Morgunblaðið - 18.09.1976, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 18. SEPTEMBER 1976
— 60þúsund
Framhald af bls. 32
haust, en að sá árgangur myndi
ekki ná neinni lágmarksstærð
sem markaðirnir í Svíþjóð, Finn-
landi og víðar geta fallist á að
taka við.
Þá tók Gunnar fram, að erfitt
væri að spá um það, hvaða sfldar-
stærðir kynnu að veiðast á vertíð-
inni og í hvaða hlutföllum, en
eftir að samningar hefðu tekizt
við Sovétríkin ætti að vera tryggt
að unnt yrði, að taka til söltunar
allar þær síldarstærðir, sem leyfi-
legt er að veiða.
Á s.l. ári hemilaði sjávarútvegs-
ráðuneytið veiðar á 7.500 smálest-
um sfldar I herpinót, en nú hefir
þetta magn verið aukið í 10 þús-
und tonn. Reknetaveiðar eru
leyfðar án takmörkunar og gert
er ráð fyrir, að mun fleiri rek-
netabátar taki þátt í veiðunum nú
en á s.l. ári.
I fyrra voru saltaðar hátt í eitt-
hundraðþúsund tunnur af Suður-
landsíld.
— 50 mílur
Framhald af bls. 1.
vill 5o mílna einkalögsögu, sem
hluta af 200 mflna lögsögu EBE.
Tomlinson lagði einnig áherslu á
þörfina á að bandalagið semdi við
fslendinga og norðmenn um gagn-
kvæm fiskveiðiréttindi áður en
samningar breta og fslendinga
ganga uf gildi 1. desember.
Tillögur um stefnu EBE í fisk-
veiðimálum verða tilbúnar á mið-
vikudag og sendar rfkisstjórnum
aðildarlanda til umsagnar.
— Svíþjóð
Framhald af bls. 1.
kjósendur, en val þeirra getur
þýtt sigur eða tap fyrir Palme.
I tilraun til að ná forystunni af
jafnaðarmönnum, hafa borgara-
flokkarnir þjarmað að Kristilega
lýðræðisflokknum (KDS), sem er
hálf utanveltu í sænskum stjórn-
málum. Hann hefur frá því hann
var stofnaður 1964 fengið á milli
1.5 og 1.8% atkvæða og aldrei átt
fulltrúa á þingi. Vilja borgara-
flokkarnir fá KDS til samstarfs
við sig þar sem atkvæði greidd
flokknum geta eyðilagt mögu-
leika þeirra.
Ritari flokksins, Stig Nyman,
sagði á föstudag að símalfnur á
flokksskrifstofunni hefðu verið
rauðglóandi allan daginn, og fólk
haft uppi ásakanir um að KDS
kæmi f veg fyrir stjórnarskipti.
— Aukaskattar
Framhald af bls. 1.
komin var frá jarðskjálftasvæð-
inu.
Fólkið f Friuli var rétt að ná sér
aftur í dag eftir að hafa enn eínu
sinni orðið fyrir barðinu á mikl-
um jarðhræringum. Skjálftarnir
tveir eru taldir hafa lagt heimili
20.000 manna í rúst. Míklar bið-
raðir vöruflutningabfla, sem
flytja vistir til jarðskjálftasvæð-
anna mynduðust á vegum og fólk
leitaði víða í rústum húsa sinna.
Fjármálaráðherra landsins, Fil-
ippo Pandolfi, skýrði síðar frá því
í dag að nýtt leyfisgjald á bíla yrði
frá 3.500 til 44.000 íslenskar krón-
ur eftir vélarstærð.
Þúsundir manna hafa farið frá
jarðskjálftasvæðunum til strand-
héraða, þar sem þeim hefur verið
kornið fyrir á gistihúsum og í
ferðamannaíbúðum. 6. mai f vor
urðu einnig jarðskjálftar í Friuli-
héraði og fórust þá um 1.000
manns. I gær týndu 12 lífi.
