Morgunblaðið - 21.06.1974, Blaðsíða 16

Morgunblaðið - 21.06.1974, Blaðsíða 16
16 MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 21. JÚNÍ 1974 Greinargerð „kommissara”: Um fjárfest- ingasjóðina - að gefnu tilefni VEGNA skrifa Mbl. að undan- förnu um fjárfestingasjóða- kerfið og greiðsluþrot þess eða gjaldþrot, verður ekki hjá því komizt að leiðrétta a.m.k. þær kórvillur í þessum frásögnum, sem beinlínis gætu valdið þjóð- félaginu í heild, og atvinnuveg- unum sérstaklega, stórfelldu tjóni, ef ritsmíðar þessa út- breidda blaðs væru teknar al- varlega, síðustu vikurnar fyrir kosningar. Önnur forystugrein Mbl. 14. þ.m. ber fyrirsögnina. „Sjóðakerfið gjaldþrota" — og hefst þannig: „Margt bendir til þess að sjóðakerfi landsmanna, það er hinir ýmsu fjárfestingarsjóðir, sé gersamlega gjaldþrota". í sama blaði eru a.m.k. tvær risa- fyrirsagnir um fjárvöntun sjóð- anna. -» Slík æsiskrif um fjármála- stofnanir hafa til þessa ekki þótt bera vott um ábyrgðartil- finningu í fjármálum og efna- hagsmálum, sízt af öllu, ef lítill eða enginn fótur hefur verið fyrir þeim. Til þessa hafa flestir talið, að Sjálfstæðisflokkurinn vildi láta stjórna stofnfjársjóðunum, en ekki að þeir væru einskonar kjörbúðir, þar sem allir af- greiddu sig sjálfir. Menn hafa sem sé talið, að Sjálfstæðis- flokkurinn skyldi það einfalda lögmál efnahagslífsins, að við höfum takmarkað fjármagn og getum þvf ekki orðið við óskum allra um lánsfjármagn samtím- is. Það þarf því að koma fjár- málastjórn til. Þannig er t.d. fullvíst, að stofnlánasjóðir gátu aldrei sinnt öllum lánsumsóknum sem bárust á valdatímabili „við- reisnarstjórnarinnar", og tóku það allir þá eins og sjálfsagðan hlut, þó allt annað virðist mega lesa út úr skifum Mbl. nú. ERU STOFNLANASJÓÐIRN- IR GJALDÞROTA? Þessari spurningu verður bezt svarað með því að birta yfirlit yfir fasta óafturkræfa ár- lega tekjustofna þessara sjóða, sem þeim eru lagðir til í þvf skyni að efla þá, og hvernig þessir tekjustofnar hafa breytzt. Hér á eftir fer yfirlit um tekjustofna helztu stofn- lánasjóða, (þeirra sem Mbl. hefur aðallega skrifað um) á FASTIR TEKJUSTOFNAR STOFNLANASJÓÐA 1970—1974 í MILLJ. KR. 1970 1971 1972 1. Stofnlánad. landbúnaóarins* 61.2 79.9 94.2 2. Fiskveiðasjóður* 92.0 84.0 84.0 3. Iðnlánasjóður* 42.6 57.7 70.0 4. Lánasjóður sveitarfélaga 19.5 19.5 22.0 5. Ferðamálasjóður í.o 5.0 5.0 6. Byggðasj. (Atvinnujöfnsj.) 56.4 55.5 136.4 Aætlað 1973 1974 173.0 195.0 127.6 22.0 6.0 167.3 218.0 495.0 149.3 23.0 6.0 170.0 * Nýr tekjustofn innheimtur hluta af árinu 1973r en kemur að fullu inn árið 1974 f fyrsta skipti. ER GREIÐSLUÞROT HJA STOFNLANASJÓÐUNUM? Það er skylt að viðurkenna að lánsfjárútvegun Framkvæmda- stjóðs Islands hefur að þessu sinni dregizt lengur en venja er til. Áætlun um þessa lánsfjár- mögnun var þó til í nóvember s.l. en var frestað, vegna þess að ætlunin var að fá verðtryggt fjármagn frá Iffeyrissjóðakerf- inu eins og fram kom í frum- varpi ríkisstjórnarinnar um „Viðnám gegn verðbólgu". Um viðtökur þess frv. þarf ekki að fjölyrða hér, en augljóst, að afla varð fjármagns innanlands f stofnlánasjóðakerfið til þess að ofgera ekki í skuldasöfnun erlendis. Á hitt ber svo einnig að líta, að auk framangreindra tekju- stofna hafa allir sjóðirnir veru- lega eiginfjármögnun, þannig að hjá þeim getur naum- ast verið um greiðsluþrot að ræða á miðju ári, miðað við starfsreglur, þó að dráttur hafi