Morgunblaðið - 18.09.1976, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 18, SEPTEMBER 1976
„Hann vildi
aldrei
láta kalla sig
Ijósmyndara"
„FÁTT fór meira i taugarnar á honum en Ijósmynd-
arar á ferðalagi, því þeir töfðu svo fyrir."
Sist skyldi maður ætla að þessi orð væru höfð um
Gunnar Hannesson, Ijósmyndara, sem hefur verið
manna ötulastur við að ferðast um byggðir og
óbyggðir og festa á filmu fegurð íslenzkrar náttúru,
sem svo mjög heillaði hann.
Sannleikurinn er nú samt sá, að þannig fórust
Gunnari Gunnarssyni orð um föður sinn, Gunnar
Hannesson, í viðtali, sem Morgunblaðið átti við
hann. Þó skal tekið fram að þetta var áður en
Gunnar smitaðist sjálfur af Ijósmyndabakteríunni.
Með viðtalinu birtum við nokkrar af Ijósmyndum
Gunnars.
Gunnar Hannesson fæddist í Reykja-
vík og bjó þar alla tið, þar til hann lézt í
júní á þessu ári, 61 árs að aldri Hann
var kvæntur Margréti Kristjánsdóttur
frá Vestmannaeyjum og áttu þau 3
börn, Gunnar, Hannesog Kristrúnu
Listræn túlkun Gunnars á íslenzkri
náttúru í Ijósmyndum hans hefur fyrir
löngu borið hróður hans, ekki aðeins
um landið, heldur einnig yfir fjöll og
höf Eftir hann liggur úrval stórkost-
legra litmynda, svo margar að enginn
hefur enn lagt i að koma tölu á þær
Það er því næsta ótrúlegt til þess að
vita að það var ekki fyrr en árið 1 964,
þegar Gunnar var 49 ára, að hann
eignaðist fyrstu Ijósmyndavélina, en
það var Canonette
„Já, ég held að sú vél hafi eiginlega
verið plötuð inn á hann," sagði Gunn-
ar. Hann taldi það alltaf vera frænda
sinum að kenna, eða þakka, að hann
keypti fyrstu myndavélina. Einhver
náungi af götunni kom inn til Marteins
Einarssonar, þar sem Gunnar faðir
minn vann, og vitdi selja myndavél
Frændinn hvatti hann til kaupanna,
sem siðan voru gerð En þetta var
upphafið að þessum geysilega áhuga á
Ijósmyndun, sem oft var svo mikill að
okkur þótti alveg nóg um
Hann hafði alltaf haft mikinn áhuga
á að ferðast um landið og Ijósmynda-
dellan breytti engu þar um, nema nú
varð myndavélin óaðskiljanlegur föru-
nautur hans i þessum ferðum Hann
gerði lika mikið af því að fljúga yfir
landið og taka loftmyndir Þetta var nú
mest á miðhálendinu og suð-vestur
horninu, en annars á hann myndir
viðast hvar að af landinu, sennilega þó
minnst frá Austfjörðum Hann hafði
orðið mjög aukínn áhuga á loftmynd-
um af landinu, en tækifærin voru hon-
um ekki i hag
Eina góða sögu hef ég heyrt um flug
hans yfir landið, og hún er sú, að hann
flaug mjög oft án hliðarglugga i vél-
inni Af þessum ástæðum gat hann
verið næstum hálfur út úr vélinni, og
mér er sagt að kunnugir hafi talið að
hann hefði aðeins þurft að greiða hálft
gjald fyrir ferðina, fyrst hann var ekki
nema hálfur inni i henni.
Sjálfur ferðaðist ég ekki mjög mikið
með honum, en það var einkanlega
einn maður, sem hann ferðaðist mest
með í fyrstunni Það var Pétur Þorleifs-
son og var þá farið á jeppa og flengzt
um fjöll og firnindi Hann hafði alveg
ódrepandi áhuga á jeppum og ef hann
frétti af nýjum jeppa á markaðinum,
var hann ekki i rónni fyrr en hann var
búinn að tala við alla kunningjana og
segja þeim frá því Frá því myndavélin
kom til sögunnar átti hann líka alltaf
jeppa, enda nauðsynlegt I óbyggða-
ferðum
Hann ferðaðist lika mikið með Gisla
Eirikssyni og fór i fjölmargar hópferðir
með Guðmundi Jónassyni. Hann var
einnig i Lionsklúbbnum Frey, og þar
voru margir ferðamenn, sem tóku sig
gjarnan saman í smáhópa og fóru í
ferðir '
— En þið krakkarnir og móðir þín.
Ferðuðust þið ekki mikið með honum?
