Morgunblaðið - 22.06.1975, Blaðsíða 37

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 22. JUNI 1975
37
VELX/AKAIMOI
Petta gerðist líka...
Velvakandi svarar i síma 10-100
kl. 1 0.30 — 11.30, frá mánudegi
til föstudags.
% Enginn veit sína
ævina fyrr en
öll er
Hér er bréf um efni, sem mönn-
um hefur orðið tíðrætt um nokk-
ur undanfarin ár, án þess að orðið
hafi vart verulegra úrbóta:
„Málefni aldraðra hafa nokkuð
verið á döfinni undanfarið. Mér
er ekki kunnugt um hvernig hús-
næðis- og hjúkrunarmálum þess-
ara þegna þjóðfélagsins er háttað
úti um land, en hér í Reykjavík
eru þau algjörlega óviðunandi, —
nánast til háborinnar skammar.
I um það bil 100 þúsund manna
borg eru aðeins tvö elliheimili og
er hvorugt á vegum hins opin-
bera. Er þetta ekki fáránlegt?
Ráðamönnum þjóðarinnar vil ég
benda á, hafi þeir ekki þegar gert
sér þa$ ljóst, að mestur hluti þess
fólks, sem iandið byggir nú, á
eftir að verða gamalmenni. Sumir
eru svo lánsamir að halda góðri
heilsu öll sln æviár, hversu mörg
sem þau verða. En svo eru hinir,
sem eru ekki svo lánsamir.
Ber þjóðfélaginu ekki skylda til
þess að gera það, sem hægt er
fyrir þá?
Undanfarið hefur undirrituð
átt þátt i þvi að reyna að fá inni
fyrir nákomna konu á áttræðis-
aldri á elliheimili eða einhverri
hjúkrunarstofnun. Þessi kona er
haldin sjúkdómi, sem almenning-
ur kallar kölkun, þ.e.a.s. elli-
hrörnun. Þessi sjúkdómur hefur
verið að búa um sig s.l. 10 ár. Nú
er svo komið, að konan er ekki á
nokkurn hátt fær um að sjá um
sjálfa sig, hvað þá að halda heim-
ili. Maðurinn hennar heldur fullri
heilsu og vinnur fullan vinnudag,
en hann er á sama aldri og hún.
Er hægt að ætlast til þess að hann
leggi niður sitt starf til að passa
hana elliæra? Væri það ekki vis-
asti vegurinn til þess að hann
tapaði sinni heilsu?
Það er álit barnanna þeirra, og
þess vegna hafa þau nú tekið
gömlu konuna inn á sín heimili,
því að hún þarf algjörlega að vera
undir eftirliti. Timaskyn er gjör-
samlega horfið, hún veit ekki
hvort það er sumar eða vetur,
dagur eða nótt. Sé hún í kápu, þá
veit hún ekki hvort hún er að fara
út eða koma inn. Við matarborðið
veit hún ekki hvort hún er búin
að borða eða ekki. Hún er löngu
hætt að þrífa sig sjálf. Ekki er
hægt að halda uppi samræðum
við hana, því að hún hættir i
hálfkveðnu orði og veit ekki hvað
hún var að segja.
Þessi lýsing er ekkert eins-
dæmi. Hvað eru margir, sem eiga
við þennan vanda að striða? Hvað
vitlaus. Hann þoldi alls ekki að
sjá pils, þegar hann var búinn að
smakka vln. Það er sorglegt að
þurfa að segja það... En verk-
smiðjurnar ganga erfiðlega... Það
er atvinnuleysi... og svo allar
þessar stúlkur...
— Hverjir eru það heHt, 'sem
æsa sig upp?
— Hlnir... Allir hinir...
Lögreglumaðurinn var upp-
veðraður yfir þeirri athygli sem
Maigret sýndi.
— Hvar erum við?
— Já, nú erum við komnir út úr
bænum, eins og þér sjáið.. Og
strandlengjan héðan cr næstum
auð... aðeins klettar og greni-
skógur og hús á stangli, þar sem
fólk frá Parfs heldur til yfir
sumarmánuðina... Það er staður
sem við kölluin Pointe du
Cabelot...
