Morgunblaðið - 03.08.1980, Qupperneq 38

38
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 3. ÁGÚST 1980
betta (jerf)ist
4. áfíúst
1976 — 81 tekinn af lífi í Súdan,
fjrunaður um að hafa ætlað að
bylta ríkisstjórn landsins.
1971 — Apollo 15 fer til jarðar
eftir sex daga rannsóknir á
tunglinu.
1944 — Nazistar handtaka Önnu
Frank og fjölskyldu hennar í
felustað í Amsterdam.
1940 — ítalskt herlið sækir frá
Abyssiníu inn í Brezka Sómalí-
land.
1922 — Átök milli fasista og
sósíalista í borgum á Italíu.
1919 — Rúmenskt herlið sækir
inn í Búkarest.
1916 — Danir selja Jómfrúreyj-
ar Bandaríkjamönnum fyrir 15
milljónir dollara.
1914 — Bretar segja Þjóðverjum
stríð á hendur — Bandaríkin
lýsa yfir hlutleysi.
1853 — Skattur á auglýsingar í
dagblöðum afnuminn í Bret-
landi.
1798 — Lénskerfi afnumið í
Frakklandi.
1578 — Orrustan um Acazar (A1
Kasr el Kebir); Sebastian af
Portúgal fellur.
1511 — Affonso de Abuquerque
tekur Malakka herskildi.
1265 — Orrustan um Evesham.
Afmæli — Percy Bysshe Shelly,
enskt skáld (1792—1822) — Knut
Hamsun, norskur rithöfundur
(1859—1952) — Elísabet drottn-
ingarmóðir (1900— )
Andlát — 1568 Burghley lávarð-
ur, stjórnmálaleiðtogi.
Innlent — 1717 Eidgos í Kverk-
fjöllum — 1727 Jökulhlaup
fylgja gosi í Öræfajökli, verða
þrem að bana, drepa búfénað og
eyða lönd — 1796 d. Hannes
Finnsson biskup — 1862 f. Stef-
án Eiríksson — 1919 Fyrsta
erlenda knattspyrnuheimsóknin
— 1929 Viðeyjarsund Ástu Jó-
hannesdóttur — 1930 „Verka-
lýðsblaðið" hefur göngu sína —
1931 Dr. Aljechin teflir við ísl.
skákmenn — 1939 d. Sig. Sig-
urðsson frá Arnarholti.
Orð dagsins — Friður kemur að
innan — leitið hans ekki annars
staðar — Búdda.
* Þetta geröist
5. áfíúst
1972 — Brottvísun Asíufólks frá
Uganda kunngerðar.
1960 — Efri-Volta fær sjálf-
stæði.
1955 — Frakkar skipuleggja
yfirráð sín á Suðurskautsland-
inu. — Gjaldeyrissamkomulag
Evrópu undirritað.
1939 — Flugpóstflutningar
Breta yfir Atlantshaf hefjast.
1890 — Frakkar lýsa yfir stofn-
un verndarríkis á Madagaskar.
1864 — Sjóorrustan á Mobile
Bay.
1789 — Franska þingið sam-
þykkir að afnema sérréttindi.
Afmæli — Guy de Maupassant,
franskur rithöfundur (1850—
1893).
Andlát — 1799 Howe lávarður,
sjóliðsforingi — 1895 Friedrich
Engels, stjórnmálaheimspeking-
ur.
Innlent — 1874 Þjóðhátíðin á
Þingvöllum — 1675 d. Brynjólfur
Sveinsson biskup — 1741 d.
Oddur Sigurðsson lögmaður —
1839 Bólu-Hjálmar dæmdur —
1845 Fyrsta ráðgefandi Alþingi
slitið — 1848 Þingvallarfundur
— 1904 „Útilegumaður" Einars
Jónssonar gefinn landinu —
1912 Sambandsflokkur stofnað-
ur — 1913 d. Guðlaugur Guð-
mundsson bæjarfógeti — 1916
Fyrsta landskjör — 1919 Danir
skipa sendiherra á íslandi —
1892 f. Eiríkur Kristófersson —
1895 f. Guðm. Einarsson frá
Miðdal.
Orð dagsins — Ef þú vilt að þér
gangi vel skaltu ráðfæra þig við
þrjá öldunga. — Kínverskur
málsháttur.
