Morgunblaðið - 30.11.1975, Blaðsíða 46

Morgunblaðið - 30.11.1975, Blaðsíða 46
46 MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 30. NOVEMBER 1975 Áttrœður: Jón Guðmundsson frá Stóra-Laugardal 1 dag er vinur minn, Jón Guð- mundsson frá Stóra-Laugardai í Tálknafirði, áttræður. Auðvitað er álitamál hvort eða á hvern hátt aðrir eiga að blanda sér í jafn einkalegt málefni sem afmælis- dagur er í lífi manna. En eftir langa og góða samfylgd er freist- andi að nota slíkt tækifæri til stuttrar upprifjunar og til að þakka fyrir sig. E.t.v. er afsakan- legt að gera þetta f opnu tilskrifi, telji menn sig vita, að margir fleiri hugsi eitthvað svipað — og þá afsökun hefi ég. Sem Iítill patti, nýlega farinn að vappa um, man ég eftir Jóni. Hann var þá fulltíða maður og í hópi þeirra karla, sem ég leit fljótlega til með mestri lotningu — formaður á eigin báti — hafði reyndar verið formaður frá sautján ára aldri. Því miður var ég heldur seint á ferðinni til að geta kynnzt smá- bátaútgerð þessara kappa nokkuð verulega af eigin raun. Þó sá ég sitthvað af tiltektum þeirra og vinnubrögðum og nóg til þess að þeir hafa ætið skipað heiðursess í huga mínum. Sannarlega virtist ekki árenni- legt að sækja sjó við aðstæðurnar, sem þeim voru búnar — á þessum litlu veikburða fleytum: Hafnlaus og löngum brimgirt ströndin — og þetta stóra opna haf. Mest fannst mér til um brimið. Þegar ég horfði á lendingar í úfnum sjó, óttaðist ég oftar en ekki að bátur- inn færi yfirum, eða þá flatur og ylti. Fyrir kom að ég sneri mér undan og ætlaði naumast að þora að líta við. En sem betur fór var ótti minn jafnan ástæðulaus — báturinn stakkst ekki á endann, né heldur fór hann flatur og valt. Löngu seinna sagði einn af ræðurunum á svona báti í mín eyru, að þegar faðir sinn hefði stjórnað löngum og erfiðum brim- róðri þarna við ströndina, hefði hann ekki verið manni líkur heldur villidýri. Ég man að mér þótti einkennilega að orði komízt, en skildist brátt, að einmitt svona hlaut þetta að hafa verið — maðurinn og villt náttúruöflin nánast eitt — öðruvísi gat þetta ekki blessazt. Margt hefi ég heyrt og lesið um íslenzkar sjóhetjur. Hefir mér löngum fundizt að brotalamir væru þar nokkrar, virtzt sem hetjuskapurinn væri æði oft mældur við svaðilfarir og hrak- föll hámarkið e.t.v. fólgið í því að hvolfa undir sér bátnum og skreiðast á kjöl, kannski einn af áhöfninni, eða sigla í stand og bjargast með harmkvælum Engar slíkar hetjusögur kann ég að segja af Tálkn- firðingum, enda reyndist sjó- sókn þeim ekki hættulegri en svo, að slys voru nánast óþekkt í útvegi þeirra, í þ.m. svo lengi sem ég hefi spurnir af. Munu þó fáir hafa talið þá öðrurm deigari í sókninni. Virðist mér einsýnt að þar í byggð hafi verið landlæg sú menning, sú þekking á umhverf- inu, landi, Iofti og sjó, sem út- heimtist til að lifa við þennan fjörð án þess lífsbjörgin kostaði fleiri eða færri mannslíf. Fyrir slíka umgengnishætti við strönd og sjó sýnist mér að Tálknfirð- ingar sem og aðrir farsælir sjófar- endur okkar, eígi inni viðurkenn- ingarorð í sögunni, og lengi hefir mér virzt tfmabært að endurskoð- að væri rækilega sjóhetjuhugtak okkar. Þeir fiskuðu oft mikið þessir karlar, enda fóru þeir ekki í graf- götur um hvar hann hélt sig „sá guli“, auk þess sem þá var ekki enn farið að draga nót tortím- ingarinnar um flóa og rif. Kappið var líka mikið og ríkur metnaður- inn. Stundum slettist upp á vin- skapinn — þá sagði