Morgunblaðið - 11.02.1978, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 11. FEBRUAR 1978
17
Magnús Guðmundsson, Mykjunesi:
Kvittað fyrir kveðju
í Morgunblaðinu 2. febr. s.l. er
grein eftir Gunnar Jóhannsson,
Asmundarstöðum. Grein þessi á
víst að vera um landbúnaðarmál,
en snýst að mínu viti um allt
annað ef vel er skoðað.
Hluti af ritsmiðinni er vegna
deilu Gunnars og Jóns bónda í
Brautarhotti um rekstur gras-
kögglaverksmiðjanna og legg ég
þar ekki orð í belg.
Síðan kemur að þvi sem maður
gæti haldið að ættu að vera tillög-
ur til lausnar á þeim vanda sem
við er að fást f landbúnaðinum
um þessar mundir. I meginatrið-
um bera þessar tillögur keim af
áróðri Dagblaðsins gegn land-
búnaðinum og verður að óska
Jónasi Kristjánssyni til hamingju
með lærisveina sína. Það er þetta
með rfkisbúin, það gæti átt rétt á
sér að leggja þau niður, enda ver-
ið um það rætt.
Áður en til þess kæmi vildi ég
láta fara fram athugun á fjárhags-
legri stöðu þeirra. Það hefur
stundum örlað á tortryggni við
kostnaðarlið búrekstrarins. Þetta
ætti að vera hægt að sanna eða
afsanna með athugun á reikning-
um rfkisbúanna, sem vafalaust
liggja fyrir í landbúnaðarráðu-
neytinu.
Síðan kemur kjarninn í tillög-
um Gunnars. Hann segir orðrétt:
„Bönnuð verði framleiðsla þeirra
aðila sem ekki hafa landbúnað að
aðalstarfi. Hvernig á að fram-
kvæmda þessa tillögu? Á ef til vill
að vekja Hitler eða ámóta náunga
til lífsins aftur? Siðan á að lækka
útflutningsbæturnar niður í
Laugardaginn 4. febr. s.l. birtir
Mbl. viðtal við fjóra Selfyssinga
af því tilefni að á Alþingi þvf er
nú situr hefir að beiðni hrepps-
hefndar Selfosshrepps verið flutt
frumvarp að lögum sem ef sam-
þykkt verður, fær Selfosshreppi
kaupstaðarréttindi.
í kynningu blaðamanns að við-
tölunum segir svo m.a.: ,,en meg-
inbreytingin er sú að samþykktir
ráðamanna byggðarinnar varð-
andi meiriháttar mál, verða ekki
lengur háðar samþykkt og af-
greiðslu sýslunefndar, því mál-
efni bæjarstjórna heyra undir fé-
lagsmálaráðuneytið ef eitthvað
sérstakt kemur upp“. Siðan koma
viðtölin við tvo frá hvorum máls-
aðila, þeirra sem vilja kaupstaðar-
réttindi og hinna sem vilja að
óbreytt og eitt lögsagnarumdæmi
sé hér eins og verið hefir. Hrepps-
nefndarmaðurinn Páll Jónsson
segir í sínu svari m.a.: „Við höf-
um verið einn af 18 hreppum í
Árnessýslu og höfum haft jafn
mikið vægi í sýslunefnd í at-
kvæðagreiðslu og aðrir hreppar,
en það er í rauninni lítið sam-
2—5%. A þá að miða við innan-
landsþörfina.
Á meðan ekki er hægt að segja
fyrir um árferðið nokkur misseri
fram i tímann, verður að telja
þetta óraunhæfa draumóra. Yfir-
leitt eru ábyrgir menn á þeirri
skoðun að ekki veiti af að hafa
viðmiðun útflutningsbóta 10%
vegna þeirra sveiflna í framleiðsl-
unni sem óhjákvæmilega verða
sökum mismunandi árferðis.
