Morgunblaðið - 20.08.1977, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDÁGUR 20. AGUST 1977
13
Fiskvinnsla hefur dregizt saman
samhliða útgerðinni. Hagnýttur
þorsk- og flatfiskafli í Reykjavík
var 16.8% af heildarnýtingu i
landinu 1963. Nú er hann aðeins
8.7% (1975). Svipuð þróun hefur
orðið á höfuðborgarsvæðinu í
heild. Hlutur þess i umræddri
heildarnýtingu var25.2% árið
1963 en 13.6% 1975. Þetta hefur
síðan leitt til þess að meðaltekjur
í borginni hafa ekki hækkað hlut-
fallslega jafn mikið og annars
staðar og eru nú undir lands-
meðaitali.
0 Orsakir
samdráttar
Sp.: Hverjar eru aðalástæður
þessarar þróunar?
Ástæðurnar eru fyrst og fremst
tvær. 1 fyrsta lagi hefur breyting
á fiskimiðum leitt til samdráttar í
bátaútvegi. Faxaflóinn hefur ver-
ið friðaður og menn veigra sér við
langri siglingu af nú tiltækum
fiskimiðum inn til Reykjavíkur.
Hin aðalástæðan, sem haft
hefur mjög alvarleg áhrif, er mis-
munun í opinberri lánafyrir-
greiðslu. Þeir sem stundað hafa
útgerð frá Reykjavík hafa ekki
fengið sömu lánafyrirgreiðslu og
aðrir. Byggðasjóður hefur til
skamms tíma ekki lánað til at-
vinnufyrirtækja hér. Og á sama
tíma sem rikissjóður greiðir frá
75 upp i 100% af stofnkostnaði
hafna utan Reykjavíkur, fær
Reykjavikurhöfn, ein allra hafna,
engan stuðning frá rikinu til
sinnar uppbyggingar. Ef Reykja-
vfkurhöfn hefði notið hliðstæðrar
fyrirgreiðslu og aðrar hafnir,
varðandi hafnarmannvirki hér,
hefði hún að sjálfsögðu haft veru-
lega meira fjármagn til að byggja
vinnu og vissa þjónustu til
Reykjavfkur. Þetta fólk greiðir
hins vegar gjöld til þess sveitar-
félags þar sem það hefur nú lög-
heimili. Ástæða þessara fólks-
flutninga er að minu mati fyrst og
fremst sú, að auðveldara hefur
verið að fá einbýlishúsalóðir þar
en i Reykjavík um nokkurt árabil,
sem efnameira fólk hefur sótzt
eftir.
Vitað er hins vegar að ungt og
efnaminna fólk byggir yfirleitt
ekki einbýlishús, kostnaðarins
vegna. Reykjavíkurborg hefur
talið það skyldu sfna, m.a. af þeim
sökum að úthluta lóðum fyrir
blandaða byggð, þe. fjölbýlishús,
raðhús og einbýlishús, til að mæta
sem flestra þörf. Þetta hefur hins
vegar leitt til þess að borgin hefur
ekki getað fullnægt eftirspurn
eftir einbýlishúsalóðum og því
misst margt tekjuhátt fólk til
nágrannasveitarfélaganna.
0 Hvað er
til úrbðta?
Sp.: Hvað er tii úrbóta varðandi
framleiðsluatvinnuvegi?
Enda þótt ekki hafi orðið vart
atvinnuleysis i Reykjavík, þá er
nauðsynlegt að gera sér grein fyr-
ir því, þegar horft er til lengri
tíma, að atvinnuöryggi Reyk-
vikinga verður ekki tryggt nema
framleiðslustarfsemi aukist frá
því sem nú er. Þær tiHögur, sem
borgarstjórn mun nú gera, á
grundvelli yfirgripsmikillar
gagnasöfnunar og skýrslugerðar
um atvinnumálin, verða að stefna
að því marki. En það er ekki nóg.
Grundvallarskilyrði fyrir því að
hægt sé að snúa þessari þróun við,
er að atvinnurekstur hér í
sjóðum, sem þeir greiða i ekki
siður en aðrjr, hafi verið notað til
að kaupa atvinnutæki frá Reykja-
vík. Tryggja verður atvinnu-
rekstri hér sömu fyrirgreiðslu og
Byggðasjóður og aðrir opinberir
sjóðir hafa veitt fyrirtækjum i
öðrum landshlutum. Sama máli
gegnir um strzlu á að efla sjávar-
útveg, veiðar og vinnslu sjávaraf-
urða hér í höfuðborginni. Öflugur
sjávarútvegur leiðir til grósku í
öðrum atvinnugreinum. Þá ber að
efla málmiðnað i borginni, sér í
lagi skipasmíðar og viðgerðir.
