Morgunblaðið - 13.11.1975, Qupperneq 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 13. NÓVEMBER 1975
— MPLA
Framhald af bls. 1
af hafnarborginni Lobito sem
FNLA og Unita náðu á sitt vald í
sfðustu viku en bardögum hefur
verið hætt I Cabinda sem er á
valdi MPLA.
I Lissabon er sagt að Francisco
da Costa Gomes forseti hafi stutt
þá kröfu kommúnista og nýlendu-
ráðherrans, Vitor Crespo, að
Portúgalar viðurkenndu stjórn
MPLA, gegn þvi lögðust Jose Pin-
heiro de Azevedo forsætis-
ráðherra, Ernesto Melo Antunes
utanrfkisráðherra og flokkar
sósíalista og miðdemókrata og að
lokum var ákveðið að viðurkenna
enga stjórn í Angola.
Dr. Agosthino Neto, foringi
MPLA, neitaði að skera í sundur
tertu sem var eins og Angola í
laginu í veizlu sem var haldin í
tilefni sjálfstæðisins. „Við ættum
aldrei að skipta Angola,“ sagði
hann.
• •
— Okusektir
Framhald af bls. 32
teknir fyrir að virða ekki
stöðvunarskyldu. Sekt er
6000 krónur og heildarsekta-
upphæð það sem af er
mánuðinum þvf um 420 þús-
und krónur. Samtals eru
þetta sektir að upphæð 1,5
milljónir króna, bara fyrri
helmingi þessa mánaðar.
A fyrrnefndu tímabili
hefur Reykjavíkurlögreglan
tekið 45 ökumenn grunaða
um ölvun við akstur. Sektar-
greiðslur fyrir slfk brot
nema jafnan tugum þús-
unda auk réttindamissis og
nemur þvf samanlögð sekta-
greiðsla þessara 45 manna
Ifklega nokkuð yfir eina
milljón króna.
— Refsiaðgerðir
Framhald af bls. 1
Þingið hefur hins vegar kvatt
til endurskoðunar á framlögum
Bandaríkjanna til Sameinuðu
þjóðanna sjálfra. Sagði dr. Kiss-
inger að beiting efnahagslegra
refsiaðgerða væri meiriháttar
ákvörðun og hann virtist gefa til
kynna að sá möguleiki væri ólfk-
legur.
Hann sagði að samþykktin hefði
aukið á spennu, sundrungu og
tortryggni í Miðausturlöndum og
að hún spillti fyrir tilraunum til
að koma á friði f þessum heims-
hluta.
I lsrael skoraði Yitzhak Rabin
forsætisráðherra á Gyðingaleið-
toga í heiminum að koma til fund-
ar í Jerúsalem í lok mánaðarins
til að ræða gagnráðstafanir vegna
samþykktarinnar. Hann sagði að
fundurinn ætti að undirstrika
samstöðu Gyðinga og Ísraelsríkis
og undirbúa upplýsingaherferð
um allan heim.
„ÞAÐ lifnaði mikið yfir veiðun-
um hér við Máritanfu f dag og
fengu þá öll íslenzku skipin
sæmilegan afla. Þau eru hætt f
makrflnum f bili, en eru nú farin
að veiða sardinellu, sem er smár
fiskur. Þessi fiskur heldur sig f
5—6 sjómílna fjarlægð frá
ströndinni á 12 faðma djúpu
vatni,“ sagði Eilif Johansen skip-
stjóri á bræðsluskipinu Nor-
global f gær.
Hann sagði, að Sigurður hefði
landað 228 lestum í gærmorgun,
Guðmundur 256 lestum, Börkur
300 lestum, Óskar Halldórsson
200 lestum og Asberg 285 lestum.
Ennfremur landaði Óskar Hall-
dórsson 150 lestum af makríl í
fyrradag.
Efnt var til mótmælaaðgerða í
dag í Tel Aviv, Haifa, Jerúsalem
og öðrum bæjum f ísrael. Einnig
var efnt til mótmæla við sendiráð
landa sem studdu ályktunina.
