Morgunblaðið - 30.11.1975, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ. SUNNUDAGUR 30. NÖVEMBER 1975
ísæssmm,
Nlyndllst
eftir BRAGA
ÁSGEIRSSON
Félag fslenzkra myndlistar-
manna (FÍM) hefur um árabil stefnt
að því að gera haustsýningar félags-
ins að markvissum og árlegum við-
burði, stundum hafa þó liðið tvö ár á
milli sýninga og hefur þá eingöngu
valdið húsnæðisskortur Ýmsir hall-
ast að því, að nægilegt sé að hafa
slíkar sýningar annað hvert ár, því
að annars sé hætta á að þær verði of
einhæfar, en hér er ég á öðru máii
því að árlegar sýningar veita hollt
aðhald, marka ákveðnar kröfur til
félagsmanna og lyfta undir heil
brigðan metnað
Væri fróðlegt að gera úttekt é
haustsýningum félagsins svo og öll
um slíkum samsýningum frá stofn
un þess, en sennilega er það torsótt
og nær vonlaust verk þar sem
heimildir, Ijósmyndir og önnur
gögn, liggja ekki á lausu og einung-
is við blaðafréttir og umsagnir í
blöðum að styðjast Ég nefni þetta
vegna þess að sl sumar var mér
gefin forláta bók um sýningar
Corner-hópsins í Kaupmannahöfn
frá stofnun hans fyrir 40 árum og
var þar sagt í yfirliti frá öllum árleg-
um sýningum listhópsins frá upp-
hafi og fylgdu myndir af verkum frá
ári til árs auk margs konar annarra
upplýsinga Þetta er aðeins einn
listhópur af mörgum slíkum í Kaup-
mannahöfn og veit ég að til eru fleiri
slík afmælisrit og engu óveglegri
í þvi sambandi kom mér í hug hve
gagnlegt væri að hafa á milli handa
svipað rit um sögu félagsins (FÍM)
og samsýningar þess frá upphafi,
stofnendur félagsins, sögu Lista-
mannaskálans gamla o s.frv. Ég tel
hér vera verðugt verkefni fyrir list
fræðinga eða skólafólk við listsögu
nám, og vissulega fullgilt efni til
lokaprófs og jafnvel doktorsprófs i
fræðjgreininni Kem ég þessari hug-
mynd hér með á framfæri og vil visa
til þess að enn eru ofar moldu ýmsir
þeir er geta veitt mikilsverðar
upplýsingar, sem ekki eru skráðar
né skjalfestar en kunna að hafa
mikið sögulegt gildi
Á síðustu árum hefur áhugi
almennings á haustsýningum stór-
aukist, svo sam sala og aðsókn
segja til um Er mönnum í fersku
minni haustsýningin að Kjarvals-
stöðum sl. ár, sem öll met sló hvað
sölu verka og aðsókn snertir, en
þetta var i fyrsta skipti á síðari árum
sem félagið hafði fullnægjandi hús-
rými til ráðstöfunar — Mál hafa hér
illu heilli skipast þannig að félagið
varð að leita út fyrir þetta sjálfsagða
húsnæði og varð Norræna húsið
fyrir valinu sem næst besta lausnin
jafnframt því að verá virtasta sýn-
ingarhúsnæði í borginni um þessar
mundir
Félagið varð því að sniða sýning-
unni þrengri stakk að þessu sinni en
æskilegt hefði verið og geldur hún
þess óneitanlega, og því miður í
ríkari mæli en þörf var á Vegna
hinna þrálátu húsnæðisdeilna skrpti
nú meginmáli að gæði sýningar-
innar urðu sem athyglisverðust, að
félagið undirstrikaði styrk sinn og
stöðu á myndlistarsviði þjóðfélags-
ins, tæki af allan vafa um virka og
blómlega starfsomi En því miður
virðist mér félagið hafa farið of geyst
og reist sér hurðarás um öxl með
mjög dreifðri sýningarstarfsemi,
sem ég get ekki séð að henti við
kynningu slíkra haustsýninga Það
er ærm starfi fyrir sýningarnefnd að
setja upp haustsýningu, svo að sómi
sé að, fyrir því er fengin reynsla Það
má hreínt ekkert annað komast að
hjá sýningarnefnd en reisn sýningar-
mnar, svo lengi sem hún er í undir-
búningi, því að allt annað hlýtur að
dreifa kröftunum og veikja burðarrás
sýnmgarrnnar Það virðist líka koma
‘rprji að tímahrak hafi mjög hr|áð
sýoingarnefnd við val verka ásamt
framkvæmd og uppsetnmgu sýn-
ingarinnar, því að fáir félagsmenn
munu ánægðir með sýninguna í ár
og ýmsir telja hana eina þá ris-
minnstu um langt árabil Þá er talið
að sýningarnefndin sjálf sé ekki alls
kostar ánægð með útkomuna hvort
sem, ástæðan er minna úrval
innsendra verka eða sýningin sem
heild Sýnmgin virðist slétt og felld,
næsta falleg á köflum, en skortir
átök og djúpa köfun og krufningu
umþeimsms, þegar slíkt er reynt'
skortir iðulega tæknilega getu.
