Morgunblaðið - 17.12.1978, Blaðsíða 17

16
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 17. DESEMBER 1978
JMtförgputiMiifeife
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir GUnnarsson.
Þorbjörn Guðmundsson.
Björn Jóhannsson.
Baldvin Jónsson
Aðalstræti 6, sími 10100.
Aóalstrnti 6, sími 22480.
Áskriftargjald 2500.00 kr. ó mónuöi innanlands.
I lausasölu 125 kr. eintakió.
Utgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Fróttastjóri
Auglýsingastjóri
Ritstjórn og afgreiósla
Auglýsingar
Alþýðuflokkurinn er
forystulaus og
sundraður. Atburðir
síðustu daga hafa undir-
strikað þá staðreynd ræki-
lega. Forysta Alþýðu-
flokksins er brostin.
Bersýnilegt er að ráðherr-
ar Alþýðuflokksins starfa
í engu samræmi við vilja
meirihluta þingflokks og
flokksstjórnar. A
fimmtudagsmorgni sam-
þykktu ráðherrar
flokksins í ríkisstjórninni
meðferð fjárlaga og
skattamála, sem þeir
vissu, að mundu koma til
umræðu í flokksstjórn þá
um kvöldið og þeim var
ljóst, að ákvörðun flokks-
stjórnar gat orðið önnur
en þeirra. Samt sem áður
samþykktu þeir að morgni,
sem þeir máttu vita, að
flokksstjórnin gæti hafnað
að kvöldi.
Á föstudagsmorgni
komu ráðherrar Alþýðu-
flokks á ríkisstjórnarfund
og lýstu andstöðu sinni við
ákvörðun flokksstjórnar
og leituðu ásjár hjá sam-
starfsflokkum um að
hjálpa þeim út úr þessari
klípu. Það er því ljóst, að
ráðherrar Alþýðuflokksins
hafa síðustu daga tekið
allt aðra stefnu en meiri-
hluti þingflokks og flokks-
stjórnar. Það er að sjálf-
sögðu mál þessara æðstu
valdastofnana Alþýðu-
flokksins, hvernig tekið er
á þessum málum ráðherr-
anna.
Formaður Alþýðu-
flokksins hefur í raun
engan annan þátt tekið í
framvindu mála síðustu
daga og vikur en þann að
framkvæma ekki það, sem
æðstu valdastofnanir
flokksins hafa ákveðið.
Formaður Alþýðu-
flokksins var ekki þátttak-
andi í þeirri framvindu
mála, sem varð að tjalda-
baki í þingsölum í fyrra-
dag. í Alþýðuflokknum í
dag er engin forysta til.
Ekki er hlutur þing-
manna Alþýðuflokksins
betri. Meirihluti þeirra
stóð að þeirri samþykkt
flokksstjórnar Alþýðu-
flokksins, að lögð skyldi
áherzla á að efnahagsfrv.
Alþýðuflokksins yrði sam-
þykkt áður en fjárlög og
skattafrumvörp yrðu af-
greidd á Alþingi. Þeir
stóðu að þessari samþykkt
á fimmtudagskvöldi. Allan
föstudaginn voru þessir
sömu þingmenn önnum
kafnir við að finna ein-
hverja leið til þess að geta
samþykkt fjárlög og
skattafrumvörp án þess að
skilyrði flokksstjórnar
Alþýðuflokksins yrði upp-
fyllt.
Ekki er aðeins um það
að ræða, að hin kjörna
forysta Alþýðuflokksins
hafi dregið sig í hlé, heldur
hefur enginn ákveðinn
forystuhópur myndast
innan þingflokksins í hópi
hinna ungu þingmanna
Alþýðuflokksins. Allt starf
þingliðs Alþýðuflokksins
er sundurlaust og í molum.
