Morgunblaðið - 29.08.1976, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 29. ÁGUST 1976 25
Hafliði Hallgrfmsson við eitt verka sinna sem hann nefnir „Eftir
Sýning Haf-
liða Hall-
grímssonar
Það mun óhætt að full-
yrða, að tónlistarmaður-
innHafliði Hallgríms-
son, sem um þessar
mundir sýnir 28 mynd-
verk eftir sig í sýningar-
sölum Norræna hússins,
sé gæddur ágætri mynd-
listargáfu. Sýningin er
sett upp í sambandi og
tengslum við tónleika,
sem hann stendur fyrir,
og þar sem nafnkenndir
tónlistarmenn kynna tón-
smíðar eftir Hafliða og
fleiri innlend sem erlend
tónskáld. — Hafliði
kveðst hafa myndverkin
til uppfyllingar og til að
auka á fjölbreytnina í
sambandi við tónleika-
haldið, enda séu þau ekki
föl nema fyrir þá, sem
ekki geta hugsað sér að
___________________________
lifa án þeirra (!). Hafliði
vill sem sagt ekki, að litið
sé á framtakið sem eigin-
lega málverkasýningu,
enda er sýningin einung-
is opin á milli 3—7 e.h. og
lýkur henni í kvöld,
sunnudag, með tónleik-
um er hefjast kl. 20.30.
Hafliði hafði svipaðan
hátt á í sambandi við tón-
leika á sama stað árið
1970, en þá í samkomusal
á hæö, og prýddu þá smá-
myndir forsal hússins.
Ég minntist þá lítillega
myndanna í sýningar-
syrpu hér í blaðinu, því
að það vakti athygli
mína, hve vel og menn-
ingarlega þær voru unn-
ar og ríkar af myndræn-
umm eigindum, einkum
vegna þess að hér var
átta“.
ekki sá á ferð, er gerir
tilkall til að teljast málari
og nefnir þetta dundur í
tómstundum, — frá köll-
un sinni, tónlistinni.
Fæstir listamenn ein-
Nlyndlist
eftir BRAGA
ÁSGEIRSSON
angra sig algjörlega við
sérggrein sína, og þeir
eru ósjaldan vel hlut-
gengir á sviði annarra
listgreina og bendi ég á
til dæmis, að margur
myndlistarmaðurinn er
gæddur prýðilegum
leikhæfileikum, svo sem
alkunna er af leiksviði
hins daglega lífs (og fár-
ánleikans).Þannig kem-
ur mér það ekki á ovart,
er listamenn annarra list-
greina sýna hæfileika á
myndlistarsviðinu, og
teldi ég það farsæla
lausn, svo sem ég hefi
áður bent á, að listskólar
hinna ólíkustu listgreina
rísi í nágrenni hver ann-
ars. Á þann hátt opnuð-
ust margir möguleikaar
til raunhæfrar og árang-
ursríkrar samvinnu, sem
annars, væri nær útilok-
uð, ásamt heilbrigðri
vixlverkan.
Hvað sýningu Hafliða
áhrærir, kemst listamað-
Framhald á bls. 46
það að fletta að mikilvægur
árangur I störfum ríkisstjórnar-
innar er fólginn í þvl, að full
atvinna hefur haldizt á þessum
árum. Ríkísstjórnin hefur lagt
höfuðáherzlu á að tryggja at-
vinnuöryggið og verður ekki fram
hjá því litið, að það hefur tekizt
að nokkru leyti á kostnað þess að
jafna viðskiptahallann við er-
lendar þjóðir og hamla meira
gegn verðbólgunni, en unnt hefur
reynzt.“
Líklega gera fæstir sér grein
lyrir þvl, hvílíkt afrek það er að
halda fullri atvinnu I landinu
þessi tvö ár. Þegar haustið 1974
fór að bera á áhyggjum vegna
yfirvofandi atvinnuleysis. Sá ótti
rættist sem betur fer ekki. 1 árs-
byrjun 1975 létu nokkrir þekktir
verkalýðsleiðtogar I ljós áhyggjur
slnar yfir atvinnuhorfum þá um
veturinn. Til atvinnuleysis kom
þó ekki. Enn höfðu menn
áhyggjur vorið og sumarið 1975,
ekki slzt vegna skólafólks. Að
lokum tókst þó að útvega því
vinnu, þótt stundum væri hún
stopul og stæði skamman tlma.
