Morgunblaðið - 20.12.1978, Page 26
26
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 20. DESEMBER 1978
Guöný H. Guðmunds-
dó ttir — In memoriam
Fa-dd 9. ágúst 1895
Dáin 12. descmbcr 1978
I dag verður til moldar borin
frænka mín Guðný Helga
Guðjónsdóttir.
Guðný var dóttir Guðjóns Jóns-
sonar og Kristínar Ólafsdóttur,
sem bæði voru ættuð frá Stóru-
Mörk undir Eyjafjöllum. Þau
fluttust á mölina þegar Guðný var
5 ára, nánar tiltekið til Reykja-
víkur og síðar til Hafnarfjarðar.
Hér syðra fæddust fjögur yngri
systkini Guðnýjar.
Á þessu heimili ólust upp 5
systkini ásamt tveimur uppeldis-
systkinum. Á heimili verkamanns
á þessum tíma var oft þröngt í búi
og kom sér þá vel að systkinin
voru einstaklega samstillt hjálp-
söm og örlát. Þeim eiginleikum
kynntist ég hjá Guðnýju síðar.
Guðný fór strax að loknu námi í
Flensborgarskólanum að vinna
fyrir sér. Hún var listhneigð að
eðlisfari, lás kynstrin öll af bókum
og hafði frá upphafi sérstakan
áhuga á tónlist. Hún notaði því
fyrsta tækifæri sem gafst til að
kaupa orgel. Á það lærði hún að
spila af eigin rammleik og var
fyrsti tónlistarkennari yngri
systur sinnar, móður minnar.
Síðar stundaði Guðný nám í
Kennaraskólanum en hóf árið 1917
stöf hjá H. Benediktsson og Co.
þar sem hún starfaði óslitið í 55
ár. Eftir að faðir hennar lést árið
1923 hjálpuðust systkinin öll að
, því að halda heimilinu uppi og lét
Guðný ekki sitt eftir liggja þótt
hún væri þá flutt að heiman. Með
stuðningi Guðnýjar hlotnaðist
móður minni forkunnargott píanó
sem ekki var áhlaupaverk að
eignast í þá daga. Einmitt þannig
birtist Guðný okkur systkinunum,
sígefandi og hjálpandi við öll
möguleg og ómöguleg tækifæri.
Nú þegar jólahátíð nálgast
verður mér hugsað til jólaboðanna
á Sjafnargötu 12 hjá Guðnýju og
Guðrúnu, en þær Guðný og
Guðrún Jónsdóttir héldu heimili
saman í áratugi. Jólaboðin hjá
þeim voru ætíð hápunktur jóla-
hátíðarinnar hjá okkur börnunum.
Þar voru framreiddar kræsingar
sem ekki voru á hverju strái, eplin;
rauð og rjúkandi súkkulaði.
Ég hitti Guðnýju síðast í sumar.
Við gengum eins og oft áður um
Sjafnargötugarðinn og röbbuðum
saman. Guðný var hin hressasta.
Dagurinn var góður og hlýr — eins
og hún var sjálf. I ljósi þessa dags
vil ég minnast frænku minnar,
Guðnýjar.
Fjölnir Stefánsson.
í dag verður til moldar borin
Guðný Helga Guðjónsdóttir, en
hún lézt í Landspítalanum hinn 12.
þ.m.
Guðný var fædd að Stóru-Mörk,
Vestur-Eyjafjöllum, hinn 9. ágúst
1895, dóttir hjónanna Kristínar
Ólafsdóttur og Guðjóns Jónssonar,
sem bæði voru ættuð frá Stóru-
Mörk, af traustum rangæskum og
skaftfellskum ættum.
Hún var ein af 9 systkinum, en
eitt þeirra dó í barnæsku og 8
komust til fullorðinsára. Af þessu
systkinahópi eru nú eftirlifandi
þrjú: Hanna, Kristinn og Vilborg.
Um aldamótin fluttist Guðný
með foreldrum sínum og systkin-
um til Reykjavíkur og skömmu
síðar til Hafnarfjarðar og bjuggu
þau þar til ársins 1911 að aftur var
flust til Reykjavíkur og var þar
búið æ síðan.
