Morgunblaðið - 28.06.1977, Qupperneq 37

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 28. JUNI 1977
37
Sviðsetning í „Fátæku fólki
99
1 Morgunbl. 12. maí s.l. er yfir-
lýsing séx Eyfirðinga sem lýsa
andstyggð sinni á ummælum
Tryggva Emilssonar i bókinni Fá-
tæku fólki um heimilisfólkið á
Draflastöðum í Sölvadal. í blað-
inu Degi 17. maí s.l. er grein eftir
Steindór Pálmason frá Garðs-
horni. Steindór bendir þar á
margar rangfærslur og missagnir
í Fátæku fólki. — Tryggvi virðist
þvi umgangast sannleikann með
nokkurri léttúð.
— Um samskipti
Sovétríkjanna
og Norðurlanda
Framhald af bls. 35
búa sýningu sovéskra bóka Voru
sýndar þar yfir 120 bækur á rúss-
nesku Rætt var um frekari samvinnu
og norskir útgefendur þágu boð um að
taka þátt i bókasýningunni I Moskvu
Bækur '77.
Margir norskir höfundar eru vel-
þekktir I Sovétrlkjunum, t.d hafa leik-
rit H Ibsens og verk eftir Johan Borg-
en oft verið gefin þar út. Á undanförn-
um árum hafa komið út I Sovétrlkjun-
um bækur eftir A. K. Westly, T. Stigen,
S. Hoel, öivind Bolstad, T. Nedreaas.
A Omee, Thor Heyerdahl, Cora
Sandel, S. Undset, S. Helmebakk og
T. Vesaas. Gefin hafa verið út tvö bindi
af verkum eftir K. Hamsun og Ijóð eftir
H. Börli, B Nilsen og I. Hagerup
Sovéskar nútlmabókmenntir eru enn
lltt kunnar I Noregi Útgáfufyrirtækið
Tiden hefur nýverið gefið út safn smá-
sagna eftir B Belov, I Drutse. V
Drozd, F. Iskander og Ju Nagibin.
Gerður hefur verið samningur við
sama útgefanda um útgáfu tveggja
Þegar ég hafði lesið þessar
greinar var mér forvitni á að sjá
það sem Tryggvi sagði um heimili
föðurbróður mins. Að dómi
Tryggva var heimilisfólkið mis-
indis- og menningarsnautt fólk.
Þennan dóm fellir Tryggvi í skjóli
þess að hér eiga látnir í hlut og
fáir á lifi af þeim sem náin kynni
höfðu við umrætt fólk.
I nefndum blaðagreinum er
harðlega mótmælt ódrengilegum
og ósönnum ummælum Tryggva
bóka eftir Tsj. Aitmatovog V. Sjuksjin
Samskipti VAAP við danska útgef-
endur fara vaxandi Gyldendals-
útgáfufyrirtækið hefur undirritað samn-
ing um útgáfu á verkum eftir I.
Baranskaja, V. Sjuksjin og M. Koklais.
Sama fyrirtæki hefur áður gefið út
bækur eftir Tsj. Aitmatov. Útgáfufyrir-
tækið Tiden hefur gert samning við
VAAP um útgáfu á Endurminningum
um Lenin eftir N. Krupskaju og Ijóðum
eftir A. Makarenko. Einnig eru nú I
undirbúningi hjá þvl endurprentanir á
bókum eftir A. Tolstoi og A. Gorki.
Munksgaard-útgáfufyrirtækið mun
gefa út tvær bækur eftir A. Luria og
Nyt Nordisk Forlag mun gefa út þriðju
bókina eftir A. Luria svo og bók eftir S
Rubinstein. I ár hefur verið gerður
samningur við útgáfufyrirtækið Fre-
mad um útgáfu tveggja bóka eftir Ju.