Þar er engin forysta, engin
ákveðin stefna, engar
ákveðnar hugmyndir um
það, hvernig þingflokkur-
inn eigi að fylgja fram
ákvörðunum flokks-
stjórnarfundarins. Einu
ákveðnu hugmyndirnar,
sem uppi eru innan þing-
flokks Álþýðuflokksins eru
um það, hvernig þeir geti
sneitt fram hjá ákvörðun-
um flokksstjórnarinnar.
Þegar allt leggst á eitt,
forystuleysi og sundrung
Alþýðuflokksins, Alþýðu-
bandalag, sem veit ekki
hvaðan á sig stendur veðr-
ið, og forsætisráðherra,
sem stendur á sama um
það, hvað gerist, svo lengi,
sem hann heldur sínum
stól, verður niðurstaðan
sú, að landið er stjórn-
laust, þingið er lamað og
engar ákvarðanir eru
teknar. Þjóðin bíður næsta
þáttar í þessari leik-
sýningu með eftir-
væntingu.
Alþýðuflokkur
forystulaus
og sundraður
j Reykjavíkurbréf
Laugardagur 16.
Skattheimta
á skatt-
heimtu ofan
Tekjuöflunarfrumvörp ríkis-
stjórnarinnar eru hvorki verri né
betri en búizt hafði verið við. Þau
hníga í öllum meginatriðum í
sömu átt, þá, að auka skattheimt-
una, en minna hefur orðið úr
efndunum á því að lækka tekju-
skatt á láglaunafólki. Þannig er
gert ráð fyrir, að skattvísitalan
hækki um 50% frá sl. ári, en
Þjóðhagsstofnun gerir ráð fyrir,
að tekjur einstaklinga hækki um
52—53% á mann að meðaltali
milli 1977 og 1978. Það er því -Ijóst,
að tekjuskattsgreiðendum fjölgar
sem þessu nemur og það er því
alvarlegra, sem hér er eingöngu
um lágar miðlungstekjur að ræða.
Það þarf ekkí að fara mörgum
orðum um, að í þessu felast hrein
svik við þau fyrirheit, sem gefin
voru í sambandi við skerðingu
kaupgjaldsvísitölunnar 1. desem-
ber. Enda á nú að hlaupa í það
skjólið, að beinir skattar eru ekki í
vísitölunni, svo að Iaunþegar eiga
þess engan kost að fá leiðréttingu
launa sinna 1. marz.
Þá er fram haldið þeirri stefnu
að auka enn skatt á miðlungstekj-
ur og góðar tekjur og það svo
mjög, að nýju skattþrepi er bætt
ofan á, svo að fyrir liggur að
tekjuskattarnir munu fara upp í
63— 64% af þeim launum, sem
orðið hafa fyrir skerðingu vegna
þaksins á verðbótavísitölunni.
Ríkisstjórn skattheimtunnar læt-
ur sannarlega ekki að sér hæða og
litlar horfur á, að hún muni kafna
undir nafni, svo lengi sem lífdagar
hennar endast.
Forsætisráðherra hefur haft á
orði þegar hann ver gerðir ríkis-
stjórnarinnar, að þeir lifi lengst,
sem með orðum eru vegnir. Vel má
það satt reynast, en hitt er ekki
siður rétt, að slíkir verða sjaldnast
mörgum harmdauði.
Gengið milli
bols og höfuðs
á atvinnu-
rekstrinum
„Gjafir eru yður gefnar," segir i
Njálu og getur atvinnureksturinn
ekki kvartað undan því, að ríkis-
stjórnin sýni honum ekki sams
konar „örlæti“ nú fyrir þessi jól.
Einungis þær breytingar, sem
fyrirhugaðar eru á tekjuskattin-
um, fela í sér nýjar álögur sem
nema um 3 milljörðum króna
a.m.k., eignarskatturinn e'r tvö-
faldaður, þá gjaldfellur helmingur
eignar- og tekjuskattsaukans á
næsta ári, lagt verður 2% nýbygg-
ingargjald á atvinnuhúsnæði, sem
verður um 300 millj. kr., og loks
verður lagður sérstakur eignar-
skattur á verzlunar- og skrifstofu-
húsnæði sem verður 1,4% af
fasteignamati og nemur þessi
skattlagning 550 millj. kr.
