Morgunblaðið - 30.03.1978, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 30. MARZ 1978
Heimsókn í Portúgal
1. grein
„Ég vona við getum áfram
keypt saltfisk frá fslandi — en
við verðum að verzla við
þjóðir sem sýna lit á móti”
Það er kunnara en frá Þurfi að
segja að ný stjórn hefur tekið við
í Portúgal. Hún nýtur Þeirrar
sérstööu og Þar með ábyrgðar að
vera fyrsta „alvörustjórnin“ sem
Þar situr viö völd síöan í bylting-
unni fyrir fjórum árum. Þessi
stjórn hefur t.d. traustan Þing-
meirihluta að baki og enda Þótt
búizt sé við — og Þegar séu
komnar fram — ýmsar óvinsælar
ráöstafanir í efnahagsmálum má
Þó finna á porra manna í
Portúgal, að miklar vonir eru
bundnar við störf Þessarar
stjórnar. Þvi er ekki aö neita að
Það vakti furðu margra Þegar
tilkynnt var að samkomulag
hefði náðst milli Sósíalistaflokks
Mario Soares og Miðdemókrata-
flokksins undir forystu Freitos
do Amarat um stjórnarsamvinnu.
Þessir flokkar tveir eru býsna
ólíkir en talsmenn peirra beggja
segja nú að Þeir eigi að sam-
eiginlegu leiðarljósi Þá hugsjón
helzt að reyna aö leiða Portúgal
út úr Þeim gríðarlegu efnahags-
kröggum sem hrannazt hafa upp
síðustu fjögur árin, Þegar Portú-
galir urðu allt í einu frjáls Þjóð
eftir áratuga einræði og réðu sér
ekki framan af svo að koll-
steypurnar uröu einum of hressi-
legar.
Ástæöan fyrir Því aö portú-
gölsk efnahagsmál eru okkur
hugstæð byggist meðal annars á
okkar eigin hagsmunum, p.e.
peirri bláköldu staðreynd, aö
Portúgalar eru beztu viðskipta-
vinir okkar í saltfiskinum, en fyrir
okkur hefur vafizt aö kaupa af
Þeim á móti svo að hallinn hefur
verið óhugnanlega mikill Þeim í
óhag. Við Þetta vilja Þeir ekki
una, svo sem eðlilegt má telja og
leggja kapp á að ná einhverjum
eðlilegum, skikkanlegum jöfnuði
í viðskiptum landanna í milli.
í Lissabon nú á dögunum
ræddi ég við nýjan viðskiptaráð-
herra Portúgals, Basilio Horta,
sem er úr flokki míðdemókrata,
ungur maður og áfjáður í að
vekja áhuga Íslendínga á pví að
Portúgalsstjórn talaði í fullri
alvöru, Þegar hún fjallaöi um, að
Það væru takmörk fyrir Því
hversu lengi væri hægt að halda
áfram saltfiskkaupum Þegar lítið
kæmi á móti.
— Þetta er fjarskalega snúið,
sagði hann. — Við viljum hafa
viðskipti við ykkur. Það hefur
aldrei verið dregin nein dul á það
af okkar hálfu. Þaö er kannski allt
í lagi að kaupa saltfisk fyrir morð
fjár meðan til er nægur gjaldeyrir
og varasjóðir eru digrir. Nú
veröum við hins vegar að horfast
í augu við það, að allir sjóðir eru
galtómir og gjaldeyrir er ekki til.
Við getum því einfaldlega ekki
verzlað viö nema þær þjóðir sem
geta fallizt á ákveðna vöruskipta-
verzlun við okkur. Þetta er ósköp
einfalt mál og í þessu felst engin
hótun: þetta er bara staðreynd.