Trifonov. Reitzel útgáfufyrirtækið hefur
gefið út safn greina um sovéska sál-
fræði
Verk danskra rithöfunda koma reglu-
lega út I Sovétrlkjunum t.d. eru verk
H.C Andersend kölluð I Sovétríkjun-
um „bækur fyrir fólk á öllum aldri "
Vart finnst I landi nokkur maður sem
ekki kannast við ævintýri hans eins og
t d Nýju fötin keisarans o.s.frv.
Á slðustu tveim árum hafa komið út
bækur eftir H. Bang, V. Heinesen. H
Scherfig, J Jakobsen og F. Saeborg.
um heimilisfólkið á Draflastöðum
og algeru tillitsleysi hans í garð
afkomenda þess. Undir jtessi mót-
mæli tek ég eindregið. Ég var vel
kunnugur Draflastaðaheimilinu
og þess fullviss að enginn reyndi
heimilisfólk þar að ódrengskap
eða ómenningu. „... Þetta fólk
fékk almenningsorð fyrir að vera
sómafólk, glaðlynt í viðræð-
um,..eins og segir í yfirlýsingu
Eyfirðinganna.
Ef Tryggvi var sveltur og hon-
Samkvæmt skýrslum Unesco gefa
Sovétrlkin út meira af þýddum bókum
en nokkurt annað land I heimi. Á þessu
ári verða gefin út I Sovétrlkjunum yfir
1 500 verk erlendra höfunda I yfir 60
milljónum eintaka. Bækurnar eru
þýddar úr yfir 40 tungumálum. Við
gefum út 6—7 sinnum fleiri bækur
eftir breska og franska höfunda en
bresk og frönsk útgáfufyrirtæki gefa út
eftir sovéska höfunda.
Auk þýðinga gefa sovéskir útgefend-
ur út I auknum mæli bækur á frummál-
inu. Nú er verið að undirbúa I Sovét-
rlkjunum aðfrumkvæði sovésku nefnd-
arinnar um öryggis- og samstarfsmál
Evrópu bæði birt á frummálinu og I
þýðingu
Sovéskar bækur eru sýndar á öllum
helstu alþjóðlegum bókasýningum og
kaupstefnum I sóslalistarlkjunum, auð-
valdslöndunum og þróunarlöndunum.
Vegna þess hve sýningin I Moskvu.
„Kniga-'75 ", tókst vel verður framveg-
is haldinn alþjóðlegur bókamarkaður I
Moskvu annað hvert ár. Hinn næsti
verður haldin I ár undir kjörorðinu
„Bækur þjóna friði og framförum". Á
sovésku deildinni verða yfir 1 5 þúsund
bækur frá 200 sovéskum útgáfufyrir-
tækjum Kaupstefnuna má með réttu
kalla upplýsinga- og viðskiptamiðstöð
og mun hún stuðla að auknum tengsl
um við bókaútgefendur og útgáfusam
tök f ýmsum löndum.
um misþyrmt á Draflastöðum gat
slíkt ekki dulist Emil föóur hans.
Afstaða Emils rennir ekki stoðum
undir sannleiksgildi frásagna
Tryggva þvi að ár eftir ár vistar
hann son sinn á þessu heimili en
til þess gat engin nauður rekið
hann.
Það ber þvi að einum brunni að
frásagnir Tryggva af vist hans á
Draflástöðum séu að verulegu
— Minning
Karl
Framhald af bls. 39
Karls, Ingunnar Jónsdóttur Hoff-
mann, sem giftist enskum lög-
fræðingi, en sendi börn sín heim i
striðsbyrjun, orðin sjúk af sótt,
sem skömmu siðar dró hana til
dauða.
Fyrsta endurminning mín um
Karl Kristinsson er úr brauð-
kaupi Guðrúnar dóttur hans og
Benedikts bróður mins. Hann var
þá að hrósa sér af þvi að hann
væri hinn eini sanni Reykvik-
ingur, nefnilega sá, sem aldrei
hefði sofið eina nótt fyrir austan
læk. Ólafía ömmusystir min
Pétursdóttir, sem nú er nýlátin,
hreinskiptin kona og brjóstgóð,
atyrti hann fyrir að láta þvílikt
sér um munn fara, — „ég sem
vandi þig af brjósti, Kalli minn“,
sagði hún og hafði búið á Lauga-
gegi 18 i þann tið.
