Morgunblaðið - 21.12.1974, Blaðsíða 34

34 ---------------------------MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 21. DESEMBÉR 1974
Eggert Kristjánsson hœsta-
réttarlögmaður — Minning
Fæddur 16. marz 1922
Dáinn 11. desember 1974
Eggert Kristjánsson hrl. andað-
ist á Borgarspítalanum síðla dags
þ. 11/12 þ.m. Hann hafði þá háð
nokkurra mánaða hetjustríð við
óiæknandi sjúkdóm, af karl-
mennsku, til hinstu stundar. Egg-
ert var fæddur 16/3 1922 og var
því 52 ára.
Við Eggert vorum skólabræður,
þótt hann væri nokkru á undan
mér i skóla. Aukin kynni tókust
með okkur, þá við stunduðum
framhaldsnám í Englandi, en
kona mín hafði þekkt Eggert og
Björgu eiginkonu hans um langt
skeið og hélst sá kunningsskapur
og vinátta æ síðan. Eggert var
maður störfum hlaðinn alla sina
tíð og fjallvegur milii vina, þar
sem ég hefi alið aldur all fjarri
hans heima.
Mér veittist þó sú ánægja, að
kynni okkar fóru vaxandi með
árunum og átti það jafnt við um
eiginkonur okkar. Minnist ég í
þessu sambandi hestaferðalaga
um óbyggðir, sem við tókum þátt í
um árabil, á þeim tíma árs, þegar
islenzk náttúra skartar sinu
bezta. Gerði ég mér fljótt ljósa
grein fyrir miklum og fjölhæfum
gáfum Eggerts og mannkostum
hans til orðs og æðis. Þá voru
haust- og vetrarferðir um fjöll og
firnindi unun hans og eyddum við
margri helginni á þann veg.
I þessum fáu línum ætla ég mér
ei þá dui að lýsa jafn margslungn-
um manni og Eggert var, enda
þessi orð aðeins vinarkveðja.
Fram hjá þvi mun þó ei gengið, að
ýmislegt var það í skapferli Egg-
erts, sem alltaf verður minnis-
stætt. Það er álit mitt, að eðlislæg
skaphöfn og einkenni hennar
dafni eða dofni, til góðs eður ills,
eftir samneyti mannsins sjálfs við
hug sinn, og móti síðan allt liferni
hans. Eggert var lærður maður og
vel að sér, bæði í fagi sinu og í
bókmennt almennt, en það, sem
ég hreifst mest af í fari hans var
ekki lært í skóla, þó fremur í
skóla lífsins en öðrum, en það var
hin næma réttlætiskennd hans.
Ég treysti mér ekki til þess að
leggja mat á hæfileika Eggerts,
en með vissu veit ég að starfs-
hæfni hans var mikil og viðmót
hans við menn og málleysingja
hafði yfir sér sérstæðan þokka.
Ég er því þakklátastur honum
fyrir þann aukna skilning, sem
hann veitti mér á helgi mannsins
og réttindum hans. Við tslending-
ar erum þeir lánsmenn, ef mið er
tekið af þeirri jörð, sem við byggj-
um, að vera tiltölulega lausir við
fjötra huga og handa, aðra en þá,
sem hverjum manni eru hollir og
nauðsynlegir og hann undir-
gengst sjálfviljugur. Þótt lög-
menn okkar þurfi því ekki að
eyða miklum tlma i strið við ger-
ræðisfull yfirvöld um mannrétt-
indi islenskra þegna, er sú tog-
streita ætið fyrir hendi, sem mis-
rétti getur valdið, og hallar þá oft
á þann veikari. Dómgreind Egg-
erts var slik og réttlætiskennd svo
rik, að jafn vel sé ég hann berjast
til sóknar fullnægingu réttlætis
sem órofa varnar gegn villudóm-
um. Hjá honum sat maðurinn
sjálfur, velferð hans og meðferð
alltaf í fyrirrúmi. Sem betur fer
þurfti Ekkert þvi ekki að ná svo
mörgum rangdæmdum úr þeím
rimlaklefum, sem svo algengir
eru meðai stórra þjóða. En það
eru til annars konar klefar með
öðruvísi rimlum, sem alltof marg-
ir sitja í, og horfa á heiminn aug-
um haturs og þröngsýni, sjáandi
helst það sem miður fer hjá með-
bróður sinum. Ég tel, að Eggert
hafi hjálpað mörgum út úr þess-
um klefum, og vitundin um slíkan
mann veitti þeim hugarfró, sem
til þekktu. Eggert leit beint fram-
an í menn, og ótrufluðum augum
leit hann veröldina, til hinstu
stundar, vammlaus og óvitandi
um afsláttarmöguleika og aðra
höndlun með sannleikann. Góða
ferð vinur. Guð gefi þér og þinum
styrk. Við hjónin þökkum og
kveðjum. Þorlákshöfn að kveldi
þess 11. des.
