Morgunblaðið - 23.04.1980, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 23. APRÍL 1980
15
S-Afríka:
St jórnvöld hóta
að loka skólum
kynblendinga
Jóhannesarhorvt. 22. apríl. AP.
STJÓRNVÖLD í S-Afríku hótuðu í dag að loka skólum kynblendinKa. en
nemendur þessara skóla hafa ekki mætt í skóla til að legKja áherzlu á
kröfur sínar um jafna menntun öllum til handa í S-Afríku. Mótmælaað-
gerðirnar hafa breiðst út til allra fjöj?urra háraða S-Afriku. LöKregla
beitti táragasi gegn friðsamleíjri kröfugönííu um 8 þúsund nemenda í
Ilöfðabors í dag ok var það í fyrsta sinn, sem lögreKlan beitir slíkum
aönerðum frá því mótmælaaðjíerðirnar hófust.
„Ástandið er ákaflesa viðsjárvert
og gæti orðið að öðru Soweto," sagði
einn kennari í viðtali við dagblað í
dag. Til mikilla óeirða kom í Soweto
árið 1976 og hundruð manna, eink-
um blökkumenn biðu þá bana í
hörkulegum aðgerðum lögreglu.
Marais Steyn, sá ráðherra sem
hefur með samskipti kynþáttanna í
landinu að gera, hvatti kennara og
nemendur til að snúa aftur til
náms, en að öðrum kosti hótaði
hann að ioka skólunum. Steyn
hefur ásakað utanaðkomandi öfl að
valda óróanum og hann sagði, að
um 20 þúsund nemendur tækju nú
Veður
Akureyri 5 snjóél
Amsterdam 9 skýjaö
Aþena 21 skýjaö
Barcelona 14 heiðríkt
Berlin 10 skýjaö
BrUsael 14 skýjaö
Chicago 26 lóttskýjað
Feneyjar 13 skýjaö
Frankfurt 11 úrkoma
Genf 8 skýjaö
Helsinki 8 heióskírt
Jerúsalem 19 léttskýjaö
Jóhannesarborg 23 léttskýjað
Kaupmannahöfn 9 heióríkt
Las Palmas 20 skýjaö
Líssabon 20 léttskýjaö
London 14 úrkoma
Los Angeles 17 úrkoma
Madrid 17 heiðríkt
Malaga 18 alskýjaö
Mallorca 17 léttskýjaö
Miami 28 heiöríkt
Moskva 10 heiöríkt
New York 24 heiðríkt
ðsló 11 heiöskírt
París 11 skýjaó
Reykjavík 3 haglél
Rio de Janeiro 30 heiðskírt
Rómaborg 16 heiöskírt
Stokkhólmur 10 heiðskírt
Tei Aviv 22 heiöskírt
Tókýó 17 heiöskírt
Vancouver 14 heíöskfrt
Vínarborg 9 skýjaö
þátt í mótmælaaðgerðunum. Hins
vegar segja fréttamenn að yfir 100
þúsund nemendur taki nú þátt í
aðgerðunum. Steyn sakaði blöð um
að kynda undir óánægju og átti þá
við blöð enskumælandi manna. Yfir
helmingur þeirra, sem taka þátt í
mótmælaaðgerðunum, er frá
Höfðaborg og nágrenni.
Þeir beittu táragasi gegn ungl-
ingunum. Mótmælaaðgerðirnar
fóru friðsamlega fram og þeir höfðu
ekki einu sinni kröfuspjöld," sagði
kona nokkur, sem fylgdist með
aðgerðum lögreglunnar. Nemend-
urnir krefjast þess, að jafnrétti til
náms verði komið á í landinu og
þeir segja, að skólar kynblendinga
séu mun verr búnir en skólar hvítra
manna. Stjórnvöld eyða fjórum
sinnum meira á hvern nemanda í
skólum hvítra en k.vnblendinga.
Ætlaði að koma
sprengju fyrir
í El-Al þotu
Ziirich. 22. apríl — AP.
