Morgunblaðið - 09.05.1980, Blaðsíða 8

8
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 9. MAÍ1980
Frá töku sjónvarpsmynda-
flokksins um fornleifafræði
gamla testamentisins á slóðum
Jerikó.
^ tengslum við brezku vikuna,
Isem efnt var til hér á dögun-
um, kom til landsins mikill
aufúsugestur, Magnús Magn-
ússon sjónvarpsmaður. Hann
flutti jafnan tölu þar á kvöld-
in, spjallaði við gesti og fékk þá
meira að segja, ódrukkna, til að taka
undir með sér í að syngja „afi minn
fór á honum Rauð“ sem verður að
teljast meiri háttar afrek og sýnir
hvað Magnús hefur undurgott lag á
að komast í samband við fólk og
hafa á það hressandi áhrif. Auk þess
flutti hann fyrirlestra um víkingatí-
mabilið, talaði um íslenzku fornsög-
urnar yfir erlendum stúdentum við
íslenzkunám og yfirleitt var hann á
þeytingi út og suður þessa daga.
Blaðam. Mbl. tókst að hafa hendur í
hári hans kvöldið áður en hann fór
af landinu og skrafa við hann
smástund.
Ég spurði hann um þýðingar hans
á íslenzkum bókmenntum, vjkinga-
bókina sem er að koma út eftir hann
á næstunni og almennar fornleifa-
rannsóknir í sambandi við víkinga-
tímann.
— Ég reyni í þessum myndaflokki
að draga upp sem gleggsta mynd af
sögu víkinganna. Það er kannski of
mikið sagt að þar séu opinberuð
einhver ný sannindi, með fornleifa-
rannsóknum og ég tala nú ekki um
það sem er að gerast í Jórvík höfum
við orðið margs fróðari um víkinga.
Ég byggi myndaflokkinn upp tíma-
lega og landfræðilega. Það var
heilmikill hausverkur hvernig ætti
að setja þetta allt saman. Fyrst er
svona almenn kynning, fjallað um
trúnað víkinga o.fl. sem að honum
lýtur. Síðan víkur sögu til Noregs,
fjallað er um skip víkinganna, sem
við vitum orðið heilmikið um. Við
förum hratt yfir sögu Noregs að
valdatíð Haralds hárfagra. Þriðji
hluti fjallar um hvernig víkingaöld-
in upphefst í Danmörku um 830 og
lýkur um 970 með Haraldi blátönn.
Næst víkur sögunni til Svíþjóðar og
svo er röðin komin að Énglandi,
þegar víkingar láta sér ekki lengur
nægja að gera þar strandhögg,
heldur reyna að leggja það undir sig.
yfirleitt eru ekki nein spjöld þar
sem stendur til dæmis „Njáll bjó
hér“ eða „Nebúkadnesar kom
hingað“. Við verðum að beita ákveð-
inni tækni, þekkingu og hugarflugi
við að tengja þetta saman og það er
sérstaklega spennandi. Ég hef feng-
ið tækifæri til að gera fleiri slíka
myndaflokka. Til dæmis um forn-
leifafræði gamla testamentisins.
Það var stórkostlegt ævintýri. Við
vorum á þessum slóðum í átta
mánuði og nutum leiðsagnar fær-
ustu sérfræðinga sem fræddu okkur
í það óendanlega. Mér hefur alltaf
fundizt gamla testamentið sannköll-
uð sagnaskemmtun, líkt og Islend-
ingasögurnar.