— Hvernig datt yður í hug að
leita hér?
— Þér sögðuð við starfsbróður
minn að við ættum að leita að
umrenningi, scm gæti verið eig-
andi gula hundsins. og við
rannsökuðum fyrst gömlu báts-
skriflin vió höfnina.. Þar rekumst
við öðru hverju á flækinga... I
fyrra brann eitt slfkt skipsflak
vegna þess að einhver flækingur
erum við mörg, sem höfum rekið
okkur á allar lokuðu dyrnar á
sjúkrahúsum, elliheimilum og
hjúkrunarstofnunum? Þe'kkjum
við ekki öll þetta svar: „Því mið-
ur, það er ekkert hægt að gera,
hér er ekkert pláss“.
0 Nauðsyn
á samtökum
Er það réttlætanlegt, að eins og
t.d. í þessu tilfelli þarf sonur þess-
arar sjúku konu, að vísa burt af
heimilinu 15 ára syni sínum til
þess að geta hýst móður sina og
hjálpað henni um legurými? Þarf
nokkur að verða undrandi þótt úr
þessu yrði unglingavandamál,
sem ekki var þó fyrir hendi áður?
Þrjú önnur börn, sem enn eru á
barnsaldri þurfa einnig að láta
sinn hlut fyrir ömmu sinni, þar
sem móðir þeirra eyðir mestu af
sinum tima til þess að gæta henn-
ar. Einnig þetta trúi ég, að sé ekki
einsdæmi.
Nú spyr ég alla þá, sem eiga við
slíkan vanda að striða. Hvers
vegna tökum við ekki saman
höndum? Er annars til nokkur sá
Islendingur, sem kemur þetta
ekki við? Hvað er það, sem allir
vilja verða, en enginn vill vera?
Svarið er: Gamall.
Og nú skora ég á okkur öll:
Bindumst samtökum til lausnar
þessu vandamáli. Við vitum það,
að hið opinbera hefur ekki sýnt
vilja til að leysa þessi mál, og við
megum ekki vera að því að bíða.
Eg vil sérstaklega kalla til góð-
gerðarfélögin og öll hin öflugu
kvenfélög, einkum þau, sem eru
búin að byggja sínar kirkjur og
þekkja fjáröflunarleiðirnar.
Þið, sem eyðið milljónum i
Spánarferðir, þið eigið eftir að
verða gamalmenni. Einnig þið,
sem keppist við að skrautbúa
heimiii ykkar fyrir nokkrar millj-
ónir hvert. Það er alls ekki víst að
heilsan leyfi ykkur að njóta mun-
aðarins í ellinni. íslendingar hafa
löngum verið örlátir. Við höfum
gefið milljónir til bágstaddra, er-
lendra sem innlendra. En höfum
við virkilega gleymt fólkinu, sem
gaf okkur þetta land? Fólkið, sem
nú er örvasa gamalmenni og
hvergi fær inni er fólkið, sem
breytti landinu i það, sem það er
nú.
Og við, sem erum búin að „erfa
landið", eigum við ekki að fara að
þakka fyrir okkur.
Þjóðfélagsþegn
no. 7434—7010.“
0 Ólög eða
lögleysa
Einar Mýrkjartansson skrifar:
„Ég fæ ekki lengur orða bund-
izt um Ríkisútvarpið í sambandi
við stero-útsendingar. Hvilik lög-
leysa er það ekki að gera upptæka
stereo-senda og stöðva sendingar
nokkurra pilta i fyrra og sekta þá
jafnvel? En svo svikst útvarpsráð
um að senda sjálft í stereo í stað-
inn. Ég skora því á útvarpsstjóra
að beita sér fyrir þvi, að tafar-
laust hefjist útsendingar í stereo
á FM-bylgju með tækjunum, sem
gerð voru upptæk eða með öðrum
betri, ef til eru, ella verði tækjun-
um skilað aftur til radióáhuga-
mannanna og þeim veitt leyfi til
útsendingar og helzt veittur
styrkur til starfseminnar. Sjálfur
hef ég áhuga á sliku leyfi. Þessi
einokunarlög útvarpsins eru
löngu úrelt, að minnsta kosti eru
þetta ólög meðan stofnunin tekur
ekki upp þá sjálfsögðu þjónustu
að útvarpa I stereo. Það eru eink-
um tvær ástæður, sem mér finnst
réttlæta leynistöðvar hinna ungu
áhugamanna. Önnur er sú, að Rík-
isútvarpið hefur ekki sent í stereo
og líka sú staðreynd, að stöðin
truflaði ekki Rikisútvarpið meðan
útsendingar fóru fram.