V-ÞJÓÐVERJI er nú í varðhaldi í
Ztirich eftir að í farangri hans
fannst sprengja en hann ætlaði með
israelska flugfélaginu El-Al til
Jerúsalem. Rannsókn beinist nú að
því, hvort Þjóðverjinn hafi ætlað að
fremja sjálfsmorð og myrða um leið
aðra farþega vélarinnar. en hann
heldur þvi fram, að hann hafi verið
beðinn fyrir pakka til ísraels og að
hann hafi ekki haft hugmynd um.
að í pakkanum væri sprengja.
Sprengjan fannst af ísraelskum
öryggisvörðum og var gerð óvirk af
sprengjusérfræðingum. Fréttir, sem
ekki hafa fengist staðfestar, segja að
sprengjan hafi verið búin tímabún-
aði. Atvikið átti sér stað á 32 ára
afmæli ísraelska ríkisins.
Spassky fær 9.
skákinni frestað
Mexikó. 22. apríl. AP.
SOVÉSKI skákmeistarinn Boris
Spassky fékk níundu skákinni við
Ungverjann Lajos Portisch írestað.
Portisch hefur forustu í einvígi
þeirra eftir átta skákir. Hann vann
fyrstu skákina en aðrar skákir hafa
endað með jafntefli.
Frá Iréttarítara Morg-
unblaðsins í Washing-
ton Önnu Bjarnadóttur.
ÞAÐ er ótrúlegt hvað einstakl-
ingar eru tilbúnir að leggja á sig í
baráttunni um forsetaembætti
Bandaríkjanna. Fréttaritara
Morgunblaðsins í Washington
gafst tækifæri til að ferðast um
Pennsylvaníu ásamt öðrum er-
lendum fréttariturum um helgina
og fylgjast með kosningabarátt-
unni þar, en þar var kosið á
þriðjudag. Ferðin gaf góða hug-
mynd um hvernig baráttan geng-
ur fyrir sig. og vakti skilning á
því, hvers vegna margt gott fólk
leggur ekki út á braut stjórnmál-
anna.
Hverjum frambjóðanda fylgir
hópur fréttamanna, sem bíður með
öndina í hálsinum eftir að fram-
bjóðandinn segi eða geri eitthvað
sem er þess virði að segja frá.
Stærð hópanna fer eftir velgengni
frambjóðandanna. Ronald Reagan,
frambjóðandi repúblikana, er
ávallt með stóran skara frétta-
manna á hælunum, en George
Bush hefur færri fylgisveina. Hóp-
urinn, sem eitir Edward Kennedy,
frambjóðanda demókrataflokks-
Krnnedy heilsar kjósendum á geysifjölmennum útifundi í Ilarrisburg í
Pennsylvaníu. einu fjölmennasta ríki Bandarikjanna.
Frambjóðendum fylgt
eftir í Pennsylvaníu
ins, er myndarlegur, en kemst ekki
í hálfkvisti við þann fjölda fólks,
sem situr dag og nótt um Jimmy
Carter í Hvíta húsinu.
Erlendu fréttaritararnir fengu
tækifæri til að sjá og heyra alla
frambjóðendurna í Pennsylvaníu
nema Carter. Hann heldur sig
innan girðingar Hvíta hússins og
reynir að leysa vandamál þjóðar-
innar. I stað hans fá kjósendur að
hitta konu hans og börn, móður
hans og starfsmenn. í Pottsville,
sem er lítil borg í miðaustur
Pennsylvaníu, sem á við atvinnu-
leysi að stríða, mætti
atvinnumálaráðherra Bandaríkj-
anna, Ray Marshall, í stað forset-
ans. Hann veitti dagblaði bæjar-
ins, Pottsville Republikan News-
paper, viðtal og fullvissaði kjós-
endur um að Carter hefði þungar
áhyggjur af atvinnuleysinu í
Pottsville og myndi gera sitt bezta
til að ná tökum á því.
Keppinautur Carters, Edward
Kennedy, ferðaðist hins vegar
sjálfur vítt og breitt um ríkið og
endurtók sömu ræðuna aftur og
aftur (starfsmaður NBC sjón-
varpsstöðvarinnar sagðist heyra
ræðuna um 18—20 sinnum á dag).
