Morgunblaðið - 29.07.1980, Blaðsíða 39

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 29. JÚLÍ1980
47
írak og Jórdan-
ía sættast
Amman, 28. júll. AP.
HUSSEIN Jórdaniukonungur og
Saddam Hussein. forseti sósial-
istarikisins íraks, hafa tekið upp
allnána samvinnu i efnahags-
málum og stjómmálum og bund-
ið endi á gagnkvæma tortryggni
og fjandskap, sem hefur rikt
milli landanna um árabil.
Þrátt fyrir hugmyndafræði-
legan ágreining hafa þessi
grannriki fengið orð fyrir að
fyigja raunsærri og hófsamri
stefnu. hvort heldur þau reyna að
Arðsemi
í Kína
Peking. 28. júlí. AP.
ARÐSEMI er orðin mál málanna
í öllum fyrirtækjum í Kína og öll
fyrirtæki sem eru rekin með tapi
vegna lélegrar stjórnar verða að
greiða rikinu reksturshailann.
Fréttastofan Nýja Kína sagði í
dag að ríkisstjórnin hefði fyrir-
skipað endurgreiðslu reksturs-
taps. Fyrirtæki fá vissan aðlögun-
artíma.
Stjórnin hefur líka skipað fyrir-
tækjum sem eru sífellt rekin með
tapi að hætta framleiðslu án tafar
og endurskipuleggja starfsemina.
Þetta á við um fyrirtæki sem hafa
lengi verið rekin með halla, nota
mikið af orku og hráefnum og
framleiða lélega vöru undir lélegri
stjórn.
tryggja samstöðu ihaldssamra
ríkja við Persafióa og róttækra
ríkja eins og Sýrlands og Líbýu.
eða þegar þau reyna að fá
Evrópuriki til þess að taka af-
stöðu með Palestinumönnum.
Jórdanskir embættismenn hafa
hrósað írökum fyrir að hafa verið
fljótir til að láta fé af hendi rakna
í samræmi við loforð um aðstoð,
sem var veitt á leiðtogafundi
Arabaríkja. Þeir hrósa þeim einn-
ig fyrir aðrar fjárfestingar í
Jórdaníu.
Diplómatar í Bagdad segja að
stjórn Husseins sé ánægð með
aukin afnot af höfn Jórdaníu-
manna í Aqaba.
Valdatóm
Bætt sambúð landanna á rætur
að rekja til íhlutunar Rússa í
Afganistan og þess valdatóms,
sem hefur myndazt í öryggismál-
um heimshlutans í kjölfar falls
fyrrverandi íranskeisara. Saudi-
Arabar og ríkin við Persaflóa hafa
jafnmiklar áhyggjur af þessu
ótrygga ástandi og írak og Jór-
danía.
Þíðan í samskiptum landanna
hófst með samkomulagi, sem tókst
á leiðtogafundinum í Bagdad 1978
um andstöðu gegn samkomulaginu
í Camp David. Irakar skýra bætta
sambúð Jórdaníu á þann veg, að
þeir vilji tryggja andstöðu Huss-
eins konungs gegn samkomulag-
inu. Þeir segja líka, að þeir vilji
tryggja að Jórdaníumenn verði
minna háðir Vesturlöndum um
hergögn og aðstoð.
Líma, 28. júli. AP.
PERÚ endurheimtir lýðræði í dag
eftir 12 ára stjórn herforingja með
embættistöku Fernando Belaunde
Terry forseta, sem var forseti þegar
þjóðin glataði siöast lýðræði sínu.
Forsetar Kólombíu, Venezúela og
Costa Rica, Adolfo Suarez, forsætis-
ráðherra Spánar, og eiginkona
Jimmy Carters Bandaríkjaforseta,
Rosalynn Carter, eru meðal 700
gesta, sem er boðið að vera við
embættistöku Belaunde, sem er 67
ára gamall, arkitekt að mennt og
missti starf sitt 1968, þegar vinstri-
sinnaðir herforingjar fylgdu honum
úr forsetahöllinni og flæmdu hann í
útlegð.
Vinstri bylting
Leiðtogi byltingarinnar var Juan
Velasco hershöfðingi, sem myndaði
þjóðernissinnaða sósíalistastjórn til
að hafa á hendi forystu um „byltingu
heraflans". Francesco Morales
Bermudez hershöfðingi, íhaldssam-
ari herforingi og vinveittari Vestur-
löndum, steypti Velasco af stóli 1975
og undir stjórn hans var Belaunde
aftur kosinn forseti 18. maí sl.
Belaunde var kosinn til fimm ára
með 40% atkvæða og sigraði 14
keppinauta í kosningunum.
Rúmlega 100 ríki senda háttsetta
fulltrúa til Perú til að vera við hin
sögulegu valdaskipti í landinu.
