Morgunblaðið - 21.06.1974, Page 3

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 21. JUNI 1974
Þjóðhátíð í Reykjavík 1974:
Boðhlaup með blys
frá Ingólfshöf ða
A leið til sœldarlífs
Ljósmyndari Morgunblaðsins r .
mætti þessum borgurum I gær-
dag: andamömmu með ungana
sína þrjá á leiðinni f sældarlff-
ið á Tjörnunni.
Lögregiuþjónn lftur eftir þvf
að ailt fari vel. Myndin er tekin
á túngötunni: sendiráð Sovét-
manna sést þarna efra og svo er
Landakotsspftali f baksýn.
—Ljósm.: Br. H.

Heildarvörusala
r
Islenzks markað-
ar orðin 304 millj.
UNDIRBUNINGUR hátfðahalda f
höfuðborginni f tilefni 1100 ára
afmælis Islandsbyggðar er nú að
fullu lokið, en aðalhátfðin verður
dagana 3., 4., og 5., ágúst. Þá hef-
ur Iþróttabandalag Reykjavfkur f
samvinnu við þjóðhátfðarnefnd
undirbúið fjögurra daga fþrótta-
hátfð dagana 29. júnf til 3. júlf. Af
öðrum liðum hátfðahaldanna má
nefna mikla starfsemi leikhúsa
borgarinnar á þessu sumri, starf f
skólum og sýningar nemenda,
þátttaka f sýningu f Laugardals-
höll 25. júlf til 11. ágúst, sem
hlotið hefur nafnið „Þróun 874 —
1974“ auk útgáfu minnispenings
og veggskjaldar.
Fyrir atbeina Þjóðhátfðar-
nefndar Reykjavfkur vinnur frú
Vigdfs Kristjánsdóttir að gerð
veggteppis með mynd frá land-
námi tslands, unnið eftir mynd
Jóhanns Briem listmálara.
Þann 3. ágúst klukkan hálf tíu
hefjast barnaskemmtanir með
því, að þrír stórir vagnar með
skreytingum og skemmtikröftum
fara á milli 9 skóla f borginni. Á
Arnarhóli hefst aðalhátíðin kl. 14.
Við setningarathöfnina kemur
boðhlaupari með blys inn á hátíð-
arsvæðið og kveikir langeld, að
loknu boðhlaupi, sem hefst tveim
sólarhringum áður við Ingólfs-
höfða. Meðal dagskráratriða verð-
ur hljómflutningur söngsveitar-
innar Fflharmóníu og Sinfóníu-
hljómsveitar og flutt verður sam-
felld söguleg dagskrá, sem Berg-
steinn Jónsson cand. mag. hefur
tekið saman, en þar verða raktir
helztu þættir úr sögu Reykjavfk-
ur. Um kvöldið verður skemmtun
við Arnarhól, en dans verður síð-
an stiginn úti f hverfum borgar-
innar, á fjórum stöðum, fram yfir
miðnætti.
Sunnudaginn 4. ágúst verða
hátíðarmessur í öllum kirkjum
borgarinnar kl. 11.00, en kl. 14.00
fer fram útiguðsþjónusta í Gras-
garðinum í Laugardal. Þá fer
fram íþróttamót á Laugardals-
velli, en milli íþróttaatriðanna
verður teflt á vellinum með lif-
andi taflmönnum, sem stýrt verð-
ur af Friðriki Ölafssyni og Sveini
Jóhannessen Noregsmeistara. Um
kvöldið verður háður knatt-
spyrnuleikur milli úrvalsliðs
Kaupmannahafnar og Reykjavík-
ur. Þá verður helgiathöfn í dóm-
kirkjunni kl. 20.30 þar sem
minnzt verður 100 ára afmælis
þjóðsöngsins.
Síðasta dag aðalhátiðarinnar,
BKYKJAVIK |
fj
Minnispeningur þjóðhátfðar-
nefndar Reykjavfkur. (Ljósm.
Mbl. Sv. Þorm.)
mánudaginn 5. ágúst, verða
barnaskemmtanir úti f borgar-
hverfunum og samfelld dagskrá á
Arnarhóli sfðdegis þann sama dag
með ræðuhöldum, söng, þjóðdöns-
um, þáttum úr gömlum revíum
o.fl. Enn-fremur verðurkvöldvaka
á Arnarhóli og dansað á þremur
stöðum í miðbænum til kl. 1.00
eftir miðnætti. Hátíðinni verður
síðan slitið með flugeldasýningu
við Arnarhól.