Kennedy hefur ótrúleg tök á
áheyrendum og múgæsing á fund-
um hans er gífurleg. Honum þótti
ganga illa á fundum í byrjun
kosningabaráttunnar í janúar en
hann hefur nú náð góðum tökum á
ræðu sinni og þrumar hana yfir
áheyrendum, sem eru ávallt mjög
margir.
Hann gagnrýnir stefnu Carters í
efnahagsmálum harðlega, en gerir
ekki góða grein fyrir hvernig hann
ætlar sjálfur að leysa vanda þjóð-
arinnar. Hann gagnrýnir Carter
fyrir að koma ekki út á meðal
kjósenda og hlusta á þá og gera
grein fyrir eigin stefnu. Hann slær
á létta strengi og segir hluti sem
áheyrendur vilja auðheyrilega
heyra. Sem ræðumanni á kosn-
ingafundum er honum bezt lýst
sem lýðskrumara eða æsingar-
manni. '
Kosningafundur Kennedys í
Scranton, sem er veistæð borg í
norðaustur Pennsylvaníu, á laug-
ardag var haldinn í húsakynnum
frímúrarareglunnar, sem er
stærsti samkomustaður bæjarins.
Ballettflokkur úr borginni dansaði
Kennedy til heiðurs við marsa eftir
John Philip Sousa. Þegar Kennedy
kallaði flokkinn einn af betri
ballettflokkum Bandaríkjanna
ætlaði allt um koll að keyra, en
varla gat þó nokkur maður hafa
tekið orð hans alvarleg.
Á kosningafundi hjá Ronald
Reagan í úthverfi Philadelphíu fór
allt friðsamlegar fram. Stuðnings-
yfirlýsing Howards Baker féll í
góðan jarðveg, en hörð orð Reag-
ans um skrifstofubáknið í Wash-
ington og ætlun hans að minnka
afskipti ríkisins af hlutum, sem
hann telur að komi því ekki við,
vakti gífurlegan fögnuð.
Mikill munur er á kosningafund-
um og blaðamannafundum fram-
bjóðendanna. Á kosningafundum
eru salirnir fullir af aðdáendum,
sem koma fyrst og fremst til að sjá
frambjóðendurna og fagna orðum
þeirra í sífellu, en á blaðamanna-
fundum er grafarhljóð og köldu
andar frá áheyrendum. Reagan
flytur ræður sínar vei, en hann á
erfiðara með að svara spurningum
fréttamanna. Hann lítur mjög vel
út af 69 ára gömlum manni að
vera, en hann á erfitt með að heyra
og hváir því oft.
George Bush virðist hins vegar
vera í eins góðu formi og nokkur
getur verið. Hann hittum við í
upptökuherbergi fyrir útvarps- og
sjónvarpsviðtöl. Hann kom mjög
vel fyrir, sem var óvænt, því hann
kemur yfirleitt illa fyrir í sjón-
varpi. Hann gaf fimm stutt viðtöl,
hvert á fætur öðru og svaraði
spurningum um eigin kosninga-
baráttu og málefni Scranton, þar
sem viðtölin voru tekin upp. Hann
gaf sér tíma til að heilsa erlendu
fréttariturunum og svaraði nokkr-
um spurningum frá þeim. Einhver
sagði, að það benti til þess að
barátta hans í Pennsylvaníu gengi
ekki allt of vel. En hann sagðist
sjálfur vera vongóður um úrslit
kosninganna þar.
Hver frambjóðandi setur upp
kosningaskrifstofur í ríkjunum
fyrir forkosningar. Bush opnaði
skrifstofu í Harrisburg, höfuðborg
Pennsylvaníu, þegar í október.
Hinir opnuðu ekki skrifstofur þar
fyrr en nokkrum vikum fyrir
kosningarnar. Nokkrir launaðir
starfsmenn starfa á skrifstofunum
og skipuleggja símhringingar til
kjósenda og auglýsingaherferðir.
Á mánudag voru starfsmenn allra
frambjóðendanna sannfærðir um
að þeirra maður myndi vinna í
Pennsylvaníu. Hvað annað hefðu
þeir getað sagt? Á miðvikudag
verður skrifstofunum lokað og
starfsmennirnir og frambjóðend-
urnir flytja sig í næsta ríki og
halda baráttunni áfram.
l»nta jl»(T(Msí 23. apríl
1975 — Suður-Víetnamstjórn segir
af sér; skelfing grípur um sig í
Saigon og Gerald Ford forseti lýsir
yfir að Víetnamstríðinu sé lokið.
