Morgunblaðið - 16.03.1975, Qupperneq 25

24
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 16. MARZ 1975
Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Fréttastjóri
Auglýsingastjóri
Ritstjórn
Auglýsingar
hf. Arvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guðmundsson
Björn Jóhannsson.
Árni Garðar Kristinsson.
Aðalstræti 6. sími 10 100.
Aðalstræti 6. sími 22 4 80.
Ao undanförnu hafa
spunnizt talsverðar
umræður um rekstrarerf-
iðleika Flugleiða og óskir
fyrirtækisins um ríkis-
ábyrgó vegna kaupa á
tveimur þotum, sem fyrir-
tækió hefur haft á leigu
fram til þessa. Flug er nú
einn mikilvægasti hlekkur-
inn i samgöngumálum inn-
anlands og milli landa. Það
er þvi mjög mikilvægt, að
búið sé vel aö þessari at-
vinnustarfsemi. Mikið er
undir því komið, að flugfé-
lögin geti haldið uppi
traustum rekstri. Flugfé-
lög hvarvetna í heiminum
hafa í stööugt vaxandi
mæli lent í rekstrarerfið-
leikum og mörg þeirra eru
nú komin undir algjöra rík-
isforsjá. Þetta er óheilla-
vænleg þróun, sem sporna
verður gegn.
Meó sameiningu Loft-
leiða og Flugfélags íslands
var stigió mikilvægt skref í
þá átt aó tryggja hagkvæm-
ari rekstur þessara tveggja
flugfélaga, þó aö það hafi
vitaskuld nokkra ókosti í
för með sér fyrir neytend-
ur, þegar samkeppni er
ekki fyrir hendi. Þrátt fyr-
ir þessa sameiningu hefur
hið nýja flugfélag, Flug-
leiðir, átt í vök að verjast.
Á síðasta ári var ákveðinn
allverulegur samdráttur f
flugstarfsemi félagsins
vegna rekstrarerfiðleika
og nú hefur það óskaó eftir
ríkisábyrgó vegna kaupa á
tveimur þotum, sem félag-
ið hefur haft á leigu. Upp-
lýst hefur verió, að þessi
ráðstöfun muni létta
greiðslubyrði félagsins all
verulega, þar eð afborgan-
ir yrðu mun lægri en nú er
greitt í leigugjald.
Þegar á þessar staó-
reyndir er litið, sýnist
varla nokkur vafi geta leik-
ið á því, að hyggilegt sé að
stuðla að því, að Flugleiðir
geti keypt þessar þotur.
Hér er aö vísu um umtals-
verða fyrirgreióslu að
ræða af opinberri hálfu, en
því má ekki gleyma, að
Flugleióir eru undirstöðu-
fyrirtæki í samgöngumál-
um okkar. Ljóst er, að
einskis má láta ófreistað til
þess að treysta undirstöður
þessarar mikilvægu at-
vinnustarfsemi, enda væri
það hin mesta ógæfa, ef
hún félli að verulegu leyti í
hendur erlendra flugfél-
aga. íslenzkur flugrekstur
er þáttur í stöóugri sjálf-
stæóisbaráttu okkar.
Hjá Flugleiðum vinna nú
um 1500 manns og á síðasta
ári námu launagreiðslur
fyrirtækisins 1400 milljón-
um króna. Þá hefur þetta
fyrirtæki skilað tæplega
róun efnahagsmála
á undanförnum árum
hefur eölilega leitt til þess
að menn hyggja nú meira
að sparnaði en áóur var.
Hinar gífurlegu hækkanir,
sem orðið hafa á olíuverði
á skömmum tíma hafa
hvarvetna ýtt undir menn
aó kanna, hvernig mögu-
legt sé að draga úr og spara
notkun þessa dýra orku-
gjafa. Hér á landi hefur
þessum viðfangsefnum
verið of lítill gaumur gef-
inn fram til þessa. Af þeim
sökum hefur framtak
bekkjardeildar í Vélskóla
íslands vakió verðskuldaða
athygli, en nemendurnir
geróu athugun á því hvern
ig spara mætti olíu til húsa-
kyndingar með betri nýt-
ingu kynditækja.
1700 milljónum króna í
gjaldeyri umfram eigin
eyðslu á sl. tveimur árum.
Þó að ekki sé litió á aörar
stæróir en þessar má öllum
ljóst vera, hversu flugið er
orðið snar þáttur í atvinnu-
starfsemi landsmanna.
