Morgunblaðið - 23.09.1976, Síða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 23. SEPTEMBER 1976

Útgefandi hf. Arvakur, Reykjavík.
. Framkvæmdastjóri Haraldur Sveinsson.
Ritstjórar Matthfas Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Ritstjórnarfulltrúi Þorbjörn Guðmundsson.
Fréttastjóri Björn Jóhannsson.
Auglýsingastjóri Ár-ii Garðar Kristinsson.
Ritstjórn og afgreiðsla Aðalstræti 6, sími 10100
Auglýsingar Aðalstræti 6, simi 22480
Askriftargjald 1000,00 kr. á mánuði innanlands.
i lausasolu 50,00 kr. eintakið
Sjálfsagt er hægt
að færa mörg rök að
því, að opinberir starfs-
menn hafi á undanförnum
árum dregizt aftur úr í
launakjörum í hlutfalli við
laun, sem greidd eru á hin-
um almenna vinnumark-
aði. Verður þó í því sam-
bandi að hafa i huga ýmiss
forréttingi þeirra svo sem
æviráðningu, sem veitir at-
vinnuöryggi á atvinnuleys-
istímum, sem alltaf geta
komið komið og verð-
tryggóan lífeyrissjóð, sem
hefur verið ómetanleg
trygging fyrir eftirlauna-
menn og skipað opinberum
starfsmönnum á allt annan
bekk en launþegum al-
mennt. Nú stefnir hins
vegar í þá átt, að lífeyrir
verði almennt verðtryggð-
ur og er það vel.
Ef finna á einhverja eina
skýringu á því, að opinber-
ir starfsmenn hafi ekki
haldið til jafns við aðra
launþega í launum á síð-
ustu árum er hennar vafa-
laust að leita í „olíusamn-
ingunum“, sem svo voru
nefndir og gerðir voru í
árslok 1973. Enda þótt
hlutur opinberra starfs-
manna hafi verið leiðrétt-
ur talsvert á árinu 1974
með flokkatilfærslum og
fleiru er ekki ólíklegt, að
við gerð kjarasamning-
anna í árslok 1973 og í
febrúar 1974 hafi skapazt
launabil, sem ekki var áður
til staðar.
En jafnvel þótt færa
megi rök að þvi, að opin-
berir starfsmenn eða til-
teknir hópar þeirra hafi
dregizt aftur úr í launum
réttlætir það í sjálfu sér
ekki lögbrot. Kjarasamn-
ingar hafa verið gerðir
m.a. fyrir hönd opinberra
starfsmanna á þessu ári og
fulltrúar þeirra hafa undir-
ritaó þá samninga. Þeir eru
í gildi fram á mitt næsta ár.
Ef einstakir hópar opin-
berra starfsmanna telja sig
órétti beitta í þessum efn-
um hljóta þeir að nota
þennan tima til þess að
vekja athygli á sínum mál-
um og undirbúa röksemdir
fyrir leiðréttingu umfram
aðra, ef þær eru til. Ein-
stakir hópar launþega eiga
um ýmsar leiðir að velja til
þess að vekja athygli á
hagsmunamálum sínum,
en lögbrotum verða menn
að hafna sem færri leið í
því skyni.
Á sl. vori samþykkti Al-
þingi ný lög um kjaramál
opinberra starfsmanna,
sem m.a. gerðu ráð fyrir
takmörkuðum verkfalls-
rétti. Lög þessi öðlast ekki
gildi fyrr en 1. júlí á næsta
ári. Samkvæmt hinum
nýju lögum getur BSRB
sem heild boðað verkfall í
þeim tilgangi að stuðla að
framgangi krafna sinna í
deilu um aðalkjarasamning
með þeim skilyrðum og
takmörkunum, sem lögin
greina. Einstökum hags-
munahópum innan BSRB
er hins vegar óheimilt að
efna til vinnustöðvana til
stuðnings sérkröfum.