— Flugleiðir
Framhald af bls. 2
kaup á Tri-Star-þotunum, ef unnt
á að verða að koma þeim f gagnið
fyrir háannatímann næsta sumar.
Sveinn sagðist hafa séð í sölu-
listum DC-8 61 og styttri gerðina
af DC-8 og er endursala þeirra
ekki nærri eins góð. Stafar það af
því að burðarþol þeirra er miklu
minna en DC-8 63.
Ef af kaupunum á Tri-
Star-þotunum verður, verður far-
ið að breyta þeim. Þarf að breyta
burðarþolsbitum f vélunum og
tekur slík aðgerð nokkra mánuði.
Eykur hún burðarþol þotanna.
Hjá verksmiðjunum er nú verið
að breyta á þann hátt þremur
flugvélum, sem Air Canada á og
eiga þær að verð tilbúnar í end-
aðan maf eða byrjun júnimánaðar
1977.
— Gunnar
Þórðarson
Framhald af bls. 32
Gunnars um allan heim og
Gunnar á að fá 6% af allri sölu
platna með lögum hans.
Gunnar Þórðarson sagði f
samtali við Mbl. f gærkveldi að
hann hefði hitt Kramer, er
hann var hér á landi fyrir hálf-
um mánuði. „Mér fannst
maðurinn heilsteyptur og
traustvekjandi og vona ég að
samningar takist með okkur.
Hann hefur nú þegar sent mér
samningsdrög, sem ég hef sam-
þykkt með fyrirvara um nokkr-
ar breytingar. Þessi samningur
er örugglega sá bezti, sem ís-
lendingi hefur boðizt til þessa,
en að öðru leyti vil ég sem
mínnst tjá mig um þetta, fyrr
en samningar hafa verið undir-
ritaðir."
Kramer kom hingað til lands
eins og áður er getið fyrir hálf-
um mánuði og þá fyrir tilstuðl-
an Guðlaugs Bergmanns í
Karnabæ. I viðtali, sem Slag-
brandur átti við Kramer og
birtist fyrir tæpri viku var
bandaríkjamaðurinn spurður
að þvf, hvort íslenzkir tónlistar-
menn ættu framvon erlendis:
„Já, þær (hljómsveitirnar) eiga
vissulega möguleika á þvf. En
það yrði þá að gerast með plöt-
um, frekar en þær færu að spila
opinberlega. Plöturnar eru
fyrsta skrefið." Sfðan segir
Kramer: „Mér leizt vel á plötur
Jóhanns G. Jóhannssonar og
Gunnars Þórðarsonar og Spil-
verkið var einnig gott.“
Þess má og geta að á telex,
sem barst fá Lee Kramer f gær,
er minnst á Jóhann G. Jóhanns-
son, Langspil og segir hann þar
að hann hafi jafnvel áhuga á að
gera við Jóhann svipaðan samn-
ing.
Þá ber að geta þess að Lee
Kramer segir f skeytinu frá í
gær, að hann óski eftir þvf að
Gunnar komi til Los Angeles til
þess að taka upp aðra plötu og
lofar að eyða í þá útgáfu fjár-
hæð, sem er sjö sinnum hærri,
en þær fjárhæðir, sem notaðar
hafa verið í plötuupptökur Is-
lendinga til þessa. Þá mun
væntalegur til landsins innan
skamms fulltrúi Kramers til
þess að ganga frá samningum
við Gunnar. Mun hann þá safna
efni um Gunnar til auglýsinga-
gerðar í Bandaríkjunum.
— Þjóðarsorg
Framhald af bls. 1.
um ein milljón manna muni
safnast saman í hinni fornu
helgu borg á fjöldafund, sem
markar lok átta daga þjóðar-
sorgar.