Þessa starfsemi á ekki aó
færa undir hatt ríkisins.
Niðurstöður þessarar at-
hugunar eru mjög athygl-
isverðar og sýna, aó á
þessu sviði má koma við
umtalsveróum sparnaði.
Full ástæða er því til þess
að þakka þá vinnu, sem
innt var af hendi í þessu
skyni og hvetja til þess að
áfram veröi haldið á þess-
ari braut. Þessi könnun er
ekki einvörðungu athyglis-
verð fyrir þær hagnýtu
niðurstöður, sem fengust
fram, heldur líka vegna
þess, að hér er um að ræða
merkilegan þátt í skóla-
starfi. Eins og nú standa
sakir er ærin ástæða til að
ýta undir starfsemi af
þessu tagi, því að eflaust er
víóar pottur brotinn en í
þessum efnum, sem vél-
skólanemendurnir hafa
bent á.
MIKILVÆGI
FLUGSTARFSEMINNAR
ÞARFT FRAMTAK
VÉLSKÓLANEMA
j Reykj avíkurbréf
^►♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦Laugardagur 15. marz ♦♦♦♦♦♦♦♦♦<■
María Maack
látin
María Maack yfirhjúkrunar-
kona var hálfníræó, er hún lézt,
or hafói þá stundað hjúkrunar-
störf í 55 ár af einstæóum dugn-
aði og hjálpfýsi, enda munu fáir
hafa orðió jafnmörgum að liói og
hún.
En þrátt fyrír langa:' og eríl-
saman vinnudag, hafði María
Maack ætíó tíma til að sinna öör-
um hugóarefnum en hjúkrunar-
störfum, og kvað aó henni innan
raða Sjálfstæðisflokksins og í
störfum Slysavarnafélags Islands,
svo aó dæmi séu nefnd. María var
skapföst og gat verið býsna harð-
skeytt í orðræðum, ef henni var
mikið niðri fyrir eða fannst hallað
á þann málstað, sem hún trúði á,
eða honum misboðið. Lét hún því
oft til sín taka í pólitískum um
ræðum enda voru þær hugsjónir
frelsis og mannréttinda, sem
sjálfstæðisstefnan byggir á, henni
heilagt mál. Hún tók ætíð málstað
lítilmagnans og var í hópi sam-
herja oft einna yngst í anda, þótt
elzt væri að árum.
Olga í umheimi
Þegar uppreisnin var gerð í
Portúgal og áratuga einvalds-
stjórn velt af stóli, væntu menn
þess, að lýðræðislegu stjórnarfari
yrði komið á í þessu ríki, en síðan
hafa hvað eftir annað borizt
fregnir um óróleika og valdbeit-
ingu öfgamanna, sem augsýnilega
stefna að öóru markmiði en lýð-
frelsi. Enginn veit því á þessari
stundu, hver verða muni örlög
portúgölsku þjóðarinnar.
Kannski fer allt vel að lokum, en
hitt getur einnig hent, að öfga-
öflin nái undirtökunum, og þá er
ekki að sökum að spyrja.
En hvað sem um þetta er, hefur
sá árangur náðst af atburðunum í
Portúgal að undanförnu, að
kúgaðar þjóðir í nýlendum Portú-
gala eru að öðlast frelsi. Vafalaust
eiga þær eftir að ganga í gegn um
margháttaðar þrengingar; en aft-
ur verðu ekki snúið til nýlendu-
stjórnar og þess ofríkis, sem hvít-
ir menn háfa beitt þessar þjóðir.
Þrátt fyrir allt og allt, lifir frelsis-
þráin hvar sem fólk er undirokað,
og um síðir brýzt það undan
okinu. Og víst er beitt kúgun og
ofbeldi viðar i Afríkulöndum en
portúgölsku nýlendunum.
Hrollvekjandi lýsingar á þjóð-
félagsástandinu í Suður-Afríku
birtast í skáldsögu André Brinks
„Looking on darkness". Þeim sem
ekki hafa til Suður-Afríku komið,
reynist sjálfsagt erfitt að trúa
lýsingum þessarar athyglisverðu
bókar. Þeim fer sjálfsagt mörgum
eins og lesendum Orwells, árið
1948, að trúa því ekki að „1984“
geti nokkurn tíma gerzt. Nú er
rúmur aldafjóróungur liðinn
síðan Orwell ritaði 1984 og tæpur
áratugur þar til sagan á að gerast.
Og þó hefur hún þegar gerzt og er
að gerast.
