenn skulu fylgjast nteð
stundvísi starfsmanna. Hafa
skal stimpilklukku í skrifstof-
um og vinnustofum, þar sem
því verður við komið, og halda
skrá unt, hvernig starfsmenn
koma til vinnu."
Fjármálaráðune.vtið túlkar
þessa lagagrein svo, að sk.vlt sé
að hafa stimpilklukku á starfs-
stöðum iíkisstarfsinanna, hvar
sent því verður við koniið. i
sanirænti við þcssa túlkun eru
stimpilklukkur i fjárntálaráðu-
nevtinu og öllunt stofnunum,
Eins og frá er skýrt í svari við
spurningu 3 hér að framan,
myndi ástandið í Austur-
Evrópu hreytast mjög lítið, þótt
Varsjárhandalagið yrðí lagt
niður. Hernaðarlega kerfið,
sem Sovétríkin hafa skapað
þar, er grundvallað á tvíhliða
samningum þeirra við einstök
Austur-Evrópuríki en ekki á
sáttmála Varsjárhandalagsins.
Afnám Vars.járbandalagsins
yrði því lítið annað en forms-
atriði eins og stofnun þess. Þó
verður að teljast mjög ólíklegt,
að íslenzk ríkisstjórn megni
með einhliða aðgerðum sinum
að hrinda þvi formsatriði í
framkvæmd.
Hver eru áhrif dval-
ar varnarliðsins á
Islandi á varnir ann-
arra Norðurlanda?
Sé litið á Norðurlöndin í
heild með öryggishagsmuni
þeirra í huga má segja að þeir
séu í stórum dráttum þríþættir.
Danmörk, Noregur og Island
eru í Atlantshafsbandalaginu,
Svíþjóð er hlutlaust og Finn-
land er hiutlaust í skjóli vin-
áttusamnings við Sovétríkin.
Svíar hafa ákveðið að her-
væðast ekki með kjarnorku-
í ráðherratíð sinni, er að halda
áfram með framkvæmdir, sem
þá voru ákveðnar. Honum hef-
ur meira að segja tekizt að tefja
framkvæmdir, sem lagður
hafði verið grundvöllur að, er
hann tók við. Fyrirsjáanlegt er,
að Sigölduvirkjun tekur í
fyrsta lagi til starfa á árinu
1976, ef orkuskortsráðherran-
um tekst þá ekki að tefja fram-
' væmdirenn lengur.
Fréttir skýrðar
Einn af föstum þátttakend-
um í fréttaskýringaþætti sjón-
varpsins um erlend málefni,
Heimshorni, er Árni nokkur
Bergmann hlaðamaður á Þjóð-
viljanum. Arni þessi lætur
einskis færis ófreistað til að
koma pólitfskum áróðri sínum
á framfæri á skjánum. í þætti
þessum sl. þriðjudagskvöld
voru þátttukendur látnir svara
þeirri spurningu, hvaða erlend-
an atburö þeir teldu hafa haft
mest áhrif fyrir islendinga á sl.
ári. Flestir þátttakenda svör-
uðu þessari spurningu á af-
sem undir það heyra. Allir
starfsmenn, sem til þessara
stofnana heyra, stimpla sig úr
og í vinnu. Launadeild f jármála
ráðuneytisins heldur skrá yfir
mætingar og forföll allra þess-
ara starfsmanna, og gerir við-
eigandi ráðstafanir, ef forföll
þykja óeðlileg.
Að því er önnur ráðuneyti og
stofnanir varðar. skal tekið
fram, uð litið hefur verið svo á,
að hin einstöku ráðuneyti, en
ekki fjármálaráðuneytið, hefðu
umsjón með mætingum starfs-
ntaniia i stofnunum, er undir
þau he.vra, og þá hvar og hvort
stimpilklukkur eru notaðar til
að fylgjast með mætingum."
vopnum og Norðmenn og Danir
telja sig hvorki leyfa erlendar
herstöðvar né kjarnorkuvopn í
löndum sínum á friðartímum.
