Morgunblaðið - 28.07.1976, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 28. JÚLI 1976
13
Siðgæði kynlífs
HINN 15. janúar sfðastliðinn gaf Stjðrnardeild trúarkenninga I
Vatíkaninu út skjal um ákveðin vandamál varðandi siðgæði
kynlffs. Yfirmaður stjðrnardeildarinnar er Franjo Seper kardfn-
áli.
Skjalið er 16 prentaðar slður en f eftirfarandi grein, sem þýdd
er úr danska blaðinu „katolsk orientering", eru rakin stuttlega
helstu efnisatriði þess. Guðfræðingar, sem hafa siðgæði að
sérfagi, hafa unnið að samningu skjalsins I undanfarin 7—8 ár.
Skjalið hefur vakið mikla athygli og þess hefur verið getið I
blöðum vfða um heim. Sums staðar hefur það verið gagnrýnt
harðlega og talið vera enn einn votturinn um fhaldssemi Vatf-
kansins en aðrir hafa sagt það vera orð f tfma töluð og ekki
seinna vænna að kaþólska kirkjan láti til sfn heyra varðandi þá
eftirlátssemi f þessum málum og almenna hnignun siðgæðis sem
nú sé höfð svo mjög f hávegum en eigi eftir að hefna sfn ef ekki
verði stungið við fótum. Eftirfarandi greinarkorn hefég beðið
Mbl. að birta um mál þetta. Torfi óiafsson.
I upphafi skjalsins er lögð
áhersla á hversu mikla þýðingu
kynlífið hafi, bæði fyrir einstakl-
inginn og samfélagið, og þess-
vegna sé það hörmulegt hversu
mikil og aukin hnignun hafi átt
sér stað á okkar tímum hvað kyn-
lífið snertir því að nú sé almennt
boðað allt annað siðgæði en það
sem kirkjan kennir. Margir séu i
vanda staddir út af þessu og viti
ekki lengur hvaða skoðun þeir
eigi að hafa. Ekki sé rétt að kirkj-
an þegi þegar svo mikil óvissa
rikir.
Sumir biskupar og biskuparáð-
stefnur hafa líka sent frá sér mik-
ilvæg skjöl um þessi mál. Og þvi
telur Stjórnardeild trúarkenn-
inga að með leyfi páfans verði
hún nú að segja sitt álit á þessum
vanda, fyrir hönd allrar kirkjunn-
ar.
GUÐLEG
SIÐFERÐISLÖGMÁL
Til eru grundvallaratriði sem
mannleg skynsemi getur aflað sér
þekkingar á og felast sömuleiðis I
hinu guðdómlega, eilífa, hlutlæga
og almenna lögmáli sem Guð hef-
ur sett til stjórnar bæði alheimin-
um og mannkyninu. Þess vegna
er rangt að halda því fram að ekki
sé til alger og óbreytanlegur
mælikvarði á einstakar athafnir
að undanteknum þeim sem er að
finna í hinu almenna lögmáli um
kærleikann til náungans og virð-
inguna fyrir hverjum manni sem
persónu. Bæði hin guðdómlega
opinberun og heimspekin sýna að
til eru óbreytanleg lögmál sem
fólgin eru í mannseðlinu sjálfu og
eins hefur kirkjan, sem Kristur
stofnaði, ávallt og ótvírætt haldið
áfram að boða sannindi hins sið-
ræna skipulags, með aðstoð Heil-
ags Anda. Þar sem siðgæði kyn-
lífsins snertir mannleg og kristi-
leg grundvallarverðmæti, fjallar
kenning kirkjunnar einnig um
það, og þar er að finna grundvall-
aratriði og mælikvarða sem kirkj-
an hefur alltaf haldið fast við að
væri þáttur í kenningu hennar,
enda þótt heimurinn hefði aðra
skoðun á þeim málum og annað
siðgæði. Þessi mælikvarði og
grundvallaratriði eiga ekki rót
sfna að rekja til neinnar sérstak-
rar menningar, heldur til lögmáls
Guðs og sjálfs mannseðlisins,
enda vor'u það þau grundvallar-
atriði sem II Vatíkanþingið
byggði á yfirlýsingar sínar um
siðgæði kynlífsins.
KYNMÖK
BUNDIN VIÐ
HJÓNABANDIÐ
Nú á tímum halda margir því
fram að full ástæða geti verið til
þess að hefja kynmök áður en
gengið er í hjónaband. En það er
kenning kirkjunnar að samfarir
tilheyri hjónabandinu því hvergi
nema þar sé að finna þá festu og
stöðugleika I sambandinu milli
karls og konu sem sé skilyrði þess
að persónuleg samskipti þeirra
geti náð fullum þroska. Það er
líka ljóst að Kristur vildi að sam-
band karls og konu, hvað kynferð-
isleg samskipti snerti, væri varan-
legt því að í Matt. 19, 4—6 segir:
„Hafið þér eigi lesið að skaparinn
frá upphafi gjörði þau karl og
konu og sagði: „Fyrir því skal
maður yfirgefa föður og móður og
búa við eiginkonu sína og þau tvö
skulu verða eitt hold?“ Þannip
eru þau ekki framar tvö, heldur
eitt hold. Það sem Guð því hefur
tengt saman, má eigi maður sund-
ur skilja." Reynslan sýnir okkur
líka að það er ekki nema í stöðug-
leika hjónabandsins sem ástin
finnur það öryggi að kynferðislíf-
ið geti samsvarað bæði raunveru-
legum tilgangi sínum og virðu-
leika mannsins.
