Morgunblaðið - 20.08.1977, Blaðsíða 8

8
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 20. ÁGUST 1977
VEIÐIÞÁTTUR

Þeir sem veiða á flugu kynn-
ast oft misjöfnum skoðunum
manna á þessu uppátæki.
Stundum eru viðbrögðin undr-
un eða vorkunnlátt augnaskot
þegar sett er saman. Þá er
gjarnan spurt: „Veiðirðu bara á
flugu?" eða „notarðu ekki
maðk?“ — Og, eins og títt er i
daglegu lífi, þegar menn lýsa
því yfir í upphafi máls, að þeir
hafi ekki íhugað eða beri ekki
skynbragð á eitthvað, er stutt I
fullyrðingar hjá þeim um sama
efni og setningarnar „hér veið-
ist best á maðk“ eða „það þýðir
ekkert að nota flugu hérna,
væni minn“ er algeng upplyft-
ing, sem „fluguveiðimaður"
fær i veganesti. Það hendir
einnig að menn grufla ekkert
út í þetta, en dæma viðkomandi
aðila sérvitran og skritinn að
þessu leyti. Jafnvel þaulvanir
dorgarar; menn sem langa ævi
hafa veitt lax á maðkinn sinn
með þverkasti, eru haldoir
furðulegustu bábiljum um flug-
una. Þeír segja við þig eitthvað
á þessa leið.: „— Ja, það eru
staðir hérna þar sem hann tek-
ur flugu, þú getur reynt þar.“
Þá eiga þeir við að í ánni eru
lygnur og breiður þar sem
stundum er lax. — En að flugan
hafi möguleika í hvítfyssandi
straumnum eða kvörninni, sem
þeir eru vanir að sökkva maðk-
inum í, telja þeir fráleitt. Ég
nefni þetta ekki í þeim tilgangi
að hefja fluguna til skýjanna
sem merkilegra agn en annað,
þó þeir séu margir sem telja
svo, af einhverjum ástæðum,
heldur langar mig til vegna
þeírra, sem eru að taka fyrstu
sporin með flugustöngina sína,
að eyða ýmsum þrálátum mis-
skilningi um þetta veiðitæki.
Flestir stangaveiðimenn, sem
nota flugu, hafa veitt á maðk,
sumir i mörg ár, áður en þeir
lögðu hann til hliðar. Þeir vita
því gjörla hve skemmtilegt það
er þegar laxinn er að smakka og
japla á maðkinum og toga lín-
una út af hjólinu og hve nota-
legur fiðringur fer um mann
allan þegar þyngist alvarlega á.
Þeir gengu þann veg sem flest-
ir fara í þessum veiðiskap.
Fyrst var það maðkastöngin og
nokkrir spænir í vasanum, ef
allt um þryti. Svo einn dag voru
stangirnar orðnar tvær, sú
gamla og spónhúsaný flugu-
stöng. Þá var byrjað á því að
maðka vel og ef laxínn tók ekki,
fékk hann tækifæri á flugu áð-
ur en farið var á næsta veiði-
stað, en bara smá „sjans", því
sá sem dinglaði flugunni hafði
litla trú á því sem hann var að
gera. Þannig leið tíminn. Sumir
voru heppnir og komust fljót-
lega að því, að það gat allt farið
af stað í hyl þegar flúgukrili fór
í hann, þó enginn lax virtist
vera þar áður, þegar maðkinum
var beitt. Slík hending, sem
endurtók sig þeim til undrunar
af og til, breytti smám saman
áliti þeirra og flugan fékk
fyrstu umferð, maðkurinn þá
seinni og svo kom spónninn.
Þetta er hin algenga orsakaröð.
Flugunum í veiðiboxinu fjölg-
aði og þeir urðu fleiri laxarnir
með hverri ferðinni sem veidd-
JÓN HJARTARSON
ust á þetta agn. Svo einn góðan
veðurdag, þegar maðkur var
ófáanlegur í bænum, eða tími
hafði ekki unnist til að tína
hann kvöldið áður, varð stöngin
aftur ein, en nú var það flugu-
stöng. Þá fóru hlutirnir að þró-
ast hraðar. Nú urðu veiðimenn-
irnir að treysta á þetta tæki, og
nývöknuð athyglin beindist að
þvi, hvernig aðrir fóru að. Þeir
tóku að spyrja og skoða og læra.
