Morgunblaðið - 06.01.1978, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 6. JANÚAR 1978
Siguröur S. Bjarnason:
1 növember lagði 28 manna hópur
Islendinga land undir fót og var
ferðinni heitið til Suður-Afríku
og Kenya. Hópurinn, sem
tilheyrði Junior Chamber hreyf-
ingunni á fslandi, ætlaði aðsækja
heimsþing J.C. sem halda skyldi í
Jóhannesarborg dagana 12.—20
nóvember.
Var ég einn af ferðalöngunum
og ætla að segja frá því helsta sem
fyrir augu bar og því sem mér er
minnisstæðast. Flogið var með
Flugleiðum til Glasgow og höfð
þar stutt viðdvöl, en siðan haldió
áfrani og flogið til Kaupmanna-
hafnar. Þar var staldrað við fram
á kvöld og notuðu menn tækifær-
ið til að skoða Kaupmannahöfn,
sumir í fyrsta sinn, en aðrir til að
rifja upp gamlar endurminning-
ar. Þaðan var síðan flogið með
Svissair til Zurich og höfð þar um
2 klst. viðdvöl. Um miðnætti var
síðan stigið um borð í Douglas
D.C. 10 breiðþotu, já sannkallaða
breiðþotu þvi sætaraðirnar voru
átta á breiddina og tveir rúmgóðir
gangar eftir henni endilangri. Við
vorum varla búin að ljúka flug-
takinu frá Zurich, þegar við lent-
um í Genf. Þar bættust við nokkr-
ir J.C. félagar, en auk þess höfðu
allmargir sænskir J.C. menn kom-
ið í hóp okkar í Kaupmannahöfn.
Frá Genf var síðan haldið eftir
skamma viðdvöl og var ferðinni
nú heitið alla leið til Nairobi i
Kenya í einum áfanga, en það er
um 8 klst. flug, án millilendingar.
Margt var gert til að stytta farþeg-
unum þetta langa flug. Fyrst var
farþegum boðið að panta sér
heitan mat eftir matseðli, einnig
voru farþegum leigð heyrnartæki,
sem hægt var að setja í samband
Með Junior
Chambertil
Suður-Afríku
FYRSTA
GREIN
GRÆNKLÆDD
MÖTTÖKU-
NEFND
Eftir að hafa setið um borð í
flugvélinni á Nairobiflugvelli í
klukkutíma var ferðinni haldið
áfram til S-Afríku og lent i
Jóhannesarborg 4 klst. síðar. Þar
var hitastigið 27 gráður á celsius,
mjög þægilegur hiti þótt hásumar
væri í landinu, en í Jóhannesar-
borg verður hitinn sjaldan mjög
mikill á Afríku-mælikvaróa, enda
stendur borgin á hásléttu í 2000
metra hæð yfir sjávarmáli og loft
er þar þynnra en við íslendingar
eigum að venjast. Þegar við kom-
um að vegabréfaskoðuninni var
jafnframt krafizt bólusetningar-
vottorðs við kóleru, kúabólu, gulu
og taugaveiki. Þá kom í Ijós að
einn okkar ágætu ferðafélaga
hafði glatað vottorðinu og varð
ekki annað séð en hann yrði
sendur rakleiðis heim aftur, en
málið leystist þó, með því að eftir-
litsmenn sættu sig vió að sjá allar
nálarstungurnar eftir sprauturn-
ar, á upphandlegg hans, er hann í
örvæntingu sinni hafði afklæðst
að ofan. Er við höfðum fengið
Þrír félagar úr J.C. — Sú sem er lengst til vinstri er íslensk en hinar
frá Suður-Afríku.
við hvert sæti og síðan að velja á
milli 6 tegunda af hljómlist, allt
frá rokki til sinfóníu og að sjálf-
sögðu í stereo.