Bæði í Danmörku og Noregi
eru þó herstjörnir, ratsjár,
eftiriitsstöðvar og bækistöðvar,
sem starfa í þágu NATO á
friðartímum og lytu stjórn þess,
ef til ófriðar kæmi. Segja má,
að Finnar séu eins og á milli
steins og sleggju gagnvart
Sovétríkjunum, því að ýmsir
telja, að þau geti með einhliða
ákvörðun sinni flutt herafla
inn í Finnland, ef þau rökstyðja
það með þvi, að öryggi þeirra sé
ógnað. Að vísu eru menn ekki
sammála um það, hvort rétt-
mætt sé að túlka vináttu-
samninginn milli landanna á
þennan veg, þótt Rússar haldi
fast í þessa túlkun. Sumir
Finnar vilja halda því fram, að
finnsk stjórnvöld hafi neitunar-
vald um það, hvort
rússneskur herafli kemur
inn á landssvæði þeirra eða
ekki á friðartímum.
Yrði varnarliðið látið hverfa
frá Islandi kæmu áhrif þess
fyrst fram i Noregi. Náin sant-
vinna er milíi varnarliðsins í
Keflavík og bækistöðva í
Norður-Noregi. Vinna þessir
aðilar sameiginlega að eftirlits-
störfum á Norður-Atlantshafi
og skipta þar með sér verkum.
slappaðan hátt og sáu ekki á-
stæðu til uppskrúfaðra furðu-
legheita af þessu tilefni. En
Árni Bergmann svaraði þessu
þannig, að sér væri efst f huga í
þessu sambandi valdarán hers-
ins í Chile. Samhengið, sem
fram virtist koma hjá honum
var eitthvað á þessa leið: 1.
Stjórnarfar í Chile er likara
stjórnarfari vestrænna ríkja en
stjórnarfar annarra Suður-
Ameríkuríkja (fullyrðing). 2.
„Borgaraleg millistétt" hrifs-
aði völdin í Chile með aðstoð
hersins (fullyrðing). 3. Þess
vegna mun „borgaraieg milli-
stétt“ einnig hrifsa völdin í
vestrænum ríkjum, ef henni
líkar ekki framvinda mála (á-
lyktun). 4. Kosningaúrslitin í
Danmörku benda til þess, að
„borgaraleg millistétt“ sé óá-
nægð (viðurkennd skýring). 5.
Danir og Islendingar eru skvld-
ir og því er „borgaraleg milli-
stétt“ á Íslandi einnig óánægð
(ályktun). 6. Vopnuð bylting
“borgaralegrar millistéttar" á
islandi er innan seilingar (nið-
urstaða).
□ Kórskóli
barnakórs
Háteigskirkju
Alfheiður Bjarnadóttir, Æsu-
felli 2, Reykjavík, spyr:
„Hvaða orsakir liggja til þes.s,
að kórskóli harnakórs Háteigs-
kirkju starfar ekki nú eins og
sl. vetur?"
Þorbjörn Jóhannesson formað-
ur sóknarnefndar Háteigs-
kirkju svarar:
„Sóknarnefnd hefur ekki
samþykkt kostnaðai'áætlun
skólans fyrir þetta starfsár." .
Raunhæfar varnir Noregs
byggjast einkum á þvi, að unnt
sé að flytja erlendan liðsafla
inn í landið á skömmum tíma,
ef líkur eru á ófriði eða hann
hefur brotizt út. Kanadamenn
hafa til dæmis skuldbundið sig
til að leggja Norðmönnum til
herafla. Flugvélar þær, sem
þessir hermenn yrðu fluttir
með til Noregs, eru ekki land-
fleygari en það, að þeim er
nauðsynlegt að lenda á Kefla-
vikurflugvelli til að komast á
áfangastað, ef íarin er stytzta
leið.
Ljóst er, að Norðmenn yrðu
að endurskoða afstöðu sína til
dvalar erlends herafla í landi
sinu á friðartímum, ef varnar-
stöðinni í Keflavík yrði lokað.
En tækju þeir ákvörðun um að
breyta stefnu sinni í þessum
efnum, er líklegt, að Sovétrikin
teldu það ögrun við öryggi sitt,
þau gætu jafnvel vitnað til
skilnings síns á vináttu-
samningum við Finna og
krafizt þess, að koma á fót her-
stöðvum í Finnlandi. Dvöl
sovézks herafla í Finnlandi
myndi hafa í för með sér alvar-
legar afleiðingar fyrir Svía,
sem yrðu að endurskoða allar
varnir sinar — i stuttu máli
yrði þróunin sú, að spennan
myndi mjög aukast á Norður-
löndunum öllum.

‘sSP spurt og svarad 1 Lesendaþjónusta MORGUNBLAÐSINS1 Hringið í síma 10100 kl. 10—11 frá mánudegi til föstudags og biðjið um Les- endaþjónustu Morgunblaðs- ins.
SPURNINGAR OG SVÖR UM VARNARMÁL