Til viðbótar þessu eru svo
ýmiskonar aðrar álögur á atvinnu-
reksturinn, sem ógjörningur er að
meta á þessu stigi, auk allra þeirra
hækkana, sem dunið hafa yfir frá
borgarstjórn skattheimtunnar,
eins og Morgunblaðið hefur gert
ítarlega grein fyrir.
Ef þessar aðgerðir eru einangr-
aðar, er ekki hægt að draga aðra
ályktun en þá, að það sé höfuðmein
íslenzks þjóðfélags hversu vel
atvinnureksturinn standi í þessu
landi, — og að því leyti eigi lýsing
Þórólfs smjörs við, að þar drjúpi
nú smjör af hverju strái. En til
þess manns hefur forsætisráð-
herra þótt svipa æ meir.
En það er nú síður en svo.
Einmitt vegna hinnar veiku stöðu
atvinnurekstrarins, ekki sízt út-
flutningsatvinnuveganna, hafa
dunið yfir þessa þjóð efnahagsráð-
stafanir á þriggja mánaða fresti,
gengið er fellt og sígur þess á milli,
ráðstöfunarfé er hverfandi og svo
komið, að innlendur sparnaður rís
ekki lengur undir rekstrarlánum
handa útflutningsatvinnuvegun-
um.
Samtímis er viðurkennt, að
höfuðnauðsyn sé á því, að fram-
leiðni verði aukin með hvers konar
hagræðingu í rekstri. Er erfitt að
sjá, hvernig það getur gerzt
samtímis því sem fyrningar eru
skornar niður við trog. Þó liggur
fyrir, að verðbólgan hefur í raun
dregið úr gildi fyrninga fyrir
atvinnureksturinn og torveldað
þannig nauðsynlegar umbætur og
endurnýjun framleiðslutækja.
Þannig ber allt að sama brunni,
enda er beinlínis viðurkennt í spám
Þjóðhagsstofnunar að vöxtur þjóð-
artekna dragist svo saman á næsta
ári, að um raunverulega lífskjara-
skerðingu verði óumflýjanlega að
ræða nema með auknum erlendum
lántökum til daglegrar eyðslu, sem
í raun þýðir áframhald á þeirri
fölsku velmegun, sem við búum
við.
Staöa
atvinnu-
veganna
Áætlað tap fiskvinnslunnar í
desember er 5,5% til 6% og miðað
við 14% hækkun hráefnisverðs,
sem er það lægsta sem sjómenn
segjast sætta sig við, mun hallinn
fara upp í 12,5% til 13% í janúar,
sem er raunverulegt fall krónunn-
ár, þar sem þessi atvinnugrein á
allt sitt undir tekjum, sem verða
til á erlendum mörkuðum, um leið
og hún er undirstaðan í gjaldeyris-
öflun okkar. Þetta sýnir ljóslega
hve stjórnvöld hafa óraunveruleg-
ar viðmiðanir við atvinnurekstur-
inn, þar sem tekjur þurfa að elta
gjöldin í stað þess að marka
útgjöldunum bás innan þess
ramma, sem tekjuöflunin gefur
tilefni til. Afleiðingin er svo sú, að
þegar bezt lætur er við það miðað,
að endar rétt nái saman, þannig að
sárasjaldan tekst að draga saman
nægilegt eigið fé til endurnýjunar
framleiðslutækja í viðkomandi
starfsgrein. Þegar til lengdar
lætur hlýtur þetta að koma fram í
lakari lífskjörum allrar heildar-
innar, þar sem við drögumst aftur
úr í samkeppninni við erlenda
aðila í framleiöniaukningu eins og
raun ber vitni.
