Morgunblaðið - 13.01.1974, Blaðsíða 12

12
Daginn sem tók að hlána með
rækilegri rigningu eftir desem
berfrostin, ók fréttamaður Mbl.
í samfelldum pollum suður í
Kópavog og staulaðist af Kárs-
nesbrautinni niður svellbunk-
ana í snarbrattri brékkunni of-
an að sjónum, að litlu snotru
bárujárnshúsi — dauðhræddur
um að ferðin endaði með salí-
bunu á svellinu alla leið út á
fjörð. Þessar aðstæður eru víst
nokkuð ólíkar þeim, sem íbúar
þessa húss hafa búið við undan-
farin ár í Mexíkó, hinum megin
á jarðkringlunni og á svo suð-
lægum breiddargráðum að þar
er í hæsta lagi mildur blær og
sólin skín. — Jafnvel í Mexíkó
borg, sem liggur jafnhátt og
hæsti tindur íslands, Hvanna-
dalshnjúkur.
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 13. JANUAR 1974
Vífill og Agústa með dæturnar Brynju og Valdfsi
Rœtt við Vífil
Magnússon,
sem kominn er
með fjölskyldu
sinni úr hlýjunni
í Mexico
í skammdegið
á Islandi
Sjúkrahúsiö var byggt á floti
höfuðborgin héti Reykjavík og
að til væri eldfjall, sem nefnd-
ist ,,Ekla“. Það liðu nokkur ár,
þar til ég hitti annan Mexikana
jafnfróðan um íslenzka landa-
fræði. Þarna hírðumst við
skjálfandi um nóttina, því að
febrúarmánuður er kaldur í há-
fjöllunum. Um morguninn,
þegar sólin fór að skína á vegg-
inn fyrir ofan okkur, röðuðum
við okkur upp og biðum þess að
hún iljaði okkur um hársræt-
urnar, síðan um herðarnar og
loks um allan skrokkinn. Bless-
aðar vændiskonurnar, sem lok-
aðar voru inni í geymslu fyrir
týnda muni, héldu í okkur líf-
inu um nóttina með heitu kaffi,
sem þær réttu okkur gegnum
rimla, sem aðskildi fanga-
geymslurnar.
Við útlendingarnir vorum sett-
irískítverkin'— ogþááégvið
raunveruleg skítverk, þvf við
vorum látnir þrifa kamrana!
Um hádegisbil næsta dag kom
gestur í heimsókn til manns,
sem var ákærður fyrir morð á
konu sinni. Gestur þessi bauðst
til að hringja fyrir okkur í ræð-
ismann íslendinga, sem kom
nokkru síðar og leysti okkur út
Morðinginn? Honum var sleppt
nokkrum dögum siðar, enda var
hann alsaklaus, þvi kona hans
hafði framið sjálfsmorð. Við
lærðum af reynslunni og hætt-
um öllum ævintýraleiðöngrum
á þessum slóðum.
Verkefnið, sem Vífill valdi til
lokaprófs í arkitektúr, var að
nokkru tengt áhugasviði, sem
hann hafði kynnzt gegnum
starf konu sinnar. En
Ágústa þjálfaði verðandi mæð-
ur í leikfimi og hafði einka-
sjúklinga í samvinnu við fæð-
ingarlækna. En heilsuvernd
fyrir verðandi mæður og ný-
fædd börn er mjög áfátt, eink-
um meðal fátæku stéttanna í
Mexikó. Vifillgerði því tillögur
að stöð fyrir mæðra- og ung-
barnavernd, þar sem færi fram
mæðraleikfimi, uppfræðsla um
hreinlæti, takmörkun barn-
eigna og fleira og miðaði við, að
ein slík stöð yrði til staðar fyrir
hverja 100 þúsund íbúa. En um
það leyti sem hann vann þetta
verk, hafði orðið sú breyting á
lögum landsíns, að nú var orðið
leyfilegt að reka slíka ráðlegg-
ingastöð um takmörkun barn-
eigna og einnig að veita þjón-
ustu á því sviði. En fólksfjölgun
er gífurleg í Mexikó, nemur um
3,5%. Hugmyndin var því þjóð-
félagsleg, þó úrlausnin væri
að sjálfsögðu á sviði byggingar-
listar. Læknar höfðu mikinn
áhuga á hugmyndinni.
Áður en Vífill lauk prófi
hafði hann leyst af hendi 6
mánaða þegnskylduvinnu, eins
og tilskilið er, og var þá við
eftirlit með byggingu sjúkra-
Mexikönsk kirkja. Dæmi um nútfmastfl f arkitektúr
Erindið í Kópavoginn er að
hafa tal af Vífli Magnússyni
arkitekt, sem fór til náms til
Mexikó fyrir 12 árum og hefur
nú setzt að með Ágústu Sigfús-
dóttur, konu sinni, og dætrun-
um tveimur í litlu húsi niðri við
Fossvoginn skammt frá heimili
foreldra hans, Barböru og
Magnúsar Árnasonar. Vifill
stundaði fyrst spönskunám í
Mexikó í eitt ár og eftir það
nám í arkitektúr, en vann að
því loknu í Mexikó, þar til
hann kom heim nú í haust. Fyr-
ir 7 árum kom Ágústa út, að
loknu námi í sjúkraþjálfun í
Svíþjóð, og giftu þau sig þar.
