Morgunblaðið - 01.03.1978, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 1. MARZ 1978
31
Sigurgísli Árna-
son - Minningarorð
Fæddur 24. september 1936.
Dáinn 19. febrúar 1978.
Aö kvöldi sunnudags 19. febrú-
ar s.l. andaðist vinur minn Sigur-
gísli Arnason húsasmiðameistari
eftir erfiða sjúkdómslegu. Hann
var fæddur i Reykjavik 24. sept.
1936 og var þvi aðeins fjörutíu og
eins árs að aldri er hann iést.
Kynni okkar Sigurgisla hófust
ekki verulega fyrr en árið 1970,
en þá tókum við báðir sæti í
stjórn Meistarafélags húsasmiða,
og áttum þar samstarf meðan
heilsa hans ieyfði.
Fljótlega varð þetta samband
þó mun meira en sameiginleg
stjórnarstörf félagsins gáfu til-
efni til, enda var stutt á milli
heimila okkar á þessum árum og
mynduðust fljótlega tengsl milli
fjölskyldu minnar og hans, sem
ekki hafa rofnað siðan.
Við sem áttum því láni að fagna
að eiga samleið með Sigurgísla
bæði í Ieik og starfi urðum fljótt
varir við að þar var á ferðinni
einstakur drengskaparmaður. i
öllu starfi hans kom það mjög
skýrt fram, hvað hann var opinn
fyrir því að sjá björtu hliðarnar á
hverju máli, og að leita eftir þvi
jákvæða hjá hverjum og einum.
Þessir eiginleikar, ásamt með-
fæddu glaðlyndi hans og réttsýni,
urðu fljótt til þess að gera hann
að áhrifamanni innan samtaka
okkar, þrátt fyrir að hann væri að
eðlisfari hlédrægur. Hins vegar
var hann ófeiminn við að berjast
fyrir þeim máium sem hann taldi
til framfara fyrir félagsmenn
sína. Mér er afar mynnisstæð bar-
átta hans fyrir eflingu styrktar-
sjóðs og/eða aukinna trygginga
fyrir félagsmenn til að mæta
skakkaföllum er menn yrðu fyrir,
svo sem heilsubresti. Fyrir þessu
hóf hann baráttu, löngu áður en
hans eigin heiisa fór að bila, en
fékk þvi mióur kannski ekki þær
undirtektir sem vert hefði verið.
Arið 1972 hóf hann störf á skrif-
stofu félagsins háifan daginn,
enda var ekki um það að ræða að
hann yrði þar í fullu starfi, þar
sem hann jafnframt starfandi að
iðn sinni sem húsasmíðameistari.
Eins og jafnan reyndist hann
þarna prýðilegur starfsmaóur og
markaði þar ýmis spor sem lengi
múnu verða sjáanleg í starfsem-
inni. Jafnframt var hann fulltrúi
félagsins i ýmsum nefndum o.þ.h.
bæði hvað snerti iðnaðinn al-
mennt, fræðslumál iðnaðarins o.
fl. sem ekki verður rakið hér.
Sigurgísli var mikill sportmað-
ur, stundaði svifflug, skíði og
jafnvel vélflug o.fl. Það kom því
eins og þruma úr heiðskíru lofti
er heilsa hans fór allt í einu að
bila.
í þessu máli var hann afar dul-
ur, og vildi lengi vel ekki ræða
um það að neitt væri að. Þar kom
þó að lokum að ekki varð lengur
dulist, og kannski rís maðurinn
þá hæst þegar engum vörnum
verður lengur við komið.
Þessum skelfilega sjúkdómi
tókst að lokum að yfirbuga likama
hans, en við hvert slíkt áfall virt-
ist hann vaxa svo að andlegum
þrótti, að einstakt hlýtur að vera.
Eg sem þessar fátæklegu línur
skrifa, er ekki þess umkominn að
skilja þau rök sem gera slik örlög
nauðsynleg, en karlmennskan,
hinn óbilandi kjarkur og andlega
þrek sem hann sýndi i þessari
ójöfnu baráttu, hijóta að verða
öllum er kynntust endalaust
undrunar- og aðdáunarefni.
Við félagar hans í Meistara-
félagí húsasmiða færum honum
okkar bestu þakkir fyrir sam-
fylgdina. Eftirlifandi konu hans
og börnum, svo og öðrum ættingj-
um hans og vinum, biðjum við
styrks og blessunar í þeirra sáru
sorg.
Ég kveð góðan vin hinztu
kveðju.
Haraldur Sumarliðason.
Eftir 5 ára veikindastríð fékk
hann loksins lausn. Smátt og
smátt lamaðist þessi sterki likami
þar til hann var ekki lengur not-
hæfur bústaður. En hugsunin var
skýr til hinztu stundar, þótt tal-
færin gætu naumast túlkað hana.