Við þurfum að gera fleira en hugsa
um saltfiskinn einan. Við verðum
að setja ákveönar hömlur á ýmiss
konar innflutning meðan við erum
að komast yfir það versta. Það er
mjög erfitt fyrir okkur að vera án
saltfisks, en verði niðurstaðan sú,
að um annað sé ekki að ræða,
sættum við okkur við það. Þó er
sattfiskurinn Portúgölum mikil-
vægari en margt annaö. Ég efast
um að þið gerið ykkur grein fyrir
því hversu alvarlegt málið er af
okkar hálfu ef við neyðumst til að
hætta að kaupa saltfisk. Þvf að
hann er okkur engin venjuleg
vara.
— En hvað með olíusamning-
inn sem hefur verið gerður nýlega:
— Hann er ágætur svo langt
sem hann nær og út af fyrir sig.
Viðskiptaráðherra Portúgals,
Basilio Horta, á skrifstofu sinni í
Lissabon. Myndin var tekin nú
fyrir helgina.
Rætt við Basilio
Horta viðskiptaráð-
.herra Portúgals
En dugar þó ekki til. Ég dreg enga
dul á aö við leggjum mikið kapp
á að portúgalska verktakafyrir-
tækiö Sorefame sem hefur veriö
með hluta Sigölduvirkjunar, og
hefur nú boðið í gerð uppistöðu-
lóns viö Hrauneyjarfossvirkjun, fái
verkið. Ef tekst vel til með þetta
er mikið unnið og þá er nokkurn
veginn öruggt að við þurfum ekki
að hætta aö kaupa saltfisk, þó svo
kunni að fara að við verðum að
draga nokkuð saman seglin í
innkaupum nema til komi enn
frekari aögeröir af ykkar hálfu sem
til móts við okkur ganga. í þessu
máli — og þá er ég ekki aðeins
að hugsa um viðskiptin við ísland
— þótt þau hafi algera sérstöðu
vegna þess að hvergi er jafn mikill
halli á viðskiptum okkar og við
íslendinga — dugar ekkert hálf-
kák. Við verðum að auka fram-
leiðsluna líka og gera ýmsar
ráöstafanir sem sjálfsagt mælast
ekki vel fyrir. En ef störf stjórnar-
innar bera árangur og áætlun
hennar stenzt, ætti að hafa náðst
verulegur bati í efnahagsmálum á
næsta ári.
— Við getum nefnt fleira,
skipasmíðar til dæmis. Við getum
boðið upp á þær með tiltölulega
hagstæðum kjörum. Viö státum
okkur af fyrirtækjum sem fram-
leiða allar tegundir krana og
þungavinnuvéla af fyrsta flokks
gæðum og land eins og ísland þar
sem framleiöa allar tegundir krana
og þungavinnuvéla af fyrsta flokks
gæðum og land eins og ísland þar
sem uppbygging er ör og mikil í
iðnaði og útgerð hlýtur að þurfa á
fyrirgreiðslu af slíku tagi aö halda.
— Við vildum fá fleiri íslend-
Eftir Jóhönnu
Kristjónsdóttur
inga til Portúgals, bæði á ferða-
mannatímanum og einnig utan
háferðamannatímans eins og þið
hafið nú myndað vísi að við Spán.
En svo að ég sé nú ekki aðeins
með augun á því sem við væntum
að íslendingar vilji gera skal ég
með ánægju taka það fram, að
íslendingar hafa upp á síökastið,
þ.e. sl. ár, sýnt umtalsverðan lit á
að rétta við hallann eftir að athygli
þeirra var vakin á því hversu málið
er alvarlegt. Þeir hafa haft meiri
viðskipti við okkur og það vottar
fyrir því, að ferðamenn komi
hingað og sú aukning var reyndar
mjög mikil á síöasta ári. Þó ber
þess náttúrulega að geta að
íslendingaferðir hingað voru nán-
ast óþekktar þar til fyrir örfáum
árum.
— Nú höfum við ákveðið að
senda sendinefnd til íslands á
næstunni. Utanríkisráðherrann dr.