Síðan segir Gunnar: „Ráð-
stafanir sem þessar hljóta að hafa
það i för með sér að bændum
fækkaði, en það er einmitt það
sem þarf að ske til að jafnvægi
náist.“
Ekki get ég verið samþykkur
þessu, því ef þetta ætti að koma
að einhverjum notum, þyrfti jafn-
framt að gera ráðstafanir til þess
að bú þeirra sem eftir sætu
stækkuðu ekki, því annars væri
til litils unnið. Það er staðreynd,
að þó að jarðir hafi farið úr ábúð
eru þær nytjaðar af öðrum bænd-
um, þannig að heildarbústofn í
viðkomandi sveitum hefur ekki
minnkað nema sfður sé í sumum
tilfellum. Dettur Gunnari ekki i
hug að á stöku stað kunni að vera
stærri bú en beinlínis þjóni hags-
munum bændastéttarinnar í
heild. Um það hefur hann ekkert
sagt, en aðeins lagt til að ráðist
yrði með valdboði á garðinn þar
sem hann er lægstur. Sem sagt
minni búin lögð niður. Punktur
takk.
Eitt er víst og það er, að ekki
túlka þessi viðhorf Gunnars
sjónarmið bændastéttarinnar, en
hengi í því, t.d. Selvogur með 21
íbúa.“ Og sóknarpresturinn sr.
Sigurður Sigurðarson segir: „Það
er ekki eðlilegt að svo stórt byggð-
arlag þurfi að sækja um leyfi
sýslunefndar varðandi ýmis stór
hagsmunamál íbúanna hér.“
Ekki verður annað lesið útúr
þessum orðum jafnt blaðamanns
sem og nefndra viðmælenda hans,
en að Selfosshreppur hafi átt und-
ir högg að sækja um mál sín í
garði sýslunefndar Arnessýslu, og
gefið í skyn að það sé m.a. þess
vegna sem hreppnum bráðliggi á
að losa sig frá sýslufélaginu og
verða sjálfstætt lögsagnarum-
dæmi.
Þar eð hér er um algjörar bá-
biljur og villandi grunsemdir að
ræða tek ég .mér bessaleyfi og
andmæli því eindregið fyrir hönd
sýslunefndarinnar í Árnessýslu,
að hún hafi nokkru sinni þrengt
kosti Selfosshrepps við afgreiðslu
erinda hans. Eg má yel um þetta
segja þar sem ég hefi tekið þátt í
störfum sýslunefndar Árnessýslu
s.l. 20 ár, og aldrei á þeim tima
hefir svo mikið sem komið til
hvaða tilgangi þau þjóna er mér
að verulegu leyti ráðgáta.
Þá vil ég aðeins víkja að skatti á
innflutt kjarnfóður, sem sam-
þykkt hefur vsrið sem ein af
husanlegum leiðum til að reyna
að leysa þann vanda sem við er að
fást. Þessi mál hafa verið mikið
rædd hjá Stéttarsambandi bænda.
Verðjöfnunargjaldið er ekki nýtt
af nálinni. Framleiðsluráð hefur
heimild til að taka það þegar þörf
krefur. Yfirleitt er það tekið i lok
verðlagsársins, þannig að það get-
ur komið bændum allhastarlega á
óvart. Svipað yrði með kvótakerf-
ið, það er að greiða fullt verð upp
f ákveðna bústærð, en láta svo
bændur sjálfráða um hvort þeir
vilja framleiða afganginn fyrir
það verð sem kann að fást fyrir
hann.
Og þá er það fóðurbætisskattur-
inn, ekki dettur mér í hug að
mæla þvi bót að skattleggja til að
ná grundvallarverðinu, en þetta
virðist þurfa að gera í einni eða
annarri mynd að öllu óbreyttu.
Þannig stóðu málin 30. nóv. s.I.