I okkar litla samfélagi
skiptir öllu máli að lögin
séu haldin en vissulega
verða lögin að vera þannig
úr garði gerð að þau mis-
bjóði ekki réttlætiskennd
almennings. I þessu tilviki
er á það að líta, að hags-
munasamtök opinberra
starfsmanna undirrituðu
fyrir nokkrum mánuðum
samkomulag um þann tak-
markaða verkfallsrétt, sem
síðan var lögfestur. Þess
vegna mætti fyrirfram
ætla, að opinberir starfs-
menn væru reiðubúnir til
þess að gefa þessum lögum
tækifæri til að sýna gildi
sitt í reynd.
Ef það fer að verða al-
menn regla í okkar þjóðfé-
lagi, að lög verði brotin er
hætta á feróum. Þess
vegna snerist Morgunblað-
ið harkalega gegn forystu
verkalýðssamtakanna vor-
ið 1975, þegar þau beittu
sér fyrir því að lög, sem þá
voru sett í kjaradeildu
starfsmanna við ríkisverk-
smiðjur, yrðu ekki virt.
Hvernig, sem menn líta á
málin er alveg ljóst, að öng-
þveiti og upplausn blasir
við, ef einstaklingar eða
hópar taka upp á því sem
sjálfsögðum hlut að brjóta
lög.
Og með þessum rökum er
engin afsökun til fyrir
framferði starfsmanna
sjónvarpsins síðustu daga.
Þeir hafa augljóslega
haldið uppi ólöglegum
verkfallsaðgerðum. í því
sambandi skiptir engu þótt
þeir hafi mætt á vinnustað.
Þeir hafa ekki sinnt þeim
störfum, sem þeir hafa
verið ráðnir til. Með verk-
fallsaðgerðum þessum hafa
starfsmenn sjónvarpsins
brotið gildandi lög um
samningamál opinberra
starfsmanna og vinnu-
brögð þeirra eru einnig i
ósamræmi við þau nýju
lög, sem taka gildi á næsta
ári. Þess er að vænta að
starfsmenn sjónvarpsins
geri sér grein fyrir því að
þeir hafa farið út á ranga
braut í kjarabaráttu sinni.
Þeir eiga þess kost að vekja
athygli á kjaramálum
sínum og því ranglæti, sem
þeir telja sig beitta með
margvíslegum öðrum hætti
en með því að fremja lög-
brot. Þeir, sem ráða sig til
starfa í þágu hins opin-
bera, hljóta að gera sér
grein fyrir þeim réttindum
og þeim skyldum, sem því
fylgja. Og þau réttindi
fylgja ekki starfi hjá sjón-
varpinu, að starfsmenn
þess megi gera verkföll,
hvort sem það er með þeim
hætti sem raun ber vitni
eða einhverjum öðrum.
Það er þeim bezt kunnugt
um sjálfum. Hins vegar er
auðvitað sjálfsagt að kjara-
mál þeirra verði skoðuð
ofan í kjölinn og þá m.a.
með samanburði við það,
sem tíðkast í svipuðum eða
sambærilegum störfum á
hinum almenna vinnu-
markaði.
Verkfall sjónvarpsstarfsmanna
London, 22. september. AP.
„ÞEGAR íslendingar
lýstu yfir 200 mílna fisk-
veiðilögsögu sendu Bret-
ar flotann af stað. Nú
ætla Bretar að fara að
dæmi þeirra og má þá
búast við íslenzkum varð-
skipum við Hjaltland?“
spyr Daily Mirror f
forystugrein í dag. Fleiri
blöð fjalla um málið í
forystugreinum í dag og
öll fagna útfærslunni.
Blaðið segir ástæðurnar þær
að Bretar vilji treysta kröfu
sína til olíunnar í Norðursjó og
hjálpa brezkum sjómönnum.
Sjómenn í kjördæmi Anthony
Croslands utanríkisráðherra
geti verið ánægðir og hann eigi
heiður skilið fyrir að binda
enda á þorskastrlðið. „En erfitt
hefur verið að kyngja þeim
eiginhagsmunasjónarmiðum
sem mótað hafa afstöðu Breta
til fiskveiðimarka okkar og ís-
lendinga,“ segir Daily Mirror.