Ekki hefur fengist staðfest-
ing á þvf að Ifk Maos verði
brennt eins og Ifk annarra kfn-
verskra leiðtoga og hefur það
ýtt undir vangaveltur um að
Ifkið verði varðveitt. Aður en
fjöldafundurinn hefst mun öll
kfnverska þjóðin, sem telur 800
milljónir manna, standa hljóð f
þrjár mfnútur. Útlendingum
verður ekki boðið á f jöldafund-
inn, en mikill viðbúnaður er
vegna hans.
Meðfram Stræti hinnar eilffu
kyrrðar hefur hátölurum verið
komið fyrir og mynda þeir 5
kflómetra langa röð, drykkjar-
fontar hafa verið settir upp
með ltO metra millibili og
fjöldi salerna og læknastöðva
hafa verið settar upp.
A miðju fundarsvæðinu, við
hlið hinnar helgu borgar hefur
verið reist ræðupúlt og er búist
við að kfnverskii leiðtogar
flytji þaðan lofræður um hinn
fallna formann. Það mun koma
mjög á óvart ef forsætisráð-
herrann, Hua Kuo-feng, flytur
ekki aðalræðuna, enda er hann
elstur núlifandi stjórnarherra f
Peking. Hann hefur haft yfir-
umsjón með framkvæmd þjóð-
arsorgarinnar og sfðustu 8 daga
hefur hann mikið verið auglýst-
ur upp f f jölmiðlum.
Flest sendiráð hafa beðið
starfsfólk sitt að vera ekki á
götum úti á morgun og helzta
gistihús höfuðborgarinnar hef-
ur sagt gestum sfnum að þeir
geti ekki farið út úr eða komist
inn f bygginguna milli klukkan
9 um morgun til 6 um kvöld.
Engum útlendingum verður á
morgun hleypt inn fyrir eins
kflómetra radius f kring um
Tien An Mientorg.
— Spenna
Framhald af bls. 1.
sé einnig reiðubúinn að hitta hinn
hvfta leiðtoga suðurhluta Afrfku,
Ian Smith, forsætisráðherra Rod-
esfu, ef meiriháttar breyting verð-
ur á afstöðu hans til meirihluta-
stjórnar svartra f Ródesíu.
Smith sagði f Salisbury í dag að
hann ætlaði til Pretoriu um helg-
ina til að sjá rúgbileik, hitta
Vorster og ef til vill tala við Kiss-
inger. En hann sagði blaðamönn-
um að hann vonaði að stefna
bandaríkjamanna væri ekki sú
sama og stefna breta, sem krefj-
ast þess að svarti meirihlutinn
verði kominn til valda innan
tveggja ára.
Forsetarnir Julius Nyerere frá
Tanzaniu og Kenneth Kaunda frá
Zambiu, sem töluðu við Kissinger
fyrr í vikunni, hafa varað hann
við að gæta þess að viðræður hans
við Smith og Vorster verði ekki til
að auka álit þeirra á alþjóða vett-
vangi. En forsetarnir tveir og aðr-
ir afrfskir leiðtogar virðast hafa
fallist á röksemdir Kissingers um
að viðræður við hina hvítu leið-
toga séu það verð, sem greiða
verði fyrir friðsamlega lausn
deilumála f suðurhluta Afrfku.
Kissinger sækist eftir friðsam-
legri valdatöku svarta meirihlut-
ans f Ródesiu og Namibiu, sem
Suður-Afrfka hefur stjórnað í
trássi við vilja Sameinuðu þjóð-
anna. Utanrfkisráðherrann mun
einnig beita áhrifum sínum til að
endir verði bundinn á apartheit-
kynþáttaaðskilnaðarstefnu Suð-
ur-Afríku.
