Morgunblaðið - 10.07.1980, Page 17

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 10. JÚLÍ1980
17
Þórarinn Ragnarsson:
Á leið til
Moskvu
Nú styttist í Ólympíuleikana í Moskvu. Eins og
kunnugt er fara héðan níu íþróttamenn og átta
íþróttaleiðtogar. Þessum hópi er hollt að hugsa um
óskammfeilni og yfirgang Sovétríkjanna á þeim
tíma sem þeir dvelja í landi þeirra. Ruddaskapur
leiðtoga Sovétríkjanna á sér engin takmörk, og
hefur sjálfsagt aldrei afhjúpast eins vel og þegar
þeir hertóku Afganistan, land sem er utan allra
hernaðarbandalaga. Þar hafa þeir gerst sekir um
mikla glæpi, fellt yfir hálfa milljón Afgana og
beitt vopnum sínum gegn æsku landsins, skóla-
börnum sem létu vanþóknun sína í ljós. Þeir láta
kné fylgja kviði og kúga fólk til hlýðni og
undirgefni. Reynslan sýnir, að fólk er fljótt að
gleyma. íslenska íþróttafólkinu og forystusveitinni
er hollt að hugsa til fyrri ára. Hugsið til
glæpaverka Sovétmanna í Tékkóslóvakíu, Ung-
verjalandi, Póllandi, A-Þýskalandi og hugsið til
Eystrasaltsríkjanna. Gleymið því heldur ekki, að
Sovétmenn hafa þverbrotið allar reglur í alþjóða-
samskiptum og mannréttindi eru lítilsvirt í því
landi sem þið eruð nú að fara að heimsækja.
Sovétmenn hafa blygðunarlaust notað íþróttir í
pólitískum tilgangi í fjöldamörg ár og virt að
vettugi allar reglur um áhugamennsku í íþróttum.
Ólympíuhugsjón þeirra er jarm eitt. Það er vitað
að íþróttafólk í járntjaldslöndunum og Sovétríkj-
unum eru vélmenni og margt af því iyfjaþrælar.
Hvernig getur ríki sem hafnar öllum mannréttind-
um og ræðst á aðrar þjóðir haldið Ólympíuleika?
Má það vera, að við séum haldin það mikilli
blindu að við skynjum ekki að hætta er á ferðum
og að við, eins og allar aðrar vestrænar þjóðir,
verðum að spyrna við fótum? Skynjum við ekki
örlög Afgana, Tékka, Ungverja, Pólverja, A-Þjóð-
verja og fólksins frá Eystrasaltsríkjunum? Geta
augu okkar ekki opnast?
Hér á landi sem annars staðar hafa Sovétmenn
verið að færa sig upp á skaftið. Þeim fjölgar
stöðugt vísindamönnunum sem hér fara um og
dvelja, herflugvélar fá lendingarheimildir, sovésk
skip fara og koma, og áhafnir þeirra fara hér um
án eftirlits. Þeir eru ófáir sovésku íþróttaþjálfar-
arnir sem hér dvelja og hafa dvalið. Allt þetta fólk
fer ferða sinna og er óháð ferðatakmörkunum. En
á sama tíma eru íslenskir þegnar háðir ströngu
eftirliti, fari þeir til Sovétríkjanna. Farmenn eru
sviptir ferðafrelsi í höfnum, jafnvel sendiráðs-
menn eru háðir takmörkunum og miklu eftirliti,
símarnir jafnvel hleraðir. Þannig mætti lengi
telja. Og síðast en ekki síst ætti íþróttafólki að
vera hugsað til þess að íslenskur júdóflokkur er
var á keppnisferð í Sovétríkjunum var kyrrsettur
og beittur órétti.
Nú eru júdó-menn meðal keppenda á Ólympíu-
leikunum. Þeir ættu að hugsa til síðustu ferðar til
Rússlands. Það er ekki langt um liðið síðan
íslenskur kvikmyndagerðarmaður var settur í
fangelsi, þrátt fyrir að hann væri í boði yfirvalda á
kvikmyndahátíð í Moskvu, og því var haldið fram,
að vegabréf hans væri ekki í lagi. Nei, við erum
fljót að gleyma. ójöfnuðurinn er hrikalegur í
þessum málum. Grundvöllur mannlegra samskipta
getur ekki annað en spillst þegar svona er komið
fram. Er ekki komið að Islendingum að sýna
vanþóknun í verki?