þegar Stéttarsambandsfulltrúar
greiddu atkvæði um þær tillögur
sem þar komu til atkvæða. A móti
tillögunum greiddu atkvæði
nokkrir fulltrúar af Vestfjörðum,
en þeir hafa haldið þvi fram, að á
Vestfjörðum væri ekki um of-
framleiðslu að ræða. Engar tillög-
ur hafa þeir borið fram til lausnar
vandamálanna. Vafalaust finnur
Gunnar út greindarvísitölu þeirra
eftir þessar upplýsingar. Jafn-
framt verð ég að upplýsa Gunnar
um það að „Tímann“ frá 29. nóv.
orðahnippinga í nefndinni varð-
andi afgreiðslu á erindum frá Sel-
fosshreppi, hvað þá heldur að
skorist hafi í odda í atkvæða-
greiðslu svo að á það hafi reynt að
fjölmennið á Selfossi hefði ekki
fleiri atkvæði heldur en fámennið
í t.d. Selvogi, Þingvallasveit eða
Grafningi. Þvert á móti hefir það
ekki farið leynt að nefndarmenn
hafa haft á því góðan skilning að
þéttbýlishrepparnir þurfa fleiri
erindi að reka fyrir nefndinni
heldur en strjálbýlishrepparnir.
Hvert einasta erindi Selfoss-
hrepps um leyfi til fasteigna-
kaupa, um ábyrgð sýslusjóðs á
lántökum hreppsins, um leyfi
hreppsins til þess að ábyrgjast
lántökur framkvæmda aðila inn-
an sveitarfélagsins, allt hefir
þetta verið samþykkt samhljóða
og á jákvæðan hátt fyrir sveitar-
félagið. Styrkveitingar úr sýslu-
sjóði til stofnana og félaga hafa
og á þessu árabili verið hvað
mestar i Selfosshrepp, og hefir
öllum þótt sjálfsagt. Þar er fjöl-
mennið mest og þar eru stofnanir
Magnus Uuðmundsson
hef ég ekki séð, svo að það var
hvorki eitt né neitt þar sem réð
atkvæði minu. Vafalaust verður
honum ekki skotaskuld úr að
finna eitthvað annað máli sínu til
stuðnings.
Þær tillögur sem samþykktar
voru yrðu til breytinga á fram-
leiðsluráðslögum og þurfa að sam-
þykkjast af Alþingi, en það skil-
yrði var sett ásamt fleiri atriðum
að söluskattur verði felldur niður
af kjöti og kjötvörum, enda í
hæsta máta óeðlilegt að taka sölu-
skatt af þessum neyzluvörum, svo
að segja einu af því sem er svo til
að endurgreiða svína- og fugla-
bændum fóðurbætisskattinn.
Yrði það þá gert eftir söluskýrsl-
um og mættu þeir vel við una, þvi
ekki dreg ég í efa að þeir telji
samvizkusamlega fram bústofn
sinn og afurðir eins og aðrir
bændur landsins.
Annars er það nú mín skoðun
að ekkert stórfellt verði gert í
þessum málum alveg á næstunni,
hvað sem kann að gerast þegar
líður á árið.
Eg held að bændur ættu að sam-
einast um jákvæðar leiðir f þess-
um málum, því fyrr því betra.
('unnar sigurðsson
sýslufélagsins staðsettar sem allt
hefir hjálpast að við að gera Ár-
nessýslu að sterkri heild enda
býsna mörgu komið áleiðis á sið-
ustu áratugum til aukinnar þjón-
ustu öryggis og fræðslu fyrir þá
sem þess hafa notið.
Ef talsmenn kaupstaðarrétt-
inda á Selfossi eru hins vegar með
duldar meiningar um það, að
sýsluneínd hafi ekki að þeirra
skapi afgreitt erindið um leyfi til
handa Selfosshreppi til þess að
kaupa fasteignina Votmúla 1 og 2
og lagt var fyrir nefndina haustið
Eitt af þvi sem okkur Gunnari
kann ef til vill einhvern tima að
hafa borist til eyrna með haust-
næðingnum er það að einn og
einn bóndi kunni að hafa skorið
nautakálf í hlaðvarpanum og selt
hann svo fram hjá sölukerfi land-
búnaðarins. Vonandi er hér um
misheyrn að ræða, því hér væri
ekki aðeins um lögbrot að ræða,
heldur drægi þetta úr því afurða-
magni sem til sölu kæmi og yrði
til að minnka útflutningsbæturn-
ar og væri þannig til tjóns fyrir
bændastéttina.