— Sjónvarp
Framhald af bls. 2
þetta mál. Hann hafði eftirfar-
andi að segja:
„Það hlaut að koma að því, —
og er hætt við að þetta sé aðeins
byrjunin, — að starfsfólk f þjón-
ustu hins opinbera færi að hefja
einhverjar aðgerðir vegna hlut-
fallslegra lágra launa sinna. Ég á
hér við launahlutfallið milli hins
frjálsa vinnumarkaðar annars
vegar og launaflokkakerfis rfkis-
ins hins vegar. Mér dettur ekki f
hug að halda því fram, að þeir,
sem halda utan um rfkiskassann,
sem er fé almennings, geri það að
gamni sínu að skammta ríkis-
starfsmönnum svo lág laun, sem
raun ber vitni. Þeim ber beinlínis
skylda til að spara eftir beztu getu
f ríkisrekstrinum. En eins og nú
er komið hefur myndast svo
breitt bil milli launa opinberra
starfsmanna, annars vegar og
launa hjá einkafyrirtækjum eða á
hinum frjálsa vinnumarkaði, hins
vegar, að til stórvandræða horfir.
Þau vandræði koma fyrst fram í
mótmælaaðgerðum og truflun á
opinberri þjónustu og beri það
ekki árangur munu dynja yfir
fjöldauppsagnir fólks f opinberri
þjónustu, einkum vel menntaðs
ungs fólks, sem á allra kosta völ á
vinnumarkaðinum og er ekkert
farið að verða háð eftirlaunahags-
mununum. Hætt er við að þá
verði ekki aðeins truflun heldur
stöðvun á margri opinberri þjón-
ustu og væri þvf að mínu viti
skynsamlegra að reyna að byrgja
brunninn, áður en barnið er dott-
ið ofan f, þ.e.a.s. semja þegar við
opinbera starfsmenn um þá lág-
markshækkun, sem hlýtur að
koma fyrr eða sfðar vegna hins
gífurlega launamismunar á
vinnumarkaðinum.
Samningar af þessu tagi eru
fyrst og fremst nauðsynlegir fyrir
hið opinbera, en ekki starfsfólk
þess, sem flest getur fengið vinnu
annars staðar með betri launa-
kjörum.“
— Ekki launa-
misrétti
Framhald af bls. 2
skipuðu þau Adda Bára Sigfús-
dóttir, Hákon Guðmundsson og
Már Pétursson, segir, að full-
trúinn, Jón Ölafsson, hafi ann-
azt samantekt og varðveizlu
hins varanlega hljóðritanasafns
Alþingis. „Þótt hann hefði við
lauslegar starfsreglur að styðj-
ast er ljóst að við það starf vann
hann iðulega að byggja á eigin
mati, þessi starfsþáttur fól í sér
nokkurt sjálfstæði og frum-
kvæði,“ segir í niðurstöðunum.
Auk þess hafði fulltrúinn á
hendi nokkur minniháttar
aukastörf. Hann sá fréttamönn-
um fyrir afritum af ræðum
þingmanna og sá um fjölritun
þingskjala á annatímum og í
verkföllum prentara og próf-
arkalestur stensla í því sam-
bandi. Einnig vann hann að
hluta við prófarkalestur
Alþingistíðinda í þinghléum.
Síðan segir: „Gögn málsins i
heild bera með sér að starfs-
samband nefnds fulltrúa og
vinnuveitenda hans var með
nokkuð öðrum hætti en ann-
arra þingritara. Honum hefur
verið sýndur meiri persónuleg-
ur trúnaður, starf hans verið
fjölþættara og umboð til
ákvarðanatöku og frumkvæðis
viðtækara. m
Að þessu athuguðu verður
ekki talið, að stefnandi hafi
sýnt fram á svo ótvírætt verði
talið að hún og fulltrúinn hafi
unnið „jafnverðmæt og að öðru
leyti sambærileg störf" í merk-
ingu 1. gr. laga nr. 37/1973.“
Már Pétursson setudómari i
málinu las dómsorðin en þau
eru þessi:
„Stefndu, forsetar Alþingis,
f.h. Alþingis og fjármálaráð-
herra f.h. ríkisstjóðs eiga að
vera sýknaðir af kröfum stefn-
anda, Ragnhildar Smith, í máli
þessu.
