Morgunblaðið - 11.03.1980, Qupperneq 31

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 11. MARZ 1980
31
Loðnuveiðar bannað-
ar á austursvæðinu
Frumvarp
sjálfstæðismanna:
Frjáls verð-
myndun ef
samkeppni
er næg
ÞRÍR þingmenn Sjálfstæðisflokksins
hafa lagt fram á aiþingi frumvarp til
breytinga á lögum um veröiag, sam-
keppnishömlur og óréttmæta verzl-
unarhætti, sem feiur það i sér að
verðlagning skuli vera frjáls „þegar
samkeppni er nægiieg tii þess að
tryggja æskilega verðmyndun og
sanngjarnt verðlag“.
I greinargerð með frumvarpinu
segir:
„Hinn 16. maí 1978 voru staðfest lög
um verðlag, samkeppnishömlur og
óréttmæta viðskiptahætti. Áttu þau
að taka gildi 6 mánuðum síðar eða 16.
nóvember 1978. Við gildistöku laganna
áttu aö falla niður þágildandi laga-
ákvæði um verðstöðvun, en allar
samþykktir um verðmyndunarhöft
áttu að halda gildi sínu, þar til
verðlagsráð hafði tekið afstöðu til
þeirra. Samkvæmt 8. gr. átti verðlagn-
ing að vera frjáls þegar samkeppni er
nægileg. Fyrr eða síðar hefði því nýtt
verðlagsráð þurft að taka afstöðu til
þess, hvort og á hvaða sviðum frjáls-
ræði í verðmyndun kæmist á.
Þegar ný ríkisstjórn kom til valda í
byrjun september 1978 voru sett
bráðabirgðalög, sem m.a. innihéldu
ákvæði um verðstöðvun. Síðan þá hafa
tvenn lagaákvæði fyrirskipað verð-
stöðvun. Nýja verðstöðvunarákvæðið
var staðfest af Alþingi í lögum um
kjaramál (nr. 121/1978 frá 30. des-
ember). Þessari viðbótarverðstöðvun
er ekki ætlaður takmarkaður gildis-
tími og gildir hún áfram, þótt nýju
verðlagslögin taki gildi, sem kemur í
veg fyrir hagkvæmni frjálsrar verð-
myndunar.
Með lögum nr. 102/1978 var gildis-
töku nýju verðlagslaganna frestað til
1. nóvember 1979. Síðan var lögunum
breytt með lögunum nr. 13, um stjórn
efnahagsmála, frá 10. apríl 1979.
Eru nú allar verðákvarðanir háðar
endanlegu samþykki ríkisstjórnarinn-
ar. Þar með eru verðlagslögin gerð
óvirk, en þau voru byggð á mikilli
vinnu og víðtækum athugunum fjöl-
margra aðila um langt skeið. Miðar
frumvarp þetta að því að ákvæði
verðlagslaganna færist í upphaflegt
horf.“
Flutningsmenn eru: Eyjólfur Kon-
ráð Jónsson, Lárus Jónsson, Þorv.
Garðar Kristjánsson.
Verðbætur á
útflutta búvöru:
Efri deild
samþykkir
3000 m.kr.
lántöku
EFRI deild Alþingis sam-
þykkti í gær heimild til handa
fjármálaráðherra að ábyrgj-
ast, fyrir hönd rikissjóðs, allt
að 3000 m.kr. lán, sem Fram-
leiðsluráð landbúnaðarins
taki á árinu 1980. Lánið má
vcra verðtryggt miðað við
lánskjaravisitölu eða jafngildi
allt að 3000 m.kr. í erlendri
mynt. Lán þetta á að nota til
að bæta með því verð á
útfluttum sauðfjár- og naut-
gripaafurðum verðlagsárið
1978—1979. Frumvarpið var
samþykkt með breytingu er
íól í sér að Byggðasjóður
greiði á næstu 3—5 árum allt
að helmingi lánsins. Að öðru
leyti annast ríkissjóður af-
borganir, vexti og kostnað af
láni þessu, ef frumvarpið
verður að lögum.
Málið gengur til umfjöllun-
ar i neðri deild.
MMnGI
Sjávarútvegsráðuneytið
bannaði í gær allar loðnu-
veiðar á austursvæðinu
eða úr þeirri göngu, sem
gekk suður með Austur-
landi og undanfarið hefur
verið veitt úr í Meðallands-
bugt. Er þetta gert þar
sem „enn hefur aðeins
fundizt óverulegt magn
þeirrar loðnu, sem mæld
var fyrir Norðurlandi í
síðasta mánuði“.
Nokkur loðnuskipanna
HAFRANNSÖKNASKIPIÐ Árni
Friðriksson kom á laugardag úr
leiðangri, en i honum voru m.a.
kannaðar loðnugöngur suður
með Austurlandi og fyrir Suð-
Austurlandi. Lciðangursstjóri
var Sveinn Sveinbjörnsson fiski-
fræðingur og sagði hann í sam-
tali við Mbl. í gær, að úr austan-
göngunni hefðu fundizt 30—40
þúsund tonn i Meðallandsbugt,
en annað hefði ekki fundizt úr
þeirri göngu, sem fiskifræðingar
reiknuðu með að yrði margfalt
stærri eða í kringum 300 þúsund
tonn.