Vafalítið er sýningin engu síðri
mörgum fyrri sýningum, en ein-
hvern veginn gerir maður meiri kröf-
ur til þessarar sýningar en hún ris
undir, og lofsverð athafnasemi getur
ekki bætt upp Án þess að einstök
verk séu dæmd sem slík virðist of
mikið gert að því að nýliðar eigi
aðeins eitt verk á sýningunni, en
slíkt er fráleitt þegar um kynningu
alls óþekktra listspira er að ræða Ef
viðkomandi rís ekki undir þvi að
sýningarhæfar reynist ekki 2—3
myndir af innsendum verkum hans,
þá skil ég ekki tilganginn með sýn-
ingu á einu miðlungsverki Sýnanda
er enginn greiði gerður með slíku og
það er algjörlega út í bláinn að ætla
listrýnum að móta afstöðu til við-
komandi nýliða eftir einu verki, slíkt
væri ábyrgðarleysi af þeirra hálfu á
hvern veg sem dómar féllu Hins
vegar þola þjóðkunnir listamenn
gagnrýni á eigin verk því að þá er
hægur vandi að taka mið af fyrri
verkum þeirra Hér er nýliðum dreift
um báða sali i horn og útskot þann-
ig, að þeir ná helst þeim árangri að
rugla skoðandann og vekja óróleika
í heildarmynd sýningarinnar Það er
ekki vandalaust að taka inn nýliða,
og þegar það er gert ber að stuðla
að því að þeirra hlutur njóti sín til
hlítar
Annað er að félagsmenn virðast
ekki átta sig á því að við komumst
ekki hjá að hafa uppi svipaðar kröfur
til okkar, sem norrænir frændur vor-
ir gera og megum ekki lækka hér
Mynd Jóhannesar Geirs.
mannsins.
,Frá Laugarvatni“ þykir sýna bestu hlið lista-
Haustsýningin 1975
er athyglisverð tyrir margt, sérkenni-
leg í lit og útfærslu, en prófilformið
til hægri að neðanverðu virkar hjá-
leitt ! myndheildinni Ragnheiður J.
Ream er orðin mjög öruggur og
traustur málari, og báðar myndir
hennar á sýningunni eru létt og
lifandi málaðar Barbara Árnason á
eitt teppi, sem er margslungið hvað
útfærslu snertir. en virkar ofhlaðið af
formum Sigríður Björnsdóttir,
Þorbjörg Höskuldsdóttir, Jóhanna
Bogadóttir og Þorbjörg Pálsdóttir
virðast mér ekki auka sinn fyrri orð-
stír
Svo sem fram komu i þéssari
upptalningu njóta valkyrjur sýn-
ingarinnar kvennaársins, en ekki
verður þar numið staðar — Einar
Þorláksson á mjög lifandi og fallega
mynd i akril, sem er i miðið af þrem
myndum sem eru framlag hans til
sýningarinnar Gunnar Örn
Gunnarsson virðist mitt i mikilli
ólgu hvað myndstíl áhrærir, framlag
hans er bæði sterkt og sannfærandi,
en myndir hans hanga ekki á
hentugum stað svo að þær koma
ekki nægilega vel til skila Eyjólfur
Einarsson sýnir vönduðustu vinnu-
brögð sem frá honum hafa komið,
bæði i lit og formi Sterk bruðar-
grind er i mynd Hafsteins Aust-
manns nr 21, Hringur Jóhannes
son er myndstíl sinum trúrí en fram-
lag hans i fyrra var rneira sannfær-
andi, Hrólfur Sigurðsson staðfestir
traust og skapheit yinnubrögð
Minni mynd Sigurðar Örlygssonar
er mjög hugþekk, og sama er að
segja um verk félaga hans
Magnúsar Kjartanssonar sem
unnar eru i klippmyndatækni, eru
þær allar mjög menningarlegar í lit,
einkum miðmyndin (83). Dæmi um
sterkar landslagsmyndir sé ég i
myndum þeirra Jóhannesar Geirs
(29). Einars G. Baldvinssonar (6)
og Örlygs Sigurðssonar (50), hin
siðastnefnda nýtur sin alls ekki á
þeim stað sem henni er markaður.