Jón Þórarinsson tónskáld hefur
samið tónverk fyrir kór og hljóm-
sveit til flutnings á þjóðhátíðinni
f Reykjavfk. Söngsveitin Fflharm
ónía og Sinfóníuhljómsveit Is-
lands frumflytja það við aðal-
hátíðahöldin á Arnarhóli undir
stjórn höfundar. Þá mun flokkur
úr Þjóðdansafélagi Reykjavíkur
sýna þjóðdansa, sem samdir eru
af Sigrfði Valgeirsdóttur, en Jón
Ásgeirsson, tónskáld, hefur samið
tónlist við dansana.
I tilefni þjóðhátfðar verður
mikil starfsemi hjá leikhúsum
höfuðborgarinnar á þessu sumri.
Leikfélag Reykjavíkur sýnir m.a.
tvö ný íslenzk verk, revíuna Is-
lendingaspjall og leikritið Sel-
urinn hefur mannsaugu. Auk
þess er gamanleikurinn Fló á
skinni einnig á dagskrá. Þá sýnir
Þjóðleikhúsið þrjú fslenzk verk,
Jón Arason, Ég vil auðga mitt
land og á kjallarasviðinu verður
kabarettsýning með tónlist Sig-
fúsar Halldórssonar.
Þjóðhátfðarnefnd Reykjavfkur
gefur út minnispening um 1100
ára byggð í Reykjavík. Halldór
Pétursson listmálari hannaði pen-
inginn en á annarri hlið hans er
mynd Einars Jónssonar af Ingólfi
Arnarsyni, en á hinni merki þjóð-
hátíðar í Reykjavfk, sem Kristín
Þorkelsdóttir, auglýsingateiknari,
hefur gert. Peningurinn er fram-
leiddur af Ís-Spor h.f. og verða
gerðir 1000 silfurpeningar og
4000 bronspeningar. Minnispen-
ingurinn verður til sölu hjá þjóð-
hátíðarnefnd í Hafnarbúðum og
vfðar, og er verð hans kr. 3000 í
bronsi og kr. 10.000 f silfri. Auk
peningsins gefur nefndin út vegg-
skjöld til minningar um þjóð-
hátíðina, en hann er einnig hann-
aður af Halldóri Péturssyni. Á
honum eru myndir frá Tjörninni
og Reykjavíkurhöfn með Esju f
baksýn. Skjöldurinn er gerður úr
postulíni af Bing & Gröndahl í
Kaupmannahöfn og verður upp-
lag þeirra 4000 eintök.
I þjóðhátíðarnefnd Reykjavík-
ur eiga sæti Gfsli Halldórsson for-
maður, Markús örn Antonsson
varaform., Signý Sen, Alfreð
Gíslason, Björn Vilmundarson,
Ragnar Kjartansson, Sigurður
Gizurarson, Stefán Karlsson og
Sveinn Björnsson. Framkvæmda-
stjóri nefndarinnar er Stefán
Kristjánsson og dagskrárstjóri
Klemenz Jónsson. Skrifstofa
nefndarinnar er í Hafnarbúðum
og veitir Árni Njálsson henni for-
stöðu.
HEILDARVÖRUSALA Islenzks
markaðar á Keflavfkurflugvelli
hefur numið um 304 milljónum
króna frá upphafi, þar af um 285
milljónum króna f erlendum
gjaldeyri. Frá upphafi hefur fyr-
irtækið greitt um 23,8 milljónir
króna til Ferðaskrifstofu rfkisins.
Þessar upplýsingar koma fram f
grein, sem Jón Sigurðsson fram-
kvæmdastjóri IM ritar í blaðið f
dag. Hann segir þar, að ofan-
greind þóknun til ferðaskrifstof-
unnar skoðist sem uppbót fyrir
aðstöðumissi hennar á flugvellin-
um. Hafi í samningi ÍM og utan-
ríkisráðuneytisins verið ákvæði
um, að fyrirtækið skyldi greiða til
ferðaskrifstofunnar 21 krónu af
hverjum „transitfarþega”.
Jón segir siðan, að málaferlin
milli Islenzks markaðar og
ferðaskrifstofunnar hafi raun-
verulega staðið um, hvernig túlka
skuli hugtakið „transitfarþegi".
Lyktaði málinu svo fyrir Hæsta-
rétti, að Islenzkur markaður var
dæmdur til að greiða ferðaskrif-
stofunni 2,9 milljónir króna, en
ekki 10 milljónir, eins og komið
hefur fram í fréttum.