Benedikt.
I dag verður til moldar borinn
Eggert Kristjánsson hæstaréttar-
lögmaður. Hann var fæddur 16.
mars 1922 á Akureyri. Foreldrar
hans voru hjónin Kristján bóndi á
Dagverðareyri og kennari á Akur-
eyri Sigurðsson bónda á Dag-
verðareyri Oddssonar og Sesilía
Eggertsdóttir bónda á Möðruvöll-
um í Hörgárdal Davíðssonar.
Stúdent varð Eggert frá Akureyri
1941 og iögfræðingur frá Háskóla
Islands 1947. Hæstaréttarlög-
maður og endurskoðandi var
hann og auk þess framkvæmda-
stjóri viðskiptafyrirtækja. Hann
var starfsmaður með afbrigðum
og féll aldrei verk úr hendi.
Vist mun óhætt að segja að
mikil eftirvænting hafi ríkt meðal
okkar sunnanstúdenta þegar við
áttum i fyrsta skipti að hitta þá
félaga okkar að norðan, sem út-
skrifuðust vorið 1941 og ætluðu
að hasla sér völl hér I háskólanum
um haustið. Þessi langþráði dagur
rann auðvitað upp og ekki urðum
við fyrir vonbrigðum með þá
norðanmenn. Það var sannarlega
fríður og föngulegur hópur.
Einkum vakti þó athygli mína sér-
staklega fríður og prúðmannlegur
piltur og komst ég fljótlega að því
að sá maður hét Eggert Kristjáns-
son og var frá Dagverðareyri við
Eyjafjörð. Síðar áttu kynni okkar
eftir að verða bæði mikil og góð.
Við völdum okkur báðir lögfræð-
ina að námsgrein og vorum að
heita mátti óaðskiljanlegir félag-
ar þau 6 ár sem lögfræðinámið
tók okkur. Við bjuggum saman i
herbergi á stúdentagarðinum í
nokkra vetur og lásum saman
vetrarpart í húsakynnum þeirra
feðga á Akureyri. Þar kynntist ég
föður hans valmenninu Kristjáni
Sigurðssyni kennara og fleira af
því fólki og er mér ljúft að segja
hér við þetta sorglega tilefni að
allt var þetta fólk með afbrigðum
miklir höfðingjar, bæði í sjón og
raun svo ég hef fáa ef nokkra hitt
þess líka.
Mér líða aldrei úr minni þessir
áhyggjulausu æskudagar, þegar
ég átti kost á að blanda geði við
þetta yndislega fólk. I jólaleyfinu
var ekið á milli góðbúanna, Akur-
eyri, Dagverðareyri, Möðruvellir,
Grund, alls staðar var vinum og
ættingjum að fagna, alls staðar
voru móttökurnar eins og best
verður á kosið. Siðar á æfinni hef
ég all viða farið og setið margar
veislur en nú finnst mér þegar ég
lít til baka að engin þeirra jafnist
á við þá rausn og höfðingsskap
sem ættingjar Eggerts sýndu
okkur próflausum lagastúdentum
þessa ógleymanlegu vetrardaga
fyrir 28 árum.
Við gengum tveir saman upp til
lagaprófs þann 29. mai 1947 og
hlutum báðir gróðar einkunnir,
hann þó miklu betri eins og efni
stóðu til, þvi að gáfurnar voru
alveg óvenjulegar og ástundun öil
í besta lagi.
Síðan tóku störfin við og er
allur ferill Eggerts í þeim efnum
óvenju glæsilegur svo sem vænta
mátti og stóð hann þó aldrei
hærra i þeim efnum heldur en
einmitt þegar kallið kom. Um lög-
fræðistörf hans og annan embætt-
isrekstur munu aðrir rita, sem
mér eru um það færari, en allt
mun það hafa verið með þvílíkum
ágætum að fátitt er, enda ljúka
þar um allir upp einum munni.
Minningarnar leita á hugann,
en hér verður fátt af þeim rakið.
Við vorum hvorugir mikið fyrir
það að bera tilfinningar okkar á
torg og hygg ég að Eggerti vini
minum væri það ekki að skapi að
ég færi að tiunda á opinberum
vettvangi allt það sem okkur fór á
milli. Skal það heldur eigi gert.
