Morgunblaðið - 21.12.1979, Blaðsíða 10

42
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 21. DESEMBER 1979
Hugmyndir okkar um
útlönd og útlendinga ein-
kennast ekki alltaf af mikilli
þekkingu né viti — þaðan af
síður fordómaleysi, þrátt
fyrir margrómað frjálslyndi
og upplýsingu okkar. Tyrki
nefnum við gjarnan háðs-
lega Hund-Tyrkjann og
teljum að þeir eigi okkur
skuld að gjalda frá því í
gamla daga. Og þó er löngu
sannað, að þeir komu
hvergi nærri Tyrkjaráninu í
denn tíð.
En einhvern veginn mót-
aðist með okkur skoðun —
sem við yfirfærðum á milljón-
ir manna tiltölulega fyrir-
hafnarlítið. Og því er
kannski fleirum eins farið
og mér, en við borð lá að ég
byggist við því, þegar til
Istanbul kom nú á dögun-
um, að þar æddu um götur
illúðlegir villimenn með hníf
á milli tannanna að gera
atlögu að konum og drepa
börn.
Svo reyndust þeir vera
ljúflingsmenn. Þar er vissu-
lega alhæft líka — maður
verður auðvitað ekki nema
lítils vísari, þegar maður
tyllir niður tá í stóru og
ókunnulandi í nokkra daga.
En það var nóg til þess að
mér hugnaðist það fólk
sem ég hitti. Og Tyrkir eru
glæsilegri og tignarlegri 1
fasi en Grikkir sem eru
mjög blandaðir þeim ins
og allir vita. Karlmennirnir
bera næstum allir gróskumik-
ið yfirskegg, það virtist
næstum því jafn mikill
partur af þeim og að hafa
tennur og nef. Konurnar eru
ekki nærri eins hveiti-
brauðslegar og margar
grískar konur, þær tala
miklu lægra og hlæja miklu
oftar og innilegar.
Tyrkir eru sérstæð blanda aust-
urs og vesturs. Þeir telja sig
Evrópumenn og bregðast ekki verr
við en séu þeir kallaðir Asíumenn.
Þeir eru þó múhameðstrúar, og
um sumt er trúin þeim sami fjötur
og múhameðstrúin er víðast hvar,
en á hinn bóginn virðist unga
kynslóðin leggja mjög lítið upp úr
því að iðka bænahald og sýna
trúrækni. Ég man þegar við fórum
í Topkapi, þar sem mikið er geymt
af gersemum þeirra frá fyrri
tímum, silfur, gull, gimsteinar,
stórkostleg herklæði, skraut og ég
veit ekki hvað. Og í einum sal er
hægt að berja augum skrín sem
hafa að geyma hár úr skeggi
Múhameðs eða eina tönn úr gómi
hans. Með okkur var Gúlden
Guneri, ung stúlka, múhameðs-
trúar náttúrlega. Hún er fædd og
uppalin í Istanbul og af heldur
efnuðu fólki. Hún hafði aldrei
farið í Topkapi áður — reyndar
sagðist hún aldrei hafa farið í
moskuna — og hún tók fyrir
munninn og skellti uppúr þegar
hún sá hina múhameðsku dýr-
gripi. Hún gat ekki fyrir nokkurn
lifandi mun tekið svona hátíðlega,
sagði hún.
Uti á Bosporus stóðu skipin tvö,
sem rekist höfðu á nokkrum dög-
um áður, enn í ljósum logum. Það
var ógnarsjón og hafði þó dregið
úr eldhafinu. Þeir sögðust búast
við að vikur myndu líða unz
eldarnir slokknuðu. Öðru hverju
kváðu við minni háttar spreng-
ingar, en það var ekki nema
blávatn hjá þeim sem urðu fyrstu
tvo dagana.
Allur sjórinn í kring er náttúr-
lega stórmengaður og verður um
langan tíma bannað að veiða
þarna. Það kemur illa við marga
því að ýmsir hafa átt smábáta og
sótt lífsviðurværi sitt þarna út á
3undið.
Istanbul kom mér fyrir sjónir
sem menguð borg, ekki ýkja
hreinleg — en iðandi og fjörug.
Umferðin í Istanbul er kapituli út
Litið yfir Izmir — sem forðum var Smyrna Grikklands.