Þessar staðreyndir eru vissu-
lega ógnvekjandi, og þær ættu svo
sannarlega að nægja til þess, að
við íslendingar leiddum hugann
að þeirri gæfu, sem viö höfum
orðið aðnjótandi. En þó virðist
okkur ætla að ganga það erfið-
lega. Stundum mætti jafnvel
ætla, ef ummæli einstaklinga og
sérhagsmunahópa væru tekin
alvarlega, að íslenzka þjóðin
byggi við eymd og ranglæti, sem
óþekkt væri annars staðar, a.m.k.
i nágrannalöndum.
• •
Ofgafull ummæli
Lýðræðislegt stjórnarfar verð-
ur að byggjast á frjálsum skoð-
anaskiptum. Það verður að
tryggja frjálsar umræður í fjöl-
miðlum og á fundum. Það verður
að sjá svo um, að allir þeir, sem
þess æskja, geti látið álit sitt í
ljós, ýmist sem einstaklingar eða
með samþykktum, sem marghátt-
uð félagasamtök gera. Þá verður
líka að treysta á dómgreind al-
mennings, þegar of langt er geng-
ið í ádeilu eða ályktunum. Og
þann þroska hefur íslenzk alþýða
haft til að bera og hefur enn til að
bera, að skilja á milli kjarnans og
hismisins. Og kjarni málsins er
sá, að við íslendingar erum smá-
þjóð, sem verður að standa sam-
an, er erfiðleika ber að. Oft hefur
verið sagt, að við værum ein f jöl-
skylda, og víst má þaó til sanns
vegar færa, enda mun vart finn-
anleg sú fjölskylda, þar sem
frændfólkið er ekki einungis
dreift víða um land, heldur starf-
ar lika 1 flestum starfsgreinum.
Og fram að þessu hefur enginn
hér verið álitinn minni maður fyr-
ir það að stunda hin beinu fram-
leiðslustörf, fremur en þær at-
vinnugreinar, sem langskólageng-
ið fólk fæst vió, þótt óneitanlega
bryddi nú á þvi hjá hópi „mennta-
manna“, sem jafnvel hafa brotizt
til allmíkilla áhrifa, að þeir telji
sín störf fínni en vinnu alþýðu.
Það bryddir m.ö.o. á stéttaskipt-
ingu. sem hér hefur verið óþekkt.
Þeirri stéttaskiptingu, að svo-
kallaðir menntamenn eigi að
vera yfirstétt, jafnvel á skólaár
um og helzt ekki að dýfa hendi í
vatn. En það er önnur saga.
Þegar við hugleiðum það, að
kannski býr engin þjóð í veröld-
inni í senn við jafngóð lifskjör og
vió, jafnmikið frjálsræði til orðs
og æðis og svipað jafnrétti ein-
staklinga til að njóta hæfileika
sinna, hljótum við að gleðjast yfir
þessum árangri, þrátt fyrir allt
það, sem við sjáum aflaga fara og
gjarnan vildum úr bæta. Og við
hljótum að vilja varðveita þennan
mikla árangur og stefna áfram til
nýrra afreka.
En hvers vegna er vakin athygli
á þessu einmitt nú? Astæðan er
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 16. MARZ 1975
25
Bókmenn taverðlaun Norður
landaráðs og við
I TILEFNI úthlutunar bók-
menntaverðlauna Norðurlanda-
ráðs urðu nokkrar umræður um
gildi verðlaunaveitinga til rit-
höfunda yfirleitt. Einn af gagn-
rýnendum sænska blaðsins
Dagens Nyheter stakk upp á
því að bókmenntaverðlaun
Norðurlandaráðs yrðu lögð
niður og peningunum varið til
þarflegri hluta.
Hvað sem annars má segja
um bókmenntaverðlaun geta
þau orðið að gagni og haft
mikið gildi. Alexander Solsénit-
sín taldi að Nóbelsverðlaunin
hefðu orðið sér styrkur í bar-
áttu sinni við sovéska valdhafa.
i orðsendingu, sem Hannu Sal-
ama, sendi þingi Norðurlanda-
ráðs í Reykjavík, þakkar hann
fyrir sig og bendir á að verð-
launin hafi verið kærkomin,
ekki síst vegna erfiðra
aðstæðna heima fyrir. I Finn-
landi hefur eins og kunnugt er
verið vegið hart að Salama fyrir
verðlaunaskáldsöguna, sem á
islensku gæti nefnst Þegar
snjóa leysir. Sænskt heiti
bókarinnar er Kommer upp í
tö, útg. Rabén & Sjögren 1974.