Vissulega var lausnin gleðiefni.
Þetta var orðið svo óskaplega
erfitt. En sárt er þegar menn fara
svona á bezt aldri. Hann var
aðeins 41 árs.
Sigurgisli var sonur hjónanna
Árna Magnússonar vélstjóra og
Valdísar Þorvaldsdóttur, búsett i
Reykjavík. Hann missti föður
sinn 6 ára gamall, en móðirin hélt
heimilinu saman i 10 ár eða þar til
hún lézt, og vann á sumrin á Kol-
viðarhóli og víðar. Átta ára fór
Sigurgísli í sveit að Björgum á
Skagaströnd og var þar i sex sum-
ur. Þar naut hann góðs atlætis og
umhyggju. Móðir hans dó þegar
hann var tæpra 16 ára og átti einn
vetur eftir til gagnfræðaprófs.
Síðan fer hann til sjós og er á
vitaskipinu Hermóði nokkur ár og
síðan 2 ár á Lagarfossi. Er hann
þá orðinn rösklega tvítugur, hætt-
ir sjómennsku, fer í Iðnskólann
og tekur að læra húsasmíði.
Arið 1961 kvænist hann eftirlif-
andi konu sinni, Sigfriði L.
Marinósdóttur. Hann innréttar
litla íbúð handa þeim í Skafta-
hlíðinni, fer í Meistaraskólann og
verður húsasmíðameistari. Eftir
það fer hann að taka að sér verk-
efni og skapar sér sjálfstæða
atvinnu, byggir sér raðhús og
einnig fyrir okkur, tengdaforeldr-
ana.
En það fer ekki allt eins og
ætlað er. Raðhúsið er selt, og þau
fara í leiguíbúð. Upp úr þvi fer
sjúkdómurinn að gera vart við
sig, fyrst með sjóndepru, og hefst
þá þetta 5 ára strið, smáversn-
andi. Loks kaupa þau íbúð á jarð-
hæð, svo hægt er að aka hjóia-
stólnum út og inn. Stundum er
hann í sjúkrahúsi eða á æfinga-
stöð en þó meira og minna heima,
síðast mánaðartíma núna um jól
og nýár. Varð þá konan að stunda
hann, og það hafði hún reyndar
gert öll þessi veikindaár.
Sigurgísli var áhugamaður um
margt og tók þátt í félagsstörfum
var t.d i stjórn Meistarafélags
húsasmiða og einnig Svifflug-
félagsins, enda stundaði hannn
svifflug mikið og tók próf i því.
Þá átti hann hlut í lítilli vélflugú
og lærði á hana. Var hann kominn
að þvi að taka einkaflugmanns-
próf, en þá kom í Ijós að sjónin
var farin að bila.
Þau hjón eignuðust 4 efnileg
börn: Svan, nú 15 ára, Ivar 13,
Björk og Hlyn, tvíbura, 6 ára.
Stúlku eignaðist Sigurgisli áður
en hann kvæntist, sem heitir Jóna
Maria. Hún hefur stofnað heimili
og eignast barn, sem faðir hennar
fékk að sjá áður en hann dó.
Heimilið var honum alltaf kært,
og hann var mikið með börnun-
um, einkum þeim eldri, þegar
hann gat.
Hann var góður og mikilvirkur
starfsmaður og eftirsóttur sem
byggingarmeistari. Hef ég heyrt
marga tala um trúmennsku hans
og dugnað. Og við hjónin erum
honum alltaf þakklát fyrir að
hann byggði okkar hús.
Guð blessi hann og leiði á veg-
um annars heims, og styðji og
styrki fjölskyldu hans ættingja og
vini. Marinó L. Stefánsson
Sólveig Guðnumdsdótt-
ir Sandi — Minning
F. 19. nóvember 1917
D. 29. október 1977
Hún var dóttir Guðmundar
Friðjónssonar skálds á Sandi og
Guðrúnar Lilju Oddsdóttur konu
hans. Þar var hún fædd, næst-
yngst 12 systkina. Þar ólst hún
upp á þjóðkunnu heimili — og
þar átti hún heima alla ævi.
Aldrei dvaldi hún utan þess
heimilis til lengdar, að undanskil-
inni vist eitt námsár i hússtjórn-
arskólanum að Laugum, og í
sjúkrahúsum hér og þar, lengri
eða skemmri tima. Heimili sinu
og skyldmennum vann hún ann-
ars allt er hún orkaði frá æsku-
dögum til æviloka. Tímum saman
orkaði hún ekki að inna af hönd-
um störf vegna vanheilsu, (löm-
unarveiki) er tók hana heljartök-
um i blóma lifsins. Nokkra bót
fékk hún þó við þvi meini, en
aldrei gekk hún heil til skógar
eftir það. Þess vegna var þjónusta
hennar oft af höndum innt með
veikum mætti. En getan við slíkar
aðstæður var þó meiri en margur
fékk skilið, einkum þegar mest lá
við. „Þegar mest lá við“ — það
var þegar móðir hennar veiktist.