Málskostnaður fellur niður.
Adda Bára Sigfúsdóttir með-
dómari skilaði sératkvæði, en í
dómsorði hennar segir:
Stefndu, fjármálaráðherra f.h.
rikissjóðs og forsetar Alþingis
f.h. Alþingis greiði stefnanda,
Ragnhildi Smith kr. 65.283, auk
7% ársvaxta". (Síðan kemur
nánari sundurliðun á útreikn-
ingi vaxtanna). Málskostnaður
falli niður.
Málið ráku lögmennirnir dr.
Gunnlaugur Þórðarson fyrir
hönd frú Ragnhildar og
Þorsteinn Geirsson fyrir hönd
Alþingis og ríkissjóðs.
— Kjöt
Framhald af bls. 2
krónur af þessari 100 króna
hækkun í söluskatt.
Verð til framleiðenda fyrir kar-
föflur I 1. verðflokki verður eftir
hækkunina 70,84 krónur hvert
kfló en í smásölu kostar kílóið
99,80. Heildsöluverð á kartöflum í
50 kg. pokum verður 3.900 krónur
pokinn og í 25 kg. pokum 1.975
krónur og er þá miðað við fyrsta
verðflokk. Kartöflurnar eru
óniðurgreiddar og engar
breytingar voru gerðar á niður-
greiðslum kjöts að þessu sinni.
Þetta nýja verð á kindakjöti
gildir um kjöt af framleiðslu árs-
ins 1976 en verð kindakjöts af
fyrra árs framleiðslu helst
óbreytt frá þvi sem ákveðið var 1.
júni sl.
— Bandaríski
Framhald af bls. 14
hætti, sem þar greinir. Um er að
ræða fiskflök og fiskblokkir úr
þorskfiskum og karfa. Árið 1948
voru Bandaríkjamenn svo til
sjálfum sér nógir hvað varðar
framboð þeirra fisktegunda sem
mestu máli skipta I sjávarútvegi
og fiskiðnaði íslendinga. Eigin
framleiðsla þeirra var þá 137.8
millj. pund eða 72% framboösins.
Aðeins 28% voru flutt inn. Árið
1975 er svo komið að fullnægja
verður 93% af þörfum Banda-
ríkjamanna fyrir þessar fiskteg-
undir með innflutningi. Aðeins
7% eru eigin framleiðsla.
En þetta segir aðeins brot af
sögunni, því á sama tfma eykst
framboðið úr 191.4 millj. pundum
(86.704 smálestum) I 554.8 millj.
pund (251.324 smálestir) eða um
190.0%. I þessu sambandi má
geta þess að árið 1975 var svo
komið, að Bandarfkin voru svo til
algjörlega háð innflutningi fisk-
blokka fyrir fiskiðnaðarverk-
smiðjur sínar.
Árið 1975 var heildarverðmæti
fiskstauta og fiskskammta í þess-
um verksmiðjum $ 274.1 milljón (
kr. 51.065 milljónir). Gefur það
nokkra hugmynd um þýðingu inn-
fluttra fiskblokka fyrir þennan
markað.
Engum dylst lengur, að Banda-
rfkin eru land framtfðarinnar f
fisksölumálum. 200 sjómílna út-
færsla eigin fiskveiðilögsögu mun
ekki breyta miklu hér um f nán-
ustu framtfð fyrir helztu fiskðir
heims. En hvernig hafa þessar
þjóðir hagnýtt sér bandariska
fiskmarkaðinn á liðnum áratug-
um? Hver hefur hlutdeildlands
veriðr athafnafrelsið skilað ís-
landi þeim árangri sem vænta
mátti?
Að þessum og fleiri atriðum
verður vikið f næstu og síðustu
greininni f þessum greinaflokki
um utanríkiviðsipti Islands.
