Morgunblaðið - 09.05.1980, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 9. MAÍ1980
Mannræningj-
arnir voru 6
Lundúnum, 7. mai. — AP.
MANNRÆNINGJARNIR i íranska sendiráðinu hófu að skjóta að
gíslunum í sömu svifum og brezku hermennirnir komu á vettvang til
að frelsa gislana. í ljós er komið, að mannræningjarnir voru sex að
tölu, en ekki fimm. Aðeins einn þeirra lifði hildarleikinn af, en
íransstjórn hefur nú krafizt þess að Bretar framselji hann. Brezka
stjórnin er staðráðin í þvi að láta hann koma fyrir rétt í Bretlandi.
Einn Bretanna þriggja, sem
voru í hópi gíslanna, Ronald Morr-
is, starfsmaður sendiráðsins, sagði
í dag: „Hryðjuverkamennirnir
ruddust inn og hófu að skjóta að
hinum írönsku yfirmönnum
mínum. Þeir skutu mörgum tugum
skota. Allt fylltist af reyk, bloss-
um, sprengingum og óhljóðum.
Þetta gerðist allt í einni svipan. Eg
var svo heppinn að vera í hinum
enda herbergisins. Þetta er það
svakalegasta sem ég hef nokkru
sinni séð. Það næsta, sem ég gerði
mér grein fyrir, var það að hettu-
klæddir SAS-menn voru komnir
inn í herbergið. Þá fórnaði ég
höndum og hrópaði: „Eg er Breti,
ég er Breti!" Þá greip einn SAS-
mannanna í mig og ýtti mér út um
dyrnar. Skothríðin hélt áfram og
þá held ég að það hafi verið að
SAS-mennirnir drápu mannræn-
ingjana.“
Ronald Morris segir ennfremur
að mannræningjarnir hafi ber-
sýnilega verið miklir öfgamenn.
Hefði þeim verið trúandi til að
skjóta alla gíslana.
Annar gísl, fréttamaðurinn Sim-
ERLENT .
eon Harris, segir að mest hafi
þessi sex daga eymdarvist í greip-
um mannræningjanna reynt á
Trevor Lock, lögreglumanninn,
sem var á verði þegar sendiráðs-
takan fór fram. Hafi Lock borið
byssu undir einkennisbúningnum,
sem hann hafi ekki afklæðzt allan
tímann, þrátt fyrir hitakóf í vist-
arveru gíslanna. „Ella hefðu
mannræningjarnir séð byssuna,"
sagði Harris. „I fyrstu voru karlar
og konur höfð saman en síðan voru
konurnar látnar fara í annað
herbergi. Sem betur fer — þær
voru sívælandi og skrækjandi."
Harris segir mannræningjana
hafa verið tilfinningamenn. Tveir
hafi verið mjög taugaveiklaðir, en
aðrir tveir hafi greinilega verið
mjög kaldrifjaðir.
Lík þriggja mannræningja voru
grafin úr brunarústunum í morg-
un, og kom þá í ljós svo sem
lögregluna hafði grunað, að þeir
voru fleiri en þeir fimm, sem
örugglega var vitað um. Auk
mannræningjanna fimm létu tveir
gíslar lífið í þessum sviptingum,
Abbas Lavasani, sem mannræn-
ingjarnir skutu, og annar írani,
sem fórst í árásinni. Sá mannræn-
ingjanna, sem eftir lifir liggur
særður í sjúkrahúsi í Lundúnum.
Má ganga að því sem vísu að
framundan sé mikið þóf milli
stjórna Bretlands og írans þegar
byltingarstjórnin í Teheran tekur
að fylgja eftir kröfu sinni um
framsal hans.
(AP-simamynd)
Hua Kuo-Feng forsætisráðherra Kína kannar heiðursvörð á Belgrad-flugvelli, ásamt Mijatovic, varaforseta
Júgóslaviu, en Hua var fyrsti þjóðarleiðtoginn sem kom til Belgrad til að vera við útför Títós.