Victor Sa Machado hefur gengið
frá því. Fernando Reino, sendi-
herra Portúgals á íslandi, með
aðsetri í Ósló, verður fyrir nefnd-
inni og verksvið hennar er bæði
aö ræöa viö rétta aöila og
hugsanlega að gera einhverja
undirbúningssamninga. i þessari
nefnd verða fulltrúar frá Út-
flutningsráöinu hér, saltfiskmönn-
um, ferðamálasérfræöingar og
fleiri.
— Innflytjendur á íslandi hafa
töluvert kvartað undan því að
erfitt væri að eiga viðskipti við
Portúgal, vegna þess m.a., að hér
væri ekki svarað bréfum og
fyrirspurnum, pantanir og sýnis-
horn berist seint og svo framveg-
is.
— Já, mér er kunnugt um
kvartanir af þessu tagi. íslending-
ar eru ekkj þeir «mo Sem hafa
orAi* tyrír þessu. Þetta á einkum
viö um smærri fyrirtækin. Stór-
fyrirtækin eru langtum betri viður-
eignar. En það er ekki nein
afsökun. Forsenda alls útflutnings
er — hvort sem markaður er stór
eða lítill — að honum sé sinnt af
alúð og kostgæfni. Því vona ég að
þetta sem margt fleira breytist til
batnaðar hér í Portúgal.
— Það hefur vakiö furðu, að
jafn ólíkir flokkar og PS og CDS
skyldu treysta sér til að hefja
samstarf. Mér hefur til dæmis
skilizt, að verkalýösfélögin séu
ekki uppnumin af fögnuði. Óttast
stjórnin ekkert að þau kunni að
gera henni erfitt fyrir.
— Ég vona að þrátt fyrir allt sé
forysta verkalýðsfélaga okkar
lýðræðisleg. Og fólk veit að það
þarf að færa fórnir á næstunni.
i Stjórnin æskir þess og er sjálf
reiðubúin að ganga á undan með
góðu fordæmi. Því við erum
ekkert að leika okkur að því að
blóðsjúga fólk, heldur erum við að
glíma við ráöstafanir sem eru ekki
bara nauðsynlegar heldur skipta
sköpum fyrir þjóðarheill. Hvað
varðar samstarf PS og CDS hefur
komiö fram fullkominn og einlæg-
ur vilji innan þeirra beggja til að
vinna að lausn mála. Stjórnmála-
ágreiningur á ekki heima innan
hennar á þessum erfiðu tímum og
það gera sér allir Ijóst, að stjórn
varð að koma á, sem hefði t.d.
nægilegan styrk aö baki sér til að
þurfa ekki að hafa áhyggjur af
þinginu. Við hugsum ekki eftir
þólitískum línum, heldur reynum
við að setja þjóðarhagsmuni ofar
öðru.
— Ég vona við getum áfram
keypt saltfisk frá Islandi, segir
Basilio Horta í kveðjuskyni. — Og
reyndar meira af honum en við
höfum fengið síöustu ár. Við
skulum vona að þeir tímar komi
og það sem fyrst, að þessi mál
verði vel og viturlega til lykta leidd
bæði fyrir ykkur og okkur.
Sjúkrahóteli
Rauða kross
íslands harst
nýverið vegletí
Kjöf frá Radíó-
búðinni við
Skipholt. Var
það nýtt Nord-
mende litsjón-
varpstæki. sem
verzlunar-
stjóri Radíó-
búðarinnar
Þór Uorbjörns-
son afhenti
forstöðukonu
Sjúkrahótels-
ins nýletja.
Færri á grásleppu-
veiðar en í fyrra
ÚTLIT er fyrir að færri ætli að
stunda grásleppuveiðar á þessu
vori en í íyrra, samkvæmt upplýs-
ingum Þórðar Eyþórssonar í
sjávarútvegsráðuneytinu. Vertíð-
in í fyrra tfekk fremtir illa og er
það væntanletja helzta orsökin
fyrir minni áhutta á grásleppu-
veiðúm nú.