Karl Kristinsson var gjör-
vilegur maður og vel að sér, enda
hafði hann lagt mikla stund á
líkamsrækt strax i æsku, meðan
heilsan leyfði. Hann var einn af
þessum trygglyndu mönnum, sem
alltaf fór I gömlu laugarnar,
hvernig sem viðraði. Vinnudagur
hans var jafnan langur, en hann
leitaði sér hvíldar og hressingar í
útiveru, var ötull ferðamaður á
yngri árum bæði innan lands og
utan og laxveiðimaður góður.
Karl Kristinsson var hressi-
legur, hýr í viðmóti og sópaði að
honum; hann var þeirrar gerðar,
að maður fann sig velkominn og
þá góðan beina án þess að krafan
um endurgjald væri uppi. Hann
hafði yndi af ljóðum og fögrum
bókmenntum og listum og var í
essinu"kinu innan um þá, er bezt
kunnu sliks að njóta. Þannig
hafði hann opna og viðkvæma
lund og hef ég öruggar spurnir af
því, að hann lét af hendi rakna til
þeirra, sem með þurftu, eftir að
efni hans urðu góð.
Við hjón blessum minningu
Karls Kristinssonar og á fjöl-
skylda hans samúð okkar alla á
þessum vegamótum.
Halldór Blöndal.
Afstaða sovéska rlkisins til þróunar
alþjóðlegra samskipta byggist ekki á
skammtlmasjónarmiðum, hún byggist
á sjálfum kjarna stefnu okkar I utan-
rlkis- og innanrfkismálum. [ lokaálykt-
un Evrópuráðstefnunnar er áskorun
um að aðildarrfkin geri ráðstafanir til
aukinna gagnkvæmra kynna þjóðanna
af menningarverðmætum hverrar ann-
arrar. Á sl. þrem árum hefur VAAP gert
samninga er ná til 13 þúsund bók-
menntaverka sovéskra og erlendra höf-
unda.
VAAP á nú samskipti við um 650
aðila I 50 löndum Við sendum upplýs-
ingar til 850 aðila erlendis Við höfum
tekið upp viðskipti og samvinnu við
nálega öll útgáfuréttarsamtök I aðildar-
löndum alþjóðlega höfundaréttarsátt-
málans. VAAP hefur gengið I CISAC.
alþjóðasamband félaga rithöfunda og
tónskálda. Hefur VAAP fulltrúa I
Bandarfkjunum. Búlggarfu, Ungverja-
landi. Austur-Þýzkalandi. Póllandi,
Tékkóslóvakiu. Júgóslavlu. Noregi, og
Danmörku
R unsæ og hleypidómalaus afstaða
til menningarsamskipta á grundvelli
gagnkvæms hagnaðar staðfestir þenn
einfalda sannleika að þrátt fyrir óllk
þjóðskipulag geta þjóðir Evrópu og alls
heimsins unnið saman með góðum
árangri að samskiptum á hinu fjöl-
þætta sviði vfsinda, bókmennta og
lista
leyti skáldskapur sem þjóna á
ákveðnum tilgangi.
Sviðsetning Tryggva, á dvöl
hans á Draflastöðum, fellur vel
inn i þá dökku mynd sem hann
gerir sér far um að sýna af ísl.
samfélagi á fyrstu áratugum þess-
arar aldar. Félagsmálabarátta
höfundar kemur þá í eðlilegu og
rökréttu framhaldi. Enda segir á
bókarkápu: „En jafnframt ber
bókin i sér kveikju þeirra stétta-
átaka sem i hönd fóru."
Pálmi Jósefsson
frá Finnastöðum
i Sölvadal.