skapið til sín og hækkaði rómurinn; kannski fékk saklaus borðstokkur að kenna á skorðu eða goggi I áherzluskyni við vel valin orð! Þetta voru traustabrestir í inn- viðum annars innilegrar 1 sambúðar — og krydd í lífsins sósu! Og metnaðurinn elti þá í land. Ég sá þá spila ,,Lomber“ og tók eftir hvernig þorskarígurinn var með í hverju einasta spili! Þaö þótti mér skemmtilegt. Annars hefi ég aldrei kynnzt elskulegri og dagfarsprúðari mönnum né skemmtilegri. í landi var fjörugt mannlíf; heimilin mannmörg, störfin fjölbreytt og auðvitað óþrjótandi. Líka voru skemmtanir, og er ein allra fyrsta minning mfn bundin við eina slfka, en þá var ég látinn í poka og borinn ásamt öðru hafurtaski til jólafagnaðar að Bakka, í frosti og hríð! Þá var ekki búið að finna úpp kynslóðabilið en talið sjálf- sagt að allir aldursflokkar færu saman að skemmta sér, ef ekki gangandi, þá í pokum, ef illa við- raði! Stóðu slíkar skemmtanir kvöldið allt og nóttina með, unz dagur rann, og þótti engum langt, þó svefn kunni að hafa sótt á pokafólkið þegar á leið! Kirkja var að Stóra-Laugardal og mér fannst sport að fara þangað, þó aðrir færu náttúrulega með öðru hugarfari. Var kirkjan vandað hús og fallegt, en hana hafði einmitt afi Jóns, Guðmund- ur bóndi Jónsson, látið byggja fyrir eigið fé, eftir að kirkju- sjóðurinn, sem til byggingarinnar skyldi ganga, var farinn ,,á flakk“. Hefir Jón tekið ástfóstri við kirkju þessa og m.a. stofnað sjóð henni til halds og trausts — í minningu sinnar yndislegu eigin- konu, Halldóru Kristjánsdóttur frá Sellátrum, en henni varð hann að sjá á bak fyrir sautján árum. Ég hefi freistað þess að lýsa í örfáum dráttum umhverfi því, sem fóstraði Jón Guðmundsson, mótaði skaphöfn hans, efldi manndóm hans og metnað, grund- vallaði lífshorf hans og farsæld í störfum — og sem einnig var starfsvettvangur hans á blöma- skeiði ævinnar. Tel ég mig enda fara nærri um, að ekki sé annað umhverfi né tímaskeið honum hugstæðara. Vissulega var hann vel í stakk búinn, þegar hann hlaut mannaforráð á sjónum, enda farnaðist honum vel. Ekki vissi ég til að nokkuð sérstakt kæmi til hjá honum, eins og sagt er — hann varð m.ö.o'. ekki rómaður af hrakföllum. Aftur á móti aflaði hann vel og stundum með ólíkindum. Mikið kapp með forsjá — sem vel hefðu getað verið einkunnarorð hans — glögg- skyggni hans og síðast en ekki sízt valinn maður í hverju rúmi — skipaði honum í fremstu röð fiski- manna við fjörðinn og þó viðar væri horft. Hann mun fyrstur manna á þessum slóðum hafa sett vél í bát sinn, en það jafngilti byltingu í aðbúð og möguleikum, því auk þess að létta af stritinu við árarnar, gerði það kleift að færa sig úr návíginu við brimið og fjölga róðrardögunum. Þó við Jón værum ekki lengur í Tálknafirði, höfum við oftast verið í kallfæri hvort við annan, fyrst á Patreksfirði en síðan í Reykjavík. Reyndar hafa sam- skipti okkar orðið nánari síðari árin; aldursmunur setti þeim eðli- leg takmörk framan af, en ein- hvern veginn virðist sá munur hafa minnkað heilmikið með árunum, náttúrlega vegna þess hvað Jón eltíst miklu hægar heldur en ég og flestir aðrir! Ég hafði tækifæri til að fylgjast með Jóni árin, sem hann rak fisk- verzlun hér í borginni — hvernig hann valdist til forustu í sam- tökum fisksala og hvernig hann rækti þann trúnað af einbeitni þrautseigju og hreinlyndi eins og allt annað, sem hann hefir lagt hug og hönd að. Einnig vissi ég hvern hlut hann átti f framfara- sporum, sem