orðið á lánsfé frá Fram- kvæmdasjóði íslands, án þess að með því sé verið að mæla þeim drætti bót. Eftiríarandi yfirlit um útlán helztu stotnlánasjóðanna á ár- unum 1970—1973 og áætlun fyrir árið 1974, sem þessa dag- ana er að komast til fram- kvæmda að %, skýrir betur en mörg orð, hver raunveruleg ástæða er til að skrifa eins og himinn og jörð væru að farast út af gjald- og greiðsluþroti stofnlánasjóðanna. ÚTLAN STOFNLANASJÓÐA 1970—1974 I MILLJ. KR. Aætlun 1) 1970 1971 1972 1973 1974 1. Stofnlánad. landbúnaðarins 141.2 254.7 369.6 508.6 677.3 2. Veðdeild Búnaðarbankans 14.5 15.3 50.9 47.9 45.0 3. Fiskveiðasjóður íslands 528.8 866.0 1255.3 1433.5 2226.0 4. Iðnlánasjóður 161.4 130.9 176.3 238.4 518.4 5. Lánasj. sveitarfélaga 60.0 73.0 141.3 161.4 208.6 6. Ferðamálasj. og hótellán 34.8 48.1 39.0 31.0 31.0 7. Stofnlánasjóður verslunar 32.9 39.9 43.8 50.6 65.0 8. Stofnlánasjóður samvinnufél. 32.9 39.9 8.0 15.7 23.4 9. Byggðasj. (Atvinnujöfnsj.) 268.6 233.6 393.0 500.0 567.4 1) Þegar hefur verið sam 1- kvæm, er þess hér með farið á árunum 1970—1973 og áætlun fyrir árið 1974. Þetta yfirlit sýnir að tekju- stofnar sjóða eins og Stofnlána deildar landbúnaðarins, Fisk- veiðasjóðs íslands, Iðnlána- sjóðs og Byggðasjóðs hafa margfaldast á þessum árum, og sem dæmi má nefna að beinir tekjustofnaí Stofnlánadeildar landbúnaðarins voru hærri árið 1973 en heildarútlán deildar- innar árið 1970. Tekið skal fram, að löggjöf um nýja tekjustofna sjóðanna var samþykkt á Alþ. 1973 að frumkvæði núverandi ríkis- stjórnar. Að öðru leyti svarar yfirlitið fullkomlega þeirri spurningu, hvort ástæða er til að ætla að umræddir sjóðir séu gjald- þrota. Þeim væri þá vægast sagt mjög illa stjórnað af embættis- mönnum og er vafasamt, að Mbl. vilji drótta því að embætt- ismönnum að svo sé. þykkt, að auk eigin fjármögn- unar og stofnfjárframlaga skuli sjóðirnir fá 75% af því lánsfé, sem áætlað er að Framkvsj. íslands útvegi þeim á árinu 1974. Með því að ætla verður, að Sjálfstæðisflokkurinn vilji, að skrif Mbl. um fjármál séu ábyrg og sannleikanum sam- leit, að upplýsingar þessar séu birtar í blaðinu á næstum því eins áberandi hátt og skrif blaðsins um greiðsluþrot þess- ara sjóða að undanförnu. Með þökk fyrir birtinguna, FRAMKVÆMDASTOFNUN RÍKISINS Bergur Sigurbjörnsson Guðmundur Sigfússon. Aths. ritstj. 1) Morgunblaðið hefur ekki ástundað „æsiskrif" um fjár- málastofnanir. Mbl. hefur leit- azt við að upplýsa almenning um raunverulega stöðu fjár- festingarsjóðanna. Hér er um að ræða opinbera sjóði og al- menningur á heimtingu á upp- lýsingum um stöðu þeirra. Ekkert atriði í fréttum Mbl. um fjárfestinga- og framkvæmda- sjóðina hefur verið hrakið með rökum, hvorki f þessari grein- argerð „kommissaranna" eða viðtölum, sem Tfminn hefur að undanförnu birt við fjármála- ráðherra. 2) Það er ekki skoðun Mbl., að stofnfjársjóðir eigi að vera „kjörbúðir, þar sem allir af- greiði sig sjálfir“. Upplýsingar Mbl. um fjárþörf sjóðanna eru byggðar á áætlunum, sem starfsmenn þeirra eða stjórn- endur hafa sjálfir gert um fjár- þörf til lánveitinga. 3) Tölur um fasta tekju- stofna sjóðanna skipta engu máli frammi fyrir þeirri stað- reynd, að þeir tekjustofnar nægja engan veginn til þess að standa undir þeim lánveit- ingum, sem sjóðirnir sjálfir telja óhjákvæmilegar. Þegar sýnt er, að stofnfjársjóði og framkvæmdasjóði skortir um 6000 millj. kr. til þess að standa undir lánveitingum, sem að þeirra mati eru nauðsynlegar f ár, og bankakerfið ekki aflögu- fært, þar sem það er komið með á fimmta þúsund. milljónir f yfirdráttarskuldir f Seðla- banka, er ekki ofmælt að tala um gjaldþrot þessara sjóða. 