Allar greinar útgerðarinnar eru
reknar með tapi nema hluti
loðnuflotans, en stórfelldar olíu-
verðshækkanir ýmist komnar
fram eða að koma fram, en
olíukostnaðurinn er 12—13% af
heildarútgjöldum útgerðarinnar.
Þá mun frekari hækkun veiðar-
færa fylgja í kjölfarið, en þau hafa
hækkað verulega umfram aðra
útgjaldaliði útgerðarinnar undan-
farið.
í verksmiðjuiðnaðinum hefur
afkoman farið versnandi, einkum í
útflutningsgreinum. Ríkisstjórnin
hefur aukið og er enn að auka
skattlagninguna á þessum rekstri,
samtímis því sem tollar af innflutt-
um iðnaðarvörum eru felldir
niður. Afleiðinguna má sjá í hendi
sér:
Samkeppnisaöstaða íslenzkra
iðnaðarvara fer sífellt versnandi,
gjáldeyriseyðslan eykst og við-
skiptakjörin versna. Það verður
svo til að ýta enn frekar undir
nýja gengisfellingu.
í byggingariðnaðinum horfir
fram á mikla lægð, þar sem um
30% færri byggingarlóðir verða til
úthlutunar á næsta ári á
Stór-Reykjavíkursvæðinu, sam-
tímis því sem opinberar fram-
kvæmdir dragast saman. Er jafn-
vel óttast, að hér verði um mjög
skyndilegan og verulegan sam-
drátt að ræða, sem óhjákvæmilega
mun valda tilfinnanlegu atvinnu-
leysi.
Þá á járniðnaðurinn í miklum
erfiðleikum sem aðrar þjónustu-
greinar sjávarútvegsins, ekki sízt
vegna greiðsluerfiðleika í þeirri
atvinnugrein.
Verzlunin
Verzlunin á við sérstaka erfið-
leika að etja og þar horfir fram á
hrun, nema leiðrétting fáist á
álagningunni. Þetta skýrist bezt
með því, að samkvæmt upplýsing-
um þjóðhagsstofnunar hafa álagn-
ingartekjur verzlunarinnar ein-
ungis hækkað um 64% frá meðal-
tali ársins 1977, meðan rekstrar-
kostnaðurinn hefur hækkað um
71%, en þó hefur vörunotkunin
aukizt um 75%. Þessar staðreynd-
ir hafa ekki sízt verið undir-
strikaðar af samvinnuverzluninni,
en fengið lítinn hljómgrunn hjá
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 17. DESEMBER 1978
17
Vinstri mpirihlutinn i Reykjavik
V Ul»U X : —— -|
750 milljón krona auknar
álögur á atvinnureksturinn
Stórhækkun aðstöðugjalda
Tninga m hÍuta^HP
um að gveltir-
sérstakri
*kattanefnd'
attur og lóða-
astánœstaári
I , B O t __I * r . „ _
"“ír,<,ii<u h*kkun
fMteignamati f
MorgunblaíiS i
atað 0,421% áðnr
fermetra íbúft
formanns LÍÚ.
afhent
kunnugt er
góðum batavegi.
hólfum mónuöi.
Ekkert samráð
Verkamanna-
félagið Hlíf
við félö
hún mótmælti ekki, þegar framhjá
henni er gengið í mótum tilla^^U|
j a f n a 1 varle^ummá^j^gj^
um vísitöluskerðingu
Frumvarp tíl laga
181. Breytlnrartillöcur
scrslakl llmnbundlA vbrugjald.
Frá melrl hl. rjárhnRs- o* viOvklplanefndi
Kjaldin vcrn 1«^: III or mr«
.11 drvrmbcr ID79 tkal grrl&a
Rrcifiisl I4‘
11.02.10
11.02.29
11.0231

afla bátanna var þorskur.