— Engar ýkjur
Framhald af bls. 10
tvær almennilegar votheysgeymslur
hér á Haga og á Seftjörn, og verið er
að byggja gryfju I Hvammi Margir
bændanna hér á Ströndinni hafa
verið að tala um að koma sér upp
gryfjum og vonandi láta þeir verða
af því, það er hreint og beint nauð-
synlegt ef næstu sumur verða svip-
uð tveimur síðastliðnum Við ættum
að taka kollega okkur í Strandasýsl-
unni meira til fyrirmyndar, þeir
heyja mikið í vothey og eru þvl síður
I vandræðum.
Heyskapur hér á Barðaströnd fer
yfirleitt seinna af stað en víðast
annars staðar, varla fyrr en 20. júli
Það sprettur einfaldlega seinna
hérna en t.d. I sveitunum fyrir norð-
an okkur, segir Bjarni. Á Haga hefur
verið ræst fram mikið af mýrum fyrir
neðan bæinn en Bjarni segir að erfitt
sé með alla ræktum þar vegna þess
hve mýrarnar séu blautar og ófrjó-
samar. Við spyrjum hann hve stórt
bú hann hafi og svarar Bjarni þvi til
að hann viti það varla. —Sennilega
um 300 fjár, 25 mjólkurkýr og svo
geldneytadrasl að auki, segir hann
að lokum.
ÚTFALLIÐ AÐ VIÐ
FÁUM NÝTT
SLÁTURHÚS HINGAÐ
Bjarni Hákonarson er hreppstjóri I
Barðastrandarhreppi, en oddviti er
Kristján Þórðarson bóndi á Breiða-
læk. Haft éráorðiá Barðaströndinni
að Kristján sé eini oddvitinn á land-
inu, sem fylgi Álþýðuflokknum
dyggilega að málum Þess ber þó að
geta að á Barðaströndinni er ekki
kosið eftir flokkspólitiskum línum.
Mikill framkvæmdahugur er í
Barðstrendingum og biðjum við
Bjarna að segja okkur frá því helzta,
sem er á döfinni hjá hreppnum
— Hafnleysið hrjáir okkur hérna og
við höfum mikinn hug á að koma
upp höfn i Haukabergsvaðlinum og
löndunaraðstöðu fyrir framan fisk-
húsið að Klöpp, sem starfrækt var
með ágætum árangri nú í sumar.
Þetta mál er þó á byrjunarstigi, en
verður vonandi farsællega til lykta
leitt. Almennilegt sláturhús vantar
okkur tilfinnanlega því kofadjöfull-
inn, sem er á (Skjaldvarar)Fossi er
löngu orðin of lítill og ófullkominn
sem sláturhús fyrir okkur. Einhverjir
munu vilja að við slátrum fé okkar á
Patreksfirði, en ég held að það verði
útfallið að við fáum nýtt sláturhús
hingaðá Barðaströndina
— Hér á Barðaströndina vantar
nauðsynlega meira húsnæði og nú
er verið að byggja leiguibúðir við
Birkimel og sömuleiðis dýralæknis-
bústað. Það verður borað eftir heitu
vatni i vetur og að sögn jarðfræð-
inga er góð von á vatni þar sem
ákveðið er að bora.
— Um félagslif er það að segja að
sumarið í sumar hefur verið óvenju
dauft og ekki ein einasta samkoma
haldin i félagsheimilinu I Birkimel.
Ástæðan fyrir því er sú að þar hefur
i sumar búið fólk, sem verið hefur
við vinnu hér á Barðaströndinni. Á
veturna eru bæði ungmennafélagið
og kvenfélagið sæmilega virk, þann-
ig að það gerist ýmislegt þann tima
ársins. Annars tekur bölvað sjón-
varpið mikinn tima frá fólki, hér eins
og annars staðar eru alltof margir
þrælar þess, segir Bjarni Hákonar-
sonaðlokum.