Sumartískan
komin
aldrei meira
úrval af dömu
og herra tréklossum
Póstsendum
VE RZLUNIN
QEísW
FRÁ LEWBEIHINGASTðfl HÚSMÆflRA
Nú er timabært að athuga
hvaða matvæli eru enn eftir i
frystinum. Mörgum finnst
þægilegt að eiga einhvern sér-
stakan góðan kjötbita i frysti-
kistunni til að nota við sérstöku
tækifæri. Þau tækifæri koma ef
til vill ekki fyrr en seint og
siðar meir, og kjötbitinn liggur
þá heldur lengi í frystinum. En
séu matvæli geymd i frosti í
langan tima er hætt við að gæði
þeirra rýrni að einhverju leyti.
Einkum skal ekki geyma lengi
vörur sem mikil fita er i, því þá
er hætt við að hún fari að
þrána.
Viðhald á
frystinum
Eftir 6—8 mánaða geymslu-
tima i frosti er ekki öruggt
lengur að gæðin séu fullkomin,
þegar um feitt kjöt er að ræða
eins og t.d. svinakjöt og lamba-
kjöt. Rjómi, rjómais, búðingur,
feitar kökur o.þ.h. skal ekki
geyma lengur en um 3 mánuði,
feitan fisk eins og t.d. lax I 2—3
mánuði og skelfisk í 3—5 mán-
uði.
En jafnvel þótt gæði margra
matvara rýrni ekki þótt þær
séu geymdar lengur en i eitt ár,
er engin hagsýni fólgin i þvi að
nýta frystirýmið með þvf móti.
Nú riður á því að rýma til í
frystinum fyrir haustið áður en
nýjar vörur eru látnar i hann.
Nú þegar litið er af frosnum
matvælum f frystinum er ekki
úr vegi að nota tækifærið til að
hreinsa hann vel. Rjúfið
strauminn, fjarlægið matvælin,
leggið þau þétt saman á kaldan
stað og breiðið yfir þær þykkt
lag af dagblöðum eða vefjið þau
í teppi. T.d. mætti setja matvæl-
in úr frystinum i kæliskápinn
og hafa hann á mesta straum á
meðan hreinsunin fer fram.
Til að flýta fyrir afhrimun-
inni mætti láta stórar skálar
með heitu vatni I frystirinn.
Gott er að leggja nokkur dag-
blöð i botn frystikistunnar, en
þau drekka í sig vatnið. Þvoið
frystirinn fyrst að innan með
vatni með dálitlum uppþvotta-
legi í og siðan með hreinu
vatni. Gúmmilista skal þó ein-
ungis þvo með hreinu vatni.
vonda lykt má fjarlægja með
þvi að þvo frystirinn með sótt-
hreinsandi efni að síðustu og
þurrka hann síðan vel. Frystir-
inn þarf að vera alveg þurr
áður en hann er settur i sam-
band á nýjan leik. Vörurnar
sem i honum voru eru lagðar á
sinn stað, þegar hitastigið er
komið niður fyrir fyrir frost-
mark.
(Jr því að verið er að hreinsa
frystirinn að innan, mætti einn-
ig ganga vel frá honum að utan.
Ef unnt er að komast að kæli-
vélinni að aftanverðu þarf af og
til að fjarlæga ryk úr henni
með mjúkum bursta eða með
ryksugu. Straumurinn má þá að
sjálfsögðu ekki vera á. Nauð-
synlegt er einnig að þvo frystir-
inn að utan og jafnvel að bóna
hann með gólfbóni til að varð-
veita lakkið. Ef rispur hafa
myndast í lakkið skal setja á
þær glært lakk (það má nota
naglalakk) til að koma i veg
fyrir ryðmyndun.
Frystikista eyðir jafn miklu
af rafmagni að heita má hvort
sem mikið eða litið er í henni af
vörum. Geymsluverðið á hvert
kg. af matvörum er þvi minnst
ef kistan er ávallt full. Eins og
búskap okkar íslendinga er
háttað, kæmi jafnvel til greina
að taka frystikistuna úr sam-
bandi yfur sumarmánuðina.
Látið þá frystirinfi standa op-
inn svo að loft geti leikið um
hann.
S.H.