Morgunblaðið - 23.11.1978, Blaðsíða 27

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 23. NÓVEMBER 1978
27
til Tótu og þrýsti henni að sér.
Já, bara með því að hugsa,
sagði Tóta og hoppaði kring
um mömmu.
Þið ættuð sko að gera meira af
því, sagði hún og leit á bræður
sína ...
Barnið Tóta notaði þá náðargjöf,
sem jarðarbúum hefur best verið
gefin: hún hugsaði. Og hún fékk
aðra til að hugsa. Og leitin að
hinni týndu ömmu bar hamingju-
ríkan árangur.
Hvernig væri nú að biðja barnið
hana Tótu, að hrópa til allra þarna
úti, til allra þeirra á torgunum og
gatnamótunum, á hættulegu horn-
unum og breiðstrætunum, á öllum
hringbrautum og miklubrautum
og þjóðbrautum: Látið ykkur detta
eitthvað í hug! Hugsið þið!
Og hvernig væri að biðja barnið
hana Tótu að hrópa svo allur
heimurinn heyri: Heimur! Stans-
aðu! Stöðvaðu alla vagna þína og
hugsaðu!
Og hví ekki að biðja hana að
hrópa í himininn líka: Herra! Þú
sem stjórnar veröldinni! Láttu
stundaklukku eilífðarinnar stansa,
svo að jarðarbörnin fái tíma til að
hugsa. Þeim bráð liggur á að
hugsa!" Að láta sér detta eitthvað í
hug, svo heimurinn farist ekki í
umferðarslysum. Gefðu mönnun-
um næði til að hugsa! Og þegar allt
væri orðið hljótt og hreyfingar-
laust. Allar stjörnur og tungl og
allar jarðir og allir vagnar þeirra
hefðu numið staðar, gæfist næði
til að hugsa. Næði til að leita. Og
leitin gæti ekki annað en borið
einhvern árangur. Einhverjar af
orsökum slysanna mundu finnast.
Einhverjar Iausnir á vandamálum
umferðarinnar.
Hvað hefði gerst á Bergþórs-
hvoli í stað þess sem varð, ef þar
hefði verið hugsað og Bergþóra
hefði sagt við Hallgerði: Hallgerð-
ur mín! Er nokkur leið til þess að
þú getir rýmt svo til, að hún
Þórhalla fái að sitja við hlið þína í
kvöld? Og ef Hallgerður hefði
svarað: Það skal ég svo sannarlega
reyna. Það væri mér mikill heiður!
Hvað hefði gerst? Ekkert hatur.
Engin mannvíg. Engir eldvargar.
Hvers vegna? Vegna þess að
góðvild og tillitssemi valda ekki
slíkum hlutum. En höfundur Njálu
hefði beðið mikið tjón.
Og hvað hefði gerst, ef Þorkell
Súrsson hefði hugsað og sýnt
umburðarlyndi gagnvart ógæti-
legu tali, sem hann á vansæmandi
hátt varð vitni að, og í stað haturs
og blindrar afbrýði látið góðvild og
nærgætni ráða gerðum sínum í
umgengni við frændur, tengda-
menn og vini? Engin næturvíg.
Engin martröð útlagans. Enginn
blóðugur Einhamar.
En setningin: nú hníga öll vötn
til Dýrafjarðar, mundi aldrei hafa
verið rituð. Og hversu hefði farið í
Uppsölum forðum, þar sem tveir
ungir metnaðarmenn mættust
fyrir einum konungi, ef þeir, í stað
þess að reyna að niðurlægja hvor
annan á hinn sársaukafyllsta hátt,
hefðu hugsað og unnt hvor öðrum
frægðar og frama eins og góðum
drengjum hefði sæmt, tekist í
hendur og leyst með brosi þann
umferðarhnút, sem gjarna mynd-
ast, ef talað er, fyrr en hugsað er?
Engar hólmgöngur. Engir prettir.
Engin sögulok með svikum.
En hætt er við að setningarnar:
„Satt er það, en það gekk mér til
að ég ann þér eigi faðmlagsins
Helgu innar fögru,“ hefðu aldrei
verið ritaðar á bók.
Og nú erum við komin hina
krókóttu leið frá Bergþórshvoli til
Miklubrautar — miklubrautar
torganna, gatnamótanna, allra
hættulegu hornanna. Samnefnara
strætisins, breiðgötunnar, hrað-
brautarinnar, þjóðvegarins.
Miklubrautar, hvar umferðar-
vandamálin eru og umferðarslys-
in.
Og komum nú þangað með
viðhorfi hennar Tótu, sem sagði:
við verðum að láta okkur detta
eitthvað í hug! Afi, hugsaðu líka!
Og ef við gerum það munum við
brátt finna, að það sem liggur
dýpst að baki umferðarslysanna á
vegum mannlífsins, hliðstæðum
þeim, sem ég hefi tekið dæmi af, er
hið sama og það sem á stærstan
þátt í mörgum hinna hryggilegu
