Morgunblaðið - 26.01.1978, Page 17

17
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 26. JANUAR 1978
Svir efla mjög
stuðning við lítil og
meðalstór fyrirtæki
1 lok síðasta árs var lagt fvrir
sænska þingið frumvarp til laga
um aðgerðir til eflingar Iftilla og
meðalstðrra fyrirtækja, en fyrir-
tæki með undir 200 starfsmenn
veita meira en 1 milljón Svfa at-
vinnu, en það er um helmingur
vinnandi fólks f landinu. Þessi
fyrirtæki eru þó mun veigameiri
þáttur f atvinnulffinu víða úti um
landsbyggðina og skipta þar sköp-
um um hvort einstök svæði eru
byggileg eða ekki. Á mörgum sér-
sviðum eru þessi fyrirtæki einu
aðilarnir, sem sjá neytendum og
ekki síður öðrum fyrirtækjum
fyrir ýmiss konar vöru og þjón-
ustu.
I inngangsorðum sínum með
frumvarpinu leggur Thorbjörn
Falldin, forsætisráðherra Sví-
þjóðar, áherslu á að framkvæmda-
vilji og geta sé höfuðatriði og
hann bendir á að með frumvarp-
inu vilji sænska ríkisstjórnin
sýna í verki að hún meti mikil-
vægi þessara fyrirtækja í atvinnu-
lífinu. Þar sé að finna mikilvæga
uppsprettu tækninýjunga og
nýrra atvinnutækifæra. Það sé
þvi vilji ríkisstjórnarinnar að
bæta starfsaðstöðu smáfyrir-
tækjanna með þeim aðgerðum,
sem lagt er til i frumvarpinu.
Það sem einkum mun valda
þessari auknu áherslu á eflingu
smáfyrirtækja er sú reynsla, sem
fengist hefur í kjölfar olíukrepp-
unnaCt en mikið af stórfyrirtækj-
um og stóriðju Svía hefur orðið
mjög illa úti og virðast vart eiga
sér viðreisnar von. Smáfyrirtækin
hafa á hinn bóginn mun meiri
sveigjanleika og veita auk þess
tiltölulega mun fleira fólki at-
vinnu miðað við fjárfestingu.
Frumvarpið er i raun fjórþætt
að því leyti, að þar eru í einu
frumvarpi tillögur frá fjórum
ráðuneytum, sem allar miða að
sama marki, þ.e.a.s. að bæta
starfsaðstöðu og auka þróunar-
möguleika smáfyrirtækja.
IÐNAÐARRÁÐUNEYTIÐ
Tillögur iðnaðarráðuneytisins
eru í sex meginþáttum og eru þeir
þessir í stuttu máli:
1. Lagt er til að stofna stað-
bundna ,,þróunarsjóði“ (utveckl-
ingsfonder) alls 24 talsins, sem
aðsetur eiga að hafa úti á landi
eða einn í hverju léni. Sjóðir þess-
ir skulu gegna tvíþættu hlutverki,
þ.e. annars vegar sem ráðgjafar-
og þjónustustofnanir og hins veg-
ar lánastofnanir. Mest áhersla er
lögð á að auka markaðsstarfsemi,
vöruþróun og stuðning við stofn-
un nýrra fyrirtækja. (Ath. smá-
fyrirtækjum í Svíþjóð hefur tals-
vert fækkað á undanförnum ár-
um).
2. Samhliða stofnun framan-
Gengi bandaríkjadollarans
á mörkuðum í Evrópu hef-
ur verið mjög óstöðugt
undanfarnar vikur. Á þess-
ari mynd má glögglega sjá
hvaða augum hið víðlesna
tímarit Business Week lít-
ur þessar hreyfingar
dollarans.
greindra þróunarsjóða eru tveir
sjóðir, sem fyrir eru, þ.e. „Iðn-
lánasjóður" (Hantverks och
industrifonden) og „Þróunarsjóð-
ur ríkisins" (Statens utvecklings-
fond), sameinaðir og útlánum
þeirra skipt upp á staðbundnu
sjóðina, sem verða 24 eins og áður
sagði.