Vinstri samvinna í verki
o
Einar Ágústsson: Ég skit ekki
hvemig menn geta túlkað þetta á
annan veg en herinn verði látinn
fara.
Stefna Framsóknarflokksins I
varnarmálum hefur verið heldur
brokkgeng síðan flokkurinn hóf
rlkisstjórnarsamstarf við „óþjóð-
holla kommúnista" eins og Tlm-
inn nefnir forystumenn Alþýðu-
bandalagsins. i hugum Einars
Ágústssonar og Ólafs Jóhannes-
sonar hefur varnarliðið ýmist verið
að fara eða ekki.
Herinn fer
Tveimur dögum eftir að ríkis-
stjórnin tók við 1971. sagði Einar
Ágústsson: „Það er yfirlýst stefna
rlkisstjórnarinnar, að varnarliðs-
samningurinn skuli tekinn til
endurskoðunar og uppsagnar og
brottflutningi hersins verði lokið á
fjórum árum. ÉG SKIL EKKI
HVERNIG MENN GETA TÚLKAÐ
ÞETTA ÖÐRU VfSI EN HERINN
VERÐI LÁTINN FARA."
Fer ef til vill
í október 1971 sagði Þórarinn
Þórarinsson: ,, Ég spái því, að
niðurstaðan verði sú, að það náist
samstaða milli lýðræðisflokkanna,
sem stóðu að NATO, um það
hvemig þeirri skipan verði fyrir
komið."
Engin
ákvörðun tekin
Á Varðbergsfundi í nóvember
1971 sagði Einar Ágústsson:
„Það má vera, að það sé misjöfn
túlkun á málefnasamningnum og
mismunandi langanir. Mln skoðun
er sú, að ákvörðunin verði ekki
tekin fyrr en að aflokinni könn-
un."
Herinn fer ekki
Ólafur Jóhannesson talaði á
fundi ungra framsóknarmanna I
nóvember 1971 og sagði: „Við
höfum aldrei lofað þvt að varnar
liðið hverfi úr landi, hvemig sem á
stendur. Það mál þarf rækilegrar
könnunar við."
Herinn fer
Síðar I sömu ræðu á sama fundi
sagði forsætisráðherra: „Ég hef þá
dregið mjög rangar ályktanir, ef
yfirgnæfandi meirihluti Fram-
sóknarflokksins vildi ekki að her-
inn færi, væri þess nokkur kost-
ur."
Gæti farið strax
Nú líður fram I mars 1972. Þá
segir utanrlkisráðherra: „Fyrst við
allir viljum að herinn fari, eigum
við þá ekki að sameinast I þvl að
gera þessa könnun, að gera þessa
endurskoðun og stefna að þvl að
losna við' herinn, t.d. á kjörtlma-
bilinu? Ef einhverjir vilja fyrr, þá
er sjálfsagt samkomulag um það."
Engin ákvörðun
um brottför
Mánuði slðar heldur Olafur
Jóhannesson ræðu og segir: „Það
hefur engin ákvörðun verið tekin
um brottför varnarliðsins."
Má fara næsta ár
Þegar kemur fram á mitt sumar
1973 segir Einar Ágústsson: „Per-
sónulega hefði ég ekkert á móti
þvl að af brottför varnarliðsins
yrði fyrir mitt næsta ár."
Herinn fer ekki
i desember 1973 segir Tlminn:
„Forsætisráðherra og utanrlkis-
ráðherra hafa báðir lýst þvl yfir,
að þeir telji þá túlkun málefna-
samnings rlkisstjórnarinnar um
varnarmál ranga, að herinn eigi
skilyrðislaust og hvernig sem á
stendur að hverfa af landi brott á
kjörtlmabilinu."
Herinn fer
í lok desember segir Steingrlm-
ur Hermannsson: „Ég vii leysa
þetta mál á þann hátt, að herinn
fari, en núverandi ríkisstjórn
sitji."
Einar Ágústsson: Það er röng túlk-
un, að herinn eigi skilyrðislaust að
fara á kjörtlmabilinu.
1974: Fer
en verður samt
Allar þessar yfirlýsingar eru að
sjálfsögðu í fullu samræmi við
rétta túlkun á málefnasamningn-
um. Nýjustu tillögurnar eru svo
þær, að vamarliðið eigi að sjálf-
sögðu að fara, en eigi að sfður
verði það um kyrrt að óbreyttum
aðstæðum. Þetta mun vera ná-
kvæmasta skilgreiningin á mál-
efnasamningnum!