Unita, málgagn ítalska komm-
únistaflokksins, lýsti sig mótfallið
ályktuninni í dag og kvað hana
veikja málstað Araba, Sameinuðu
þjóðanna og friðar í Miðaustur-
löndum.
— Nálægt 4 þús.
Framhald af bls. 2
þeirra tékka áttu samkvæmt gild-
andi reglum hvergi að vera f
tékkaviðskiptum vegna fyrri
brota. Björn Tryggvason var
spurður hvernig á þessu gæti
staðið, og svaraði hann því til að
þar gæti tvennt komið til. Menn
sem hefðu gerzt brotlegir gætu
leitað t.d. til útibúa banka og þar
eð starfsfólk sýndi ekki nægilega
aðgætni fengju þeir að opna þar
nýjan reikning og hæfu leikinn að
nýju. Stundum kæmi það til að
menn notuðu fölsk nöfn ellegar
nöfn fyrirtækja sem þeir hefðu
sett á stofn. Hins vegar kvað
Björn starfsfólk bankanna eiga að
geta fylgzt með þeim aðilum sem
brotlegir hefðu gerzt, þar eð
Seðlabankinn sendi daglega út
lista yfir þá er misnotað hefðu
tékka, jafnframt því sem á hverju
ári væri gefinn út svartur listi
yfir þá sem sviptir hefðu verið
ávfsanaheftum sakir misferlis.
Björn kvað þó þetta eftirlit með
misferli í tékkanotkun enn eiga
eftir að aukast með tilkomu
Reiknistofu bankanna en hún
gerði það kleift að gera allsherjar-
úttekt á tékkanotkuninni daglega
og kæmu þá í leitirnar allir þeir
sem gæfu út innstæðulausar
ávísanir.
Reiknistofa bankanna tók í
fyrsta sinn þátt í skyndikönnun-
inni sl. miðvikudag en hún náði
m.a. til innlánsstofnana í Reykja-
vfk, Kópavogi, Hafnarfirði, Kefla-
vík og Selfossi, og að því er Björn
tjáði blaðamanni Mbl. eru miklar
vonir við hana bundnar í framtið-
inni. Engu að síður kvað Björn
ljóst, að fleira þyrfti að koma til
en einungis hert eftirlit og mála-
rekstur til innheimtu innstæðu-
lausra ávísana. Var á fundi
bankastjórnar Seðlabankans með
bankastjórum viðskiptabankanna
og Sambands sparisjóða m.a.
ákveðið að taka gildandi reglur
um tékka til endurskoðunar nú
þegar, og verður það verk unnið í
náinni samvinnu Seðlaþankans
viðskiptabankanna og Sambands
sparisjóða.
Að því er Björn tjáði okkur
hefur m.a. komið til greina f því
sambandi að endurlífga ábyrgð
framseljenda en sem kunnugt er
hefur öll ábyrgð fram til þessa
verið á herðum útgefenda. Væri
þetta gert í því skyni að gera
menn varkárari í því að taka við
greiðslum í tékkum. Einnig er í
athugun hvort viðskiptabankar og
sparísjóðir eigi ekki að segja upp
öllum ávísanareikningshöfum
sínum en auglýsa síðan að þeir
geti fengið reikninga sína aftur
Að sögn Johansens var það höf-
uðvandámálið við makrílveiðarn-
ar, að nætur íslenzku skipanna
voru of veikar fyrir fiskjnn.
Makríllinn er alltof sterkur fyrir
sverleika garnsins sem er í nót-
unum, og af þessum sökum
þurftu skipverjar að vera lang-
tímum saman f nótaviðgerðum.
Utgerðir skipanna treystu sér alls
ekki til að láta setja upp sérstakar
makrílnætur, því þær kosta ekki
undir 30 milljónum króna.
Þá sagði Johansen, að ekki
þyrfti að kvarta undan veðrinu;
hefði hitinn verið 28 gráður í gær
og á þessum slóðum rigndi helzí
aldrei. Skipin væru nú búin að fá
samtals 3700 tonn og þar af næmi
aflinn í gær 1270 iestum.
gegn því að fá hjá viðskiptabönk-
um sínum sérstakt bankaskírteini
sem þeir þurfa eftirleiðis að fram-
vfsa er þeir gefa út tékka.