Eftir það gat hún enga björg sér
veitt, sjúklingur í heimahúsum í
17 ár. Margir áttu þá að visu hlut
að með hjálp og hjúkrun. En á
engan er hallað þó Sólveigu sé
eignaður þar stærstur hlutur. Öll
árin vék hún ekki af verðinum
hema þegar hún megnaði ekki að
inna af höndum hjálp vegna eigin
vanheilsu. Vegna þess, hve marg-
ir lögðust á eitt með hjúkrun naut
Guðrún Oddsdóttir dvalar á eigin
heimili öll sjúkdómsárin, — og
samvista með venslafólki og vin-
um. örfáir síðustu ævidagar
hennar eru hér undanskildir. Þá'
voru öll sund lokuð heima með
hjúkrun. Guðrún Oddsdóttir and-
aðist haustið 1966 91 árs að aldri.
Engin nöfn verða nefnd hér, ann-
arra en Sólveigar. Þau yrðu of
mörg upp að telja.
Ekki mun langt frá lagi að ætla
að Sólveigu hafi í svipinn fundist
sem ævihlutverk sinu væri lokið
er móðir hennar þarfnaðist ekki
lengur aðhlynningar. En fljótt
mun hún hafa eygt önnur verk-
efni á víðfeðmara starfssviði. Nú
var hjálp hennar og umhyggja i té
látin í þágu heimilis, skyldmenna
og venslafólks. Og hún sá lengra
en nióur fyrir hlaðbrekkuna
heima. Ef veikindi steðjuðu að
heimilum vinafólks eða ná-
granna, eða þá að heimilisástæður
voru örðugar á annan hátt, var
hún fús að rétta hjálparhendur.
Enginn getur af höndum innt
mikið starf og mannbætandi
nema honum hafi verið mikið gef-
ið, — og hafi jafnframt ástundað
að efla eigin þroska.
Sólveig Guðmundsdóttir miðl-
aði mörgum sinnum af litlum
hlut, efnalega, þangað sem henni
þótti þörfin vera fyrir. Fjárráð
hennar voru alltaf af skornum
skammti. Hún komst aldrei nærri
musterisdyrum Mammons, þar
sem peningahyggjan situr í fyrir-
rúmi. En henni hélst ávallt vel á
því sem hún hafði undir höndum.
— Nægjusemin var i heiðri höfðu.
Hún Iét eftir sig litið kver, hand-
skrifað, með tilvitnunum f Ijóð
ýmissa góðskálda. Hún nefndi
kverið „Sólskinsbókina", „nokkur
gullkorn".
Sem sýnishorn þess er hun
valdi í „Sólskinsbókina" sina birti
eg hér erindi eftir Herdísi
Andrésdóttur:
„Aldrei fyrir gull sá grætur,
sem gefinn var ei auðurinn.
En sá á nóg sér nægja lætur,
náðina þína, Drottinn minn.“
Skáldin, sem gáfu „gullkornin"
hafa eflaust verið Sólveigu hug-
þekk — og valið sýnir smekk
hennar og hjartalag.
Önnur tilvitnun í „Sólskinsbók-
ina“.
„Eitt bros getur dimmu i dags-
ljós breytt,
sem dropi breytir veig
heillar skálar.
Þel getur snúist við atorð
eitt.
Aðgát skal höfð í nærveru
sálar.
Svo oft leyndist strengur
í brjósti, sem brast
við biturt andsvar, gefið
án saka.
Hve iðrar margt líf eitt
augnakast,
sem aldrei verður tekið
til baka.“
(Einar Benediktsson)
Að lokum þetta:
„Göfgi og hátign heilags anda
hverjum manni í brjóst er lagin.
Himinninn opinn allann daginn
öllum Drottinn lætur standa.“
(Guðmundur Guðmundsson)
Mér virðist að í „Sólskinsbók-
inni megi lesa brot úr ævisögu
Sólveigar Guðmundsdóttur,
hvernig hún valdi „gullkornin“,
— og þannig kynnist lesandinn
lifsviðhorfi hennar að nokkru.