Dæmi þeirra Solsénitsíns og
Salama sanna mikilvægi bók-
menntaverðlauna þegar þeim
er skynsamlega ráðstafað.
Fáum blandast held ég hugur
um að úthlutunarnefnd bók-
menntaverðlauna Norðurlanda-
ráðs hafi að þessu sinni tekist
hið vandasama val vel. Aftur á
móti eru niðurstöður nefndar-
innar ekki óvefengjanlegar.
Landi Salama, Cleas Anders-
son, hefði verið vel að verð-
laununum kominn fyrir ljóða-
bókina Rumskamrater. Sama er
að segja um Svíann Sven
Delblanc, en skáldsaga hans
Vinteride, þriðja bindi í sagna-
flokki um sænska sveitaþorpið
Hedeby á fjórða áratugnum,
kom til álita nefndarinnar.
I grein í Vasabladet (24.1.
1975) fjallar finnski gagn-
rýnandinn Lars Hamberg um
bækur þriggja höfunda, sem að
hans mati komu sterklega til
greina sem verðlaunahafar
Norðurlandaráðs að þessu
sinni. Þessar bækur eru Það
sefur í djúpinu og Hermann og
Dídi eftir Guðberg Bergsson,
skáldsagan Haiene eftir Norð-
manninn Jens Björneboe og
ljóðabókin Her omkring eftir
Danann Jörgen Gustava
Brandt. Sérstök ástæða er til
þess að gefa þessari grein gaum
hér heima vegna þess að Ham-
berg fer mjög lofsamlegum
orðum um skáldsögur Guðbergs
Bergssonar. Hann fullyrðir að
Guðbergur hefði átt að fá bók-
menntaverðlaun Norðurlanda-
ráðs 1966 fyrir Tómas Jónsson.
Metsölubók, en telur ástæðuna
fyrir því að hann hafði ekki
heppnina með sér að þessu
sinni vera að Það sefur í djúp-
starfsbræðrum þeirra, en það
girðir ekki fyrir að öðru hverju
koma út íslenskar bækur, sem
standast samjöfnuð við það
besta í norrænum samtímabók-
menntum. Ýmsar hindranir eru
þó í vegi. Málfarsiega eru ís-
lendingar útkjálki og mikill
skortur er á hæfum þýðendum,
einkum þegar um ljóð er að
ræða. Svo er ein skýring á
gengisleysi islenskra bók-
mennta í bókmenntasamkeppni
Norðurlandaráðs. Hún er sú að
þeir fulltrúar okkar, sem velja
bækur 1 samkeppnina, snið-
gangi af ýmsum ástæðum bæk-
ur liklegar til verðlauna. Fyrr-
verandi fulltrúar Islands í
nefndinni, þeir Steingrímur J.
Þorsteinsson og Helgi
Sæmundsson höfðu til dæmis
aldrei kjark til að velja skáld-
sögu eftir Guðberg Bergsson,
inu og Hermann og Didi séu
hlutar sagnaflokks, sem enn sé
ekki lokið. Hamberg segir að
þær bækur, sem sendar voru til
keppninnar af íslands hálfu,
hafi verið vel valdar, en auk
skáldsagna Guðbergs Bergs-
sonar er um að ræða Yfirvaldið
eftir Þorgeir Þorgeirsson.
Orð Lars Hambergs ættu að
sanna okkur að íslenskar bók-
menntir eru ekki siður hlut-
gengar í norrænni bókmennta-
samkeppni en bókmenntir ann-
ars staðar á Norðurlöndum. Það
er óþarfi að klifa sífellt á því að
íslenskar bækur séu lakari en
aðrar norrænar bækur. Það er
að vísu ver búið að íslenskum
rithöfundum en norrænum
allra síst Tómas Jónsson.
Metsölubók, sem hneykslaði
víst ýmsar „heilbrigðar“ sálir.
Það gerist ekki fyrr en þeir
Vésteinn Ólason og Ólafur
Jónsson taka sæti í nefndinni
að saga eftir Guðberg Bergsson
fær að koma fyrir augu hinna
norrænu dómnefndarmanna.
Ef trúa má Lars Hamberg gæti
sú kynning orðið til þess í fram-
tíóinni að vekja i alvöru áhuga
norrænna lesenda á íslenskri
skáldsagnagerð eftir Halldór
Laxness.