Ekki fer milli mála að um leið og sporthátur er nefndur, að upp i
huga margra kemur ekki bara vélknúinn bátur, heldur I mörgum
tilfellum bátur þaninn seglum. Það er siglari i orðsins fyllstu
merkingu. Að sigla seglbáti er sjósport númer eitt i hugum margra,
sem á annað borð hafa fengið siglingabakteriuna, og lært þá list að
sigla og beita seglum eftir aðstæðum hverju sinni. Svo heillaðir geta
þeir orðið af þessari íþrótt að þeim finnst litið til mótorknúinna báta
koma, miðað við siglarana. Sjálfur hef ég ekki tekið seglbátabakteri-
una, en virði þó fullkomlega aðdáun manna á íþróttinni, svo marga
hef ég séð heillaða og svo margar lýsingar á siglingum manna á
seglbátum, að maður kemst ekki hjá að hrifast með. Fúslega skal ég
viðurkenna að oít hefur það hrifið mig erlendis, að sjá hraustlegar,
sólbakaðar og ánægðar fjölskyldur sameinast i starfi og leik um borð
i ótrúlegum fjölda seglbáta, sem i mörgum tilfellum virðist vera
annað heimili þessa fólks yfir sumarmánuðina. Hér heima hefur
seglbátaiþróttin átt heldur erfitt uppdráttar, þar sem yfirleitt alla
aðstöðu vantar fyrir þessa báta. Að auki hefur landinn þurft að sækja
þá marga út fyrir landsteinana. Nú ætti að verða bót á þessu, þar sem
hafin er framleiðsia á mjög skemmtilegum siglurum úr plasti hér
heima. Auðvitað er hér áhugi fyrir siglurum eins og annarsstaðar i
heiminum, þar sem land liggur að sjó. Ekki ætti hann að minnka nú
þegar eldsneyti er orðið svo óheyrilega dýrt, að menn hafa helst
engan möguleika á að hreyfa bensindrifinn bát lengur. En það er
alltaf sama sagan að minnsta kosti hér i Reykjavík, engin höfn eða
önnur aðstaða til fyrir seglbáta eða aðra sportbáta. Ég teldi það mjög
eðlilegt að i Reykjavík einnig, væri höfn til fyrir nokkur hundruð
seglbáta. Það væri að minnsta kosti eðlilegra en að ekki skuli vera
höfn fyrir einn slikan bát, hvað þá heldur fleiri.
Fyrsta siglaranum frá verksmiðjunni Plastbátar hf.. slakað í
Reykjavíkurhöfn. Eftir er að koma upp siglu og seglum.
Þetta er samskonar siglari og hafin er framleiðsla á hér heima, og
sagt er frá í meðfyigjandi grein.
Framleiðsla hafin á
seglbátum hér á landi
Fyrir stuttu lagði ég leið mína
í þessa nýju seglbátaverksmiðju,
sem er til húsa í 400 fermetra
nýju húsi við Smiðshöfða, hér í
borg. Hitti þar að máli Jón
Friðriksson, framkvæmdastjóra
fyrirtækisins, sem ber nafnið
Plastbátar hf. Spurði ég Jón
hver tildrögin hafi verið að
þessari nýju framleiðslu. Fórust
Jóni þannig orð:
Undirbúningur að stofnun
Plastbáta hf. var hafinn í árs-
byrjun 1979. Ég hafði þá búið um
skeið í Svíþjóð og hafði ákveðið
að kaupa mér seglskútu. Eftir að
hafa leitað nokkur fyrir mér,
komst ég í kynni við einn
þekktasta bátateiknara Svía,
Per Brohell. Brohell hefur meðal
annars teiknað seglskútuna
Vega, en hún er sú skúta, sem til
er í flestum eintökum í Svíþjóð.
Tveimur árum áður en kynni
okkar hófust, hafði Brohell hafið
framleiðslu á nýjum báti, skútu,
sem hann kallaði PB-63. Hins
vegar hafði hann orðið að leggja
framleiðslu þessarar skútu á
hilluna að mestu vegna heilsu-
brests. Eftir að ég hafði heim-
sótt Brohell nokkrum sinnum,
æxluðust málin þannig, að í stað
þess að kaupa af honum einn
hálfbyggðan bát, eins og upp-
haflega hafði verið hugmyndin,
samdi ég um framleiðsluréttinn
fyrir PB-63 á íslandi. Nú fór í
hönd annasamur tími meðan
framleiðsla á mótunum fór
fram. Næst var að koma mótun-
um heim til íslands. Það gekk
sannarlega ekki erfiðleikalaust
fyrir sig vegna verkfalls far-
manna, sem þá stóð yfir. Þá var
það að við fréttum af því að nýr
íslenskur togari væri um það bil
að fara frá Flekkefirði í Noregi.
