Morgunblaðið - 21.12.1979, Page 6

38
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 21. DESEMBER 1979
ÍSLENSKIR kristniboðar segja frá hefur að
geyma frásagnir þeirra Katrínar Guðlaugs-
dóttur, Margrétar Hróbjartsdóttur og Helga
Hróbjartssonar af starfi þeirra í Suður-
Eþíópíu þar sem þau dvöldust um árabil við
kristniboðs- og hjálparstörf. Helgi Hróbjarts-
son hefur myndskreytt, en bókin er gefin út í
tilefni 50 ára afmælis Sambands íslenskra
kristniboðsfélaga. Útgefandi er bókaútgáfan
Salt hf.
Fyrri kaflinn cr eftir Margréti
Hróbjartsdóttur.
Ég gleymi eflaust aldrei nótt
einni þegar óttinn lamaði mig
alveg. Enn þann dag í dag líður
mér illa, þegar ég hugsa um þann
atburð. Ég vaknaði við mikinn
grát og óp, sem færðust nær og
nær stöðinni. Eitthvað hræðilegt
hlaut að hafa gerzt, og nú var
fólkið á leiðinni til okkar. Ég vakti
Benedikt, og þegar fólkið stóð
grátandi fyrir utan þorði ég ekki
út, en bað hann að fara og athuga,
hvað um væri að vera. Þegar hann
kom inn aftur, sagði hann mér, að
fyrir utan lægi kona, kviðarholið
væri opið og innyflin lægju úti.
Hún væri þegar búinn að missa
mikið blóð og væri deyjandi.
.Maðurinn hennar hafði misþyrmt
henni svona í reiðikasti. Mér var
strax ljóst, að ég gæti ekkert gert,
en spurningin var, hvort reynandi
væri að keyra hana til Gídóle.
Sennilega hefði það ekkert þýtt.
Holsárið og blóðmissirinn höfðu
þegar leitt hana of langt. Benedikt
sagði fólkinu, að eina veika vonin
væri bundin við það, að hún yrði
flutt til Gídóle, í bíl kristniboðs-
ins, og værum við viðbúin að fara
með hana strax þeim að kostnað-
arlausu. Fólkið hefur séð, að hun
myndi ekki lifa ferðina af og vildi
því ekki gera þessa tilraun. Grátur
þess ómaði lengi í niðdimmri
nóttinni, og í huga mér ríkti
dimma og sársauki. Mér fannst ég
hafa brugðizt því. Ég hafði ekki
einu sinni árætt að líta á konuna.
En þetta varð mér mikill lærdóm-
ur. Það kom aldrei fyrir aftur, að
ég drægi mig inn í skel af ótta við
að horfast í augu við veruleikann,
þegar slasað fólk var borið til
okkar.
Einu sinni var borinn til sjúkra-
skýlisins maður, sem fengið hafði
djúpa spjótsstungu inn í kviðar-
holið. Hluti af þörmunum lá úti.
Ingunn Gísladóttir var sem betur
fer heima, þegar þetta gerðist, og
hafði hún oft áður orðið að glíma
við slys af þessu tagi. í þetta sinn
leizt henni illa á, að hún gæti gert
að sárum mannsins svo vel væri,
og við vorum því farin að gera
ráðstafanir til að keyra til Gídóle.
Þá ber allt í einu bíl að garði!
Fögnuðurinn var mikill, þegar við
sáum, að þarna var vörubíll
norska kristniboðsins kominn, —
og ekki varð gleðin minni, þegar
út úr honum steig norskur læknir!
Okkur fannst við hafa himin
höndum tekið og lofuðum Guð. Við
hófumst þegar handa við að undir-
búa skurðaðgerð, og var mér falið
að annast svæfinguna að tilsögn
læknisins. Þegar sjúklingurinn
hafði sofnað, var öðrum undirbún-
ingi lokið, og aðgerðin hófst. Allt
gekk vel þar til aðeins var eftir að
sauma yzta lagið. Þá hætti sjúki-
ingurinn allt í einu að anda! öll
tiltæk ráð voru viðhöfð til að lífga
hann við, en allt kom fyrir ekki.
Og læknirinn gat ekki gefið neina
skýringu á því, sem gerzt hafði.
Við urðum að segja bræðrum hins
látna hvernig komið var, og það
skipti engum togum, — sorgar-
söngurinn og kveinstafirnir byrj-
uðu umsvifalaust, en einnig ásak-
anir á okkur, að við hefðum gengið
að honum dauðum! Ég lá vakandi
alla næstu nótt og hlustaði á
harmkveinin. Sem betur fer rigndi
mikið þessa nótt, og þegar regnið

B* t
Kápumyndina tók Helgi Hróbjartsson.
Á meðal
geta vegið hátt í 50 kíló, og
bregður þó mörgum konum ekki
við að fara tvær ferðir á dag eftir
viði.
Mjölsúpa eða kornbollur til
matar handa heimilisfólkinu er
lagaðar á opnu eldstæði með
frumstæðum áhöldum.
En sjaldan er lengi til setunnar
boðið, því akurvinna er mikil.
Konan hefur eigin spildu, þar sem
hún ræktar korn til daglegs
brauðs. Maðurinn á aðra akra og
víðáttumeiri. Oft vinna hjónin
saman á þessum ökrum, en hagn-
aðurinn rennur alla jafna í vasa
húsbóndans.
Bómullarrækt er talsverð, og
þegar um hægist, sitja karlar og
konur við að hreinsa bómull og
spinna, — en karlarnir einir vefa.
Saumaskapurinn var líka þeirra
verk, og ekki fyrr en kvennafundir
á kristniboðsstöðinni hófust, að
konur lærðu að nota nálina.