Til þessara staðbundnu sjóða er
ætlunin að verja á næstu fjárlög-
um sænska ríkisins (1978/ 79)
322 millj.kr., 14.5 milljarðar ísl.
kr. eða 200 millj. skr. hærri fjár-
hæð en varið var til sjóðanna
tveggja á síðustu fjárlögum. Þess
má geta að heildarútlán Iðnlána-
sjóðsins námu við árslok-50 millj-
örðum ísl. kr„ en 85% af þeirri
fjárhæð voru lán til fyrirtækja
með undir 25 starfsmenn. Auk
þessa er svo ætlunin að verja 58
millj. skr. eða 2.6 milljörðum fsl.
kr. til ráðgjafar og fræðslustarf-
semi sjóðanna.
3. SVETAB (Svenska Ind-
ustrietablerings AB) hefur það
hlutverk að stuðla að stofnun fyr-
irtækja Og þar með aukinni at-
vinnu, einkum á þeim svæðum,
þar sem atvinnuástand er bágbor-
ið. Þetta er gert með eignaraðild
að fyrirtækjum, þó ávallt þannig
að meirihluti hlutafjár fyrirtækj-
anna sé i einkaeign, en einnig
veitir SVETAB löng lán, sem síð-
an má breyta í hlutafjáreign í
viðkomandi fyrirtæki. I frum-
varpinu er ráðgert að verja 40
millj. skr. (1.8 milljarðar ísl. kr.)
til stofnunar tveggja nýrra svæð-
isbundinna útibúa SVETAB
(regionala investmentbolag) f
Varmlands/ Bergs léninu og
Norrland.
4. í frumvarpinu er gert ráð
fyrir að ríkið styrki sveitarfélög
til byggingar á atvinnuhúsnæði,
sem síðan sé leigt út til fyrir-
tækja. Hér er um beina styrki að
ræða og er áætlað að verja til þess
á næstu fjárlögum 30 millj. skr„
sem svarar til 1.4 milljarði ísl. kr.
5. Framlög sænska ríkisins til
fræðslustarfsemi fyrir stjórnend-
ur fyrirtækja fer fram í gegnum
SIFU (Statens industriverks en-
het för foretagsutveckling).
Þessa starfsemi vill sænska ríkis-
stjórnin efla, og þá einkum á
formi stuttra námskeiða á
ákveðnum afmörkuðum sviðum.
Hér er um að ræða fræðslustarf-
semi bæði um tæknileg bg fjár-
hagsleg efni, en sérstök áhersla er
lögð á að fræðslan sé hagnýt og
aðgengileg fyrir stjórnendur smá-
fyrirtækja. Einnig er ætlunin að
kynna á þennan hátt nýjar að-
gerðir opinberra aðila, t.d. ný lög,
sem áhrif hafa á aðstöðu smáfyr-
irtækjanna.
Áætlað er að auka framlag rik-
isins til SIFU vegna þess um 1,3
milij. s. kr. á næstu fjárlögum,
eða sem svarar tæpum 60 millj.
ísl. kr„ en í heild mun varið til
þessara mála á næsta ári um 20
millj. s. kr„ sem samsvarar um
900 millj. ísl. kr.
6. í Svíðþjóð er talsverður fjöldi
fyrirtækja, sem sérhæfa sig i
vöruþróun, þ.e. að þróa uppfinn-
ingar og hugmyndir yfir i raun-
verulega framleiðslu og sölu.
Til að efla þessi fyrirtæki, sem
oft eru lítt arðbær og taka á sig
mikla áhættu, þar sem árangur
starfsins er mjög ótryggur, er i
frumvarpinu gert ráð fyrir að
styrkja þessa starfsemi sérstak-
lega í gegnum STU (Styrelsen för
teknisk utveckling), en sú stofn-
un fékk á fjárlögum 1975/ 76 245
millj. s. kr. og veitti þar af í styrki
til fyrirtækja um 220 millj. s. kr„
sem samsvarar um tæpum 10
milljörðum ísl. kr.