Ein staðhæfing i grein Lars
Hambergs hlýtur aó vera á mis-
skilningi byggð. Hamberg segir
að á íslandi berjist þjóðfélags-
lega róttækir rithöfundar gegn
ihaldssömum borgaralegum rit-
höfundum. Helst má skilja á
Hamberg að hér sé um öflugar
andstæðar hreyfingar að ræða.
Nær væri að segja að þeir fáu
rithöfundar á Islandi, sem ekki
eru þjóðfélagslega róttækir í
skoðunum, ættu f vök að verj-
ast. Val bóka í samkeppni
Norðurlandaráðs sannar það
best að borgaralegir rithöf-
undar hljóta sjaldan náð fyrir
augum islensku nefndarmann-
anna, en reyndar orkar alltaf
tvímælis þegar rithöfundar eru
flokkaðir i borgaralega og rót-
tæka. Að því hlýtur að koma að
gæði bókmenntaverka verði
ekki miðuð við þær skoðanir,
sem fram koma í þeim. Það er
engu að síður ljóst að sú til-
hneiging hefur verið ríkjandi,
bæði meðal íslensku dóm-
nefndarmannanna og hinna, að
velja í samkeppni Norðurlanda-
ráðs bækur eftir þjóðfélagslega
róttaéka rithöfunda. Lfthlutunin
hefur líka sýnt að þær bækur,
sem með einhverjum hætti má
Framhald á bls. 37
sú, að þróun undangenginna ára í
efnahagsmálum okkar Islend-
inga hefur verið með þeim hætti,
að þessum mikla árangri kann að
vera stofnað í beinan voða, enda
talið, að langvarandi verðbólga,
sem er jafn risavaxin og við höf-
um kynnzt að undanförnu, geti
beinlínis kippt stoðum undan lýð-
ræðislegri stjórnskipan. Og öll
kynntumst við því á s.l. ári, hvern-
ig verðbólgufióðið raskaði kjörum
manna, hinum lakar settu í óhag,
og kippti stoðum undan atvinnu-
vegum þjóðarinnar.
Gífurleg
verðbólga
i grein i Fjármálatíðindum,
hefur Jón Sigurðsson hagfræðing-
ur gert yfirlit um þróun verðlags
hér á landi allt frá árinu 1914.
Hann bendir á, að sex fyrstu árin,
1914—20 hafi verið mikið verð-
bólgutímabil. Þá hafi árleg meðal-
hækkun vérólags verið nálægt
27%, en langmest var hún 1917,
er meðalverðhækkun frá árinu
áður náði 62%, sem er mesta
verðhækkun á einu ári í þau 60
ár, sem hann fjallar um. En í
heild varð verðhækkun á þessum
6 árum 315%.
Þetta dæmi sýnir, að þrátt fyrir
allt, hefur íslenzka þjóðin áður
gengið í gegn um tímabil óðaverð-
bólgu, likt og við höfum búið við
undanfarin ár. En í kjölfar
þeirrar verðbólguþróunar kom
siðan verðhjöðnunartimabil. Allt
frá því á styrjaldarárunum hefur
hins vegar verið hér stöðug verð-
bölga, en þó miklu hægari oftast
en við höfum nú búið vió.
50% verðbólga eða jafnvel þar
yfir virðist sem sagt geta gengið í
1 eða 2 ár, og má kannski segja, að
það sé nokkur huggun nú, þegar
erfiðlega gengur að snúa þróun-
inni við.
Raunar halda ýmsir hagfræð-
ingar því fram, að ógjörlegt sé aó
stöðva á örskömmum tíma jafn-
mikla verðbólgu og hér hefur ver-
ið. Þegar 50% verðbólga hafi ver-
ið eitt ár, megi þykja góður árang-
ur, ef hægt sé að minnka hana í
t.d. 25—30% á næsta ári. Þeir
segja, að niðurstaðan gæti orðið
sú, ef reynt yrói að stöðva slíka
óðaverðbólgu i einu vetvangi, að
röskunin yrði jafnþungbær og
hún er óneitanlega mörgum, þeg-
ar verðbólguskrúfan er að herða á
sér.