Grásleppuveiðar eru nú bundnar
leyfum og hafa að þessu sinni
verið veitt 435 leyfi en í fyrra
fengu 718 bátar leyfi. Af þeim
fjölda notfærðu 150 bátar sér ekki
leyfin. Þórður kvaðst búast við því
að fleiri umsóknir ættu enn eftir
að berast en þó yæri jjóst «*-f3érri
myndu itunda grasleppuveiðar á
jiessu vori en í fyrra.
Sjávarútvegsráðuneytið skiptir
landinu í fjögur veiðisvæði. A
norð-austur svæðinu, frá Skagatá
að Langanesi, er veiði þegar hafin
og hafa 161 leyfi verið veitt á því
svæði en í fyrra var úthlutað þar
227 leyfum. Á austursvæðinu, frá
Langanesi að Hvítingum, er veiði
einnig hafin. 31 umsókn hefur
borizt um veiðileyfi en í fyrra voru
veitt 64 leyfi á þessu svæði. Á
suð-vestursvæðinu, frá Hvítingum
vestur um að Horni, hefst veiðin
18. apríl og hafa borizt óskir um
186 veiðileyfi en í fyrra voru veitt
á þessu svæði 345 leyfi. Á
norð-vestursvæðinu, frá Horni að
Skagatá, hefst veiðin 1. apríl og
hafa borizt 57 umsóknir en í fyrra
voru veitt 82 veiðileyfi á þessu
svæði.
800 gestir á
sýningu Guðna
800 MANNS sáu málverkasýningu
Guðna Hermansen listmálara í
Vestmannaeyjum um páskana og
seldi Guðni þar 18 olíumálverk og
6 vatnslitamyndir. Alls voru 38
olíumálverk á sýningunni og 20
vatnsiitamyndir.
5 skákmenn fara til
Lone Pine á morgun
FIMM íslenzkir skákmenn
fara á morgun til Lone Pine
í Bandaríkjunum, þar sem
þeir munu taka þátt í miklu
skákmóti, sem hefst um
næstu helgi.
Skákmennirnir eru Helgi
Ólafsson, Haukur Angantýs-
son, Margeir Pétursson, As-
geir Þ. Árnason og Jónas P.
Erlingsson. Ytra mun Guð-
mundur Sigurjónsson stór-
meistari bætast í hópinn en
hann teflir nú á móti í
Kólombíu. Friðrik Ólafsson
og Jón L. Árnason höfðu hug
á því að verða með í mótinu
en þeir hættu báðir við
þátttöku. Hins vegar bættist
Haukur Angantýsson í hóp-
inn á síðustu dögum.
Þátttaka í Lone Pine mót-
inu er jafnan geysimikil enda
há verðlaun í boði eða um 3
milljónir íslenzkra króna.
Þátttakendur skipta
hundruðum og verða að þessu
sinni 20—30 stórmeistarar í
þeim hópi. Tefldar eru 9
umferðir samkvæmt sviss-
neska kerfinu.
Teflir Friðrik
í Las Palmas?
FRIÐRIK Ólafsson hefur nú hætt
við þátttöku í alþjóðlega skák-
mótinu í Lone Pine í Bandaríkj-
unum. sem hefst í byrjun apríl.
Kom Friðrik því ekki við að
keppa á mótinu af ýmsum ástæð-
um.
Friðrik sagði í samtali við Mbl.
að hann myndi líklega taka þátt í
alþjóða skákmóti, sem hefst í Las
Palmas seint í apríl en Bent
Larsen orðaði það við Friðrik á
dögunum hvort hann gæti verið
með í mótinu. Friðrik hefur teflt
tvisvar á Las Palmas á undanförn-
um árum og staðið sig mjög vel,
m.a. hreppt annað sætið.