Enginn úr hópi valdamestu her-
foringja landsins, jafnvel ekki Mor-
ales hershöfðingi, leiðtogi herfor-
ingjastjórnarinnar, ætla að vera
viðstaddir þegar Belaunde vinnur
embættiseið sem 102. forseti lands-
ins á 159 ára afmæii sjálfstæðis
þess.
Líkur á að pilt-
urinn fari nauðug-
ur til Rússlands
Chicago. 26. júli, AP.
SOVÉZKUR sendiráðsmaður
skýrði írá því í dag. að faðir
Walters Polovchaks, Ukraínu-
drengsins 12 ára, sem neitar að
hverfa til Sovétrikjanna með
foreldrum sínum, hugleiði að
halda einn síns liðs til Sovét-
rikjanna einhvern næstu daga,
f þeirri von að fjölskyldan
komi öll síðar.
Fjölskyldan fluttist til Banda-
ríkjanna fyrir sex mánuðum, en
hefur nú ákveðið að flytjast aftur
til Sovétríkjanna. Þeirri ákvörðun
foreldra sinna undi drengurinn
ungi illa, og strauk að heiman.
Sovézk yfirvöld hafa tilkynnt fjöl-
skylduföðurnum, að aðeins verði
veitt leyfi fyrir því að fjölskyldan
öll flytjist aftur heim, drengurinn
ungi verði að fallast á að snúa
aftur eigi fjölskyldan að fá leyfi til
að flytjast aftur til Sovétríkjanna.
Starfsmaður bandaríska inn-
flytjendaeftirlitsins sagði í morg-
un, að þrátt fyrir að drengnum
hefði verið boðið hæli sem póli-
tískum flóttamanni, væri ekki
loku fyrir það skotið að flytja yrði
hann til Sovétríkjanna gegn vilja
hans. Það færi eftir túlkun laga
um stöðu flóttamanna, en ef
sönnur yrðu færðar á að foreldrar
piltsins hefðu á engan hátt van-
rækt piltinn eða misboðið honum
væru vandfundnar stoðir í lögum
til að koma í veg fyrir að foreldrar
piltsins fengju hann til sín.
Anwar Sadat forseti Egyptalands ra'ðir við Reza Pahlevi son fyrrum íranskeisara i Kuhbeh hóll
siðdegis á sunnudag. Forsetafjölskyldan egypska heimsótti keisarafjöiskylduna á sunnudag. skömmu
eftir andlát keisara. og vottaði samúð sína vegna andláts keisara. simamvnd ap.
Fráfalli keisarans
fagnað í Teheran
Teheran, 28. júlí. AP.
FÓLK dansaði á strætum Te-
heran-borgar þegar fréttist um
lát Reza Pahlevis. fyrrverandi
íranskeisara. Talsmaður Bani-
Sadr forseta sagði, að dauöi
hans myndi þó engin áhrif hafa
á lausn gislamálsins en nú eru
liðnir níu mánuðir siðan
herskáir múhameðstrúarmenn
réðust inn í bandariska sendi-
ráðið og kröfðust framsals keis-
arans fyrrv. í skiptum fyrir
gislana.
Teheran-útvarpið beið í tvo
tíma með að segja frá dauða
Reza Pahlevis en þá var
dagskráin rofin og eftirfarandi
tilkynning lesin: „Mohammad
Reza Pahlevi, blóðsuga aldarinn-
ar, hefur að lokum geispað
golunni. Þessi dagur er merkis-
dagur í sögu mannkynsins —
vegna þess, að jörðin hefur
skyrpt út úr sér einum hinna
nýju faraóa.“
I Teheran-útvarpinu var frá
því sagt, að fagnandi fólk hefði
flykkst út á stræti og torg,
blikkað bílljósum og safnast
saman við blaðasölur til að lesa
nýjustu fréttirnar í aukaútgáf-
um dagblaðanna. Haft var eftir
Sadegh Ghotbzadeh utanríkis-
ráðherra, að dauði keisarans
skipti almenning í íran engu
máli og að það væri þingsins að
kveða á um örlög gíslanna. í
fréttum franskrar útvarpsstöðv-
ar frá Teheran sagði, að náms-
mennirnir svokölluðu, sem tóku
bandaríska sendiráðið herskildi,
hefðu sagt, að þeir hefðu engan
áhuga á líkama keisarans og að
gíslarnir yrðu ekki látnir lausir
fyrr en öllum auðæfunum yrði
skilað aftur, sem þeir segja að
keisarinn hafi stolið.