Stöðvun og bann við rekstri
slíkra áhugamannastöðva finnst
mér álika kaldhæðnisleg og hið
pólitiska bann útsendinga Kefia-
víkursjónvarpsins, þar sem hið is-
lenzka sendir út miklu svæsnara
efni en Keflavíkursjónvarpið á
sínum tima.
Virðingarfyllzt,
Einar Mýrkjartansson“.
Skuggahliðar stórhorganna
Bandarikjamenn hafa ðhyggjur af stór-þjóðhátið sinni að ári þegar þeir
minnast tvö hundruð ára sjálfstæðis sins. Þeir eru raunar þegar byrjaðir
með smáhátiðir um þvert og endilangt landið — svona til þess að hita
sig upp. En ’76 verður samt toppurinn á öllu saman og miðjan I
toppinum verður þá
eins og gefur að
skilja Washington.
Meinið er bara það,
að höfuðborgin er nú
orðin ein af þeim
borgum bandariskum
þar sem forhertir
glæpamenn herja
hvað harðast. Sið-
ustu tölur herma að
einungis í iðnaðarborginni Cleveland i Ohio séu gangsterarnir ennþá
öllu ötulli en i Washington: Þar myrða þeir ennþá fleira fólk miðað við
mannfjölda en á þrepskildi Hvita hússins. Mannskaðaskýrslurnar
gerast lika i meira lagi óhugnanlegar. Á síðastliðnu ári voru 295
manneskjur myrtar i höfuðborginni. sem telur þó ekki nema 750.000
manns. Til samanburðar má geta þess, að á sama tíma voru einungis
78 morð framin i Englandi og Wales báðum til samans. Það er þvi ekki
að undra, þótt bandarisk yfirvöld hafi áhyggjur af þvi, hverskonar
skálmöld kunni að upphefjast þegar ferðalangar af öllu tagi byrja að
streyma til Washington upp úr áramótum að halda upp á frelsisárið.
Búist er við milljónum gesta. Og bækur lögreglunnar sýna, að auk
morðanna, sem fyrr eru nefnd, voru betur en 54.000 „alvarlegir"
glæpir framdir á þessum slóðum á siðasta ári, þ.e.a.s. likamsárásir,
nauðganir, rán og innbrot og önnur svoleiðis skemmtilegheit.
Astin og afleiðingarnar
Sovésk yfirvöld halda enn áfram að ærast í hvert skipti sem sovéskur
borgari fellir ástir til útiendings. Charlotte Daigle, 32 ára gömul
Bandarikjakona. sem rekin var frá Sovétríkjunum þegar hún hugðist
giftast rithöfundinum Boris Mukhametshin, hefur nú upplýst að hann
hafi verið fangelsaður fyrir „andsovéska starfsemi"! Charlotte hefur
sagt blaðamönnum, hvernig öll maskinan fór i gang, þegar þau Boris
sóttu um það til yfirvalda, að þau fengju að ganga i hjónaband:
„Dvalarleyfi mitt var numið úr gildi og ég var tekin til strangrar
yfirheyrslu. Siðan var ég sökuð um að segja ekki sannleikann og gert
að verða úr landi innan þriggja klukkustunda."
Þœr velkomnu . . .
Vandi fylgir vegsemd hverri, ætlar að sannast á gríska kvenfólkinu, nú
þegar það öðlast loksins sömu réttindi og karlmenn með hinni nýju
stjórnarskrá. Dómsmálaráðherrann gríski hefur semsagt þegar lýst yfir,
að með því konur njóti nú sama réttar og karlar, þá hljóti þær líka að
taka á sig sömu kvaðir og þeir — svosem eins og að gegna herþjónustu
samkvæmt herskyldulögum!