4) „Kommissarar" birta tölur um útlánaáætlun stofnlána- sjóða fyrir árið 1974, „sem þessa dagana er að koma til framkvæmda að 3/4“. Það eru ekki „áætlanir“ um útlán sem skipta máli, heldur útborguð lán, og til þeirra skortir fjár- magn, sem ekki hefur verið út- vegað. Kristján Tómasson Eskifirði áttrœður KÆRI vinur. A þessum merku tfmamótum farsællar æfi sendi ég þér frá mér og mfnum inni- legar hamingjuóskir. Minnugur þess, hvernig þú hefir reynzt mér frá upphafi, alltaf sami gleðigjaf- inn, alltaf tilbúinn að gera það, sem þú gazt fyrir mig og mfna. Þau verða aldrei talin sporin mfn upp á Sigurhæð, aldrei tfundaðar allar þær góðgerðir og sú hlýja, sem þið Guðrún frænka mfn hafið sýnt mér fyrr og sfðar, en þakk- lætið er mér f dag ofar öllu. Það hefir verið gæfa ykkar að vera f þjóðbraut þarna heima, getað hlynnt að mörgum, sem hafa átt erfitt. Þið hafið Ifka þurft að heyja baráttu, þvf baráttulaust fær enginn heilbrigða hamingju. Það hafið þið gert hjónin, svika- laust. Þið hafið líka kynnzt von- brigðum lffsins, orðið að bergja stundum beiskan kaleik. Ekki hefir það samt breytt ykkar innra manni, sfður en svo, og hver skyldi geta sér til, sem sér Kristján Tómasson á götu á Eski- firði f dag, að þar fari áttræður maður? Það er ekki meira en svo, að ég trúi því, að staðreynd sé. En árin segja til sfn. Ég veit líka, kæri vinur, að þú setur gleðina ofar öllu á þessum tíma. Þú hefir verið heppinn með vini og félaga, heppinn með sam- starfsmenn, heppinn með fjöl- skyldu. Og hvers er hægt að óska sér fremur í hverfulum heimi, þar sem alls staðar liggja snörur og stigir, sem benda f allar áttir. Og oft er örðugt að velja, og val til réttrar áttar getur stundum verið tilviljunakennt. Ég er fljótur að þekkja bréfin þín í pósti. Fögur rithönd og fallegur stíll segir til sín. Maður veit strax um innihaldið. Þótt orðin séu ekki mörg, þá er efnið þeim mun meira, og hlýjan í hverjum staf. Ég gleymi aldrei árunum heima. Mamma og systk- ini hennar voru þarna í hring, I þremur húsum, og í öllum þeim áttum við heima. Og meira að segja, það var sama hvar við borð- uðum í þessum húsum, alltaf vorum við heima. Þetta var mikil gæfa og gleði. Og má ég minna á hugkvæmni þina að velja gleði- auka til okkar krakkanna fyrir jól. Þú vissir alveg hvað gleðin myndi verða varanlegust. Ég ætla ekki að fara lengra, því þá er hætt við að erfitt verði að stoppa, og hvar á að setja punkt- inn? En einu verð ég að bæta við og það er, hversu þú hefir verið stundvís í starfi, öruggur og aldrei verið að hugsa um mínútur. Ánægja þfn fólst í því að geta gert húsbændur þína ánægða með vinnu þfna. Það var enginn vandi, því þannig var þín gerð, að þú gazt ekki hugsað þér annað en að vinna af trúmennsku. Og það er gaman að tala við húsbændur þína og finna, hve þeir meta ár- vekni þína og störf. Ég verð með þér í dag, og fjöl- skylda mín sendir þér hjartans kveðju og þú skilur hvað er á bak við hana. Auðvitað er þessi kveðja til allrar fjölskyldunnar, enda er hún svo samofin þessum degi, að ég þarf ekki að taka þetta fram. Ykkur hjónum óskum við far- sældar, sannrar farsældar. Arni Ilelgason.

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.