FJARMALARAÐUNEYTIÐ
Þætti sænska fjármálaráðu-
neytisins í frumvarpinu má í aðal-
atriðum skipta í þrjá meginþætti:
1. Eignaskattar og erfðafjár- og
Framhald á bls. 26.
Frá sýningardeild fyrirtækjanna á sýningunni.
Góður árangur íslenzkra
fyrirtækja af þátttöku 1
erlendum vörusýningum
ALAFOSS og Ullarverksmiðjan
Gefjun tóku nýverið þátt í textil-
sýningunni International Trade
Fair for Home and Household
Textiles I Frankfurt og sá Ut-
flutningsmiðstöð iðnaðarins um
skipulagningu vegna sýningar-
innar. Þar sýndu fyrirtækin bæði
húsgagnaáklæði og værðarvoðir
auk, þess sýndi Gefjun sængur,
bæði með æðardúnsfyllingu og
ullarfy llingu.
Sýningarsvæðið, sem fyrirtæk-
in höfðu til ráðstöfunar, var 42
fermetrar en i hluta þess svæðis
var Utflutningsmiðstöðin með
upplýsingastúku þar sem upplýs-
ingar voru veittar um islenzka
útflytjendur svo og almennar
upplýsingar um Island.
Sýningu þessa, sem er ein
stærsta og virtasta textilsýning í
heiminum, sóttu um 60000 manns.
Fjöldi sýnenda var 1050 frá 32
löndum og var sýningarsvæðið
um 75000 fermelrar.
Arangur af þessari sýningu var
mjög góður og bárust um 60—í'0
prufupantanir og annað eins af
fyrirspurnum. Geysileg vinna bíð-
ur nú fyrirtækjanna að vinna úr
þeim pöntunum og fyrirspurnum
sem bárust og vænta fyrirtækin
sér mikils af niðurstöðum
sýningarinnar. Langmikilvægastí
markaðurinn fyrir húsgagna-
áklæði virðist vera i Skandinaviu,
þó að ágætismöguleikar virðist
vera í öðrum Evrópulöndum.
Mikilvægi skandinaviska
markaðarins byggist fyrst og
fremst á þvi hvað „Skandinaviskt
design" byggir mikið á náttúrleg-
um efnum. Að lokum má geta
þess aö fyrirtækin eru staðráðin i
frekari þátttöku i slikum sýning-
um á þessu ári.
Bretland:
Allur inn-
flutningur
á stáli frá
Sovétríkjun-
um bannaður
MÖRGUM til mikillar undrunar
hafa Bretar nú lagt bann við öll-
um innflutningi á stáli frá Sovét-
ríkjunum. En Sovétmenn höfðu
þegar verst var ástandið hjá Bret-
um að fá stál á siðasta ári, aukið
innflutning sinn til Bretlands úr
16000 meter-tonn í 100000 meter-
tonn og það á betra verði en al-
mennt gerðist á markaðnum.
Bretar hófu nýverið samninga-
viðræður við Sovétmenn og aðrar
austantjaldsþjóðir um minnkun á
innflutningi þeirra til Bretlands
þar sem ástandið heima fyrir væri
nú komið í mun betra horf en
áður. Öll Austur-Evröpulöndin
samþykktu að minnka innflutn-
ing sinn til Bretlands nema Sovét-
menn og þess vegna lögðu Bretar
einfaldlega algert bann á allan
innflutning á stáli frá Sovét-
ríkjunum. Og á þetta bann við um
allar sendingar sem ekki eru
þegar farnar af stað frá Sovét-
ríkjunum
Þetta er talið vera töluvert
áfallt fyrir Sovétmenn þar sem
þessi viðskipti voru á s.l. ári upp á
1,8 milljarða dollara.