1974 — Bandaríkjastjórn heitir
Egyptum 250 milljón dollara efna-
hagsaðstoð.
1969 — Sirhan Sirhan dæmdur til
dauða fyrir morðið á Robert Kenne-
dy (dómi seinna breytt í fangelsis-
dóm).
1965 — Charles de Gaulle forseti
dregur franskan liðsafla út úr flota-
æfingum SEATO.
1952 — Olíuleiðslan frá Kirkuk til
Banias fullgerð.
1945 — Her Bandamanna sækir að
Pó.
1940 — Rúmlega 200 fórust í
eldsvoða á dansstað í Matchez,
Mississippi.
1924 — Wembley-sýning opnuð.
1918 — Orrustunni við Zeebrugge
lýkur.
1904 — Bandaríkin fá í sínar hendur
eignir franska Panama-
skurðarfélagsins.
1895 — Rússar, Frakkar og Þjóð-
verjar mótmæla afsali kínversks
landsvæðis við Japani.
1873 — Ashanti-ófriðurinn brýzt út
í Afríku.
1860 — Landkönnuðurinn John
Stuart kemur að miðju Ástralíu.
1848 — Orrustan um Slésvík.
1838 — Fyrstu reglulegu áætlunar-
ferðir gufuskipa yfir Atlantshaf
hefjast með komu „Sirius" og „Great
Western" til New York.
1826 — Tyrkir taka Missolonghi.
1795 — Warren Hastings, fv. land-
stjóri Breta á Indlandi, sýknaður af
ákæru um landráð.
1633 — Suður-þýskir mótmælendur
ganga í Heilbronn-bandalagið með
Svíum og Frökkum.
1533 — Gifting Katrínar af Ara-
góníu og Hinriks VIII ógilt.
Afmæli. William Shakespeare, enskt
leikritaskáld (1564-1616) - J.M.W.
Turner, enskur listmálari (1775—
1851) — Edmund Allenby, brezkur
hermaður (1861—1936) — Sergei
Prokoviev, rússneskt tónskáld
(1891-1953).
Andlát. 1616 William Shakespeare,
leikritaskáld — 1616 Miguel Cer-
vantes, rithöfundur — 1850 William
Wordsworth, skáld — 1952 Elizabeth
Schumann, söngkona.
Innlent. 1014 Brjánsbardagi — 1127
d. Jón bp. Ögmundarson — 1200
Jónsmessa (h.s.) lögtekin — 1195
Vígður Páll bp. Jónsson — 1902 f.
Halldór Laxness — 1840 d. Sveinn
Pálsson — 1894 d. Síra Friðrik
Eggerz — 1727 Brottvikning Odds
Sigurðssonar lögmanns staðfest í
Hæstarétti — 1959 „Ægir“ tekur
„Lord Montgomery" við Vestmanna-
eyjar.
Orð dagsins: Gagnrýnendur eru
menn sem hafa verið misheppnaðir í
bókmenntum og listum — Benjamin
Disraeli, brezkur stjórnmálaleiðtogi
(1804-1881).
Sumarkaffi
Kaffisala verður í félagsheimilinu, á Seltjarnarnesi, á
sumardaginn fyrsta. Kór Mýrarhúsaskóla og börn úr
Tónlistaskólanum skemmta.
Húsið opnað kl. 14.30.
Kvenfélagiö Seltjörn
■ Söngsveitin
Fílharmonia
Afmælishóf í tilefni af 20 ára afmæli Söngsveitarinnar
Fílharmoníu, verður haldiö að Hótel Borg, laugardag-
inn 26. apríl n.k. og hefst kl. 19.00.
Eldri félagar og aörir velunnarar Söngsveitarinnar,
eru velkomnir.
Pantanir í símum 27787 Guöm. Ö. Ragnarsson,
74135 Anna M. Þórisdóttir eða 24524 Gunnar
Böðvarsson.