Eftir að maturinn hafði verið
innbyrtur með viðeigandi hljóm-
list, var sýnd kvikmynd í fjórum
sölum vélarinnar, en að henni lok-
inni sofnuðu flestir værum
blundi og vöknuðu ekki fyrr en
flugfreyjur og flugþjónar báru
fram morgunverðinn. Skömmu
eftir að honum var lokið var lent í
Nairobi í steikjandi sumarhita.
Þar sem flugvallaryfirvöld vissu
að við værum á leið til Jóhannes-
arborgar í S-Afríku og enginn
kærleikur er á milli Kenya og
S-Afríku, vorum við beðin um að
stíga ekki fæti okkar á Kenya-
grund. Einir tíu svertingjar í hvít-
um stuttbuxum komu um borð til
þess að losa öskubakka og ryk-
sjúga, en til þess að þeir létu ekki
freistast til að hnupla einhverju
lauslegu, voru jafnmargir ein-
kennisklæddir flugvallarlög-
reglumenn í fylgd með þeim og
fylgdust þeir með hverri hreyf-
ingu hreinsunarmannanna.
farangur okkar og gengum gegn
um tollskoðunina tóku á móti okk-
ur fjölmargar J.C. stúlkur allar
klæddar í græna búninga með
J.C. merkið í barmi og buðu
okkur velkomin til Jóhannesar-
borgar. Leiddu þær okkur síðan
að langferðabifreiðum, sem biðu
okkar útí fyrir flugstöðinni og var
okkur ekið rakleiðis aö Carlton
Center, þar sem allir þinggestir
voru skráðir og fengu passa sína
og aðgöngumiða á fundi,
skemmtikvöld og matarveizlur.
Eftir skráninguna var okkur síð-
an ekið að Hótel Victoria, sem
staðsett er í miðborginni, en þar
áttum við að búa á meðan þingið
stæði yfir. Voru allir fegnir að
komast í bað og dálitla hvíld eftir
36 klst. ferðalag frá íslandi.
Hvíldin varð þó ekki löng, því að
kl. 20 um kvöldið var okkur boðið
í matarveislu hjá félögum okkar í
J.C. Suður-Afríku. Þannig leið
tíminn í Jóhannesarborg, enda-
lausar veizlur og fundir frá
morgni til kvölds. Á opnunar-
hátíðinni í byrjun þingsins voru
meðal annarra á mælendaskrá
John Vorster forsætisráðherra og
borgarstjórinn i Jóhannesarborg.
Á síðustu stundu tilkynnti Vorst-
er þó forföll, en borgarstjórinn
mætti og ræddi m.a. um jafnrétti
allra kynflokka.
Ur því að ég er nú farinn að
ræða um kynþáttavandamálið, er
rétt að ég reyni að gera þvi nánari
skil, þar sem það hefur verið ofar-
lega á baugi í fjölmiðlum allra
heimsálfa nú undanfarið.
NÝSTÁRLEGIR
„OLÍUTANKAR“
Mikill þrýstingur var á stjórn
Johns Vorsters fyrir kosningarn-
ar 30. nóvember sl. vegna stefnu
hennar i kynþáttamálum. Utanað-
komandi þjóðir hafa m.a. beitt
Suður-Afriku viðskiptabönnum,
vopnasölubanni og áróðri til þess
að reyna að brjóta á bak aftur
stefnu stjórnarinnar. Hótað hefur
verið olíusöiub :nni, en Vorster
hefur lýst því yfir, að það muni
ekki skaða S-Afríku fyrst um
sinn, þar sem Iandið eigi olíu-
birgðir til a.m.k. 10 ára. Olían er
geymd í gömlum námum, sem ein-
faldlega eru notaðar sem tankar.
Þá var nýlega hafin starfræksla á
stóriðjuveri í landinu, sem vinnur
olíu úr kolum, en af þeim er nóg í
Suður-Afríku.
