Morgunblaðið - 21.01.1977, Side 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 21. JANÚAR 1977
Erro
Islandui-i. parisicn dc-puís
20 ans, il pcinl cmnnic on
révc. II a lc Rénic dc-s oppo-
sitions rvlatíves, lcs<|ucllcs
donncnt á pt-nser aprcs voir.
Sa p<-iíituri- csl oliscssion-
nellc. d'nnc remanpjable
unilc, toujours renouvelct- d
pourlant idt-nlique, tef lc
soleil «pii sc lcvc et cdui qui
se coiiche.
Erro
Eitt af þremur átrúnadar-
goðum Romans Polanskis
„íslenzkur en búsettur í París f tuttugu ár — málwerk hans eru eins og
draumar manns. Hann hefur snilligáfu andstæðnanna, sem vekur mann til
umhugsunar eftir að hafa litið werk hans augum. — Eins og sólsetrið og
sólarupprásin er rauði þráðurinn I verkum Erro alltaf hinn sami, en samt
stöðugt í endurnýjun."
Þetta eru orð leikstjórans Romans Polanskis, þar sem hann fjallar um
listmálarann Erro I jólablaði franskrar útgáfu timaritsins Vouge. En þar fékk
Polanski fimmtlu og þrjár slður til eigin umráða. þar sem hann fjallar um
ýmis hugðarefni sín, bæði I máli og myndum. Þar helgar hann sex stður
þeim þremur mönnum, sem hann dáir hvað mest og er Erro einn þeirra. í
Vouge segir m.a.: „Þeir, sem Roman Polanski dáir mest eru menn, sem á
ýmsum sviðum hafa reynt án afláts að nálgast óskynjanlega (ómælanlega)
fullkomnun. Þeim, sem Polanski finnst hafa tekizt þetta, eru kvikmynda-
leikarinn Bruce Lee, listmálarinn Erro og hugsuðurinn Bertrand Russel."
Frá Eden og Ararat
Árelíus Níelsson: Á BJARGI
ALDANNA. 193 bls. Leiftur 1976.
ARMENlA er lítið land, skipt
milli aðliggjandi ríkja. Og Armen-
ingar eru þjóð sem lítið fer fyrir í
heiminum nú á dögum. Svo hefur
þó ekki alltaf verið. Sr. Árelíus
Níelsson upplýsir í bók sinni, Á
bjargi aldanna, að armeningar
séu forn menningarþjóð, komi í
ijós strax við dagsbrún kristinna
fræða þar sem fjallið Ararat sé
innan landamæra þeirra (þar
muni einnig vera aldingarðurinn
Eden), hafi tekið kristna trú
fyrstir þjóða, síðan margt til
heimsmenningarinnar lagt og
verðveiti enn tungu sína og trú
þrátt fyrir menningarlegt, póli-
tískt og trúarlegt andstreymi. Að
því leyti séu þeir sambærilegir
við ísraelsmenn nema hvað hinir
síðar nefndu hafi nú að nýju kom-
ið ár sinni fyrir borð, hverju ekki
sé að heilsa um armeninga.
Sr. Árelíus byggir bók sína svo
upp að hann lýsir fyrst landinu,
rekur síðan sögu þjóðarinnar, þá
sögu armensku kirkjunnar og seg-
ir loks frá guðsþjónustu er hann
sótti í armenskri kirkju í London.
Nú er hluti hinnar fornu Ar-
meníu innan Sovétríkjanna; telst
eitt af Sovétlýðveldunum, og seg-
ir höfundur að þar sé litið á tungu
armeninga og trú eins og saklaus-
an forngrip. Hinn hluti þjóðarinn-
ar hafi búið innan landamæra
Tyrklands þar til tyrkir drápu
þjóðarbrotið I heimsstyrjöldinni
fyrri — af öfund og tortryggni, en
armeningar hafi þá verið best
menntaðir þegnar í því ríki. í
Sovétlýðveldinu Armeníu segir
höfundur að séu „nú tæpar tvær
milljónir manna og það nær yfir
11.506 fermílna svæði.“ Loftslag
segir hann að megi teljast „frem-
Bókmenntlr
eftir ERLEND
JÓNSSON
ur milt sökum þess, hve landið er
sunnarlega og er meðalhiti I jan-
úar 32° á Fahr. en I júlí 80° á
Fahr“. Svona lagaðar tölfræðileg-
ar upplýsingar eru góðra gjalda
verðar. En hér hefði höfundur
þurft að umreikna tölurnar frá
heimildum þeim sem hann hefur
stuðst við þvl fæstir islendingar
gera sér glögga grein fyrir fermíl-
um og fahrenheithitaeiningum.