Hitt má gjarnan koma fram að
sjaldan hefur mér brugðið verr
en þegar ég frétti nú fyrir nokkr-
um mánuðum að Eggert væri
ofurseldur dauðanum. En ekki
heldur þá brást karlmennska
hans og manndómur.
Ókvfðnir skulum vér örlaga biða
öruggir horfa til komandi tíða
ganga til hvfldar með glófagran skjöld
glaðir og reifir hið sfðasta kvöld.
Hafi þessi orð Guðmundar Guð-
mundssonar skálds nokkurn tíma
átt við er það nú þegar Eggert er
kvaddur. Enginn maður sem ég
þekki hefur mætt skapadægri
sinu jafn ókvíðinn sem Eggert
Kristjánsson. Sé það svo að jarðlíf
okkar ráði einhverju um það sem
á eftir fer, er það líka mjög að
vonum að Eggert hafi mátt horfa
ókviðinn til framhaldslífsins.
Einar Benediktsson segir svo í
einu kvæða sinna:
Hvert augnablikskast, hvert ædarslag
er eillfðarbrot. Þú ert krafinn til starfa.
HvaA vannstu drottins veröld til þarfa
þess verðurðu spurður um sðlarlag.
Nú er komið sólarlag i lifi
Eggerts Kristjánssonar. Þessi
dagur er liðinn. Það getur eflaust
vafist fyrir mörgum okkar að
svara þeirri spurningu skáldsins
hvað við höfum unnið drottins
veröld til þarfa, en Eggert frá
Dagverðareyri verður ekki í
neinum slikum vandræðum. Allt
hans líf og starf beindist aðþvi að
gera öðrum gott, hjálpa þeim, sem
þess þurftu við án þess að spyrja
um önnur laun en þau, sem góð-
verkið eitt veitti. Betri drengur
hefur trauðla troðið jarðarstig.
Verk hans hljóta því að vera
drottni þóknanleg og uppskeran
eftir því. Ég treysti mér ekki til
að fara lengra út í þessa sálma og
læt því staðar numið.
Eggert kvæntist hinn 17. júlí
árið 1954 eftirlifandi konu sinni
Björgu, dóttur hjónanna Evu og
Valgeirs Björnssonar, fyrrver-
andi hafnarstjóra, sem nú sjá á
bak ástkærum tengdasyni í hárri
elli. Um hjónaband þeirra
Eggerts og Bjargar mætti margt
fagurt segja, svo samvalin voru
þau i öllu, samrýnd svo á betra
verður eigi kosið og hvort öðru
samboðin. Björg reyndist Eggert
alla tíð hin ágætasta eiginkona og
þá best þegar mest á reyndi svo
sem ævinlega hefur verið aðals-
merki mikilla kvenna. Mig
brestur orð til að lýsa þeim harmi,
sem Björg vinkona min verður nú
að bera, enda skal það heldur eigi
reynt. En hugljúfar minningar á
hún um sambúð þeirra og sú er
harmabótin að hún grætur góðan
dreng.
Ég sendi I lok þessara fátæk-
legu kveðjuorða hugheilar sam-
úðarkveðjur frá okkur hjónum og
börnum okkar til Bjargar, til
Gunnars og Kristinar sem nú lifa
ein eftir systkinanna frá Dag-
verðareyri, til mágafóiks Eggerts,
tengdaforeldra hans og allra ann-
arra ættingja og venslamanna,
sem nú eiga um svo sárt að binda.
Eggert vini mínum óska ég
góðrar heimferðar í fullri vissu
þess að í þeim efnum verður
honum raun lofi betri.
Einar Agústsson.
Kveðja
Það mun hafa verið vorið 1948,
að við Eggert Kristjánsson kynnt-
umst, þótt ég þekkti hann af orð-
spori áður. Hann hafði þá fyrir
ári lokið embættisprófi i lögfræði.
Við vorum því ókunnir í æsku,
enda hann fæddur og alinn upp
fyrir norðan en ég i Reykjavík.
Vegir okkar áttu þó fljótlega
eftir að liggja nær hvor öðrum,
því að snemma árs 1949 sigldi
hann til Englands til framhalds-
náms, og vorum við nánast sam-
býlismenn I London um nokkurt
skeið, þar til ég fluttist heim um
haustið sama ár.
