Morgunblaðið - 01.02.1980, Blaðsíða 16

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 1. FEBRÚAR 1980
16

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Fréttastjóri
Auglýsingastjóri
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guðmundsson.
Björn Jóhannsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 10100. Auglýsingar:
Aðalstræti 6, sími 22480. Afgreiðsla: Skeifunni 19, sími 83033.
Áskriftargjald 4.500,00 kr. á mánuði innanlands. í lausasölu 230
kr. eintakið.
Þingið og
stjórnar my ndunin
Forseti íslands, dr. Kristján Eldjárn, hefur gefið
formönnum stjórnmálaflokkanna frest til mánu-
dags til þess að mynda ríkisstjórn, sem njóti stuðnings
meirihluta Alþinjgis. Það hefur ekki gerzt um áratuga-
skeið að forseti íslands hafi séð sig knúinn til að setja
formönnum stjórnmálaflokkanna slíka kosti við stjórn-
armyndun. Nú hefur stjórnarkreppan staðið í tvo
mánuði og þjóðin hefur fylgzt með framvindu mála á
vettvangi stjórnmálanna með vaxandi undrun og jafnvel
hneykslun.
Þann stutta tíma, sem nú er til stefnu, verður Alþingi
Islendinga að nota til þess að taka sig saman í andlitinu
og vinna á málefnalegan hátt að myndun nýrrar
ríkisstjórnar á drengilegan og hreinskiptinn hátt. Þjóðin
á kröfu til þess, að þingið starfi á þann veg og ekkert
annað er samboðið virðingu Alþingis.
Þær fregnir, sem berast frá Alþingi og m.a. má lesa
um í Morgunblaðinu í dag, benda til þess, að
taugaveiklunar gæti hjá einstökum þingmönnum í þeirri
stöðu, sem nú er í pólitíkinni. Slíkt leiðir ekki til
farsællar niðurstöðu. Nú skiptir máli, að menn leggi
persónulegan metnað til hliðar og láti ekki valdabaráttu
einstakra manna villa sér sýn. Ríkisstjórn, sem mynduð
yrði á slíkum grundvelli, nær engum árangri og gerir
ekkert gagn.
Stjórnmálabaráttan hér á Islandi hefur löngum
einkennzt af sundrungu milli flokka og manna, persónu-
legum fordómum og metnaði. Nú á síðustu árum hafa
þessi einkenni stjórnmálabaráttunnar orðið æ ríkari.
Þessi flokkur getur ekki unnið með þessum af þessum
ástæðum, sem ýmist geta verið pólitískar eða persónu-
legar, nýlega til komnar eða áratuga gamlar. Þessi
flokksforingi getur ekki unnið með öðrum. Einn getur
ekki setið í ríkisstjórn undir forsæti annars og svo mætti
lengi telja.
Þetta sjónarspil veldur því, að þjóðin ber ekki sama
traust til þingsins og hún áður gerði. Þingið nýtur heldur
ekki sömu virðingar hjá þjóðinni og það gerði.
Stjórnmálamenn eru ekki jafn mikils metnir og þeir
einu sinni voru. Þetta er hættuleg þróun og hún stefnir
þingræðinu í voða. Þótt sjálfsagt megi mörgum um
kenna og fjölmiðlar eigi m.a. hlut að máli fer ekki hjá
því, að stjórnmálamennirnir sjálfir hljóta að líta í eigin
barm. Segja má, að þjóðin hafi ráðið þá til ákveðinna
starfa, þ.e. að hafa forsjá í málum lands og þjóðar. Fólki
sýnist, sem býsna margir þeirra séu ekki starfi sínu
vaxnir, að þeir ráði ekki við þau störf, sem þeir hafa
tekið að sér. Þegar svo er komið, er hætta á ferðum.