Þrátt fyrir stöðugar aðvaranir og sannanir á
grófum mannréttindabrotum, jafnt heima fyrir
sem annars staðar, virðast Sovétmenn komast upp
með svo til hvað sem er.
Jafnvel hér á íslandi ganga stjórnvöld fram fyrir
skjöldu og gera menningarsáttmála við Sovétríkin,
þar sem reiknað er með margs konar samstarfi.
íþróttir og pólitík
Á að blanda saman íþróttum og pólitik, á að
blanda saman pólitík og Ólympíuleikum? í Sovét-
ríkjunum hefur verið gefin út lítil handbók fyrir
flokksfélaga. Þessa litla bæklings hefur lítillega
verið getið í blöðum á Vesturlöndum. Þessi
bæklingur mun víst vera gefin út árlega en ávallt
endurnýjaður og bættur. I þessum bæklingi má fá
staðfestingu á því, að rökstuðningur þeirra, er
telja að ólympíuleikarnir í Moskvu verði notaðir í
pólitískum tilgangi, er réttur. Enda hafa Sovét-
menn ekki borið á móti þvi opinberiega, að þeir
ætli sér að nota Ólympíuleikana sér til pólitísks
framdráttar og í áróðursskyni. Þeim þykir það
sjálfsagt.
Skyldutími í
pólitískum fræðum
Þeir eru orðnir margir íþróttamennirnir sem
flúið hafa sælu hins kommúníska heims. Einn
þeirra er Gunther Zöller, listhlaupari á skautum.
Hann flúði er hann var á keppnisferð árið 1972 í
Gautaborg. Gefum honum orðið: „Mér leið orðið
óbærilega, ég fékk aldrei að vera í friði. Og eftir
hinar daglegu, ströngu æfingar var skyldutími í
pólitískum fræðum og þjálfari minn ákvað hvern
ég mætti hitta að máli.“
Renate Naufeld, sem flúði árið 1978, var ein af
skærustu stjörnum A-Þýskalands i frjálsum
íþróttum. Hún segir: „Eg flúði vegna þess, að ég
vildi ekki taka allar þær pillur og þau meðul sem
þjálfarinn og læknirinn ákváðu að ég ætti að taka.
Pillurnar gerðu mig ófrjóa, og það var fyrst eftir
flóttann, eftir að ég hætti pilluátinu, að ég gat
eignast barn, sem ég þráði mjög.“
Renate Vogel Heinrich, sundkona, sem vann 5
gullverðlaun og ein silfurverðlaun á árunum 1971
til 1974 á Evrópumótum o.fl. flúði land og sagði:
„Ég var hætt að keppa í sundi og starfaði við
íþróttaháskóla. En ég vildi ekki lengur eiga þátt í
því að beita þeim aðferðum sem notaðar voru við
að fá fram surdkonur. Strax á fyrstu árunum eru
börnin skoðuð með hliðsjón af því, hvort þau hefðu
hæfileika til þess að verða sundfólk. Þau, sem
læknarnir telja að hafi besta hæfileika, eru þá sett
í sérstakan skóla. Af hverjum 1000 stúlkum eru
alltaf nokkrar sem ná alþjóðaárangri. En þetta
hefur meira með ríkisstjórnarmál að gera en
íþróttir. Að þurfa stöðugt að hlýða pólitískum
skipunum var líf sem ég gat ekki þolað."
í Sovétríkjunum, A-Þýskalandi og fleiri járn-
tjaldslöndum er einskis látið ófreistað til að skapa
afreksfólk. Og til þess er beitt öllum tiltækum
ráðum, vísindamætti og lyfjaáti.