Financial Times segir að
stjórnin „muni standa and-
spænis gífurlegum erfiðleikum
í fiskveiðimálum þótt sam-
komulag takist innan Efnahags-
bandalagsins. Án slíks sam-
komulags er hætt við að hún
muni virðast bæði máttlaus og
hlægileg. Bráðabirgðasamning-
urinn við Islendinga rennur út
í nóvember, búizt er við að
Norðmenn taki sér 200 mílur,
Kanadamenn munu fara að
dæmi þeirra 1. janúar- og
Bandaríkjamenn skömmu síð-
ar. Allar þessar einhliða ráð-
stafanir munu líklega beina
veiðum áönnur mið, sumpart á
ofnýtt mið við Bretland.“
Blaðið segir að Bretar geti
ekki samið við Norómenn eða
aðra þar sem aðild að EBE feli I
sér samþykki við fiskveiði-
stefnu bandalagsins og Bretar
geti ekki samið fyrir milligöngu
bandalagsins þar sem það hafi
ekki mótað sameiginlega af-
stöðu. „Málið er einkum erfitt
með tilliti til hugsanlegs
samnings við íslendinga þar
sem sakmmtímasamningunnn
sem batt enda á þorskastríðið
kvað á um að hvers konar síðari
samning yrði að gera við banda-
lagið I heild. Ástæðan ti) þess
að Crosland hótaði einhliða að-
gerðum var greinilega sú að
hvetja bandalagið til að hafa
hraðan á.“
Financial Times bendir einn-
ig á erfiðleika gagnvart Rúss-
um, Austur-Þjóðverjum og Pól-
verjum sem ekki sé hægt að
semja við um gagnkvæm
réttindi og segir að Rússar
hefðu á réttu að standa ef þeir
segðu að einhliða aðgerðir
Breta eða Efnahagsbandalags-
ins væru ólöglegar. „Auðvitað
væri auðveldara að fást við mál-
ið ef bandalagið kæmi fram I
sameiningu, en ef Bretar verða
einir á báti verður tekið til al-
varlegrar athugunar að senda
freigátur gegn sovézkum
togurum eins og gegn varð-
skipunum við ísland? Og hvað
gerist ef Rússar svara í sömu
mynt?“ spyr blaðið.
„Vegna verndunarsjónar-
miða er ákvörðunin um að færa
brezku landhelgina út I 200 mfl-
ur bæði rétt og lífsnauðsynleg,"
segir The Times. Það bendir á
aukna ofveiði sem hafi valdið
rýrnun fiskstofna við Bretland,
hættu á aukinni ásókn skipa
sem verói bægt frá öðrum mið-
um og fyrirhugaða útfærslu
Bandaríkjamanna, Kanda-
manna og Norðmanna.
Blaðið segir að þótt ákvörð-
unin kunni ekki að mælast vel
fyrir innan EBE sé eini veru-
legi ágreiningurinn um stærð
einkalögsögu sem brezkur sjáv-
arútvegur vilji að verði 50 mfl-
ur. Blaðið telur það of væga
afstöðu hjá stjórninni að vilja
semja um 12—50 mílna einka-
lögsögu og harmar yfirlýsingu
Hugh Brown aðstoðarráðherra
Skotlandsmála sem segir að
Bretar hafi enga von um 50
mflna lögsögu. „Áframhaldandi
tilvera blómlegs sjávarútvegs
er brezkt þjóðarhagsmunamál
og það ætti ekki að meðhöndla
eins og peð f pólitískum hrossa-
kaupum sem margar ákvarðan-
ir bandalagsins byggjast á.
Stjórnin á að berjast áfram fyr-
ir 50 mílna lögsögu handa
brezkum sjómönnum ein-
göngu.“
The Guardian segir að að-
staða Breta sé veik f Brússel
þar sem þeir njóti aðeins stuðn-
ings íra. 200 mílurnar muni
bægja burtu Rússum, Búlgör-
um og Rúmenum en ekki EBE-
skipum, og ekki sé nóg að gefa
út yfirlýsingu. „íslendingar
hafa kennt Bretum að 200
mílna lögsögu • verður að
vernda," segið blaðið. I sam-
bandi við veiðar innan 200
mílna telur blaðið heppilegra
að tiltaka hámarksfjölda skipa
semTái að veiða en ákveða afla-
kvóta.