Forseti íslands á hins vegar ekki annan kost en þann
að setja stjórnmálaflokkunum ákveðinn frest. Hann ber
mikla ábyrgð við stjórnarmyndun og þess vegna er
eðlilegt að hann vilji ekki láta þann leik standa yfir
endalaust, sem fólk hefur fylgzt með undanfarnar vikur.
Það segir sína sögu um ástandið, að hugmyndin um
utanþingsstjórn á vafalaust miklu fylgi að fagna meðal
almennings, sem er orðinn vondaufur um að þinginu
takist að koma saman ríkisstjórn.
Næstu sólarhringar skipta miklu máli. Þingmenn eiga
að nota þá vel og falla ekki í þá freistni að eyða tíma í
stjórnarmyndanir, sem augljóslega er enginn grundvöll-
ur fyrir en taka til hendi við að kanna rækilega þá
raunhæfu möguleika, sem enn eru til staðar. Vonandi
tekst þinginu að rétta sinn hlut og tryggja þjóðinni
trausta og sterka stjórn, sem byggð er á heiðarlegu,
drengilegu og málefnalegu samstarfi.
Svar Sovétríkjanna:
Kortsnojmálið eingöngu á
sviði sovézkra yfirvalda
SOVÉZKA ríkisstjórnin hefur
svarað áskorun íslenzku ríkis-
stjórnarinnar um að eiginkonu
Kortsnojs og syni þeirra verði
leyft að fara frá Sovétríkjunum á
þá leið, að þetta mál sé eingöngu
á verksviði sovézkra stjórnvalda
og fari að sovézkri löggjöf. Þessi
svör valda miklum vonbrigðum
segir í frétt utanríkisráðuneytis-
ins um málið, en íslendingar líta
ekki á þetta sem iokasvar heldur
vænta þess að málið verði leyst á
þann hátt að mæðginin fái leyfi
til að flytjast til stórmeistarans.
Frétt utanríkisráðuneytisins í
gær er svohljóðandi:
„Sendiherra Sovétríkjanna í
Reykjavík gekk í dag á fund
skrifstofustjóra utanríkisráðu-
neytisins og kvaðst hafa fengið
íslendingar
neita að
taka þetta
sem lokasvar
svör frá stjórnvöldum sínum við
áskorun ríkisstjórnar íslands, sem
fram vár borin hinn 28. nóvember
8.1., um að eiginkona og sonur
Viktors Kortsnoj, stórmeistara í
skák, fengju brottfararleyfi frá
Sovétríkjunum.
Svör sovésku ríkisstjórnarinnar
eru á þá leið, að mál þetta sé á
verksviði sovézkra stjórnvalda
eingöngu og meðferð þess geti
aðeins farið að sovéskri löggjöf.
Sovéska sendiherranum var
tjáð, að þessi svör yllu miklum
•vonbrigðum. íslendingar væru
áfram þeirrar skoðunar, að þeir
hefðu fulla heimild til að bera
fram óskir um farsæla lausn þessa
máls, bæði á grundvelli lokaskjals
ráðstefnunnar í Helsinki og með
hliðsjón af öðrum samskiptum
ríkjanna. Því væri ekki unnt að
líta svo á að hér væri um lokasvar
sovéskra stjórnvalda að ræða,
heldur væri þess fastlega vænst,
að málið yrði athugað af velvilja
og nauðsynleg leyfi veitt til að
eiginkona og sonur stórmeistar-
ans gætu flutt til hans og fjöl-
skyldan búið saman þar sem hún
sjálf helst kysi.“
RÍKISSKIP 50 ÁRA
Á blaðamannafundinum um borð í Heklu í gær. Frá vinstri: Standandi: Þorvaldur Jónsson frá
Fáskrúðsfirði, umboðsmaður Ríkisskips frá stofnun, Hjörtur Emilsson tæknifræðingur, Jón Samúelsson
frá Akureyri. Sitjandi frá vinstri: Þórir Sveinsson viðskiptafræðingur, Héðinn Eyjólfsson deildarstjóri,
Gunnlaugur Sigmundsson deildarstjóri, Halldór S. Kristjánsson deildarstjóri, Guðmundur Einarsson
forstjóri Ríkisskips, Halldór Oddsson skipstjóri og Tryggvi Blöndal skipstjóri. Ljósmynd Mbl. Emilía.