Þau kynni bundu okkur þeim
vináttuböndum, sem aldrei
brustu fyrr en nú við lát hans
langt um aldur fram. Forsjónin
hagaði þvi einnig svo, að við
kvæntumst æskuvinkonum, og
hefur ávallt verið náinn sam-
gangur milli heimilanna, enda
búið i nábýli lengst af.
I þessu greinarkorni mun ég
ekki rekja náms- eða starfsferil
Eggerts. Til þess eru aðrir mér
dómbærari. Mér varð fljótt ljóst
eins og öðrum, sem Eggert kynnt-
ust, að hann var óvenjulegrar
gerðar og það leyndi sér ekki, að
hann var af greindu og gegnu
fólki kominn. Framkoma hans og
lífsviðhorf bar þess svo ljósan
vott.
Að eðlisfari var Eggert við-
kvæmur í lund og hjálpsamur, svo
að óvenjulegt mátti teljast. Þeir
eru áreiðanlega margir, sem nutu
greiðasemi hans og hollráða, án
þess að eiga þess kost að fá að
gjalda með öðru en þakklæti sinu.
En það, sem líklega einkenndi
Eggert mest, var karlmannlegt
lífsviðhorf og hæfileiki til að rata
beínt að kjarna hvers máls með
eðlislægri og óbrigðulli réttlætis-
kennd. Hvers konar tvískinn-
ungur var honum fjarri skapi.
Þessi skaphöfn hlýtur að hafa
verið honum hið ákjósanlegasta
vegarnesti í þvi Iifsstarfi, sem
hann valdi sér.
Eggert var að nokkru alinn upp
i sveit og gleymdi aldrei uppruna
sínum. Það er fagurt við Eyja-
fjörðinn og i vöggugjöf fékk hann
næma tilfinningu fyrir tign og
fegurð íslenzkrar náttúru, sumar-
blíðunni og harðneskju vetrarins.
Æðaslög íslenzks atvinnulífs bár-
ust honum heim að Dagverðareyri
úr túnfætinum, en á uppvaxtar-
árunum var þar rekin ein stærsta
síldarvinnsla landsins. Hvort
tveggja mun þetta hafa átt sinn
þátt í þvi, að honum reyndist
ávallt auðvelt að skilja innri rök
íslenzkrar þjóðfélagsbyggingar og
skoða hvern hlut frá .fleiri en
einni hlið.
Það átti fyrir Eggert að liggja
að gerast innisetumaður, eins og
það er oft kallað. Hins vegar
notaði hann hvert tækifæri sem
gafst til útivistar, hvort sem var
að vetri eða sumri, og voru þau
Björg samhent í þvi. Þau ferð-
uðust mikið bæði heima og er-
lendis, og flest sumur um langt
skeið ríðandi í hópi nokkurra
góðra vina, oftast gamlar leiðir
inn á hálendið. En eins og við
mátti búast, þegar Eggert átti í
hlut, hlóðust á hann svo mikil
störf, einkum seinni árin, að tim-
inn til að njóta þessara unaðs-
semda eða hvildar varð of naum-
ur. Gekk hann þó oft ekki heill til
skógar. En starfsgleðin og hugur-
inn var mikill og lét hann skeika
að sköptu.
Eggert átti fjölda vina og var
mannblendinn í bezta lagi. Hann
var víðlesinn, einkum i islenzkum
bókmenntum, og hafði sérstakt
yndi af ljóðum. Hef ég fáa heyrt
standa honum á sporði, þegar
hann las eitthvert ljóða þeirra, er
hann hafði mætur á og þurfti þá
ekki að styðjast við bókina. Við,
sem áðum við Galtará fyrir
mörgum árum, gleymum ekki
snilldarlestri hans á Ferðalokum
Jónasar. Þannig var það víðar á
ferðum okkar. Honum var lagið
að laða fram þann hugblæ, sem
við átti hverju sinni.
En nú er Eggert lagður upp í
ferðina löngu, sem liggur fyrir
okkur öllum að feta, svo að við
eigum þess ekki kost að vera sam-
ferðamenn um sinn. Er þá skylt
að þakka að hafa notió samfylgd-
ar og leiðsagnar svo góðs drengs
sem Eggert ávallt reyndist.
Einar G. Kvaran.
Vinarkveðja.
Þann 11. desember s.I. andaðist
í Borgarspítalanum Eggert Krist-
jánsson hæstaréttarlögmaður og
löggiltur endurskoðandi, aðeins
52ja ára að aldri.