Það sem þeir höfðu aldrei hugs-
að út i áður varð nú allt i einu
skemmtilegt spursmál. Vatns-
hiti? Hvað kemur hann málinu
við? Sólin? Hvaða vitleysa er
þetta, er ekki sama hvoru meg-
in á bakkanum maður stendur.
Sökklína? Hva, — ertu með
línu sem flýtur? Þannig komu
upp ýmis atriði, svo auðskilin
og fljótlærð. Viðfangsefnið fór
að verða spennandi. Nýr heim-
ur var að opnast.
Flugustöng er veiðitæki sem
er allt í einum hlut. Henni má
jafna við haglabyssu skyttunn-
ar, sem dugar við ólíklegustu
aðstæður, einnig þar sem kúlu-
byssan hefði betur náð tii. Það
er bara undir manninn komið
hver árangurinn verður. Af
fiugustöng fleygjum við eftir-
líkingum úr dýraríkinu; flugu,
lirfu, maðki, rækju, sili, marfló
og álsseiði og fleiru og fleiru,
en einnig hreinum tilbúningi,
sem á sér enga fyrirmynd eða
stoð í veruleikanum. Er aðeins
hugmyndaflug veiðimannsins.
Að þessu leyti er flugustöngin
fremri öðrum sportveiði-
tækjum, sem enn hafa verið
búin til, þ.e.a.s. ef hin margvís-
ástæða til að fjalla um þær nú,
en línurnar þrjár eru hrað-
sökkvandi, hægsökkvandi og
flotlína. A vorin og snemma
sumars, meðan ár eru enn kald-
ar og hættara við vatnavöxtum
en seinna, er sökklína veiðnust.
Þeim mun kaldari sem áin er,
þeim mun dýpra er venjulega
veitt. Þá eru oft notaðar stórar
flugudræsur; túpur og lúrur.
Þegar vatnshitinn nálgast
7—10° skipta margir yfir í hæg-
stökkvandi línu og smækka
flugurnar, t.d. í 2,4 og 6, en það
fer þó eftir ýmsu öðru, svo sem
straumi og vatnshæð. 10° vatns-
hiti og þaðan af meiri býður
upp á skemmtilegustu að-
stæðurnar, því nú kemur lax-
inn upp og tekur í yfirborðinu,
þannig að við sjáum hann þrífa
fluguna. Nú notum við flotlínu
og flugur I stærðunum 6—12,
eftir atvikum, þó að ýmis frávik
séu að sjálfsögðu á þessu. Mjög
er misjafnt hve langt girni
veiðimenn temja sér að nota og
hve grannt, en einföld regla að
fara eftir, er að hafa það svo
þykkt að flugan slúti þegar
haldið er um girnið einum til
tveimur sentimetrum fyrir
ofan hnútinn. Það er erfitt að
kasta stórum flugum með
grönnu girni og ástæðulaust að
hafa það langt með sökklínu,
því flugunni er ætlað að fara
djúpt og um það sér linan. Á
hinn bóginn, þegar veitt er í
yfirborðinu með flugu nr: 8 eða
10 og aðstæður eru viðkvæmar,
er girnið haft langt, t.d. ein og
hálf stangarlengd, 10—14 fet,
og er þá hnýtt saman úr mjókk-
andi girnisbútum til endans,
—-
legu hjálpartæki, sem henni
eru ætluð, fá að koma með í
veiðiferðina. Þessi tæki eru í
fyrsta lagi flugurnar, sem ég
nefndi hér að framan, stórar og
smáar í margvíslegum gerðum
og litum, — og þrenns konar
línur. Það er ekki þar með sagt
að allt úrvalið sé notað í hverri
ferð, en maður veit aldrei fyrir-
fram hvað best á við og að-
stæður geta breyst. Jafnvel á
einum degi og þá er óþarfi að
geta ekki bjargað sér, einkum
þegar þess er gætt að tækin
kosta lítið meir en þúsund
maðkar og duga árum saman. í
fyrri þáttum hefur mér orðið
svo tíðrætt um flugur að ekki er
sem er 0.30 eða jafnvel aðeins
0.25 að þykkt. Þegar við svo
ákveðum hvaða flugu eigi að
bjóða laxinum vandast málið.