Þess vegna eru birt hér sýnis-
horn. — Hver og einn vex af eigin
verkum séu þau af höndum innt
með ágætum, — en minnkar sjálf-
an sig kasti hann til þeirra hönd-
um, og þó einkum, ef vinnusvik
eru við höfð. Hvar sem Sólveig
Guðmundsdóttir tók til höndum
gekk hún ekki frá verki fyrr en
öllu var fyrir komið þannig að
betur varð ekki gert. Þannig var
umgengni hennar jafnt utan húss
sem innan. Slíkir njóta ávallt
verka sinna, hver sem daglaunin
eru. Um þetta hygg eg að allir
myndu fara sömu orðum, þeir er
til þekktu. Rykkorn átti aldrei
griðastað á hillu í herbergi eða í
gluggakarmi. Þau voru burtu máð
samstundis. Stofublómum var
hagrætt þannig að þau nytu nær-
ingar, birtu og vökvunar sem
best. Bækur urðu að eiga sinn
samastað í skápum, hver og ein,
stólar og borð i röð og reglu og
þannig mætti lengi telja. Og mörg
voru handtökin í litla jurtagarðin-
um við sólarhlið hússins heima.
Þeir voru fáir sumardagarnir,
sem liðu þannig að ekki væri fært
þar eitthvað til betri vegar.
Kvöldin urðu og riotadrjúg, oft og
tíðum langt fram yfir venjulegan
vinnutíma.—
Manngerðirnar eru með ýmsu
móti. Sumir eru löngum ósáttir
við samferðamenn, setja sig ekki
úr færi með að koma á þá höggi,
annaðhvort fyrir það sem þeir
hafa gert (,,illa“), eða þá ógert
látið, láta gleymt það sem vel hef-
ur verið gert til þeirra, — eða þá
að það er vanþakkað. Hins verður
alltaf hugþekkara að minnast,
þegar menn gera sér far um að
leiðrétta rangfærslur, stuðla að
því að menn fái notið sannmælis,
bera klæði á vopn í stað þess að
reiða til höggs, koma til móts við
þá sem rangsleitni eru beittir,
stuðla að því að hver fái notið
réttar síns, auðsýna skilning og
vinsemd. Enginn sem kynntist
Sólveigu Guðmundsdóttur efast
um með hvorum hópnum hún átti
samleið.
Sólveig var mikill aufúsugestur
hvar sem hún kom, — og hún
fagnaði ávallt gestum innilega,
hvenær sem þá bar að garði.
Margar vinkonur hennar keppt-
ust um að eiga hana sem gest,
hvar sem hún dvaldi að heiman,
ef ekki náttlangt, þá að minnsta
kosti dagstund. Þetta var sómi
beggja, gests og húsráðenda.
Sanngjarnt mun að deila honum
jafnt á báða aðila.
Sólveig Guðmundsdóttir naut
þeirrar gæfu að sýna systkina-
börnum sinum ást og umhyggju á
bernskuskeiði þeirra, og síðar
börnum þeirra er þau risu á legg.
Umsjá hennar þeirra vegna var
varla hægt að deila jafnar, þegar
aðstæður voru teknar til greina,
því sum þeirra ólust upp á heimili
hennar, eða í næstu nálægð, önn-
ur í fjarlægð. Öll dáðu þau hana,
elskuðu og virtu, þau mest, ef til
vill, sem þekktu hana best. Sama
gildir um börn öll og unglinga,
sem sumardvöl áttu á heimili
hennar, sum mörg misseri.
Mikill harmur nísti hjörtu
venslafólks, nágranna og vina Sól-
veigar á Sandi, er hún féll í val-
inn fyrir aldur fram. En huggun-
in er að eiga fagrar minningar, —
og von um endurfundi siðar i
landi lifenda.
Þórgnýr
Garðar Olafsson
tannlœknir Kveðja
Ég hefi oft verið tannhvass tal-
inn, þó að handverk Garðars sé
þar ekki eingöngu að verki.
Eg ætla ekki að.rekja dagleg
störf hans að neinu marki, heldur
að minnast samleióa á fjöllum og f
fásinninu hér heima.
— Þrátt fyrir alla mina góóu
samferðamenn á lífsleiðinni,
verður hann hinn góði ljúfi
drengur og þær minningar eru
mikils virði þegar tjaldið hefur
fallið í hinsta sinni.
— Ég ætla ekki að rekja ættir
eða uppruna, aðeins að þakka fyr-
ir þá samleið sem við áttum i
okkar kæru Keflavík.
— Þó að Garðar væri viðreistur
um heimsbyggðina þá festi hann
rætur í hinni umþráttuðu Kefla-
vfk og reisti þar byggð sína og bú,
að vísu ekki einn saman, þvi þar
voru í samfylgd hans ágæta kona
og sonur.
Allt sem var, legg ég í sjóð
minninganna — þann eina sjóð
sem ég á og má rýsla við að vild.
— Eg bið vini mínum allrar
blessunar og veit að hann stendur
á ströndinni og tekur á móti mér
eins og hann gerði svo oft hérna
megin.
— Þetta er aðeins stundarbið
og engu að kviða, því við erum öll
á sömu leið.
Þó margt sé að sakna af förnum
vegi, þá bætist það allt við endur-
fundi.
Sjáumst næst — Bless —
Holgi S.