stigin voru f málefn- um stéttar hans á þeim árum. Og enda þótt áframhaldið yrði, því miður, öðruvísi en hann hugsaði sér og hefði kosið, mun sízt við hann að sakast um það. Margháttaðrar hamingju hefir Jón notið um ævina og ber þar auðvitað hæst samfylgdina með Halldóru og mikið barnalán. Óvenjulegt þrek og heilbrigði hefir gert athafnaþrá hans kleift að njóta sfn allt til þessa. Vammleysi hans, glaðværð og rík þörf fyrir að blanda geði við fólk hefir aflað honum vinsælda meðal margra samferðamanna. Hann getur því á þessum tíma- mótum litið með gleði yfir sinn langa veg, og með góðri samvizku. Er slíkt ærið tilefni til hamingju- óska honum til handa, börnum hans og öðru skylduliði. Fátt er betra en vinátta góðra manna. Ég þakka Jóni alla góð- vild hans og órofa tryggð við mig og mitt fólk. Vonandi njótum við þess enn um sinn, enda ellimörk lítt áberandi hjá honum enn sem komið er. Megi heilbrigði og gleði fylgja honum á nýjum áfanga. 30. nóvember 1975. Kristján Gfslason. — Jón tekur á móti gestum á heimili dóttur sinnar og tengda- sonar í Goðheimum eftir kl. 8 í kvöld. — Hjúkrunar- deild Framhald af bls. 48 ráðinn yfirlæknir hinnar nýju deildar í Hátúninu. Páll kvað þó þegar Ijóst að verulega mundi muna um þessa nýju deild, þar eð hún væri jafnstór lyflæknisdeild Borgarspftalans og stærri en Grensásdeildin. VEGNA umræðna á Alþingi um auglýsingar í Ríkisútvarpinu um útifundinn á Lækjartorgi þykir Morgunblaðinu ástæða til að birta f heild reglurnar almenn- ingi til glöggvunar: Reglur um flutning auglýsinga í hljóðvarpi 1. gr. Rikisútvarpið tekur auglýsing- ar til flutnings í hljóðvarpi. Skal þess gætt, að þær séu látlaust orðaðar, lausar við skrum og hæpnar fullyrðingar, en segi það eitt, sem er satt og rétt í öllum greinum. 5. gr. Auglýsingum skal um efni og lengd haga samkvæmt óskum auglýsanda eftir því sem unnt reynist. Þó skal hafna agglýsing- um, ef á þeim eru eftirfarandi annmarkar: 1. Ef auglýsing brýtur í bága við íslenzk lög. 2. Ef auglýsing (eða heiti auglýs- anda) er mengað ádeilu eða málaflokka, stefnur f almenn- um málum, félagsheildir, stofnanir eða einstaka menn. 3. Ef auglýsing brýtur í bága við almennan smekk eða velsæmi. 4. Ef auglýsing er ekki á réttu, fslenzku máli. 5. Ef auglýsa á áfengi eða tóbak. 6. Ef auglýsa á peningalán, hjónabandsmiðlun, hverskon- ar spádóma eða dulrænar lækningar. 7. Ef flytja á afmæliskveðjur til einstakra manna. Auglýsingaskrifstofu er heimilt að gera breytingár á texta auglýs- ingar, ef nauðsynlegar eru til þess að hún samrýmist þessum regl- — f ráði Framhald af bls. 2 frystihússins ætíð gengið sæmi- lega og verið fyrir ofan núllið, svo að það er ekki fyrr en í ár að tekur að síga á ógæfuhliðina að ráði. Erfiðleika frystihússins má að miklu leyti rekja til skuttogarans Rauðanúps sem reynzt hefur okkur svona óhagstæður I rekstri. Togarinn er þó talinn af hag- kvæmustu gerð — 500 tonna japanskur skuttogari — og hann er látinn brenna svartolíu. Hins vegar á hann líklega lengst allra togara að sækja á miðin vegna þess hversu þorpið liggur illa við þeim og t.d. í brælu þegar flestir aðrir togarar geta siglt inn og landað verður hann að leita vars og bíða veðrið af sér. Togarinn landaði hér síðast fyrir tveimur dögum alls um 65 tonnum og ætti það að endast þar til uppsagnirnar taka gildi. En vonandi tekst að finna lausn á þessum fjárhagsörðugleikum fyrir þann tíma, þannig að ekki þurfi til atvinnuleysis