í greinarlokin bregður Gunnar
á það ráð að segja fréttir. Sumir
fréttamenn vilja vanda til
heimilda að frásögnum sínum.
Hefur það farið úrskeiðis hjá
Gunnari. Ég verð því að leiðrétta
hann smávegis. Hvaðan hefur
hann það að annar rangæski full-
trúin á Stéttarsambandsfundum
hafi brugðið búi og flutt til
Reykjavíkur? Ég veit ekki betur
en við rekum báðir búskap og
eigum báðir okkar lögheimili í
sveitinni eins og við höfum átt
alla tíð. Hitt er annað mál að
vegna starfa hef ég dvalið nokkuð
í Reykjavík síðustu árin. Ekki
veit ég um neitt í lögum sem
bannar mönnum að velja sér nátt-
stað utan heimasveitar sinnar
svona af og til.
Ef til vill hafa fleiri en ég ein-
hvern tíma rennt hýru auga út
fyrir sveitamörkin.
Gunnar ráðleggur Rangæingum
að velja sér. aðra Stéttarsam-
bandsfulltrúa og skal ég sízt
standa á móti þvf. Eitt er vist að
það er að hann er hvorki að túlka
málstað Rangæinga, eða annarra
bænda i landinu. Það er því áreið-
anlegt að þegar Rangæingar velja
sér Stéttarsambandsfulltrúa,
velja þeir menn sem sjá lengra en
niður fyrir eigin rúmstokk.
Magnús Guðmundsson.
1973, þá er þar ekki við sýslu-
nefnd að sakast.
Allir vita að um þá ákvörðun
þáverandi hreppsnefndar á Sel-
fossi voru heiftarlegar deilur.
Deilur svo miklar að í sömu
andránni og sýslunefnd tók erindi
þetta til afgreiðslu barst henni
áskorun undirrituð af 965 íbúum
Selfosshrepps þar sem þess var
krafist að sýslunefndin hefti
framgang málsins. Það gerði hönd
nefndarinnar fyrirliggjandi kaup-
samning er hreppsnefnd hafði
gert með þeim tveimur-skilyrð-
um, að hreppsnefnd bæri
samninginn undir kosningabæra
ibúa hreppsins, og að samningur-
inn hlyti meirihluta samþykki
þeirra. Hér fengu Selfyssingar
sjálfir valdið til úrskurðar sinna
eigin mála. Ekki félagsmálaráðu-
neyti né heldur sýslunefnd um-
fram það er áður segir.
Þessi athugasemd mín þarf svo
ekki að verða lengri. Ég eins og
aðrir Árnesingar harma að
hreppsnefnd Selfosshrepps
skyldi taka umrædda ákvörðun að
skilja sig frá Árnessýslu, en sú
ákvörðun hefir þegar verið tekin
og verður ekki breytt. Vissulega
veldur það ákveðnum sárindum
um stund, en tíminn læknar sárin
og gleymskan sléttar yfir misvitr-
ar ákvarðanir.
Gunnar Sigurðsson.
Gunnar Sigurðsson, Seljatungu:
Stutt athugasemd

LANDSMÁLAFÉLAGIÐ VÖRÐUR
Efnahagsmálin og efnahagsráðstafanirnar
Landsmálafélagið Vörður, samband félaga Sjálfstæðismanna í hverfum
Reykjavíkur, efnirtil fundar í dag kl. 14.00 í Valhöll, Háaleitisbraut 1.
★ Geir Hallgrímsson, forsætisráöherra, flytur framsöguræðu um efnið:
Efnahagsmálin og efnahagsráðstafanirnar
★ Á eftir framsöguræðu fara fram frjálsar umræður og fyrirspurnir.
★ Varðarfélagar og annað Sjálfstæðisfólk er hvatt til að fjölmenna á fundinn.
★ Fundarstjóri: Baldur Guðlaugsson, lögfræðingur.
í dag kl. 14.00 — Valhöll, Háaleitisbraut 1. Stjórn Varóar