Um áramótin síðustu lýstu verka-
lýðsleiðtogar I Reykjavík enn
áhyggjum sínum yfir atvinnu-
ástandinu en ótti þeirra um at-
vinnuleysi sl. vetur rættist ekki.
Og sl. vor höfðu menn enn
áhyggjur af skólafólki, en svo
kom, að vinnumiðlun I skóla ein-
um lokaði og lýsti yfir, að það
væri vegna atvinnuleysis þeirra
sem að henni störfuðu!
Þessar miklu áhyggjur vegna
atvinnuleysis sem aldrei kom, eru
skiljanlegar. I öllum nágránna-
löndum okkar hefur komið til
geysilegs atvinnuleysis meðan
rlkisstjórnir landanna hafa tekizt
á við verðbólgudrauginn. I lönd-
um eins og Danmörku, Þýzka-
landi og Bretlandi hefur atvinnu-
leysi verið glfurlegt og hafa þó
setið þar að völdum jafnaðar-
mannastjórnir, sem ætla mætti,
að væru viðkvæmari fyrir því en
aðrir að grípa til ráðstafana, sem
leitt gætu til atvinnuleysis. Það
hafa þær þó gert, en ríkisstjórn sú
sem jafnaðarmenn hér og svo-
nefndir sósíalistar og
kommúnistar velja nöfn eins og
„afturhaldsstjórn", „íhalds-
stjórn“, „hægri stjórn", „stjórn
auðstéttanna" o.sv.frv. hefur hins
vegar lagt höfuðáherzlu á að
koma I veg fyrir atvinnuleysi og
heldur valið þann kostinn en
skjótari árangur I baráttu gegn
verðbólgunni. Enginn vafi er á
þvi að ríkisstjórnin hefur þjóðar-
viljann að baki sér I þessari af-
stöðu. Atvinnuleysi er svo
óhugnanlegt böl, að miklu má til
kosta til þess að koma I veg fyrir
það Og það hefur núverandi ríkis-
stjórn gert.
r
Arangur í
efnahagsmálum
Enda þótt ríkisstjórnin hafi
valið þann kostinn að tryggja
fremur fulla atvinnu, en að ná
skjótari árangri við lausn efna-
hagsvandans er þó ljóst nú, að
loknu tveggja ára starfi hennar,
að við erum komin vel á veg að
sigrast á þeim erfiðleikum, sem
við höfum átt við að etja siðustu
ár og hafa stafað af verðfalli á
erlendum mörkuðum, verð-
hækkunum erlendis og óstjórn
vinstri stjórnarinnar. Hver er
þessi árangur? A árinu 1974 nam
verðbólgan 53%. Árið 1975, fyrsta
heila starfsár núverandi rlkis-
stjórnar, var hún komin I 37% og
á þessu ári er talið að hún muni
nema 25—30%. Þetta er umtals-
verður árangur, en betur má, ef
duga skal. Forsætisráðherra hef-
ur nú skýrt frá því, að ríkisstjórn-
in hyggist efna til samstarfs
óllkra hagsmunahópa til þess að
kanna orsakir verðbólgunnar og
til þess að gera tillögur um,
hvernig sigrast megi á henni eða
a.m.k. draga mjög verulega úr
vexti hennar. Ef vel tekst til getur
slikt samstarf lagt grundvöll að
sameiginlegu átaki rikisstjórnar,
stjórnarandstöðu og aðila vinnu-
markaðarins á næsta ári til þess
aó hægja mjög verulega á verð-
bólgunni, svo að hún verði a.m.k.
nálægt því sem gerist I öðrum
löndum. Þetta er höfuðmál þjóð-
arinnar I dag og ekki sizt hags-
munamál og kappsmál launþega.
Þeir græða ekki á verðbólgunni,
en hins vegar kunna alls kyns
spekúlantar og fjárglæframenn
að fá tækifæri til þess að græða fé
á verðbólgubraski. Þess vegna er
ástæða til að vona, að frumkvæði
ríkisstjórnarinnar I þessum efn-
um verði vel tekið og að slíkt
samstarf geti borið jákvæðan
árangur.