HPm^l^Rvprfti !>K sloppift vu
. " - oreifta af þeim tolla og gjöld.
helgina. ^-------------------------------
Fáist ekki 14% hækkun fiskverðsum
áramót mun verulega draga til tíomda
segir Guðmundur
ESKTBSSSr * JS^ZSZSrtiS'
Sem kunnugt er, þá er pao
iór-*»i'»'i»«ambandið sem semur
*»nna á fiski-
Sameiginleg tillaga fjárveitinganefadar
1979
olri-v f-am laugardf
Heildaraflinn meiri
á ár en í fyrra vegna
aukinnar loðnuveiði
BOTNFISKAFLINN var um síð-
ustu mánaðamót orðinn rétt
tæplcga 440 þúsund tonn á þessu
ári miðað við bráðabirgðatölur
Fiskifélags íslands. A sama
tímabili í fyrra. þ.e. fyrstu 10
mánuði ársins, var botnfiskafiinn
8.500 lestum meiri.
Loðnuaflinn hefur aukist gífur-
lega á árinu og var um mánaða-
mótin rösklega 924 þúsund tonn,
en fyrstu 10 mánuðina 1977 var
hann liðlega 770 þúsund tonn.
Heildaraflinn í nóvembermán-
uði í ár var 117.814 lestir, en í
þessum sama mánuði í fyrra var
hann 50.506 lestir og felst þessi
aflaaukning fyrst og fremst í
loðnuaflanum, sem var 73 þúsund
tonn í nóvember í ár á móti 6241
tonni í fyrra. Heildaraflinn á
árinu var um mánaðamótin orðinn
1.474.604 lestir á móti 1.295.801
lest í fyrra.
Síldaraflinn var mun meiri'í ár
en í fyrra og um mánaðamótin
voru 34 þúsund lestir komnar á
land, en í fyrra 28.659 lestir. Þá
var í ár veitt mun meira af
kolmunna en í fyrra. Rækjuafli er
svipaður, humaraflinn minni, en
töluverð aukning í hörpudiski.
Pólýfónkórinn gefur út
Messías á hljómplötu
UM þessar mundir kemur á
markaðinn stærsta tónverk scm
gefið hefur verið út til þessa á
hljómplötu með íslenzkum flytj-
endum, óratorían Messías eftir
Ilandel. Pólýfónkórinn. kammer-
hljómsveit skipuð 30 hljóðfæra-
leikurum og einsöngvararnir
Kathleen Livingstone. sópran.
Ruth L. Magnússon. alt, Neil
Mackie. tenór. og Michael Ripp-
on. bassi. flytja undir stjórn
Ingólfs Guðhrandssonar.
Hljóðritunin var gerð á hljóm-
leikum í Háskölabíói 22. júní 1977
og er nærri óstytt. Ríkisútvarpið
sá um hljóðritunina, en Tryggvi
Tryggvason í Norwich í Englandi
sá um frágang tónbands fyrir
skurð og pressun. Prentun plötu-
umslags annaðist Kassagerð
Reykjavíkur og það er Pólýfónkór-
inn sem gefur plötuna út, en
dreifingu annast Ferðaskrifstofan
Utsýn.
PÓLÝFÓNKÓRiNN KAMMERSVEiT
c r Mfœirs ■ i*fXrro..a*ö«ivi
stjórnvöldum nema óljós loforð
um leiðréttingu einhvern tíma
síðar. Eigi að síður sér ríkisstjórn-
in ástæðu til að skattleggja þessa
atvinnugrein alveg sérstaklega.
Það sýnir þezt, hversu lítinn gaum
þeir, sem fara með stjórn landsins,
gefa staðreyndum. Allar ráðstaf-
anir virðast byggðar á óskhyggju,
— að einungis með því að nógu
margir rétti upp hönd sína á
Alþingi, sé grundvöllur fyrir því,
að allir nema ríkissjóður geti tekið
á sig nýjar álögur endalaust án
ffess að nokkuð komi til baka, og
þó haldi hjól atvinnulífsins áfram
að snúast.