Guðný stundaði nám í Flens-
borgarskóla en settist síðan í
Kennaraskólann í Reykjavík og
lauk þaðan burtfararprófi árið
1917. Það sama ár hóf hún störf
hjá H. Benediktsson & Co. og
starfaði hún hjá því fyrirtæki
óslitið til ársins 1972 eða samfellt í
55 ár, lengst af sem aðalbókari.
Hún helgaði þessu fyrirtæki alla
sína löngu starfsævi. Guðný var
mikill og taustur starfsmaður. Þau
mörgu og mikilvægu störf sem hún
hafði á hendi, rækti hún af
einstakri nákvæmni og samvisku-
semi. Oftlega voru störfin það
mikil, að ekki entist hinn venjulegi
starfsdagur til að ljúka þeim. Þá
tók Guðný verkefnin heim með sér
og lauk þar því, sem henni fannst
á liggja.
Hugur Guðnýjar var ekki opinn
öllum, því hún var dul og flíkaði
lítt skoðunum sínum. Gagnvart
samstarfsfólki sínu duldi hún þó
ekki þá vináttu og hlýhug, sem
hún bar til þess. Þeirra góðu kosta
nutu margir af samstarfsmönnum
hennar — hennar hlýja handtaks
og góðra leiðbeininga. Við, sem um
allmörg ár störfuðum með henni,
minnumst hennar sem slíkrar.
Hin síðari starfsárin gekk hún
ekki heil til skógar, og mun hún
oftlega hafa komið lasnari til
vinnu en maður gerði sér grein
fyrir.
Árið 1930 réðst Guðný ásamt
Guðrúnu Jónsdóttur, í það stór-
virki að byggja veglegt íbúðarhús
að Sjafnargötu 12 og bjuggu þær
þar alla tíð síðan. Þær ólu þar upp
tvær fósturdætur: Halldóru Sigur-
jónsdóttur, frænku Guðrúnar, og
Helgu Sigríði Ólafsdóttur, bróður-
dóttur Guðnýjar. Sambúð þeirra
allra mun hafa verið hin bezta og
kærleikur og vinátta réðu þar
ríkjum.
Nú hefur Guðný hlotið hvíld að
lokinni iangri ævi. Henni fylgja
góðar minningar og kveðjur okkar,
sem með henni störfuðum. Eftir-
lifandi ættingjum og ástvinum
vottum við innilega samúð.
Gamlir starfsfélagar.
í kyrrð jólaföstu kvaddi Guðný
H. jGuðjónsdóttir þessa jörð.
Hávaðalaust hafði hún um hana
gengið — hreinum sporum. Sú
staðreynd, að hún er horfin
sjónum, er jafn eðlileg sem hún er
tómleg.
Guðný fæddist að Stóru Mörk
undir Eyjafjöllum 9. ágúst 1895.
Foreldrar hennar voru Guðjón
Jónsson og kona hans Kristín
Ólafsdóttir. Guðný ólst upp í
stórum, elskulegum systkinahópi,
börnin voru níu talsins, eitt lézt
kornungt. Eru nú aðeins þrjú
þeirra á lífi: Jóhanna, Vilborg og
Kristinn. Náið og mjög kært
samband var alla tíð systkinanna
milli.
Um aldamót fluttust foreldrar
Guðnýjar burt úr sinni undurfögru
sveit, en þeirri sveit unni Guðný
mjög, íslenzk náttúra var henni
hjartfólgin. Þau settust að í
Hafnarfirði, þar sem þau dvöldu
um árabil, en fluttust síðan alfarin
til Reykjavíkur.
Guðný stundaði nám í Flens-
borgarskóla og lauk þaðan prófi.
Settist í Kennaraskóla Islands, en
fékkst aldrei við kennslu. Mun því
hafa ráðið heyrnarskerðing, sem
hrjáði hana æ síðan. Hún vann því
við skrifstofustörf, alla tíð hjá
sama fyrirtæki, H. Benediktsson
hf., eða rösk 55 ár. Þótti hún
afburða vel verki farin, samvizku-
söm og dugleg í þeim ábyrgðar-
störfum sem henni voru þar falin.
Faðir Guðnýjar lézt þegar hún
var ung stúlka, en móðir hennar
náði hárri elli, og bar hana vel.