— Ég tel ástandið mjög alvar-
legt og það skiptir í rauninni
ekki höfuðmáli á þessari stundu
hvers vegna svo lítið skilar sér
suður fyrir land, heldur hitt, að
við erum enn að veiða af þessu
litla magni. Það hjálpar ekki að
ganga nær þessu heldur en orðið
er, sagði Sveinn Sveinbjörnsson.
Hann sagði, að í leiðangrinum
hefði verið leitað mjög vel fyrir
Austulandi og í Mýrarbugt og
Meðallandsbugt og ekkert hefði
bent til, að meira af loðnu væri á
ferðinni, en það sem fannst í
Meðallandsbugt. Þar hefði loðna
verið á 21/2—3 fermílna svæði í
þéttum torfum, en á svo litlu
svæði, að ekki væri um mikið
magn að ræða. Annars staðar
hefði ekki verið nema óverulegt af
loðnunni og það, sem kæmi að
austan væri því af einhverjum
ástæðum margfalt minna, heldur
en fiskifræðingar hefðu búist við.
—Það er uppsjávarfiskum eðli-
hafa þegar lokið við að
fylla kvóta sinn og mörg
eru alveg við hann. Um
helgina var ágæt loðnu-
veiði og voru flest skipin
við Reykjanes og í Faxa-
flóa, en nokkur skip fengu
farma úr austurgöngunni.
Á laugardag tilkynntu 7
skip um 2700 tonn, á
sunnudag 4 skip um 1650
tonn og þar til síðdegis í
gær 7 skip um 2300 tonn.
legt að hafa stóran hrygningar-
stofn og meðan loðnuveiðarnar
voru aðeins stundaðar að vetrin-
um voru ekki veidd meira en 400
þúsund tonn, sagði Sveinn. —
Meðan það veiðimynstur var fyrir
hendi fengum við góða árganga,
en undanfarin 3 ár höfðu þeir
stöðugt farið minnkandi þangað
til í ár, að seiðatalningin gaf aftur
heldur hækkandi tölu. Við teljum
okkur vita nokkuð örugglega að í
fyrra hafi hrygnt um 600 þúsund
tonn.
—Þegar Hafrannsóknastofnun-
in lagði fram sínar tillögur nú
Fréttatilkynning sjávarútvegs-
ráðuneytisins, sem gefin var út í
gær, er svohljóðandi:
„Sjávarútvegsráðuneytið hefur
bannað allar loðnuveiðar fyrir
Suðurlandi austan 20° vlgd. og
gildir bann þetta fr^ kl. 20.00 í
kvöld 10. mars.
Ástæður fyrir banni þessu eru
þær að enn hefur aðeins fundist
óverulegt magn þeirrar loðnu sem
mæld var fyrir Norðurlandi í
síðasta mánuði og reiknað var
með að væri á göngu austur með
landinu til þess að leita hrygn-
ingar við Suðausturströndina.
eftir áramótin var lagt til að leyft
yrði að veiða það mikið.að um 400
þúsund tonn yrðu skilin eftir eða
% hlutar þess, sem hrygndi í
fyrra. Nú þegar hefur verið veitt
nokkuð fram yfir það, sem fiski-
fræðingar lögðu til.
—Það er ýmislegt, sem gera má
sér í hugarlund, að hafi komið í
veg fyrir, að austanganga yrði
jafn stór og við reiknuðum með.
Náttúrulegur dauði er alltaf tals-
verður og vel kann að vera að
hann hafi verið meiri en við
ætluðum, vegna þess að loðnan
gekk mjög grunnt með landinu,
eða á þorskslóðinni alla gönguleið-
Þykir nauðsynlegt að þetta litía
magn, sem nú heldur sig við
Ingólfshöfða, verði friðað og leyft
að hrygna ótruflað til þess að
hrygning geti orðið sem dreyfðust.
Hrygning er nú hafin eða í þann
veginn að hefjast hjá þeirri loðnu
sem heldur sig í Faxaflóa og allt
suður fyrir Reykjanes austur fyrir
Grindavík. Þeir bátar, sem enn
eiga eitthvað eftir af veiðikvóta
sínum ættu því ef veður leyfir, að
geta náð tilskyldu magni til
hrognatöku á allra næstu dögum,
sem telja má að verði hinir síðustu
á þessari loðnuvertíð."
ina. Ef gangan er veik getur þetta
haft meiri áhrif en ella.
—Þá hafa nokkrir loðnuskip-
stjórar lýst sig ósammála kolleg-
um sínum og telja að ekki hafi
verið mikið magn af loðnu eftir að
hún kom austur fyrir Kolbeinsey.
Það sést e.t.v. á því hve skipunum
gekk seint að fylla sig í lok
vertíðar fyrir norðan. Þá er það
spurning hvort og þá hve mikið
hafi orðið eftir af loðnu fyrir
norðan. Einnig hafa menn velt
fyrir sér djúpgöngu, en ég held
það sé ekkert, sem bendir til þess,
sagði Sveinn Sveinbjörnsson fiski-
fræðingur.
Hrygningarganga loðnunn-
ar margfalt minni, en fiski-
iræðingarnir reiknuðu með