Meðan konan vinnur, er það
verk ömmu eða langömmu, sem
ekki getur lengur erfiðað, að gæta
minnstu barnanna. Algengt er og
að sjá börn á unga aldri bera sér
yngra systkin á bakinu.
Það eru óskráð lög meðal heið-
ingja, að maðurinn má lúskra á
konu sinni eftir þörfum, og er þá
réttur hennar jafnan fyrir borð
borinn. Ævi gamalla kvenna er
enn síður dans á rósum, því að
heiðnin dæmir óvinnufæra misk-
unnarlaust úr leik, ekki sízt ef
harðnar í ári...
Minnisstætt er mér atvik frá
sjúkraskýlinu. Heiðingi kom með
eiginkonu sína. Hægri handlegg-
urinn var illa brotinn, og beinin
stóðu út um opið sárið. Holdið var
farið að rotna, enda nokkur tími
liðinn frá því slysið varð.
Líklega var eina björgun kon-
unnar, ef handleggurinn yrði tek-
inn af. Það var von á læknisheim-
sókn næsta dag, og hjúkrunarkon-
an bað manninn að bíða.
systkina í Konsó
Kaflar
úr bókinni
íslenskir
kristniboðar
segja frá
i'Í.V
Nokkrar teikningar eru í bókinni og eru þær cinnig eftir Helga
Hróbjartsson.
buldi á bárujárnsþakinu, heyrði ég
minna til syrgjendanna. Fegin
varð ég birtunni og fór snemma á
fætur til að útbúa morgunverð
handa ferðalöngunum, sem ætluðu
að halda ferð sinni áfram. Ingunn
ætlaði að slást í fylgd með þeim til
að fara í sumarfrí. Þegar þau
héldu úr hlaði, stóð ég eftir með
ábyrgðina á sjúkrastarfinu.
En þó var ég ekki ein. Maðurinn
minn stóð með mér og studdi mig
með ráðum og dáð. Sá agnúi var
þó á, að hann hafði í svo mörg
horn að líta, því á honum hvíldi
skóla- og safnaðarstarfið og þær
byggingarframkvæmdir sem í
gangi voru. Fullvissan um að Guð
væri með í verki gaf okkur þrek.
Við vissum, að hann mundi gefa
okkur vizku og vísdóm til að ráða
fram úr því, sem erfitt mundi
reynast. Hann brást okkur heldur
aldrei. Við urðum ótal sinnum
vottar að því, að hann lagði
líknarhendi yfir sjúka og þjáða og
notaði okkur þrátt fyrir veikleika
okkar og vanþekkingu.
Sólskinssögurnar frá sjúkra-
starfinu eru þó margfalt fleiri en
hinar. Ólýsanleg gleði og þakklæti
fyllti hug og hjarta, þegar fólkinu
batnaði. Margar slikar gleðistund-
ir átti ég og hafði því ærna ástæðu
til að lofsyngja Guði mínum
hástöfum, hvað ég líka oft gerði.
Síðari kaflinn er eftir Katrínu
Guðlaugsdóttur og fjallar m.a.
nokkuð um stöðu kvenna og
heitir:
Fagnaðarerindið
leysir f jötrana
Margt er skrifað og enn meira
skrafað um stöðu kvenna í dag.
Ekki freistar mín að fara út á þá
braut, enda hagur íslenzkrar konu
vel kunnur. Færri hafa hugmynd
um aðbúnað kvenna í heiðnu
landi.
í Konsó er konum almennt
sniðin þröngur stakkur. Verði
hjón á vegi manns, gengur eigin-
maður ósjaldan á undan tómhent-
ur, en konan þungt klyfjuð á hæla
honum. Erfiðustu verkin falla
gjarna í hennar hlut, þó skylt sé
að leggja áherzlu á, að karlmenn í
Konsó eru vinnusamir, svo að af
ber öllum þjóðflokkum Eþíópíu.
Hver fjölskylda hefst við í
afmörkuðum húsagarði, og hýbýl-
in eru kringlóttir leirkofar með
stráþaki.
Okkur þætti trúlega mið nótt,
þegar Konsókonan rís úr hörðu
fleti og sezt við kvarnarsteinana.
Verkið er henni kunnugra en svo,
að hún þarfnist birtu.
Sama máli gegnir um tröðin,
sem hún gengur niður að brunnin-
um eftir vatni. Þegar við förum að
þekkja til staðhátta, hættum við
að undrast, þó hreinlæti sé víða
ábótavant. Eða er ekki eðlilegt, að
þeim sé dropinn dýrmætur, þegar
sækja þarf hann langar leiðir?
Furðu sætir, hve fáar kvenn-
anna eru bakveikar miðað við allt,
sem á þær er lagt. Viðarbyrðar
„Hvað gæti slík aðgerð kostað?“
spurði maðurinn.
„Kannski 10—15 dollara, en við
sjáum til með það,“ var honum
svarað.
Maðurinn sneri sér við og horfði
hugsandi á konu sína. Hún var
ekki mikils virði handarlaus.
Næsta morgun var maðurinn
horfinn með konuna. „Það er
ódýrara fyrir mig og miklu betra
að fá mér nýja,“ hreytti hann út
úr sér, þegar næturvaktin reyndi
að hefta för hans.
Mat heiðins manns á konu sinni
er misjafnt og mælikvarðinn allur
annar en við eigum að venjast í
kristnu landi. Það er fráleitt að
þau séu jafningjar. Þess vegna
hefur kristin trú verið konunum í
Konsó mikil lyftistöng. Allir eru
jafnir fyrir Guði, ekki karl eða
kona, og Orðið leiðbeinir um
kristið líferni.