— Gangandi
Framhald af bls. 2
ekkert að mæla þeim bót,
því þeir eru alltof miklir
glannar margir hverjir."
Ástandið hvergi
verra en hér
BENEDIKT KRISTJANS-
SON: „Ef við byrjum á
gangbrautarljósunum þá
verður maður alltof oft var
við það að bílstjórar virða
ekki ljósin og setja gang-
andi fólk í stórhættu. Það
má kannski segja að börn
bjóði stundum hættunni
heim því þau eiga það til
að vera að fikta f ljósunum.
Annars verð ég nú að segja
það, að ég hef komið á
nokkra staði erlendis og
hvergi hef ég séð gangandi
vegfarendur virða eins
lítið umferðarreglurnar og
hér heima. Erlendis
gengur fólk ekki yfir á
rauðu ljósi eða anar yfir
götur þar sem ekki eru
gangbrautir. Umferðin er
alltof hröð hérna og því
þarf að breyta en gangandi
vegfarendur verða líka að
gæta sín. Slysin að undan-
förnu hafa verið alltof tíð.“
— Perúmenn
Framhald af bls. 2
þeir nú hafa pantanir á 890.000
tonnum, en vegna dráttar á veru-
legri veiði hafi kaupendur verið
beðnir um að taka við mjölinu 60
dögum síðar en f fyrstu var ráð-
gert. Erlendir kaupendur fisk-
mjölsins hafa með einni eða
tveimur undantekningum sam-
þykkt frestun á afhendingu, sem
upphaflega átti að vera í nóvem-
ber/desember, fram yfir n.k. ára-
mót.
— Með kveðju
Framhald af bls. 16
um frá Uganda þar sem sovét-
stjórnin hefur slitið stjórn-
málasambandi við landið.
Amin ætlar að halda veizl-
una til að þakka Rússum fyrir
gott starf sem þeir hafi unnið f
þágu Uganda að sögn útvarps-
ins f Kampala.
Amin hafði hótað að slfta
stjórnmálasambandi við
Rússa, þar sem hann kvað
sendiherra þeirra reyna að
neyða sig til að styðja marxista
f Angola, ef háttsettur fulltrúi
yrði ekki sendur til Kampala
til að biðjast afsökunar, en
Rússar urðu fyrri til.
— Viðræður
Framhald af bls. 16
þjóðirnar eigi að gegna í sam-
bandi við lausn deilunnar og á
hvaða hátt hinir 74 þúsund
íbúar nýlendunnar eigi að
hafa áhrif á lausn mála.
Þeir, sem þátt taka í viðræð-
unum eru Navarro, forsætis-
ráðherra Spánar, Osman, for-
sætisráðherra Marokkó, og
Mouknass, utanríkisráðherra
Máretaníu.
Marokkönsku göngumenn-
irnir eru nú í Tarfaya við
landamæri Marokkó og
Spönsku Sahara, og hefur
komið fram, að þeir munu
halda inn í nýlenduna á ný,
verði samningaviðræðurnar
árangurslausar. 16 spönsk her-
skip eru við norðurströnd
Afríku.
— Samningar
Framhald af bls. 3
Hörður Helgason, skrifstofu-
stjóri f utanrfkisráðuneytinu,
kvað það túlkun ráðuneytanna
tveggja að samkomulagið rynni
út á miðnætti næstkomandi,
þ.e. aðfararnótt föstudags.
Hörður sagði að þetta atriði
hefði sérstaklega verið rætt f
utanríkisráðuneytinu í fyrra-
dag og ráðuneytið hefði síðan
haft samráð við Baldur Möller
og hefði aðilar þessir orðið
sammála um þessa túlkun.
— Alþingi
Framhald af bls. 5
HÓTANIR 1 GARÐ ÞINGS
OG RÍKISSTJÓRNAR
Geir Hallgrfmsson forsætisráð-
herra, vísaði til svara dómsmála-
ráðherra, að því er varðaði fram-
kvæmd löggæzlu í fiskveiðiland-
helginni. Hann sagði að skýrsla
um niðurstöður viðræðna ís-
lenzkra og brezkra fiskifræðinga
myndi lögð fyrir landhelgisnefnd
í fyrramálið en niðurstöður henn-
ar væru þegar kunnar.