Og enn önnur athugasemd. Þegar
höfundur hefur rakið ýmsa þætti
í sögu landsins segir hann: „Síðan
hefur þetta sögufræga land aldrei
verið sjálfstætt ríki innan vissra
landamæra, nema nokkra daga
við friðarsamninga eftir fyrri
heimsstyrjöld 10. ágúst 1920, að
Sameinuðu þjóðirnar lýstu yfir
sjálfstæði þess.“ — Hér hlýtur að
vera átt við Þjóðabandalagið því
vitanlega voru Sameinuðu þjóð-
irnar ekki komnar til sögunnar
1920. Tek ég þetta fram I leiðrétt-
ingaskyni en ekki sem eitthvert
dæmi um vinnubrögð höfundar;
hann fer áreiðanlega gætilega
með staðreyndir.
Þessi mynd er tekin í nýrri
hárgreiðslustofu sem ný-
lega tók til starfa í Laugar-
neshverfinu. Þessi nýja
stofa heitir hárgreiðslu-
stofan Pamela og er til
húsa að Laugarteigi 28.
Eigandi stofunnar er Pam-
ela Thordarson hár-
greiðslumeistari, en ásamt
henni starfar á stofunni
Lára Davfðsdóttir hár-
greiðslukona.
Sr. Arelfus Nfelsson
Eftir að höfundur hefur lýst
landi og þjóð snýr hann sér að
kirkjunni sem fyrr segir. „Talið
,er,“ segir hann, „að árið 37 e. Kr.
hafi fyrsta kirkja Armeninga ver-
ið byggð.. Og er það áreiðanlega
fyrsta kirkjuhús, sem sögur fara
af.“ Og I sama kafla segir hann að
„I kirkjulegri list hafa Armening-
ar staðið hærra en flestar aðrar
þjóðir."
Saga armensku kirkjunnar er
bæði markverð sem slík og einnig
merkilegt dæmi þess, hvernig
smáþjóð á krossgötum stöðugra
þjóðflutninga og átaka, varðveitir
tungu sína I krafti trúar og erfða-
venju. Ljóst er af frásögn sr.
Árelíusar að armeningar hafa
ekki aðeins staðið af sér ásókn
fjarskyldra menningarstrauma
(eða ómenningar?), þeir hafa
einnig varðveitt þjóðarvitund
sína og stundum búið betur I
menningarlegum skilningi en
þeir sem yfir þeím réðu, t.d. tyrk-
ir.
Þá er annað ljóst af þessari bók
sr. Árelíusar: með því að rekja
kirkju- og trúarbragðasögu þjóðar
ein$ og Armeníu er oft hálf sagan
sögð, eða vel það. Blómaskeið Ar-
meníu stóð á miðöldum, en þá var
kirkjan svo snar þáttur I menn-
ingu kristinna þjóða að allt annað
tók ósjálfrátt mið af henni: menn-
ing, stjórnmál, viðskipti; sem og
daglegt líf. Sá, sem hefur gaman
af miðaldasögu, hlýtur um leið að
hafa mætur á kirkjusögu. Sé litið
á Armeníu með þau sjónarmið I
huga hlýtur hún að teljast sögu-
frægt land og saga þjóðarinnar
athyglisverð að sama skapi.
Bæklingur
um æskulýds-
starfsemi
í Reykjavík
KOMINN er út á vegum Æsku-
lýðsráðs Reykjavíkur bæklingur-
inn Tómstundastarf. Er í honum
art finna yfirlit yfir félög og
stofnanir I Reykjavík, sem starfa
art æskulýðsmálum svo og lands-
og landshlutasamtök. Getirt er
höfurtstörtva og forystumanna
þeirra félaga i Reykjavík, sem
hafa einhverja starfsemi fyrir
börn og unglinga og geia lesend-
ur haft samband við virtkomandi
forystumenn ef þeir vilja afia sér
nánari fróðleiks um eitthvert
félag.
Er þetta önnur útgáfa bækl-
ingsins og gert er ráð fyrir að
hann komi framvegis út árlega.
Einnig er að finna I bæklingnum
skrá yfir skóla Reykjavíkur,
landssamtök íþrótta- og æskulýðs-
félaga, æskulýðsráð sveitarfélaga
og greint er frá stofnunum
Reykjavíkur sem sinna félagsleg-
um þáttum. Bæklingur þessi er
fyrst og fremst gefinn út til að
unglingar og aðrir sem leita vilja
eftir þátttöku í skipulögðum
félagsskap viti hvert þeir eigi að
snúa sér í upplýsingaleit.