KYNVILLA
Nú á dögum líta sumir með
meiri skilningi en áður á sam-
bönd milli kynvillinga og byggja
það viðhorf sitt á sálfræðilegum
athugunum og sumir vilja jafnvel
að slik sambönd verði leyfð. Það
stríðir þó gegn óbreytanlegri
kenningu kirkjunnar. Þó verður
að greina á milli þeirrar kynvillu
sem annars vegar byggist á röngu
uppeldi, skorti á kynferðisþroska,
illum venjum, illu fordæmi, sem
hægt er að lækna, og hins vegar
þeirri kynvillu sem stafar af með-
fæddri hvöt eða sjúkleika og virð-
ist eftir öllu að dæma vera ólækn-
andi.
Varðandi þá síðasttöldu eru
sumir þeirrar skoðunar að hneigð
þeirra sé þáttur i eðli þeirra og
þegar þannig standi á eigi þeir
heimtingu á sambandi við sína
líka, þannig að þar verði um að
ræða raunverulega sambúð sem
likist hjónabandi.
I sálgæzlunni verður auðvitað
að taka á þessu með skilningi og
hjálpa slíku fólki að finna sinn
stað í samfélaginu. En þótt at-
hafnir af þessu tagi séu harðlega
fordæmdar í Biblíunni megum
við auðvitað ekki lita svo á að
allir, sem líða af slikum afbrigð-
um, beri persónulega ábyrgð á
því, en það breytir ekki þeirri
staðreynd að kynvilluathafnir eru
i sjálfu sér óregla sem ekki er
hægt að fallast á.
SJÁLFSFRÓUN
Nú á dögum neita menn oft
þeirri gömlu kenningu kaþólsku
kirkjunnar eða draga hana í efa,
að sjálfsfróun (onani) sé alvarleg
óregla i siðferðislifinu og ménn
lita gjarnan svo á að sjálfsfróun
sé ekki annað en eðlilegt stig í
kynferðisþróun mannsins og þvi
aðeins sé heimilt að telja hana
skaðlega að hún leiði til þess að
viðkomandi maður verði sjálfum
sér nógur og komi þannig í veg
fyrir að hann nái því marki að
sameinast manneskju af hinu
kyninu í gagnkvæmri ást, enda
lita margir svo á að sú sameining
sé höfuðmarkmið kynhvatarinn-
ar.
Sjálfsfróun er að visu ekki
nefnd með nafni i Bibliunni og
því ekki fordæmd sem synd, en
kirkjan hefur ævinlega verið
þeirrar skoðunar að það væri hún
sem fordæmd er í Nýja testament-
inu þar sem talað er um „óhrein-
leika“ og „ólifnað".
Enda þótt sálfræði nútímans
geti verið mönnum stoð til þess að
dæma með meiri sanngirni um
siðferðilega ábyrgð manna og til
sálgæslu sem sé að meira leyti
miðuð við hvern einstakling, má
afleiðing þess ekki verða sú að
menn séu leystir frá ábyrgðinni á
gerðum sínum og siðferðileg geta
þeirra sé vanmetin.
PERSÓNULEG
SYND OG ÁBYRGÐ
MANNSINS
Hér hefur i stuttu máli verið
rakið það sem sagt er í skjalinu
um þau þrjú beinu vandamál í
siðferðislífinu sem það fjallar
fyrst og fremst um og gerð hafa
verið að umræðuefni í blöðum
viðsvegar um heim. Loks er það
rætt í skjalinu hvenær líta beri á
synd sem alvarlega synd, þá synd
sem skilji manninn frá Guði og
hvort afstaða mannsins sjálfs ráði
miklu um þunga syndarinnar eða
hvort athöfnin sjálf hafi úrslita-
þýðingu. Skj’dið endar á því að
hvetja biskvpa, presta og for-
eldra, hvern á sínu sviði, til þess
að sjá svo um að fræðsla sé veitt
um skilmng kirkjunnar á siðgæði
kynlifsins og eins eru listamenn,
rithöfundar og allir þeir, sem
nota fjölmiðla samfélagsins,
hvattir til þess að taka tillit til
þess að raunsæir skipulagshættir
i siðferði gang fyrir öllu öðru.
Þeir sem vers/a í Casanova,
þurfa ekki að ganga í tunnum
heldur ífötum sem þeir velja sjálfir.
í Casanova er eitt fjölbreyttasta
úrval tískufatnaðar sem völ er á
og nú re'tt fyrir mestu ferðahelgi ársins
má segja að búðin se'full afnýjum
og athyglisverðum vörum.
BankastrœN 9 sími 11811
Auglýsingastofan FORM
> * * • '■# «••••* t 1 l < « ill 1 U« :k