Við athugum birtuna, straum-
inn, hitastigið, vatnshæð og
hvort áin er tær eða skoluð. 1
rauninni höfum við ekki hug-
mynd um hvað er rétt eða hvort
eitthvað sé réttara en annað, —
en það gerir bara ekkert til.
Þetta tilheyrir leiknum og
stundum hittum við á flugu
sem laxinn tekur í fyrsta kasti.
Þegar það skeður verður jáfn-
vel sá litillátasti allra heiðurs-
manna dálitið grobbinn.
Lífið er skemmtilegt.
J.Hj.
Hlaut bíl „Sjálfsbjargar
59
NÝLEGA var afhentur
aðalvinningurinn í
Byggingarhappdrætti
Sjálfsbjargar sem dregið
var í 11. júlí s.l.
Vinninginn, sem kom á með, var tekin þegar
miða nr. 19902, hlaut
c. .. ’ ,Sigriður tok a moti
Sigriður Jonsdottir,
Reykjavík. vinningnum, bifreið að
Myndin, sem hér fylgir gerðinni Ford Capri.
BLÁSÓL
(Meconopsis botonicifolia)
Blásól er náskyld draum-
sóleyjum. Hún er ættuð frá
Tíbet, úr Himalajafjöllunum.
Blásólin er stundum nefnd
blá valmúasystir eða blár val-
múi. Þetta eru fagrar jurtir,
blöðin grágræn og hærð,
hjartalaga við stilkinn. Fyrri
hluta sumars teygja 40—80
sm langir blöðóttir stilkar sig
upp úr aðal blaðhvirfingunni
og bera himinblá, stór, yndis-
leg blóm sem að lögun likjast
þrem vikum. Hafa þarf gott
auga með ungplöntunum i
uppvextinum, einkum þarf
vel að því að hyggja að leyfa
þeim ekki að blómstra of
ungum. Af hverri þeirri sáð-
plöntu sem teygir stöngul frá
einni hvirfingu þarf að skera
burt stöngulinn áður en hann
nær að verða of stór. Nái
plantan að blómstra afskipta-
laust deyr hún eftir blómgun,
verður aðeins tvíær. Ef blá-
Blómstrandi blásól I breiðu
draumsóleyjum Önnur lita-
afbrigði eru til hjá Meconops-
is svo sem hvít og fjólulit.
Blásólin er fögur í blómi og
þrífst vel í góðri garðmold en
kýs helst rakan og frekar
skuggsælan stað I garðinum.
Hún er harðgerð og auðveld í
ræktun þegar hún á annað
borð er komin á legg. Auð-
velt er að fjölga henni hvort
heldur er með fræi eða skipt-
ingu. Hún þroskar hér fræ
sem best er að sá svo snem-
ma árs sem við verður kom-
ið. setja fræpottana út og
láta þá frjósa og eru hafðir úti
í 6—8 vikur. Þá eru þeir
teknir inn og spírar þá fræið
venjulega vel á um það vil
sólin á að verða fjölær má
ekki láta hana blómstra fyrr
en hún hefur myndað a.m.k.
tvær blaðhvirfingar eða með
öðrum orðum myndað hliðar-
vöxt. Ef þessa er gætt verður
hún örugglega fjölær og lifir
ár eftir ár, harðgerð og árviss
i blómi — og augnayndi i
blómskrúði sínu. Fleiri af-
brigði af Meconopsis eru hér
í ræktun Appelsínugula af-
brigðið M. cambricia er
blómsælt og fallegt en sáir
sér svo freklega að sé þess
ekki gætt að skera burt fræ-
baukana getur það auðveld-
lega orðið illgresi, sem hlýtur
að teljast óæskilegt æx í
garða. S.Á.