— Því miður hef ég ekki fengizt
eins mikið við þýðingar úr íslenzku
síðustu ár. Þó er Gísla saga langt
komin en hana hef ég þýtt í
samvinnu við Hermann Pálsson og
eiginlega er ekki annað eftir en að
fínpússa hana. Ég þarf að finna
einhvers staðar svona tvo mánuði og
þá er hún tilbúin. Ég byrjaði á að
þýða Njálu. Það er nú langt síðan og
ekki hefur vantað sjálfstraustið né
ráðist á garðinn þar sem hann er
lægstur eins og þú sérð. Ég myndi
hafa þar margt öðruvísi ef ég þýddi
hana nú, það geturðu bókað. Annars
er töluvert af íslenzkum skáldskap
komið í enskum þýðingum og það
góðum, bæði stök verk og bækur. Og
veiztu það að brezki sendiherrann
hér, Kenneth East, hefur verið að
dunda við ljóðaþýðingar. Meðal ann-
ornleifafræðin
er blaðamennska
fortíðarinnar
Sjötti þátturinn er um írland og
eyna Mön og hvernig víkingar
reyndu að byggja upp veldi sitt á
þeim slóðum. I sjöunda þætti er
Hrafna Flóki aðalpersónan. Hann
leggur upp frá Hjaltlandi. Og veiztu
að á Hjaltlandi er vatn sem heitir
Girlsthilden í það missti Flóki
dóttur sína sem Geirhildur hét.
Flóki kemur við í Færeyjum og
síðan heldur hann til íslands. Land-
náminu eru gerð nokkur skil, stofn-
un Alþingis, sögunum. I áttunda
þætti höldum við frá íslandi með
Eiríki rauða til Vínlands og níundi
þátturinn gerist á Englandi en kl. 6
eftir hádegi 28. september 1066
lýkur víkingaöldinni og heimsmynd-
in er ekki söm eftir.
—Jórvík er einstakur staður um
þessar mundir og miðstöð rann-
sókna á víkingatímanum, um það
þarf ekki að fjölyrða. Það er ákaf-
lega gaman að finna hversu sólgið
fólk er í að vita sem mest um
þennan tíma og að víkingarnir voru
ekki bara ræningjar og nauðgarar
sem fóru með ófriði, þeir stofnuðu
líka borgarsamfélög, þeir voru skap-
andi listamenn margir hverjir, þeir
voru sægarpar og fundu nýjar sjó-
leiðir.
Þegar ég fer héðan mun ég taka
smáhlé en síðan kemur bókin mín
um víkingana út um miðjan mánuð-
inn og þá mun ég fara dálítið um,
kynna hana með fyrirlestrum og
auglýsa hana dálítið.
Að svo búnu hefur mér verið boðið
að koma fram á listahátíð í Jórvík,
Rabb við
Magnús
Magnússon
stundarkorn
er hann var
hér í sl. viku
þar sem ég tala um íslenzkar
fornbókmenntir, sýni myndir og
sömuleiðis „The Three Faces of
Iceland“. Og þegar því lýkur? Þá fer
ég til Kína. Ég á að halda þar
fyrirlestur um kínverska fornleifa-
fræði. Það mætti ætla ég væri
sérfræðingur!
— Annars var ég í Kína fyrir
nokkrum árum og gerði þar mynda-
flokk og ferðaðist um, og það var
feikilega lærdómsríkt. Já, fornleifa-
fræðin er í mínum augum ákaflega
heillandi. Það á sér skiljanlegar
orsakir, því að ég lít svo á að
fornleifafræðin sé blaðamennska
fortíðar. Og ég er og verð fyrst og
fremst blaðamaður. Fornleifafræðin
gefur myndir og hugmyndir, en við
verðum að geta í eyðurnar, því að
(Ljósm. Mbl. RAX.)
ars hefur hann þýtt „Sofðu unga
ástin mín“ á ensku — framúrskar-
andi vel. Sjálfur hafði ég oft glímt
við það og gekk ekki. En þýðing East
á þessari töfrandi vögguvísu er
hreint afbragð.
Magnús er farinn að ganga ókyrr
um gólf, þegar hér er komið sögu,
enda líður að því að hann eigi að
ávarpa gesti.
— Jú, ég er alltaf dálítið nervus
áður en ég kem fram, viðurkennir
hann. — Ég get aldrei tekið þetta
eins og sjálfsagðan hlut, hvort sem
það er filma, fyrirlestur eða bara
spjall. Ég finn einhvern titring
innan í mér. Það er ágætt, ég er
líklega svoleiðis gerður að ég þarf
ákveðna spennu til að mér takist
það sem ég er að gera. — h.k.