Kjartan Guðjónsson staðfestir fyrri
vinnubrögð en hins vegar eru þeir
Vilhjálmur Bergsson og Valtýr
Pétursson ekki I sókn að þessu
Framhaid á bls. 47
Gunnar urn uunnarsson: „Módel . Her er Gunnar
Örn kominn inn á svið klassískrar myndgerðar, sem
gerir miklar kröfur til listamannsins og sem hann
útfærir á sannfærandi hátt.
kröfur svo sem gert var með snögg-
soðinni samþykkt á aðalfundi.
Þetta varðar fleiri en félagsmenn
Við tilkomu slíkrar sýnmgar á
Norðurlöndum þurfa væntanlegír
sýnendur að greiða a.m.k. í 100 kr.
þarlendri mynt er þeir sækja nauð-
synlega pappíra tíl útfyllingar, og
auk þess 50 kr. fyrir hverja mynd
sem tekin er til sýníngar Peningar
sem inn koma eru svo notaðir til
ýmissa umsvifa varðandi sýn-
ingarnar, vátrygging, uppsetning,
auglýsingar, plaköt o s.frv Menn
verða að þola að myndum þeirra sé
hafnað og þess skal getið að fyrir
nokkrum árum var 66 7 listamönn-
um hafnað varðandi haustsýninguna
á Kunstnerenes hus i Osló á endur-
greiðslu innskotsfjár
Hvernig á félag sem ekki á neina
sjóði að kosta fjárfrekar athafnir, eða
t d. Listasafnið að kosta yfirlitssýn-
ingar þegar fé er ekki fyrir hendi og
lágur aðgangseyrir eða jafnvel eng-
inn?
Augljóst má vera að myndlistar-
menn verða bráðlega að gera
heildarúttekt starfsemi sinni í Ijósi
þessara viðhorfa Þeir þurfa fyrst og
fremst að fá hér hentugt húsnæði og
athvarf til vaxandi umsvifa. Reynir á
stórhug og örlæti myndlistafmanna
og minnumst þess að ýmsir veð-
settu húseignir sinar til að koma
upp listamannaskálanum gamla,
en eru menn reiðubúnir til sliks i
dag? Það er hin mikla spurning
Svo að aftur sé vikið að sjálfri
haustsýningunni þykir mér sem þar
sé þröngt á þingi og heildarmyndin
nokkuð brotin, en ágæt verk má sjá
þar og framlag sumra er með því
besta sem frá þeim hefur komið um
árabil þótt upphengingin valdi því
að verk þeirra njóta sín vart
Stærra teppi Ásgerðar Búadóttur
er mér hugstætt, tel ég að listakon-
an hafi sjaldan eða aldrei gert betur,
og þetta teppi mundi sóma sér hvar
sem væri á úrvalssýningu mynd-
vefnaðar eða safni Framlag Ey-
borgar Guðmundsdóttur er vafa-
lítið hennar besta á haustsýningu til
þessa, einkum er mynd sú er Kópa-
vogskaupstaður festi sér (12) hnit-
míðuð og sterk i myndbyggingu og
lít Mynd Bjargar Þorsteinsdóttur
Klippmyndir Magnúsar Kjartanssonar hafa vakið
mikið umtal og óskipta athygli og hvers getur
ungur listamaður óskað sér frekar.