Þetta var togarinn Július Geir-
mundsson frá Isafirði. Við sett-
um okkur í samband við útgerð-
arstjóra og föluðumst eftir
flutningi á mótunum heim. Það
var auðsótt mál og er ærin
ástæða til að þakka þeim á
Júlíusi Geirmundssyni mikil lið-
Bátar
Umsjón HAFSTEEVN
SVEINSSON
legheit í sambandi við þetta mál
okkar. En nú var eftir að koma
mótunum til Flekkefjarðar. Við
höfðum snör handtök, fylltum
mótin með nauðsynlegasta hrá-
efni og verkfærum, fengum okk-
ur flutningabíl og sendum til
Noregs. Ekki gekk það þó átaka-
laust, en hafðist þó að lokum, og
heim komst farmurinn. Þá tóku
aðrir við og settu saman fyrstu
skútuna, sem síðar var á vöru-
sýningunni í Laugardal 1979.
Hún var seld til Isafjarðar
skömmu síðar.
í vetur sem leið lá framleiðsl-
an að mestu niðri, en þráðurinn
var síðan tekinn upp aftur í vor.
Við erum búnir að selja 2 til 3
skútur til Noregs og erum að
ljúka við þær þessa dagana.
Höfum við einnig tekið upp þá
nýbreytni, að gefa mönnum kost
á að byggja skútur sínar sjálfir, ’
þannig að þeim eru leigð mót og
húsnæði, en selt efni og leiðbein-
ingar. Með þessu móti tekur það
tvo—þrjá menn rúma viku að
fullgera alla plasthlutana og
setja þá saman, vinni þeir við
smíðina á kvöldin og um helgar.
Með því að leggja þannig fram
eigin vinnu fá kaupendur skút-
una mun ódýrari en ella.
Sigraði í
Venen Race
PB-63 er 6,3 metra löng og 2,45
m þar sem hún er breiðust.
Djúprista er 1,05 m. Skútan er
býsna rúmgóð miðað við stærð,
hefur tvær kojur 1,95 m langar
og tvær 2,50 m. Þá er pláss fyrir
eldavél, vask og salerni, áuk
mikils geymslurýmis, enda var
tilgangur Per Brohell, að hanna
rúmgóðan og öruggan bát, með
góðum siglingareiginleikum, og
það tókst honum sannarlega. Ég
get nefnt sem dæmi, að árið 1977
sigraði reynsluskúta hans í Ven-
en Race-keppninni, í sínum
stærðarflokki. Venen Race er
keppni haldin árlega á Venen-
vatni og tekur ævinlega þátt í
henni fjöldi seglbáta. Skútan
getur verið hvort heldur menn
vilja með föstum kili eða fallkil-
inum. Með fallkilinum er hún
óneitanlega þægilegri í meðför-
um, en hins vegar er þess að
gæta, að slíkur kjölur skerðir
gólfrými í káetunni. Að lokum
má geta þess, að nú hefur verið
smiðaður mótorbátur með sama
skrokklagi og skútan, en með
stærri yfirbyggingu. Mótorbát-
urinn á að geta náð 8—10 mílna
hraða með 12 hestafla vél og
munu mótin af honum verða
tilbúin með haustinu. Hann er
hannaður með það fyrir augum,
að vera þægilegur ferðabátur,
ódýr í rekstri með möguleikum á
hjálparseglum (% af seglabún-
aði seglskútunnar). Sunnudag-
inn 13. júlí verður skútan til
sýnis við gömlu verbúðarbryggj-
urnar í Reykjavík.
Þetta hafði Jón að segja um
tildrög þessarar bátaverksmiðju
og framleiðsluna. Eftir að hafa
skoðað þessa bátaframleiðslu,
verð ég að segja, að þarna er
mjög athyglisverður siglari á
ferðinni. Oneitanlega gladdi það
mig að sjá hann verða til undir
íslensku þaki, fullunninn af ís-
lenskum höndum. Ekki var ann-
að að sjá en vandvirkni væri
viðhöfð í öllum þáttum fram-
leiðslunnar, enda virtust mér
bátarnir áferðarfallegir, eins og
þeir þurfa í raun að vera.
Áhugavert ætti það að vera og
kærkomið tækifæri sportbáta-
áhugamönnum, að skoða þennan
bát, þar sem hann að sögn Jóns,
verður til sýnis sunnudaginn 13.
júlí. Ekki síður fyrir að glöggt
má sjá þess merki að seglbátar
eru framtíðarfarkostir sport-
bátamanna.