í landinu búa nú 26,3 milljónir
manna, en þar af eru hvítir 4,3
milljónir, svartir 19 milljónir og
Indverjar 3 milljónir og í kosning-
unum 30. nóvember sl. voru 2,2
milljónir manna á kjörskrá, að
sjálfsögðu allir hvítir. Og eins og
öllum mun nú vera kunnugt um
fékk flokkur Johns Vorsters fleiri
atkvæði nú en nokkru sinni fyrr
og er það fyrst og fremst talið
stafa af andstöðu hvitra S-
Afríkumanna gegn auknum af-
skiptum annarra þjóða af innan-
ríkismálum þeirra. Forsaga þess
að hvíti minnihlutinn ræður öllu í
landinu í dag er í stuttu máli sú,
að snemma á 17. öld þegar landið
var með öllu óbyggt og talið einsk-
is nýtt, settust frumbyggjarnir
Búar þar að. Árið 1652 stofnuðu
þeir síðan hollenska nýlendu og
þangað fluttust menn frá öllum
heimshornum, en Hollendingar
voru þó flestir. Síðar, þegar
námuvinnsla hófst, en í landinu
eru einhverjar auðugustu gull- og
demantanámur í heimi, voru
fengnir svertingjar frá nágranna-
löndunum til að starfa við náma-
gröft. Blökkufólkinu fjölgaði ört,
enda var afkoma þess betri en
þekktist annars staðar í Afríku og
að lokum hafði því fjölgað svo, að
það var orðið fleira en frumbyggj-
arnir, hvítu mennirnir. Þá voru
einnig um síðustu aldamót fluttir
til landsins 300 þúsund Indverjar
sem flestir störfuðu að lagningu
járnbrautar um landið. Eftir að
starfi þeirra lauk, settust flestir
þeirra að í landinu, enda var af-
koman þar miklum mun betri en
þeir höfðu kynnst heima á Ind-
landi. Þetta er meginástæðan fyr-
ir hinum mikia fjölda Indverja í
Suður-Afríku í dag, en þeir njóta
ekki, kosningaréttar fremur en
annað Iitað fólk, sem býr í Iand-
inu.
Hótel Victoria — Hér bjuggu Islendingarnir í Jóhannesarborg.
Eva Jemane — Amman fékk ekki
að hafa hana heima hjá sér.
A þrju
þÍLS'UHtl
mama
þiigi í
ÆVAGÖMUL LOG
Það sem mönnum finnst að
sjálfsögðu athyglisverðast við
samskipti, eða réttara sagt sam-
skiptaleysi svartra og hvítra er
hin svokallaða aðskilnaðarstefna
þjóðarinnar, sem er nákvæmlega
skilgreind og byggð á lögum frá
árinu 1806, með tiltölulega Iitlum
áorðnum breytingum fram til
dagsins í dag. Þar er svörtum og
hvítum bannað að ganga saman á
götu og reyndar bönnuð öll náin
samskipti. Þar er einnig ákvæði
um að svörtum sé bannað að
mynda hóp fleiri manna en fjög-
urra á almannafæri. Einna at-
hyglisverðast í lögum þessum er
þó lagagrein ein sem fjallar um
nauðganir. I stuttu máli er hún á
þá leið, að hvitur maður, sem
fundinn er sekur um að nauðga
litaðri konu, skuli sæta fangelsi
: llt að sex mánuðum, en þó geti
hann fengið fangelsisvistinni
breytt í sekt. Sé dæminu hins
vegar snúið við, og litaður maður
fundinn sekur um að nauðga
hvítri konu, eru. lagaákvæðin
mjög ótvíræð og þar er ekki um
það að ræða að breyta refsingunni
í sekt. Refsingin fyrir brotið er
einfaldlega henging.
Ef gluggað er nánar i aðskilnað-
arlögin, kemur í ljós að Iitað fólk
má ekki nota sömu salerni og
hvítir, enda voru flest salerni
merkt rækilega, ef þau voru ein-
göngu ætluð hvítum, með áletrun-
inni „Aðeins hvítir“, væru þau
hins vegar ætluð blökkufólki var
áletrunin: „Ekki aðeins fyrir
Jóhannesarborg