— Stúdentaóeirðir töfðu mig
við námið í um það bil eitt ár,
útskýrði Vífill. Fyrst á árinu
1966, þegar stúdentar mót-
mæltu kennslukerfinu og voru
þó sérstaklega óánægðir með
rektor, sem slapp naumlega frá
þeim um undirgöng. Eftir það
gekk illa að fá nokkurn til að
taka að sér rektorsstöðuna og
deildarforsetar urðu allir að
segja af sér vegna brottreksturs
rektorsins, svo öll kennsla lagð-
ist níður. Eftir það var kennslu-
kerfinu nokkuð breytt, meira
lagað að bandaríska kerfinu.
En 1968 urðu aftur óeirðir, og
þá frekar af þjóðféiagslegum
toga spunnar. Þetta er mjög
stór háskóli með mörgum skól-
um og deildum. Séu mennta-
skólarnir taldir með, eru þar
um 100 þúsund nemendur.
— Það, hefur ekM verið i sam-
bandi við stúdentaóeirðirnar að
þú lentir í fangelsi skömmu eft-
ir að þú komst út. Hvernig var
það?
— Nei, nei, það var allt önnur
saga. Ég hafði farið á nætur-
klúbb með írsk-ameríSkum
kunningja mínum í fremur
vafasömu hverfi við jaðar borg-
arinnar. Þegar við vildum
borga reikninginn okkar og
fara, komumst við að raun um
að þjónninn ætlaði að féflétta
okkur. Ut af- þessu spunnust
harðar deilur, enda var Irinn-
örgeðja. Ég fðr út til þe&s að
sækja lögregluþjón, en mætti
honum í dyrunum, enda var
hann á leiðinni inn til þess að
sækja okkur. Ekki fengum við
leiðréttingu mála okkar, heldur
var okkur stungið í lögreglubíl
og ekið snarlega í tu'kthúsið.
Þar voru vasar okkar tæmdir og
við leiddir inn í fangageymslu
undir berum himni. Fangarnir
tóku okkur heldur kuldalega í
fyrstu, en kunningi minn lék á
als oddi og var fljótur að tala þá
til, enda var hann vel að sér í
spönsku og óhefluðu málfari
gistifélaga okkar. Einn pilt-
anna sat inni fyrir að hafa piss-
að utan í símastaur um hánótt.
Þegar hann frétti að ég væri frá
íslandi, minntist hann þess að
Myndskreyttar súlur úr mesteri Azteca
húss í Mexikóborg. En eftir að
prófi lauk bauðst honum starf
við að sjá um byggingu sjúkra-
húss í Cozumel, sem er kóral-
eyja austan við Yucatanskag-
ann í Karabíska hafinu. Voru
þau þar í eitt ár og sá Vifill um
að reisa sjúkrahúsið frá grunni.
— Þetta. er mjög afskekktur
staður, flugsamgöngur strjálar
og alltflutttilogfráeynni á 4
fohna bátum, sagði Vífill. Allt
byggingarefni þurfti að koma
úr landi. Auk þess vorum við i
hreinum vandræðum meðýmis-
legt efni, svo sem sement. Lítið
var um sement á markaðinum
og slegizt um hvern poka. Við
nrðum að kaupa það á svörtum
markaði. Eftir 3 mánuði náði
verktakinn sambandi við ríkis-
stjórnina og við fengum her-
skip til að flytja til okkar
300—400 lestir af byggingar-
efni. Því þurfti öllu að upp-
skipa á bökum verkamann-
anna. Ekki skorti mannafla,
enda veitir ekki af. Verkamenn
eru ekki afkastamiklír, sem
ekki er von f þessum hita, oftast
um 40stig.
— Hvers konar fólk var
þetta?
— Hreinræktaðir Mayar.
Þeir eru litlir og höfuðstórir og
sterklega byggðir. Þeir tala sitt
maya-mál, en auk þess spönsku.
Verkamennirnir, sem voru hjá
okkur, bjuggu í tjörupappahús-
um með moldargólfi og sváfu í
hengirúmum. Einnig sváfu
margir í byggingunni sjálfri.
Fólk þarf svo lítið fyrir lffinu
að hafa á þessum slóðum. May-
arnir hafa ríka þjóðerniskennd
og halda sig út af fyrir sig.
Þetta er óupplýst fólk og nokk-
uð framtakslaust. En þeir eiga
enn mjög fallegan handiðnað,
útsaum og vefnað, og eru hagir
smiðir.
— Þetta hafa á sinum tíma
verið miklir listamenn og hagir
byggjendur, eins og fornu
Mayarústirnar sýna?
— Já, við höfðum tækifæri til
að ferðast mikið um landið. Þar
eru alls staðar fornar rústir, og