Ráðherrann sagði að viðræður
hefðu dregist nokkuð á langinn,
m.a. sökum þess, að beðið hefði
verið endanlegrar skýrslu Haf-
rannsóknastofnunar, en gefa
hefði þurft fiskifræðingum og
viðræðuaðilum annarra þjóða
kost á að kynna sér staðreyndir
hennar, sem jafnframt væru meg-
inrök fyrir málstað íslenzku þjóð-
arinnar, bæði út á við og inn á við.
Hvað gert yrði opinskátt um
viðræður við Breta og V-Þjóðvera,
á viðkvæmu viðræðustigi, yrði að
ráðast af eigin hagsmunum og
samkomulagi þar um. Alþingi
fengi væntanlega samningsdrög,
ef nokkur yrðu, til meðferðar og
opinnar umræður, áður en þau
yrðu samþykkt eða þeim hafnað
svo málið fengi óhjákvæmilega
opinbera og lýðræðislega meðferð
og afgreiðslu.
Rétt væri, að viðræðuaðilar
okkar hefðu borið fram ögranir,
sem jöðruðu við hótanir. Slíkt
bæri að harma og sýndi takmark-
aðan samningsvilja. Hins vegar
stæðum við íslendingar sterkari
að vigi að láta reyna á samnings-
vilja þeirra, en samningar gætu
engir orðið, nema þeir þjónuðu
hagsmunum okkar í bráð og
lengd.
Á sama hátt og slíkar ögranir
viðræðuaðila væru ósæmilegar,
væru hótanir Lúðvíks Jósepsson-
ar í garð þingmanna og ríkis-
stjórnar með öllu óviðeigandi.
Afstaða þingmanna hlyti í þessu
máli sem öðrum að fara eftir eigin
mati þeirra, dómgreind og sam-
Vizku.
SKAMMDEGISDUMBUNGUR
Jónas Arnason (K) sagði svör
ráðherra minna á skammdegis-
dumbung. Við ættum að sýna alla
þá hörku sem mögulegt væri.
Leiðari Morgunblaðsins, sem Lúð-
vík hefði vitnað til, þjónaði þeim
tilgangi einum, að veikja siðferð-
isþrótt Islendinga og hvetja and-
stæðinga okkar til meiri óskamm-
feilni í kröfugerð og hegðan.
Staða okkar nú væri hin sama
og haustið 1973. Bretar væru nú,
eins og þá, á mörkum þess að láta
undan, enda væri gæzla okkar,
með og ásamt vetrarveðrum, full-
fær um að verja landhelgina. Þá-
verandi forsætisráðherra hefði þá
brugðið sér til London og gengið
að samkomulagi, sem m.a. hefði
leitt til núverandi ástands þorsk-
stofnsins.
Vitnaði Jónas til opinberra um-
mæla Guðmundur Kjærnested
skipherra, og viðbrögð, sem
heppileg væru af okkar hálfu, og
sagði jafnframt, að yfirvöld í
landi hefðu ætíð haldið aftur af
landhelgisgæzlunni og meinað
henni að sýna mátt sinn og styrk.
HVERTER VALD SKIPHERRA
LANDHELGISGÆZLUNNAR?
Lúðvík Jósepsson (K) taldi
svör dómsmálaráðherra um fram-
kvæmd landhelgisgæzlunnar með
öllu óviðunandi. Krafðist hann
þess að fá ótvírætt fram, hvort
skipherrar landhelgisgæzlunnar
hefðu sjálfdæmi um ákvarðanir,
sem þeir teldu nauðsynlegar við
störf sín.
Hann vildi binda hugsanlega
samninga við aðrar þjóðir kvöð
um samþykki við þjóðaratkvæða-
greiðslu. Um litið væri að semja;
jafnvel þótt heildarsamningur við
aðrar þjóðir yrðu miðaðir við 100
þús. tonn, þýddi það spón úr aski
islenzka útvegsins.
Hann sagðist enn aðvara ríkis-
stjórn og þingmenn um að fara
gegn þjóðarvilja í þessu máli.