Umhyggja Guðnýjar fyrir móður
sinni, systkinum og systkinabörn-
um var aðdáunarverð. . Sú um-
hyggja náði reyndar langt út fyrir
fjölskylduhringinn. Góðverk sín
öll vann hún í kyrrþey og þögn eru
þau hjúpuð.
Guðný var ljóssækin og listelsk
sál. Hugsunin skörp, ýmist eldsnör
eða blækyrr. Eðlið opið og spurult.
Því leitaði hún með sínu kristilega
hugarfari í dulfræðilindir Austur-
landa, indverskar og egypzkar —
og þar fékk hún þau svör er henni
nægðu, að mestu. Tónlist veitti
henni unað og yndi og sótti hún
hljómleika meðan heilsa og heyrn
leyfði. Sjálf lék hún á orgel, með
MAryjGW\NNMANN.
7 BÚKIN UM
JONAAKRI
SKUGGSJÁ
Vinir Jóns Pálmasonar fyrrum
alþingismanns og ráðherra,. pólitísk-
ir andstæðingar jafnt og samherjar,
lýsa eðliskostum hans vel í þessari
bók. Þeir minnast glaðværðar hans á
góðri stund, drengilegrar fram-
göngu hans er þjóðarsómi krafðist,
trygglyndis hans og vinsælda, sem
voru með eindæmum.
Veigamesti þáttur bókarinnar er
viðtal. sem Matthías Johannessen
átti við Jón. drög að ævisögu hans, en
aðrir, sem efni eiga í bókinni, erui
Ágúst Þorvaldsson, Björn Bergmann
Brynhildur H. Jóhannsdóttir,
Hjörtur Kristmundsson. Emil Jóns-
son, Guðmundur Jónsson, Guðrún P.
Ilelgadóttir. Gunnar Thoroddsen,
Ilalldór Jónsson, Jóhann Hafstein,
Ingólfur Jónsson, Jónas B. Jónsson,
Magnús Þorgeirsson, Pétur Þ.
Ingjaldsson, Sigurður Bjarnason og
Þorsteinn Bernharðsson.
Jón á Akri var óefað í hópi svipmestu
og merkustu manna sinnar samtíðar
og þessi fagra og myndskreytta bók
mun verða aufúsugestur þeirra, er
muna þennan glaðbeitta þingskör-
ung og héraðshöfðingja.
Saga Einars Guðfinnssonar er
tvímælalaust ein merkasta ævi-
saga síðari tíma. Saga hans er
þróunarsaga sjómennsku, allt
frá smáfleytum til stærstu vél-
báta og skuttogara og saga
uppbyggingar og atvinnulífs í
elztii verstöð landsins.
Einar Guðfinnsson er sjómaður í
eðli sínu, öðlaðist þrek við árina
og vandist glímunni við Ægi á
smáfleytum. Af óbilandi kjarki
og áraeði sótti hann sjóinn og af
sama kappi hefur hann stýrt
fyrirtækjum sínum, sem til fyrir-
myndar eru, hvernig sem á er
litið.
Saga Einars Guðfinnssonar á
vart sinn líka. Hún er sjór aí
fróðleik um allt, er að fisk-
veiðum, útgerð og fiskverkun
lýtur, hún er saga afreksmanns,
sem erfði ekki fé en erfði dyggðir
í því ríkari mæli.
Hinn landskunni skipstjóri og
sævíkingur, Jón Eiríksson, rekur
hér minningar sínar í rabbformi
við skip sitt Lagarfoss. Þeir
rahba um siglingar hans og líf á
sjónum í meira en hálfa öld,
öryggismál sjómanna, siglingar í
ís og björgun manna úr sjávar-
háska, um sprenginguna ógur-
legu í Ilalifax og slysið mikla við
Vestmannaeyjar. Skipalestir
stríðsáranna og sprengjukast
þýzkra flugvéla koma við sögu
og að sjálfsögðu rabba þeir um
menn og málefni líðandi
stundari sæfara, framámenn í
íslcnzku þjóðlífi, háttsetta
foringja í her Breta og Banda-
ríkjamanna, en þó öðru fremur
félagana um borð, skipshöfnina,
sem með honum vann og hann
bar ábyrgð á.
Það er seltubragð af frásögnum
Jóns Eiríkssonar, enda ekki
heiglum hent að sigla með
ströndum fram fyrr á tíð eða
ferðast í skipalestum stríðsár-
anna.