Skæruliðar teknir
París, 6. maí — AP
FRANSKA lögreglan handtók í
dag fimm konur, sem eru grun-
aðar um aðild að hermdar-
verkasamtökum í V-Þýzkalandi.
Þeirra á meðal eru Sieglinde
Hoffmann og Ingrid Barabass
en þær eru grunaðar um aðild að
Baader-Meinhofsamtökunum.
Hoffmann er grunuð um aðild
að morði bankastjórans Júrgens
Ponto. V-þýzka lögreglan hefur
um árabil verið á hælum þessara
tveggja kvenna og þær voru
meðal þeirra borgarskæruliða,
sem v-þýska lögreglan hefur leit-
að hvað mest.
Það var v-þýzka lögreglan sem
skýrði hinni frönsku frá dvalar-
stað kvennanna fimm. Þriðja
konan sem var handtekin er
Regina Nicolij. Ekki var þess
Þórshofn í Færeyjum. þriðjudaií:
SÁTTASEMJARI hefur frestað
hugsanlegu verkfalli prentara í
Færeyjum til miðnættis þriðju-
dagsins 13. maí.
Sáttasemjari átti fund með
prenturum og prentsmiðjueigend-
um í gærkvöldi þar sem báðir
getið hverjar hinar tvær voru.
Franska lögreglan sagðist hafa
fundið mikið magn vopna í íbúð
kvennanna.
aðilar höfðu beðið hann að taka
þátt í viðræðunum.
Prentarar höfðu sagt upp samn-
ingum sínum 1. maí, en frestuðu
uppsögn þeirra einhiiða til mið-
nættis á þriðjudagskvöld.
Prentarar krefjast 17% launa-
hækkunar og lengingar orlofstíma
um eina viku. — Arge.
Verkfalli frestað
Edmund Muskie — skipan hans i embætti utanríkisráð-
herra er sú „pólitískasta" í áratugi, en hann og Carter eru
sagðir miklir mátar.
Skipan Muskie hefur
beint athyglinni
frá björgunartilrauninni
Frá önnu Bjarnadóttur. fréttaritara Mbl. i WashinKton.
TILRAUN Jimmy Carters Bandaríkjaforseta, til að beita valdi við björgun gislanna í íran 24. apríl sl.,
mistókst hrapallega og leiddi til þess, að Cyrus Vance utanrikisráðherra sagði af sér embætti. Líkum
hermannanna átta, sem létust, eftir að hætt var við björgunartilraunina, var flogið heim, það markar endi
tiiraunarinnar, þótt það verði varla það síðasta, sem heyrist af henni.
Athygli manna hefur undanfarið beinzt fyrst og fremst að mannaskiptum í utanríkisráðuneytinu, og
áhrifunum, sem afsögn Vance kann að hafa. Elizabeth Drew greinahöfundur telur, að starfsmenn Hvita
hússins og varnarmálaráðuneytisins hafi kosið að beina athygli frá björgunartilrauninni og að
utanrikisráðuneytinu. Afsögn Vance var gerð kunn fjórum dögum eftir tilraunina. Þá var fólk búið að átta
sig á henni og tilbúið, að spyrja erfiðra spurninga. Vance skrifaði Carter uppsagnarbréf 21. april, en starfaði
áfram út vikuna, til að vekja ekki athygli á björgunarferðinni og andstöðu sinni við hana.
Útnefning Edmunds Muskie,
öldungardeildarþingmanns frá
Maine, kom öllum alveg á óvart.
Hann og Carter hafa orðið mátar
síðan Carter flutti til Washington,
og Muskie er spáð velgengni í
starfi. David Broder, greinahöf-
undur the Washington Post, skrif-
aði að útnefningin verði sú póli-
tískasta síðan Harry Truman út-
nefndi James F. Byrnes, félaga
sinn úr öldunardeildinni, utan-
ríkisráðherra árið 1945.