Það er mikill þjóðarskaði fyrir
hina fámennu íslensku þjóð, að
missa slikan starfsmann, mitt í
úrvinnslu á fjölmörgum trúnaðar-
störfum, bæði utan lands og inn-
an. Sá missir, þar sem slíkur
maður fellur frá á hátindi
starfs síns, skilur ekki aðeins
eftir djúp sár hjá hans nánustu
venslamönnum og vinum, held-
ur einnig hjá þjóðinni allri. Við
fráfall hans verður lengi autt
sæti, sem hann skipaði á svo
mörgum sviðum islensks þjóðlifs,
bæði hér heima og víða erlendis.
Ég kynntist Eggert jafnaldra
mínum ekki fyrr en við vorum
báðir komnir vel yfir unglingsár-
in. Kynni okkar hófust í gegnum
sameiginlega vini og þá fyrst og
fremst í leik. A þeim árum fórum
við ásamt sameiginlegum vinum I
styttri og lengri ferðir á hestum,
bæði um byggðir og óbyggðir Is-
lands, og frá þeim ferðalögum á
ég margar ógleymanlegar minn-
ingar, sem hægt er að verma sig
við, nú að leiðarlokum. Þó að
hestaferðalög okkar vinanna beri
hátt í minningasjóðnum þá áttum
við með vinum okkar margar og
góðar minningar um önnur ferða-
lög og vinafundi. Þar var hann
ávallt hrókur alls fagnaðar.
Spurði mikið og sagði skemmti-
lega frá; margfróður, og umfram
allt söngvinn. Hann elskaði að
syngja og fá aðra til að syngja
með. Kunni urmul af vísum og
kvæðum og vildi fá alla viðstadda
til að samfagna á gleði-fundum.
Allar þessar mörgu minningar
um sólskinsstundirnar i lífi okkar
og okkar sameiginlegu vina, rifj-
ast nú upp á kveðjustund. Þær
ylja nú hjarta mitt og vina hans,
og ég er sannfærður um, að ein-
mitt þessar minningar eiga eftir
að hjálpa okkur til að komast yfir
söknuðinn, og þá um leið að vera
þakklát forsjóninni fyrir að hafa
gefið okkur hann að vini og sam-
ferðamanni, þó þetta lengi.
Mér hefir nú dvalist um stund
við minningar mínar um Eggert
og samferðamennina, þar sem
æskuþrótturinn og framtiðarvon-
irnar réðu ferðinni og þar sem
samverustundir okkar voru næst-
um alltaf gleðimót. Um starf
hvers og eins var ekki mikið rætt,
það hæfði öðrum vettvangi.
En svo kom að þeim þætti I
samskiptum okkar, sem ég minn-
ist best og lengst, þrátt fyrir hve
ljúfar og góðar endurminningar
eru frá þeim tíma, er ég hefi áður
lýst. Þá kynntist ég alvöru lífsins
með honum. Þá kynntist ég starfs-
manninum Eggert Kristjánssyni.
Það var mikill lærdómur og skóli,
að fá að fylgjast með hvernig Egg-
ert vann úr verkefnum sínum. Sjá
hvernig hann tengdi saman þekk-
ingu sina við samviskusemi og
heiðarleik i öllum störfum.
Fyrir nokkrum árum tók hann
að sér erfitt og vandasamt verk
fyrir mig. Þó að hann gerði sér í
upphafi fulla grein fyrir hversu
gifurlega vinnu yrði að leggja í
þetta mál, þá tók hann það að sér
með þeim einlæga ásetningi, að
ekkert skyldi frá honum fara
nema það væri full unnið, án til-
lits til þeirra vinnustunda, sem í
það væri lagt. Við það stóð hann
til hinsta vinnudags.
Við sátum saman og unnum að
þessu dag eftir dag, mánuð eftir
mánuð að meira eða minna leyti i
4 ár, eða þar til starfskraftar hans
þrutu. Stundum urðum við
þreyttir á miðjum starfsdegi, þá
stakk hann upp á að við færum i
stutta gönguferð til hressingar og
hvíldar, og það gerðum við oft. Að
ganga úti i hressandi svölu ís-
lensku lofti, það er allra meina
bót. Það styrkir jafnt líkama og
sál, sagði hann oft við mig. Reynd-
ar gekk hann mikið og oft og þá
sérstaklega með konu sinni. Það
voru hans unaðsstundir.
Fyrir allar þessar samveru-
stundir okkar á ég mikið að
þakka, svo mikið, að það verður
aldrei fullþakkað. Það var mikill
lífsskóli fyrir mig, að hann skyldi
gefa mér svo mikinn tima af sinni
stuttu starfsæfi. Þessar stundir
með góðvini minum eru mér