HVORT SEM I HLUT
EIGA ISLENZK EÐA
ERLEND SKIP
Ólafur Jóhannesson dómsmála-
ráðherra sagði það óþarfa, er Lúð-
vik Jósepsson þættist ekki skilja
svör sín. Hann sagðist ítreka, að
landhelgisgæzlan myndi í einu og
öllu fylgja starfsreglum sínum
um vörzlu landhelginnar, hvort
sem í hlut ættu íslenzk eða erlend
veiðiskip, jafnt eftir að samn-
ingar renna út sem áður, nema
hvað varzlan næði þá til landhelg-
innar allrar.
SPURNINGAR ÍTREKAÐAR
Karvel Pálmason (SFV) sagði
ástæðu til að ítreka enn spurn-
ingar L. J. um framkvæmd gæzl-
unnar. Svör ráðherrans hefðu
ekki verið ótviræð. Þá sagði hann
augljóst, að ríkisstjórnin væri
samningafús. Sá fúsleiki næði
hins vegar ekki til íslenzku
þjóðarinnar.
SLÍKT MYNDU
ENGIR STJÓRNENDUR
STRANDGÆZLU GERA
Benedikt Bröndal (A) sagði Al-
þýðuflokkinn andvígan öllum
samningum um veiðiheimildir,
sér í lagi innan 50 mllna marka.
Sú afstaða væri enn ákveðnari nú,
eftir fengnar niðurstöður í
skýrslu fiskifræðinga Hafrann-
sóknastofnunarinnar.
Benedikt sagði mjög óviðeig-
andi að ræða um störf landhelgis-
gæzlunnar með þeim hætti, sem
einstakir þingmenn hefðu hér
gert. Það eitt væri hægt að segja,
að við myndum verja Iandhelgina
með öllum tiltækum ráðum. En að
krefjast nákvæmrar útlistunar á
því, hvern veg henni yrði hagað,
væri algjörlega út i hött. Slíkt
myndi engin strandgæzla — eða
stjórn strandgæzlu — gera. Sömu-
leiðis væru allar efasemdir, fram
settar á Alþingi, um að gæzlan
gegndi ekki til fulls hlutverki
sínu, varhugaverðar og nei-
kvæðar og til þess eins að
skemmta andstæðingum okkar.
Siðan spurði hann um samninga
við Belga, Norðmenn og Færey-
inga.
RÆTT VIÐ FÆREYINGA
OG NORÐMENN
Forsætisráðherra, Geir Hall-
grímsson, sagði viðræður við Fær-
eyinga og Norðmenn koma til um-
ræðu í landhelgisnefnd í fyrra-
málið (þ.e. í dag). Þegar hefði
verið rætt einu sinni við Belga og
þeim viðræðum myndi væntan-
lega haldið áfram. Reynt yrði að
flýta þvi að fá fram þau megin-
atriði, sem samningar við þessar
þjóðir yrðu að grundvallast á, ef
af þeim yrði.
ÓVIÐEIGANDI
FRAMKOMA SKIPHERRA
Sighvatur BjörgVinsson (A) sagði
að það væri rikisstjórnarinnar,
ekki skipherra landhelgisgæzl-
unnar, að taka ákvarðanir um
framkvæmd ákvarðana stjórn-
valda. Hann sagði að orð dóms-
málaráðherra um þetta efni hefðu
verið óljós; draga hefði mátt þær
ályktanir af þeim, að ákvarðana-
taka væri hjá skipherrum land-
helgisgæzlunnar. Vonandi hefði
hann misskilið ráðherrann i þessu
efni.
Þingmaðurinn sagði það og
mjög óviðeigandi að skipherra á
gæzluskipi tæki opinberlega þátt i
umræðúm um pólitiska stefnu-
mörkun i vörzlu landhelginnar.
Hans væri að framfylgja
ákvörðunum stjórnvalda, hverjar
sem þær yrðu. Slíkt myndi ekki
liðast starfsmönnum strandgæzlu
í nokkru öðru ríki, enda þyrftu
skipherrar að sýna stjórnvölduir.
fyllsta trúnað i hvívetna.
Fengu 1300 lestir
við Máritaníu í gær