Morgunblaðið - 23.03.1978, Side 4

68
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 23. MARZ 1978
I MOSKVU MEÐ
KERFIÐ Á HÆLUNUM
Moskva séö úr turni Moskvuháskóla.
Auðvitað — sögðu þeir i bílnum, sem
þekktu stóra bróður af eigin raun.
Bílstjórinn, sem ekur okkur er ekki
leigubílstjóri. Þetta er stjórnarbíll
og bílstjórinn fer í næsta síma og
tilkynnir hvert hann flytur okkur.
Þrátt fyrir þetta var bíllinn með
gjaldmæli eins og hver annar
leigubíll. Á ákvörðunarstað vildi ég
taka þátt í kostnaði við bílferðina, en
mér var sagt að þess gerðist ekki
þörf — nóg yrði að sletta einhverri
smásummu í bílstjórann og fráleitt
væri að greiða honum, það sem hann
setti upp. Þetta fannst mér allt mjög
skrítið og framandi.
Við borguðum bílinn og hlupum út
í rigninguna og niður í kjallara húss,
Boris Pasternak, myndin, sem
Sovétstjórninni féll ekki.
sem ég hafði litla hugmynd um hvar
væri í þessari framandi borg. Þar
var okkur tekið með kostum og
kynjum af listamönnunum. Raunar
var aðeins annar þeirra á staðnum,
en auk þess var þar kvikmyndaleik-
stjóri og ung stúlka. Um leið og við
hurfum inn í kjallarann ók gul
Lada-bifreið fram hjá — lögreglan.
Kerfið hafði þá eftir allt verið á
hælum okkar. Það var svo sannar-
lega erfitt að snúa á það — og
líklegast hefur bílstjórinn ekki þurft
að hringja og tilkynna ákvörðunar-
staö okkar. Greinilega var séð fyrir
öllu.
Rússneskir
___________gyðingar___________
Myndlistarmennirnir reyndust
vera rússneskir Gyðingar, Vladimir
Lemport og Nokolai Silis, og var sá
fyrrnefndi fjarstaddur. Vissulega
eru ekki miklir möguleikar fyrir
listamenn af Gyðingaættum í Sovét-
ríkjunum og slíkir menn hafa svo
sannarlega lifað betri tíma þar
eystra. Líklegast hafa beztu tímar
þeirra verið á fyrstu árunum eftir
byltinguna, því að Lenin var þá
baráttumaður gegn anti-semitisma
og stjórnin eyddi að mestu þeim
hindrunum, sem settar voru á
Gyðinga fyrst eftir að zarinn féll. Þá
var Gyðingdómur tekinn sem hver
önnur trúarbrögð. En Stalín leit
Gyðinga ekki sömu augum og Lenín.
Svo sem sagan sannar snerist hann
gegn félögum Leníns af Gyðingaætt-
um með alls kyns aðdróttunum og er
Trotsky ef til vill bezta dæmið um
það. Smám saman kom hann því inn
hjá fólki, að þeir væru óvinir
ríkisins. Stalín hafði sjálfur óbeit á
Gyðingum og vakti upp gamla
fordóma. Jafnvel eftir síðari heims-
styrjöldina hélt hann uppi ákveðinni
,herferð gegn Gyðingum og þá
sérstaklega menntamönnum. Eftir-
menn Stalíns hættu þessari herferð,
en tóku þó aldrei upp hina frjáls-
lyndu stefnu Leníns gagnvart þeim.
Eftir dauða Stalíns kom því upp
mjög sérstætt óvissuástand fyrir
sovézka Gyðinga. Þeir fengu miklu
meiri tækifæri en áður, en skuggi
fordómanna grúfði þó enn yfir þeim.
Sex daga stríðið 1967 kom eins og
sprenging. Það gaf Gyðingum í
Sovétríkjunum sem annars staðar í
heiminum tilfinningalega uppreisn.
Stolt Israelsmanna varð einnig stolt
þeirra — tilfinning, sem sovézkir
Gyðingar höfðu aldrei áður haft.
Andúð Sovétstjórnarinnar á ísrael
varð einnig til þess að endurnýja
anti-semitisma í Sovétríkjunum.
Brydda fór á anti-zionisma í Rúss-
landi og almenningur tók þá herferð
sem andgyðinglega.
Mynd af
___________Pasternak___________
En þessir sovézku Gyðingar, sem
við hittum þetta kvöld í útjaðri
Moskvu, voru í raun miklir Rússar.
Þeir sungu og spiluðu á gítar fram
eftir nóttu rússneska söngva, trega-
blandna en einkar ljúfa í senn og svo
sannarlega höfðum við íslendingarn-
ir gaman af kvöldinu. Á borðum voru
ljúffengir ostar og brauð, sem var
ákaflega bragðgott og sjaldgæft er
fyrir Islendinga, að þeir eigi slíks
kost. Okkur var sagt að þessir vinir
okkar væru andófsmenn. Þeir hefðu
lent upp á kant við kerfið. Þó voru
þeir í viðurkenndum samtökum
listamanna og þar af leiðandi
gjaldgengir sem myndhöggvarar.
Þeir höfðu fengið frá stjórnvöldum
beiðni um skreytingar á mannvirkj-
um, sem verið var að reisa. I eitt
skipti fengu þeir beiðni um að
skreyta bókasafn, sem var í bygg-
ingu. Áttu þeir að búa til lágmynd
á bygginguna, sem átti að vera
táknræn fyrir bókmenntir. Þeir
gerðu mynd af Boris Pasternak. Það
féll stjórnvöldum ekki og myndin var
aldrei notuð sem skreyting á opin-
bera byggingu eins og bókasafn. Hún
er nú aðeins til í vinnustofu þeirra
félaga í kjallaranum, sem við
heimsóttum þetta vota september-
kvöld.
í vinnustofu listamannanna er
mjög sérstætt andrúmsloft og þar
gleðilega páska — gleðlilega páska — gleðilega péaka — gleðilega péaka — gleðilega péaka — gleðilega páska — gleðilega péaka
<o
I
s
•a
»•
M
K*
»
<D
l
1
•a
B>'
W
I
I
<o
I
e
<o
a>
■o
tt'
(0
tt
<o
I
<2
■O
tt'
(0
to
I
<2
tt
■O
tt'
»
tc
tt

okkur er opið
páskana
Skírdag: Opiö frá kl. 8 til kl. 21.
Föstudagurinn langi: Opió frá kl. 9 til kl. 21.
Laugardaginn fyrir páska: Opið frá kl. 7 til kl. 23.30
Páskadagur: Opiö frá kl. 9 til kl. 21.
Annar páskadagur: Opið frá kl. 9 til kl. 21.
Múlakaffi veitir atttaf 50 %
fjölskylíluafslátt fyrir börn yngri en 12 ára.
Múlakaffi
er alltaf
í leiöinni
W
HALLARMULA SÍMI 37737 og 36737
i
to
I
«2
■O
tt'
tt
»
I
<Q
1
<2
n
■o
tt'
tt
ff
I
to
I
®
to
tt
■o
tt'
w
x-
tt
to
I
to
tt
■o
tt'
w
7T
tt
®
o>
®
<o
tt
■o
tt'
tt
pr
»
gleðilega páska — gleðilega páska — gleöilega páska — gleðilega páska — gleöilega páska — gleðilega páska — gleðilega páska