„Móðir min fór oft með honum Hún
var farin að læra af reynslunni og hafði
alltaf með sér mikið lesefni, þvi hann
gat átt það tíl að stökkva allt í einu út
úr bílnum með allar græjurnar og var
horfinn eftir andartak bak við næstu
hæð eða hvarf Það var aldrei hægt að
vita hvenær hann kæmi aftur, kannski
eftir 10 mínútur, kannski eftir marga
klukkutima "
„Hann gat verið mjög óvarkár og
mér liggur við að segja glanni i þess-
um ferðum sínum Ég man eftir þvi, að
einu sinni var hann á ferð um Vatna-
jökul ásamt fleiri mönnum Þeir voru
einir 5 eða 6, sem voru að fara i
böndum yfir sprungu og hann var
síðastur. Þegar þeir voru komnir yfir
kallaði hann allt í einu: „Bíðið aðeins,"
og þar með var hann búinn að losa sig
úr bandinu og þotinn einn aftur yfir
sprunguna á hengju, en hinir horfðu
orðlausir á eftir honum, án þess að
geta nokkuð aðhafzt En þá hafði hann
séð eitthvað og þá bar áhuginn gætn-
ina ofurliði
Hann gat lika verið alveg einstaklega
þolinmóður, beðið timunum saman
eftir einhverri ákveðinni birtu, sem
hann vildi fá Annars er ekki hægt að
segja að hann hafi verið þolinmóður
maður. En ef það var mynd — þá gat
hann beðið "
— Eins og flestir vita tók faðír þinn
syo tíl eingöngu landslagsmyndir. En
tók hann ekki eínnig margar myndir af
fjölskyldunni?
„Stundum tók hann fjölskyldumynd-
ir, jú, en hann sýndi þærsjaldan. Hann
hafði meiri áhuga á að sýna okkur
myndir af fjalli eða mótívi og sjá mis-
muninn á þeim eftir þvi hvernig birtan
féll og á hvaða Ijósopi myndirnar voru
teknar Það var hlutur, sem hann vildi
að við skoðuðum
Það er lika furðulegt að þó hann
hefði þennan mikla áhuga á landinu,
fór hann ekki til útlanda nema af nauð-
syn — og aldrei til að mynda "
— Hvert var upphafið að þvi að
myndir hans komu fyrir almennings-
sjónir, i blöðum, timaritum og viðar?
„Fyrstu myndirnar hans birtust i
timaritinu lceland Review, sem þá var í
eigu Haralds J Hamars og Heimis
Hannessonar. Það timarit fer út um
allan heim, eins og menn vita, og upp
úr þvi fóru að koma fyrirspurnir erlend-
is frá og óskir um að fá myndir. Ég
held einmitt að það hafi verið i gegn-
um þetta timarit, sem hann fékk sín
sambönd erlendis Eftir þetta átti hann
altaf ákaflega ánægjulegt samstarf við
Harald J. Hamar og m a gáfu þeir út
bækurnar „Vatnajökul" og „Reykjavik",
sem eingöngu voru með myndum föð-
ur mins, en einmitt þessir tveir staðir
voru honum einna hjartfólgnastir.
Þá hefur mikið af myndum hans
birzt á almanökum Eimskipafélagsins,
Kassagerðarinnar og i fjölmörgum
blöðum og tímaritum, sem ég kann
ekki að nefna
— Svo hefur hann haldið nokkrar
sýningar á Ijósmyndum sínum?
„Já, honum var boðin þátttaka í
sýningunni Ljós '73 á Kjarvalsstöðum
og einnig sýndi hann litskyggnur á
sýningunni jsland — islendingar, sem
haldin var á Kjarvalsstöðum i tengslum
við þjóðhátíðina '74 "
— Já, og ekki má gleyma sýning-
unni í Nikkon House i New York á
siðastliðnum vetri
„Já, hann fór til New York í sept-
ember og fékk þá viðtal við forstjóra
Nikkon-hússins, sem í sjálfu sér er ekki
svo mikil viðurkenning En það, að
honum var boðið að sýna þar eftir
mjög stuttan tima, 2—3 mánuðí, er
mikil viðurkenning, þvi þangað er ein-
ungis boðið þekktum og viðurkennd-
um Ijósmyndurum og sumir þurfa að
biða i marga mánuði og jafnvel ár eftir
aðfá að sýna myndir sínar
Flugleiðir stuðluðu mjög að þessum
tveim ferðum, og við opnunina var á
jaeirra vegum boðið mjög mörgum að-
ilum ferðamála og blaðamönnum þar i
borg. Þarná, eins og annars staðar, átti
hann hauk i horni, Hrefnu Hannesdótt-
ur, starfsmann hjá Flugleiðum í New
York Hún veitti honum ómetanlega
aðstoð við undirbúning og uppsetn-
ingu sýningarinnar "
„Hins vegar vildi hann aldrei láta
kalla sig Ijósmyndara og leiðrétti það ef
jaað var gert. Ég veit ekki af hverju.
Hann var náttúrulega ekki lærður og
hafði ekki leyfi til þess, en ég held að
það hafi bara verið vegna þess, að
hann vildi það ekki. Hann leit fyrst og
fremst á sig sem áhugamann, og þetta
var hans tómstundagaman og t.d. vildi
hann ekki taka myndir eftir pöntun þó
um vini og kunningja væri að ræða "
— Margir hafa sagt mér frá hinum
geysilega fallega garði á Miklubraut-
ínní og sérstaklega hversu mikinn
áhuga hann hafði á rósarækt?