ökuslysa. Og okkur mun ekki verða
að orði: geturðu ekki reynt að
segja eitthvað um það, heillin,
heldur: þetta er það, sem ég hefi
alltaf verið að segja! Svo augljóst
er það.
Við okkur mun blasa tillitsleysi,
óvarkárni og fáránlegt oflæti.
Það er frá þessum mannlöstum
sem leyniþræðirnir liggja til
umferðarvandamálanna og um-
ferðarslysanna. Ekki allra; en
ógnvekjandi mikils hluta þeirra.
Auðvitað heldur reiði guðanna
áfram að vofa yfir vegferð mann-
anna. Auðvitað leggur háskalega
hálku á einstigi og blindhæðir.
Auðvitað liggja hættur í launsátri
og við ekkert verður ráðið.
Tillitsleysi, óvarkárni og fárán-
legt oflæti!
Hvað mundi gerast á þeim degi
sem þessi mannlýti væru skilin
eftir, þegar stigið er upp í
bifreiðarnar?
Hvað mundi gerast, ef í staðinn
kæmi tillitssemi, varkárni og
hógvær góðvild? Þær sömu mann-
dyggðir sem eru lífsnauðsyn hvern
dag og hvar sem er. Víst eru þeir
margir, sem hafa yfir þessum
manndyggðum að ráða. Hamingj-
unni sé lof! Annars væri ólíft í
þessu landi og á þessari jörð. En
þeir eru ekki nógu margir.
Kvenskörungarnir úr Njálu eru
of margir í umferðinni. Óvarkárir
öfundarmenn úr Gísla sögu eru of
margir. Ungir oflátungar úr
Gunnlaugs sögu eru of margir.
Svo sannarlega er nauðsynlegt
að endurbæta brautirnar. Bifreið-
arnar verða að vera í lagi. Víst er
nauðsyn að kunna vel til verka og
vita skil á lögum og reglum, ef von
á að vera um aukna umferðar-
menningu, og það sem mest er um
vert: færri umferðarslys.
En allt þetta hrekkur ekki til, eí
tilitssemi, varkárni og góðvild er
ekki með í leiknum. Það er sú
undirstaða sem allt hitt verður að
byggjast á, eigi það að bera
árangur.
Og hvað gerðist á miklubrautum
— samnefnara allra hinna braut-
anna — 26. maí 1968, þegar á einu
klukkuslagi vinstri umferð var
breytt í hægri umferð? Þegar lögð
var fyrir þjóðina þrekraun, sem
var engu lík í lífi hennar fyrr?
Voru vegirnir svona miklu betri
þennan dag en alla aðra daga?
Voru allar bifreiðar í betra lagi
en nokkru sinni fyrr?
Kunnu bifreiðastjórar svona
miklu betur til verka en áður?
Höfðu guðirnir yfir engu að
reiðast þessari breysku þjóð,
örlagadaginn 26. maí 1968?
Eitt er víst: Það urðu engin slys
þann dag.
Og við vitum að ástæðan var
ekki vegirnir, bifreiðarnar né
ökutækin. Ástæðan var sú, að
þjóðinni hafði verið lögð gullin
lífsregla: að mæta öllum óþægind-
um í umferð mannlífsins með
brosi. Og þjóðin tók þessa reglu
góða og gilda og fór eftir henni.
Þess vegna urðu engin slys.
Þetta dýrmæta bros var sam-
nefnari manndyggðanna, tillits-
semi, varkárni og góðvildar —
skilyrðislausrar góðvildar. Þess
vegna urðu engin slys.
Hinn 26. maí 1968 sannaði það
sem ég hefi verið að reyna að segja
hér að framan.
Og hvílíkan lærdóm má ekki
draga af þeim degi!
Að útbreiða þann lærdóm er
verðugt hlutverk þeirra samtaka,
sem eiga að takmarki: öruggan
akstur.
Sá lærdómur mun fækka um-
ferðarslysunum.
Þetta er það sem ég hefi til
umferðarmálanna að leggja.
Páll H. Jónsson
f -—rr— v
Nú er rétti tíminn
aó endurryóverja
bilinn fyrir veturinn.
Ryóvarnarskálinn
Sigtúni O h jl |*
Simi 19400 - Pósthólf 220 |BCT|fll
xtennlðoti
Merkibyssur og skot

Hin fullkomna lausn fæst BENCO
með Bolholti 4.
Dennison S: 91-21945

f Lítið barn hef ur lítið sjónsvið
Nýkomió
í tísku-
skinnunum
fjölbreytt úrval af pels-
jökkum, húfum, tilheyr-
andi treflum og annarri
grávöru.
Feldskerinn,
Skólavöröustíg 18,
sími 10840.
Ostakynning
— Ostakynning
*
I dag og á morgun
frá kl. 14—18.
Hanna Guttormsdóttir hússtjórnarkennari kynnir
ýmsa ostarétti m.a. úr Samenbert-osti. Gefum
aö bragöa á 45% osti sterkum.
Ókeypis uppskriftir. Nýr bæklingur nr. 28.
OSTA- & SMJÖRBÚÐIN
SNORRABRAUT54
Hlov(>unt<Inþiíi
óskar eftir
blaðburðarfólki