Allir íslenzkir stjórnmálaflokk-
ar og forustumenn i margháttuð-
um samtökum hafa á stíðastliðnu
ári lýst yfir áhyggjum sinum út af
verðbólguþróun og óhagstæðum
viðskiptajöfnuði. Allir virðast
hafa verið sammála um, að gagn-
gerar breytingar þyrfti að gera,
enda hafði fyrrverandi ríkis-
stjórn undirbúið ýmsar þær ráð-
stafanir, sem núverandi stjórn
hefurframkvæmt. Þótt hagfræðin
og hagfræðingar geti sagt okkur
ýmislegt, búa þeir þó ekki yfir
neinum töfraráðum, enda sjáum
við það í nágrannalöndunum, þar
sem við svipuð vandamál er að
etja og hér, að aðgerðirnar eru
oftast áþekkar, þótt við leggjum á
það meiri áherzlu en aðrir að
koma i veg fyrir atvinnuleysi og
leitumst við að haga öllum efna-
hagsaðgerðum á þann veg, að allir
hafi störf að vinna.
í umræðunum um kaupgjalds-
mál að undanförnu hafa menn
nauðugir viljugir orðið að horfast
i augu við staðreyndirnar. Kjara-
skerðing þjóðarheildarinnar er sú
meginstaðreynd, sem við augum
blasir, og þess vegna hefur nú að
undanförnu ekki verið um þaó að
ræða, að menn gætu fengið kjara-
bætur. Hitt hefur verió megin-
stefnan, að leitast við að koma í
veg fyrir, að kjaraskerðingin ylli
þeim, sem við verst kjörin búa, of
þungum búsifjum, enda hafa allir
aðilar lagt á það megin áberzluna.
Atvinnulifið
og verðbólgan
I umræðum um efnahagsmálin
er oft allt of lítið rætt um hagi
atvinnuveganna. Menn gera sér
að vísu ljóst, að þeir hafa verið að
komast í þrot, en á meðan hjólin
hafa snúizt, hafa menn sagt sem
svo, að einhvern veginn hlyti
þetta að bjargast. Gallinn er hins
vegar sá, aó á tímum óðaverð-
bólgu raskast undirstaða atvinnu
fyrirtækja verulega. Sum kunna
að visu að hagnast, en langflest
eiga við að búa vaxandi erfið-
leika. Þau þurfa sifellt aukið
rekstrarfé til að halda i horfinu.
Þá fjármuni verða þau að sækja
til bankanna og greiða háa vexti.
Eigió fjármagn fyrirtækjanna,
sem oftast var lítið fyrir, rýrnai
enn. Þau eiga i daglegum fjár-
hagslegum erfiðleikum, og þrótt-
ur stjórnenda fer aó miklu leyti í
að bjarga daglegum skuldbind-
ingum og nýtist naumast til að
bæta rekstur og auka hagkvæmni.
Niðurstaðan verður sú, að fyrir-
tækið verður ver rekið en ella og
skilar þjóóarheildinni minni af-
rakstri en vera myndi, ef það
byggi við sæmilegt f járhagsöryggi
og gæti einbeitt sér að hag-
kvæmni og endurbótum.
Þetta er sú spennitreyja, sem
íslenzkir atvinnuvegir hafa búió
við allt veróbólgutímabilið, raun-
ar 1 mismunandi rikum mæli, en
að undanförnu hefur keyrt um
þverbak.
Eitt brýnasta verkefnið i ís-
lenzkum atvinnumálum er að
breyta hér um. Haftastefna, sem
hér hefur ríkt síðustu áratugi,
hefur ekki borið tilætlaðan árang-
ur, hvort heldur sem hún hefur
birzt í beinum afskiptum stjórn-
valda eða þeim fjárhagshöftum,
sem áður var um fjallað, þar sem
fyrirtækin eru í stöðugu svelti.
Almenningur
og atvinnulíf
Oft hefur vérið rætt um nauð-
syn þess að örva almenning til
þátttöku í atvinnurekstri en til
þess að það geti tekizt, verða
fyrirtækin að hafa svo rúman
fjárhag, að þeim auðnist að greiða
þátttakendum eðlilegt endurgjald
fyrir þá fjármuni, sem þeir leggja
atvinnuvegunum til, og löggjaf-
inn þarf að stuðla að þvi, að
menn sjái sér hag í því að fjar-
festa fremur í atvinnuvegum en
eintómum fasteignum, bifreiðum
og húsmunum, þótt allt sé það
góðra gjalda vert,‘meðan ekki
gengur út í hreinar öfgar.
Um þetta efni skal ekki fjallað
nú, en aðeins vakin á því athygli,
að öll erum við í sama bátnum,
þegar í brimgarðinn er komió, og
þess vegna þarf nú samstillt átak
til að bjargast úr boðaföllunum.