Stefnt er að framtiðarstað-
setningu fyrir þessa atvinnugrein
við Gelgjutanga í Sundahöfn.
Sennilega verður þó langt í land
með svo viðamikla og kostnaðar-
sama framkvæmd. Óhjákvæmi-
legt er því að bæta aðstöðu þessa
iðnaðar í Vesturhöfninni. í því
sambandi fara nú fram viðræður
milli Slippfélagsins, Stál-
smiðjunnar og hafnarstjóra.
Það er þýðingarmikið að borg-
aryfirvöld séu vakandi yfir því að
nægilegt land og góð aðstaða sé
jafnan til staðar fyrir hvers konar
atvinnurekstur. Reykjavíkurborg
hefur á undanförnum árum út-
hlutað stórum landsvæðum undir
atvinnurekstur, enda þótt ekki
hafi verið hægt að fullnægja allri
eftirspurn. Sem dæmi um bygg-
ingu atvinnuhúsnæðis, þá var lok-
ið við byggingu 1.546 þúsund
rúmmetra atvinnuhúsnæðis á ár-
unum 1970 til 1976. Á siðasta ári
var úthlutað stórum svæðum i
Borgarmýri, Súðarvogi og Vatna-
görðum fyrir atvinnurekstur. Og
nú fyrir nokkru var úthlutað
svæði fyrir atvinnurekstur. i
Mjóddinni i Breiðholti I.
Oft er kvartað undan þvi að
gatnagerðargjöld atvinnurekstrar
IIRRHIIIOLTl
yzs-
Fyrirhuguð
heilsugæzlustöð í Breiðholti I
Mjóddinni, sem þjóna á um 1200C
mannsi Breiðholti I og II. Þar verðui
læknisþjónusta með 6 læknum, röntgenstofu
félagsráðgjafaþjónustu, tannlæknaþjónustu, harm
skoðun o.fl. Framkvæmdir getahafizt þegar er lögskilin
f járveiting fæst frá ríkinu. Borgarstjórn samþ.vkkti á sl. ári
áskorunartillögu frá Magnúsi L. Sveinssyni um tilskilda fjárveitingu
Þessi mynd er af 1. áfanga
í byggingu verkamannabústaða
í Seljahverfi, 308 íbúöum, sem nú er
að ljúka. Borgarstjóri tók fyrstu skóflustungu
að 2. áfanga sl. laugardag. I þeim áfanga verða 216
íbúðir, í litlum fjölbýishúsum, auk 60 raðhúsa. Beykjavíkur-
borg greiðir nærri 200 milljónir króna til þessara framkvæmda á þessu ári.
Reykjavik og á höfuðborgarsvæð-
inu búi við sama rétt — jafn-
keppnisaðstöður — og atvinnu-
rekstur annars staðar á landinu,
m.a. varðandi fjárhagslega fyrir-
greiðslu.
Það ber að fagna því að á síð-
ustu árum hefur orðið veruleg
aukning i atvinnuuppbyggingu
víðsvegar um land m.a. vegna
opinberra fjárframlaga, sem
stöðvað hefur fólksflóttann til
suðvesturlandsins og tryggt fólki
i strjálbýli betri lifsskilyrði.
Það er að sjálfsögðu nauðsyn-
legt að jafnvægi haldist í öllum
byggðum landsins. Það er því
óþolandi annað, þegar nú liggja
fyrir óyggjandi gögn um þróun
atvinnumála í Reykjavík, en að
horfið verði þegar frá þeirri mis-
munun, sem átt hefur sér stað á
gegnum árum, þegar Reykvik-
ingar hafa horft upp á það, að fé
úr sameiginlegum og almennum
mannár. 33% af mannafla-
aukningunni í Reykjavik hefur
farið í heilbrigðisþjónustuna.
0 Fækkun fiskibáta,
samdráttur í
fiskvinnslu.
Sp.: Hverjar vóru niðurstöður
könnunar á sjávarútvegi í borg-
inni?
Fiskibátum hefur þvi miður
fækkað mjög í Reykjavik. Árið
1960 voru hér 78 fiskibátar undir
500 tonna stærð. Þessi tala er nú
komin niður i 51 (þar af 20 undir
30 tonnum). Arið 1960 vóru hér
23 togarar (síðutogarar). Nú eru
hér 10 skuttogarar og 3 siðutogar-
ar, eða 13 togarar á móti 23 1960.
upp og bæta þjónustu við útgerð
og fiskvinnslu.