í fréttum frá Washington
sagði, að fyrirhuguð mótmæli
írönsku frelsissamtakanna gegn
stjórn Khomeinis hafi hafist
með frétt um lát hans en lokið
með miklum átökum milli and-
stæðinga Khomeinis og fylgj-
enda hans. Lögreglan handtók
169 manns.
Mótmæli írönsku frelsissam-
takanna, sem berjast gegn nú-
verandi ráðamönnum í íran,
höfðu staðið til lengi, en í
síðustu viku var leiðtogi þeirra
ráðinn af dögum á heimili sínu í
Maryland. Stuðningsmenn Kho-
meinis skipulögðu einnig göngu
til mótvægis við þá fyrrnefndu
en hlýddu ekki fyrirmælum lög-
reglunnar um að halda sig fjarri
hinni göngunni.
Lýðræði komið á í Perú
Óánægja með Carter magnast
WaxhinKton. 28. júli. frá önnu Bjarna-
dóttur fréttaritara Mbl.
UM 40 þingmenn úr þingflokki
demókrata i fulltrúadeild
Bandaríska þingsins sam-
þykktu á föstudag að beita sér
fyrir því, að fulltrúar á lands-
þingi demókrata, sem hefst í
New York eftir 2 vikur, verði
ekki skuldhundnir til að greiða
þeim frambjóðanda atkvæði við
forsetaútnefningu flokksins,
sem þeir voru kjörnir fyrir á
landsþingið i forkosningum eða
á flokksfundum. Þingmennirn-
ir vilja halda þeim möguleika
opnum. að einhver annar en
þeir Jimmy Carter eða Edward
Kennedy hljóti forsetaútnefn-
ingu flokksins.
Kennedy og stuðningsmenn
hans hafa lengi bcitt sér fyrir
þvi, að fulltrúunum verði
frjálst að kjósa eins og þeir
sjálfir vilja þegar við fyrstu
atkvæðagreiðsiu. Reglur
flokksins kveða nú á um. að
fulltrúarnir styðji þann. sem
þeir eru sendir á þingið fyrir.
Stuðningsmenn Carters vilja
ekki hvika frá þeirri reglu. en
landsþingið mun taka ákvörð-
un um það þegar á fyrsta degi
þingsins 11. ágúst.
óánægja hefur lengi ríkt i
demókrataflokknum með
Jimmy Carter forseta. Siðastlið-
ið haust var lagt hart að
Kennedy að bjóða sig fram á
móti honum i forkosningunum,
svo að flokkurinn og þjóðin öll
þurfi ekki að sitja uppi með
Carter annað kjörtimabil, en
kjósendur kusu Carter fram
yfir Kennedy i hverjum for-
kosningunum á fætur oðrum.
og Carter hefur nú 305 fleiri
fulltrúa á landþing flokksins en
hann þarf til að hljóta útnefn-
ingu hans við fyrstu atkvæða-
greiðslu.
Carter þykir ekki hafa staðið
sig sem skyldi i embætti og álit
hans hefur minnkað síðan for-
kosningunum lauk i júni. Hann
hefur oft verið gagnrýndur
fyrir störf sín í innanríkis- og
utanríkismálum. Eftir lands-
þing repúblikana sýndu skoð-
anakannanir að Ronald Reagan
hafði um 60% fylgi meðal kjós-
enda en Carter aðeins um 30%.
Síðan hefur Billy Carter og
samhand hans við Libýu verið
helzta fréttaefni fjölmiðla og
það hefur dregið enn úr óá-
nægju fólks með Carter.
Michael Barnes, fulltrúa-
deildarþingmaður demókrata
frá Maryland. er talsmaður
þingmannanna. sem vilja
annan framhjóðanda, en Carter
eða Kennedy. Hann sagði i
sjónvarpsþættinum. „Meet the
press“ á sunnudag, að hann
byggist við stuðningi Ilugh
Careys, rikisstjóra New York.
annarra ríkisstjóra og Oldunga-
deildarþingmanna demókrata-
flokksins við hugmynd þing-
mannanna að sigra Carter og
því væri nauðsynlegt að velja
anan frambjóðanda.
Kennedy stóð sig ekki nógu
vel i forkosningunum tii að
flestir þingmannanna vilji
hann í stað Carters. Henry
Jackson, öldungadeildarþing-
maður frá Washington. Ed-
mund Muskie, utanríkis áð-
herra. Morris Udall. fulltrúa-
deildarþingmaður frá Arizona
og Walter Mondale. varaforseti
eru oftast neíndir sem hugsan-
legir málamiðlunarfram
bjóðendur. Þessir menn hafa
allir einhvern tima boðið sig
fram til forseta og tapað. en
þeir eru velkunnir. vanir fram-
bjóðendur og hafa reynslu í
innanrikis- og utanrikismálum.
sem gæti komið sér vel í baráttu
gegn Ronald Reagan.