hér að koma af þessum sökum. — Helgi. — Saga Framhalrl af hls. 2 Hansson prófessor og Þorbjörg Bjarnar Friðriksdóttir M.A., en hún var tilnefnd af stofnendum sjóðsins. Bókaútgáfa Menningar- sjóðs hefur aðalumboð fyrir rit- verkið og sér um dreifingu þess, en ritstjóri er Heimir Þorleifsson. Mjög hefur verið vandað til allr- ar gerðar bókarinnar um sögu Reykjavíkurskóla, og hefur Helga 1 B. Sveinbjörnsdóttir auglýsinga- teiknari séð um útlit hennar og teiknað skýringamyndir. Bókin er sett og bundin í prentsmiðjunni Hólum en offsetprentuð í prent-; smiðjunni Grafík. Bókin er 2961 síður að stærð 1 stóru broti og í henni eru hátt á fjórða hundrað j myndir og teikningar. Heimilda- j skrá og nafnaskrá stúdentsmynda I fylgja, og eru í nafnskránni rúm- , lega 6100 nöfn. 1 síðari bindum af | sögu Reykjavíkurskóla verður um, enda skulu breytingarnar gerðar í samráði auglýsanda. Ef ekki næst til auglýsanda, skal auglýsingu skotið á frest eða hún felld niður fremur en að efni hennar sé verulega raskað eða gildi hennar rýrt án samþykkis hans. 6. gr. Gæta skal þess stranglega, að auglýsingar frá stjórnmálaflokk- um eða stjórnmálafélögum eða auglýsingar í þágu slíkra samtaka séu með öllu lausar við áróður eða árásir. fjallað um skólalif og skóla- venjur, félagslif, skáldskap og leiklist í skólanum. 50 þúsund kr. stolið frá ungum pilti 50 þúsund krónum var stolið s.l. föstudag frá 16 ára pilti sem vinnur hjá Landmæling- um rfkisins, Laugavegi 176. Hafði pilturinn fengið útborg- að þá um daginn og geymdi peningana í veski sem var í jakka hans. Það er vissulega bagalegt fyrir þennan unga pilt að missa mánaðarkaupið sitt núna þegar jólamánuður- inn fer f hönd, og eru það tilmæli rannsóknarlögregl- unnar að allir þeir scm ein- hverjar upplýsingar geta gcfið hafi samband við sig. Þorskalifur hent 1 sjóinn því enginn finnst kaupandinn Siglufirði 27. nóv. IIÉR ERU hálfgerð vandræði, þvf Sfldarverksmiðjur rfkisins, sem hafa keypt þorskalifur af bátun- um undanfarin ár, hafa hætt þvf. Er nú allri lifur hent þvf enginn er kaupandinn og þykir mönnum þetta hálf súrt f broti þvf um er að ræða rfkisfyrirtæki og hér eru verðmæti að fara forgörðum. —m.j Slysið í Kópavogi MORGUNBLAÐIÐ aflaði sér f gær upplýsinga um Ifðan mann- anna, sem lentu f bflslysinu f Kópavogi f fyrrakvöld. Þeir reyndust allir vera meira og minna slasaðir. Einn farþeginn var úr mjaðmalið og auk þess skorinn á hálsi og andliti, annar farþegi var með brákaðan ökkla og sá þriðji fékk mikið höfuðhögg og var látinn dvelja á gjörgæzlu- deild Borgarspftalans f fyrrinótt. Hann hefur nú verið fluttur á aðra deild. Ökumaður bifreiðar- innar kjálkabrotnaði. Slíkar auglýsingar mega vera: 1. um fundi eða aðrar samkomur og má þá nefna fundarstað og tíma, ræðumenn, fundarefni (sbr. þó 1. mgr.) 2. um skrifstofur, heiti skrif- stofu, stað og símanúmer; og 3. leiðbeiningar til kjósenda um kosningu t.d. utan kjörstaðar. Auglýsingar um efni blaða, tímarita, bæklinga eða bóka skulu vera með öllu lausar við áróður eða árásir. ö- lcefood ISLENZK MATVÆLI Hvaleyrarbraut 4—6, HafnarfirBi. o ^ Eigum fyrirliggjandi: .o REYKTAN LAX GRAVLAX REYKTA SÍLD REYKTA ÝSU REYKTAN LUNDA HÖRPUFISK Tökum lax í reykingu ___ og útbúum gravlax. V Kaupum einnig frosinn lax til reykingar. Sendum [ póstkröfu VAKÚM PAKKAÐ EF ÓSKAÐ ER. íslenzk matvæli Sfmi 51455 k Reglurnar um aug- lýsingar 1 útvarpi

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.