0 Hvers vegna lægri
meðaltekjur
í Reykjavík.
Sp.: Hvað veldur lægri meðal-
tekjum f Reykjavfk en í
nágrannasveitarfélögum.
Auk ástæðna, sem að framan
greinir, vil ég benda á að hér í
Reykjavík er mun hærra hlutfall
aldraðs og óvinnufærs fólks en í
öðrum sveitarfélögum. Þetta fólk
hefur yfirleitt ekki atvinnutekjur
og kemur það fram í lægri meðal-
tekjum á heildina litið.
Nokkuð hefur borið á þvi að
fólk á bezta vinnualdri, með háar
tekjur, hafi flutt í nágrannasveit-
arfélögin, þó það sæki áfram at-
í Reykjavík séu of há. Það er mín
skoðun að vel komi til mála að
lækka þau — en ná þeim tekjum,
sem við það missast, með lóða-
leigu. Þá kemur til greina að
borgin taki þátt i byggingu iðnað-
arhúsnæðis, til að auðvelda nýj-
um iðnfyrirtækjum að hefja
rekstur og nýta fyrr og betur iðn-
aðarlóðir.
0 Fleiri við-
bótaríbúdir en
vidbótaríbúar
Sp.: Þú hefur, Magnús, haft
áhuga og afskipti af húsnæðis-
málum Iborginni?
Húsnæðismálin eru einn þýð-
ingarmesti málaflokkur sem
hugsazt getur. Þegar fjallað er um
þau er fjallað um frumþörf hvers
einasta manns. Eigið húsnæði
skapar áhuga á umhverfinu: mal-
bikuðum götum, skólaþjónustu,
heilbrigðisþjónustu o.s.frv. Þótt
mikið hafi verið byggt i Reykja-
vik undanfarin mörg ár er ibúða-
skortur enn mjög mikill.
A sl. 7 árum (1970—76) hefur
verið lokið við 5088 fbúðir, eða að
meðaltali 727 fbúðir á ári. A sama
tíma hefur fbúum Reykjavfkur
fjölgað um 3380. Þannig hafa ver-
ið fullgerðar 1708 fbúðir umfram
f jölgun einstaklinga í borginni.
Það eru aðeins 10 ár síðan byrj-
að var að byggja fyrstu húsin i
Breiðholtinu. Þegar hverfin
verða fullbyggð, eftir á að gizka 5
ár, verða þar nálægt 25.000
manns, eða meir en svarar íbúa-
fjölda Hafnarfjarðar og Kópavogs
Framhald á bls. 20.
p Á næstunni fermajl
pskipvor til íslands|
É sem hér segir:
ð
1
ANTWERPEN:
Úðafoss 24. ágúst
Skeiðsfoss 29. ágúst
Úðafoss 5. september
ROTTERDAM:
Úðafoss 25. ágúst
Skeiðsfoss 30. ágúst
Úðafoss 6. september
FELIXTOWE:
Mánafoss 23. ágúst
Dettifoss 30. ágúst
Mánafoss 6. september
Dettifoss 13.september
P HAMBORG:
l_5j Mánafoss 25. ágúst
líjT] Dettifoss 1. september
r=j Mánafoss 8. september n
Dettifoss 1 5. september ll
NJ: PORTSMOUTH: 'lj
(fij Hofsjökull 24. ágúst
Í3 Selfoss 6. september r
yj Bakkafoss 7. september l!
(Jjj| Brúarfoss 14 seþtember Ij
KAUPMANNAHÖFN: |
Laxfoss 23. ágúst
Háifoss 30. ágúst l
Laxfoss 6. september
Háifoss 13.september j
GAUTABORG: ;
Laxfoss 24. ágúst
Háifoss 31.ágúst
Laxfoss 7. september j
Haifoss 14. september
HELSINGBORG:
Tungufoss 22. ágúst
Álafoss 31. ágúst
Tungufoss 12. september
MOSS:
Tungufoss 23. ágúst
Álafoss 1. september
Tungufpss 1 3. september
KRISTIANSAND:
Tungufoss 24. ágúst
Álafoss 2. september
Tungufoss 14. september
STAVANGER:
Tungufoss 25. ágúst
Álafoss 3. september
Tungufoss 1 5. september
m GDYNIA/GDANSK:
Múlafoss 6. september
VALKOM:
írafoss 30. ágúst
Múlafoss 13.september
VENTSPILS:
Skip 7. september
WESTON POINT:
Kljáfoss 23. ágúst
Kljáfoss 7. september
Reglubundnar
ferðir hálfs-
mánaðarlega
f rá Valkom í
Finnlandi
ALLT MEÐ
EIMSKIP