. . . og hinar úskúfuðu
Kvenfólk og hermennska er raunar baksvið í dálítið raunalegu máli,
sem rætt hefur verið I bandarískum blöðum. Tvítug stúlka og vinkona
hennar tveimur árum eldri, sem báðar hafa áunnið sér hinn besta
vitnisburð sem óbreyttir liðsmenn í kvennasveitum Bandaríkjahers,
eiga nú yfir höfði sér „brottvikningu með vanæru", eins og það heitir i
hermannalögum, eftir að það varð uppvist, að þær eru kynvilltar.
HOGNI HREKKVISI
McNoughf ‘ ^
Syndicote. Inc.

Heyrðir þú þrusk bak við okkur?
S\G6A V/QGA £ liLVEftAH
Stúlkurnar, sem báðar hafa verið í svonefndum heiðursflokki herdeildar
sinnar, hafa þó ekki viljað gefast upp mótmælalaust og fært það sér til
málsbóta, að það komi engum við nema þeim, hvernig kynlífi þeir-a sé
háttað. Talsmenn hersins vitna afturá móti ireglugerðir jjar semsvoer
kveðið á, að kynvilla sé ótvíræð brottrekstrarsök. Nú er málið komið
fyrir sérstaka nefnd, og á meðan hafa stúlkurnar verið settar í
einskonar sóttkví. Fréttamaður frá AP, sem átti að hafa tal af þeim,
uppgötvaði að þær höfðu verið úrskurðaðar til sérstakrar „öryggis-
gæslu" og að þær höfðu að auki þegar verið fjarlægðar af skrifstofunni
þar sem þær höfðu verið i góðum stöðum. f staðinn var búið að dubba
þær upp i vinnuföt og setja þær til málningarvinnu.
Furðukarl frá Brasilíu
Dagblað í Braziliu þykist hafa grafið upp elsta mann Suður-Ameriku,
Doroteu nokkurn de Sousa. sem kvað þegar vera orðinn fullra 167 ára
gamall! Blaðið upplýsir að fæðingardagur hans og ár sé hvortveggja
skráð i krikjubækur þorpsins Altamirm, sem mun vera í Amazon-
frumskóginum. Það hefur ennfremur birt vitnisburð nokkurra
kunningja de Sousa, sem sjálfir eru að visu komnir vel til ára sinna, en
þeir standa á þvi fastar en fótunum, að hann hafi þegar verið orðinn
fjörgamall þegar þeir voru börn — þ.e.a.s. upp úr siðustu aldamótum!
Sjálfur kveðst de Sousa ekki alveg þora að ábyrgjast færðingardag
sinn, en segist þó muna, að hann hafi verið fimmtán ára þegar hann
varð að flýja að heiman til þess aðforða sér undan þrælaveiðurum, sem
þá voru athafnasamir á þessum slóðum. Það var árið 1823, segir
öldungurinn.— Og svona til gamans: Hann keðjureykir blessaður
karlinn!
Sitt lítið af hverju
Kona í Sheffield hefur arfleitt þrettán ára gamlan biksvartan og fremur
óhrjálegan kött að sem samsvarar rösklega sjö milljónum króna. . .
Benjamin nokkur Bilbao, sem er lyfjafræðingur i New York, hefur sótt
um einkateyfi á timburmannalyfi, sem hann fullyrðir að hafi meðal
annars þann stóra kost, að menn geti tekið það inn áður en þeir byrja
að svolgra. Annar kostur: Blandan á í raun og veru að slá á jafnvel
hrikalegustu timburmenn ... í breskri samkeppni um ótrúlegustu
afrekin á sviði sölumennsku var m.a. farið viðurkenningarorðum um
ónafngreindan sölumann, sem þóttist hafa pappira upp á, að.honum
hafði tekist að selja „ispinna" hingað til islands. Þá hlaut annar lof
fyrir að selja snjóplóga þangað sem þeim virðist satt að segja sist vera
þörf — nefniiega til eyðimerkurrikisins Dubai.