íþróttafólk verður að þrælum, sem gefa sig ekki
aðeins á vald læknunum og þjálfurunum, heldur
líka hinni pólitísku ítroðslu. Svona væri lengi hægt
að halda áfram.
— Þ.R.
Þetta gerðist
1977 — Sovézkri farþegaflugvél
rænt með 72 manns og beint til
Helsinki.
1976 — Fjórir málaliðar teknir af
lífi t Angoia.
1973 — Bahamaeyjar fá sjálfstæði
eftir þriggja alda stjórn Breta.
1968 — Fyrstu hreinsanir í menn-
ingarbyltingunni í Kina kunngerð-
ar.
1964 — Moise Tshombe forsætis-
ráðherra í Kongó í stað Adoula.
1962 — Fjarskiptahnettinum
Telstar skotið frá Kanaveralhöfða.
1953 — Sovézki innanríkisráð-
herrann Beria settur af.
1913 — Landganga Bandamanna á
Sikiley.
1920 — Kristján X ríður á hvítum
hesti inn i Suður-Jótiand sem
verður aftur danskt.
1583 — Balthazar GerariT ræður
Vilhjálm þögla af Óraníu af dögum
að undiriagi Spánverja — Francis
Throgmorton, sem var sakaður um
samsæri um spænska innrás í
England, líflátinn fyrir landráð.
1559 — María Skotadrottning tek-
ur sér titilinn Englandsdrottning
— Francois, hertogi af Guise,
tekur vöidin í Frakklandi.
Afmæli. Jóhann Kalvín, franskur
trúarleiðtogi (1509—1564) — Jam-
es Whistler, brezkur listmáiari
(1834—1903) — Marcel Proust,
franskur rithöfundur (1871 — 1922)
— Saul Bellow, bandarískur rit-
höfundur (1915—) — Frederick
Marryat, enskur rithöfundur
(1792-1848).
1921 — Lýst yfir sjálfstæði
Mongolíu.
1913 — Rússar segja Búlgörum
stríð á hendur.
1897 — Franskt herlið tekur
Fashoda í Súdan.
1810 — Ney marskálkur tekur
Ciudad Rodrigo — Bretar taka Ile
de Bourbon og Mauritius á Ind-
iandshafi.
1762 — Pétri III Rússakeisara
steypt af stóli.
1615 — Her Oliver Cromwells
sigrar brezka konungssinna við
Langport — Alexis verður Rússa-
keisari.
1609 — Kaþólskt bandaiag þýzkra
fursta stofnað í Múnchen undir
forystu Maximilians, hertoga af
Bæjaralandi.
1590 — Ferdinand II verður keis-
ari.
Innlent. 1970 Bjarni Benediktsson
ferst í eidsvoða á Þingvölium
ásamt konu sinni og dóttursyni —
1718 Jón Vídaiín flytur ræðu sína
„um tagaréttinn" í Þingvallakirkju
— 1795 Sáttanefndir — 1875 Eng-
iendingurinn Watts kemur tii
Grímsstaða úr ferð þvert vfir
Vatnajökul - 1893 Skúli Thor-
oddsen dæmdur frá embætti —
1907 von Kniebel og Redioff týnast
í Öskju — 1948 Jökulsárbrú vígð —
1960 „Óðinn“ skýtur á „Grimsby
Town“ — 1971 Samkomulag um
málefnasamning milii Framsókn-
arflokks, Alþýðubandaiags og SFV
— 1979 Laxárvirkjun sameinast
Landsvirkjun.
Orð dagsins. Aliar alhæfingar eru
hættuiegar, jafnvel þessi — Alex-
andre Dumas, franskur rithöfund-
ur (1824-1895).
heimilistæki hf
TÆKNIDEILD — SÆTÚNI 8 — SÍMI 24000
Allur bunaöur fyrir lokuð sjonvarpskerfi
fyrirtœki og verslanir.
Verö ótrúlega hagstætt.
Sjónvarpsvélar frá kr. 179.560.—
Upplýsingar hjá tæknimönnum okkar
EF ÞAÐ ER FRÉTT-
NÆMT ÞÁ ER ÞAÐ í
MORGUNBLAÐENU