Stefnt er að aukinni flutn-
ingsgetu með nýjum skipum
UM ÁRAMÓTIN varð Skipaút-
gerð ríkisins 50 ára og í tilefni
þess voru biaðamenn kaliaðir á
fund um borð í Hckiu í gær. Þar
var saga Ríkisskips rifjuð upp
og kynntar ýmsar nýjungar í
rekstri skipanna. Árið 1979 var
nýtt metár í sögu Ríkisskips
hvað varðar flutninga á
stykkjavöru og voru flutn-
ingarnir tæp 60 þús. tonn eða
rúmlega 10 þús. tonnum meira
en árið áður. Vegna aukinnar
hagkvæmni i flutningum lækk-
aði kostnaður á hvert tonn um
7%. Þá kynnti Guðmundur Ein-
arsson forstjóri Ríkisskips hug-
myndir og möguleika með nýj-
um skipum sem nú er i athugun
að láta smíða.
Skip Ríkisskips sigla nú viku-
lega eða oftar frá Reykjavík til
allra landshluta og einnig hefur
ferðum frá Akureyri fjölgað.
Bygging vöruskemmu í Reykja-
vík hefur lengi verið á döfinni
hjá skipafélaginu, en aðstaðan í
Reykjavík er vægast sagt mjög
bágborin.
Á yngri árum Ríkisskips flutti
félagið allt að 20 þús. farþega á
ári, en á s.l. þremur árum hefur
farþegafjöldinn verið um 1000 að
meðaltali.
Ríkisskip hefur nú gert yfir-
gripsmikla áætlun í sambandi
við ný skip fyrir félagið og
hentugri, en nú þegar hafa
ýmsar breytingar verið gerðar á
rekstri m.a. varðandi heim-
keyrslu og fleira og í tilefni
afmælisiiis hefur Ríkisskip tekið
í notkun nýtt merki sem verður
sett á tæki félagsins.
Oll gögn fyrirliggjandi til
að höíða mál á Sakharov
Moskva, 31. jan. AP.
SOVÉZKI ríkissaksóknarinn hefur
undir höndum öll „nauðsynleg
gögn til að hefja málssókn á
hendur Andrei Sakharov“ segir í
vikuritinu Nýr tími sem kom út i
Moskvu i dag. Var einnig birt ensk
þýðing á greininni unnin af Tass
fréttastofunni. AP fréttastofan
segir að þarna hafi birzt harðorð-
asta grein i Sovetrikjunum gegn
Sakharov síðan hann var fluttur
nauðungarflutningi til Gorky.
í greininni er vakin athygli á því
að aðgerðir sovézkra stjórnvalda á
hendur Sakharov hafi verið mjög
mildar þegar haft sé í huga vægi
glæpa hans. Sérstök áherzla er í
greininni lögð á að fjalla um
upplýsingamiðlun Sakharovs til afla
fjandsamlegum Sovefríkjunum og
honum í reynd borin á brýn landráð
og það umbúðalaust.
Yelena Bonner, kona Sakharovs,
kom aftur til Gorky frá Moskvu á
mánudag og þar hafði hún eftir
manni sínum yfirlýsingu þess efnis
að hann hefði aldrei lekið einu né
neinu til aðila erlendis, sem kalla
mætti ríkisleyndarmál.
í Nýja tíma er sagt að enda þótt
Sakharov verðskuldi að hann verði
látinn sæta ábyrgð fyrir hinar
miklu misgjörðir sínar hafi verið
ákveðið af hálfu Æðsta ráðs Sovét-
ríkjanna að láta við það sitja að vísa
honum frá Moskvu.