Broder skrifaði, að með útnefn-
ingu Muskies væri Carter að reyna
„að stemma stigu við sívaxandi
óánægju í öldungadeildinni með
ferð herliðsins til íran og önnur
mistök Carters í utanríkismálum,
og auk þess að reyna að styrkja
tengsl stjórnarinnar við óánægju-
hópa innan demókrataflokksins og
í landinu öllu.“
Muskie hefur átt sæti í öldunga-
deildinni í 22 ár og nýtur virðingar
sem stjórnmálamaður. Hann hefur
átt sæti í utanríkisnefnd þingsins
undanfarin ár. Skoðunum hans í
utanríkismálum svipar mjög til
skoðana Vance. Hann hefur stutt
dyggilega tillögur um eftirlit með
og takmörkun á vopnabirgðum
stórveldanna og er hlynntur niður-
skurði á fjárútlátum ríkisins til
varnarmála. Hann snerist seint
gegn stríðinu í Víetnam, „en
reynslan frá þeim árum virðist
hafa gert hann þess vantrúaðri á
áhrif hervaldsbeitingar," eins og
Philip L. Greyelin skrifaði í The
Washington Post á mánudag.
Vance hefur hlotið mikið lof
fyrir. starf sitt og hægláta fram-
komu sem utanríkisráðherra.
Emmett Tyrrell jr., ritstjóri The
American Spectator, er þó ekki í
hópi þeirra, sem eru ánægðir með
Vance: „Vance sagði, þegar hann
hætti, að hann væri hryggur yfir,
að gíslarnir 53 væru enn í Teheran.
Eg hefði haldið, að hann hefði
ástæðu til að vera hryggur yfir
mun fleiri hlutum. Fjölmargir far-
ast daglega út um allan heim i
baráttu fyrir fæði og frelsi.
Óstjórn ríkir í íran, óstjórn sem
komst á í stjórnartíð Carters, og
heldur áfram, hvað sem verður um
gíslana. Ógn steðjar af einræðis-
stjórnum í Mið-Ámeríku. NATO
fjarlægist okkur. Sovétmenn
standa okkur nú framar í viðbún-
aði. SALT samningur Vance er í
lamasessi og samkomulag hefur
ekki náðst í Mið-Austurlöndum.“
En margir eru ánægðir með
stefnu Vance. Streitu milli hans og
Zbigniew Brzezinski, öryggisráð-
gjafa Carters, er kennt um
áhrifaleysi Vance innan ríkis-
stjórnarinnar. Vance, Brzezinski
og Carter hafa þó allir neitað þeim
orðrómi.
Brzezinski, sem þykir harðjaxl í
utanríkismálum, er áberandi og
alls óhræddur við að láta skoðanir
sínar í ljós. Samband hans og
Vance er oft líkt við samband
Henrys Kissingers og Williams
Rogers í stjórn Nixons. Kissinger
fældi Rogers að lokum úr utan-
ríkisráðuneytinu og gegndi starfi
öryggisráðgjafa og utanríkisráð-
herra síðustu ár stjórnartíðar Nix-
ons.
George W. Ball, f.v. undirut-
anríkisráðherra, skrifaði Muskie
opið bréf í Washington Post á
mánudag og ráðlagði honum, að
vera viss um stöðu sína innan
stjórnarinnar frá fyrsta degi, og
ferðast sjálfur ekki of mikið og
missa þannig tök á málum heima
fyrir. Muskie sagði, þegar hann
hlaut útnefningu að Öarter hefði
fullvissað sig um, að hann yrði
talsmaður utanríkisstefnu Banda-
ríkjanna. Muskie er þaulreyndur
stjórnmálamaður og ekki vanur að
láta vaða ofan í sig. Talið er, að sú
reynsla hjálpi honum í starfi
ráðherra og hugsanlegri valdabar-
áttu innan rikisstjórnar Carters.
ab.