100 þús.
á mánuöi
Mest er þó blekkingin í sam-
bandi við verkalýðshreyfinguna og
láglaunafólkið. Mönnum er í
fersku minni sú mikla áherzla,
sem verkalýðshreyfingin lagði á
það í tíð fyrri ríkisstjórnar, að
undir engum kringumstæðum
mætti skerða þau laun sem væru
lægri en 100 þús. kr. miðað við maí
1977. Þannig sagði Guðmundur J.
Guðmundsson í febrúar sl:
„Það er dáldið gott fyrir
einstaka ráðherra að koma bros-
andi og glottandi og segja: Ég styð
100 þúsundin, koma nokkru seinna
þegar ekki hafa náðst 100 þúsund-
in, þá -er hann jafn brosandi og
glottandi og ætlar að taka svo og
svo mikið af ykkur. Also, ég kann
ekki þessa lögfræði. En ég veit að
siðferðiskennd alþýðufólks er sú
að það er eitt það löghlýðnasta
fólk sem til er í landinu. En
einmitt í friði og réttlætiskennd
þess þá vill það brjóta þessi lög á
bak aftur vegna þess að það áleit í
heiðarleik sínum og vegna þess að
það er vandað að það væri að gera
þarna heiðarlega samninga, sem
ætti að standa við. Og það er
réttlætiskennd þeirra, sem er
misþoðið.“
Við sama tækifæri segir
Guðmundur J.: „I þessu eru menn
úr öllum pólitískum flokkum og ég
legg áherzlu á það að þarna skiptir
afstaða fólks ekki nokkru máli og
ég vil algjörlega frábiðja mér að ég
sé á nokkurn hátt í þessum
aðgerðum af pólitískum orsökum,
ekki á einn eða neinn hátt“.
Enn segir Guðmundur J.: „Þetta
er þessi spilavelta, sem að hvers
konar spekúlantar og valdsmenn
eru að pumpa inn í saklaust og
heiðarlegt fólk sem vinnur myrkr-
anna á milli að það þoli ekki þetta
kaup, sem það stendur undir, sem
það vinnur fyrir, og fær borgað en
er tekið af þeim með hækkandi
sköttum á þessu ári. Kenndu
öörum þessa siðfræði.“
Þessar 100 þús. kr., sem
Guðmundur J. talar þarna svo
fagurlega um, eru nú orðnar að
195.774 kr. I raun er kauptaxtinn
þó ekki nema 152.185 þús. kr. á
mánuði. Með því að greiða efna-
hagsráðstöfunum ríkisstjórnar-
innar atkvæði, hefur Guðmundur
J. tekið af þessu fólki rúmar 12
þús. kr. á mánuði eða sem svarar
mánaðarlaunum á ári og meira að
segja látið stjórn Verkamanna-
sambandsins lýsa yfir sérstakri
ánægju sinni af því tilefni.
Ekki nóg með það, heldur hefur
Guðmundur J. lagt sérstaka bless-
un sína yfir, að tekjuskattar skuli
nú auknir á almennum launatekj-
um þess fólks, sem vinnur myrkr-
anna á milli og klígjar ekki við að
segja: „Ég vil algjörlega frábiðja
mér að ég sé á nokkurn hátt í
þessum aðgerðum af pólitískum
orsökum".
Ætli forsætisráðherra hafi ekki
verið „brosandi og glottandi" eins
og forðum yfir sinnaskiptum
Guðmundar J. nú? Og ætli hinum
almenna launamanni sé láandi,
þótt hann beri æ minna traust og
hafi að sama skapi æ meiri vantrú
á þeim liðsmönnum, sem Alþýðu-
bandalagið á i forystusveit verka-
lýðsforystunnar hér á landi, eins
og fram hefur komið í viðbrögðum
ýmissa trúnaðarmanna í verka-
lýðshreyfingunni að undanförnu?