Annað meiriháttar vandamál,
sem ríkisstjórnin hefur þurft að
glima við á sviði efnahagsmála, er
viðskiptahallinn. A árinu 1974,
þegar ríkisstjórnin tók við, nam
hann um 12% af þjóðarfram-
leiðslu. A árinu 1975 nam hann
enn 11—12% af þjóðarfram-
leiðslu. En nú á þessu ári má sjá
þann árangur af stefnu ríkis-
stjórnarinnar I efnahagsmálum,
að talið er, að viðskiptahallinn
muni minnka um helming á þessu
ári og verða um 5—6% og það er
markmið ríkisstjórnarinnar að
draga enn úr honum á næstu
tveimur árum.
Þegar rlkisstjórnin tók við
störfum haustið 1974 var ríkis-
sjóður rekinn með halla. Ekki
tókst að koma I veg fyrir halla-
rekstur á árinu 1975 heldur, enda
tók rikisstjórnin svo seint við á
árinu 1974, að undirbúningur
fjárlaga fyrir árið 1975 var vel á
veg kominn, þegar stjórnarskipt-
in urðu. En nú á þessu ári hefur
markvisst verið stefnt að þvi að
ríkisbúskapurinn verði hallalaus.
Fjármálaráðherra hefur gert
margvíslegar ráðstafanir til þess
að styrkja stjórn ríkisfjármála og
á þessari stundu gætir nokkurrar
bjartsýni um að takast muni að
reka ríkissjóð án greiðsluhalla á
þessu ári. Það er einnig umtals-
verður árangur.
Þegar rlkisstjórnin tók við
haustið 1974 höfðu útlán banka-
kerfisins gersamlega farið úr
böndum og eins og menn muna
var staða stærstu viðskiptabank-
anna gagnvart Seðlabanka það ár
mjög slæm. Á þessu hefur orðið
gerbreyting síðan. Viðskiptabank-
arnir hafa I samráði við Seðla-
bankann tekið upp nýja útlána-
stefnu, sem hefur gert það að
verkum, að útlán þeirra eru nú I
meira samræmi við þróun innlána
en var á árinu 1974. Þessi breyt-
ing I bankakerfinu hefur haft já-
kvæð áhrif á þróun efnahagsmála
I landinu. Utlán fjárfestingar-
lánasjóða fóru einnig úr böndum
á árinu 1974. Sömuleiðis á árinu
1975 enda áttu sjóðirnir enn við
að glíma lánsloforð frá fyrri tið.
Nú á þessu ári er hins vegar
markvisst stefnt að því að útlán
fjárfestingarlánasjóðanna verði
innan hóflegs ramma.
Allir vita, að gjaldeyrisstaða
þjóðarinnar hefur verið mjög
slæm hin síðustu ár, sem m.a.
hefur komið fram I reglum um
feróamannagjaldeyri, sem al-
menningi eru ráðgáta. En I júlí-
mánuði sl. var nettó gjaldeyris-
staðan I fyrsta skipti I eitt og hálft
ár orðin jákvæð. í júlimánuði ein-
um batnaði gjaldeyrisstaðan um 4
milljarða króna.
Þannig mætti lengi telja þann
augljósa árangur, sem nú er að
koma I ljós af starfi ríkisstjórnar-
innar i efnahagsmálum. Þeim ár-
angri ber að fagna. En um leið
ber að varast að láta bjartsýnina
ná tökum á sér um of. Miklir
erfiðleikar eru enn framundan og
þótt betur gangi nú megum við
ekki glopra niður því, sem áunn-
izt hefur. Þann ábata, sem við
fáum næstu misseri, verðum við
að nota til að greiða /íiður þaer
gifurlegu skuldir, sem við höfum
safnað á undangengnum erfið-
leikaárum. Fyrr en þær skuldir
hafa verið greiddar getur þjóðin
ekki leyft sér rýmri lífskjör að
nokkru ráði en hún Dýr við nú. En
ef okkur tekst að halda þannig á
málum er full ástæða til bjartsýni
um framtiðina. Stórnarfarið I
landinu er nú traust. Málefnum
þjóðarinnar er nú stjórnað en
ekki látið reka I reiðileysi. Innan
tíðar sitjum við einir að auðlind-
um okkac, fiskimiðunum. Góðar
fregnir berast af klaki helztu
nytjafiska okkar. Við eigum
mikla auðlind I orku fallvatnánna
og I iðrum jarðar. Þess vegna get-
um við verið bjartsýn — ef við
kunnutn fótum okkar forráð.