Morgunblaðið - 11.10.1980, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 11. OKTÓBER 1980
600 hestar
af heyi
eyðilögðust
í hlöðubruna
.ÞAÐ eyðilöKðust þarna um 600
hestar af heyi, allur heyforði hjón-
anna að BorKartúni ok hann var
óvátrygKður. EinnÍK er þakið af
annarri hlöðunni ónýtt ok hluti af
þaki hinnar. en sem hetur fór tókst
að verja íbúðar- ok peninKshús,“
saKði Bjarni Pétursson, oddviti í
Ljósavatnshreppi, Suður-ÞinKeyjar-
sýslu er Mbl. ra'ddi við hann um
bruna að BorKartúni í Köldukinn
aðfaranótt þriðjudaKs.
Bjarni sagði, að elds hefði orðið
vart í heyhlöðunni um ellefuleytið á
mánudagskvöld. Hjónin í Borgar-
túni, Arnór Benediktsson og María
Indriðadóttir, voru að taka á sig
náðir, þegar Arnóri fannst hann
finna reykjarlykt og er hann gáði út
um gluggann, logaði út úr hlöðunni.
„Ég hringdi boðhringingu á allar
línur í sveitinni og fólkið dreif heim
að Borgartúni og höfðu margir með
sér slökkvitæki og okkur tókst að
halda eldinum niðri þar til slökkvi-
liðið á Húsavík kom á vettvang, en
það var um hálfum öðrum tíma eftir
að ég hringdi," sagði Bjarni.
Peningshús eru áföst hlöðunum og
íbúðarhúsið skammt undan og sagði
Bjarni, að ibúðarhúsið hefði verið í
mikilli hættu fyrst, en tekizt hefði
að verja öll húsin. Slökkvistarf stóð
til klukkan sex á þriðjudagsmorgun
og hafði þá tekizt að bæla eldinn og
um hádegisbilið var farið í að moka
út úr hlöðunum.
Ekki er vitað um eldsupptök með
vissu, en Bjarni sagði margt benda
til þess að kviknað hefði í út frá
rafmagni.
OL í bridge:
Bandarísku
konurnar
sigruðu
Valkenburg, Hollandi. 9. október.
BANDARÍSKU konurnar sigruðu
í kvennaflokki á Ólympíumótinu í
bridge sem nú er lokið eftir ellefu
daga spilamennsku. Allt benti til
þess að ítölsku konurnar myndu
bera sigur úr bítum þegar fáar
umferðir voru eftir en góður
endasprettur bandarísku kvenn-
anna skóp sigur þeirra. Þær hafa
ekki áður orðið Olympíumeistarar
í bridge en ítölsku konurnar sigr-
uðu fyrir 4 árum þegar mótið fór
fram í Monte Carlo.
Lokastaða efstu þjóða: Banda-
ríkin 408, Ítalía 389, Bretland 378,
Svíþjóð 376, Frakkland 356, Dan-
mörk 350, Kanada 349, írland 347.
„Guð er ekki
mannvera“
ÁFRÝJUNARRÉTTUR í Kanada
„The British Columbia Court af
Appeals" kvað upp svohljóðandi
úrskurð þann 10. september sl.:
„Guð er ekki mannvera."
Þessu mikla þrætumáli manna
um það hvort Guð sé mannvera
eða ekki var vikið sem sérstöku
lagamáli úr sakadómi í Kanada til
æðri dóms. Fimm dómarar kváðu
upp úrskurðinn. Er þetta í fyrsta
skipti sem dómsúrskurður er
kveðinn upp um þetta mál.
Að sögn blaðsins „Vancouver
Sun“ eru guðfræðingar í Kanada
ekki allir sammála þessum úr-
skurði dómaranna. Sumir þeirra
segja að ómögulegt sé að hafa
„innra samband" við Guð sem ekki
er mannvera. En þeir sem eru
sammála dómurunum segja að
ekki sé hægt að hugsa sér Guð sem
venjulega persónu, hann sé yfir
það hafinn.
Flýtur meðan
að ekki sekkur
Texti: Bj.Bj.______________________________
Ekki er að ófyrirsynju um það rætt manna á
meðal við upphaf Alþingis, að nauðsyn sé á
fastmótaðri stefnu til úrlausnar á brýnum
vanda í landsstjórninni. Er þess að vænta, að
ríkisstjórnin sameinist um slíka stefnu?,
spyrja menn. Nýbirtar skoðanakannanir benda
til dvínandi vinsælda ríkisstjórnarinnar. Mál-
efnaleg staða stjórnarinnar kemur í sviðsljós-
ið, þegar alþingismenn taka að nýju til starfa.
Þingstörf báru þess merki síðastliðið vor, að
þingmenn voru að ná vopnum sínum að nýju
eftir hjaðningavíg stjórnarmyndunarinnar.
Sérstaklega setti þetta svip á störf þingflokks
sjálfstæðismanna, stærsta stjórnarandstöðu-
flokksins. Auk þess virtu þingmenn þá sjálfs-
ögðu venju, að ríkisstjórn fái ráðrúm til að ýta
þjóðarskútunni vel úr höfn, áður en stefna
hennar er gagnrýnd. Ríkisstjórnin hefur nú
setið við stjórnvöiinn í 8 mánuði og nýtur því
ekki lengur velvildar sem viðvaningur. Nú ætti
að vera unnt að leggja dóm á það, hvort hún er
hlutverki sínu vaxin.
Stjórnarsáttmálinn frá 8. febrúar 1980 ber
það með sér, að aðstandendur hans hafi ætlað
sér að grípa hart á verðbólgunni. Þar eru
verðhækkunum á vörum og þjónustu sett efri
mörk ársfjórðungslega á árinu 1980, í samræmi
við niðurtalningarstefnuna, sem Framsóknar-
flokkurinn telur hugsmíð sína. Frá því í
febrúar til 1. maí áttu mörkin að vera 8%, en í
raun hækkaði framfærsluvísitalan um 13,23%.
Frá 2. maí til 1. ágúst átti hækkunin að vera
7% en hún reyndist 10,12%. Frá 2. ágúst til 1.
nóvember á hækkunin að nema 5%, samkvæmt
stjórnarstefnunni. Greinilegt er, að frávikið
frá stefnu stjórnarinnar er með þeim hætti, að
mál hafa þróast á allt annan veg en að var
stefnt. Á árinu 1979 var ársmeðaltal verðbólg-
unnar 45,5% en Þjóðhagsstofnun telur, að það
muni verða 58% á þessu ári.
Við lestur á stjórnarsáttmálanum komast
menn að raun um það, að stjórnarliðar
bjuggust við skjótum árangri af aðgerðum
sínum í verbólgumálum. Gerðu þeir ráð fyrir
því, að strax 1. júní yrði unnt að lækka
verðbótaþátt vaxta í samræmi við lægri
verðbólgu, en í sáttmálanum segir: „Verðbóta-
þáttur vaxta hækki ekki 1. mars og fari síðan
lækkandi með hjöðnun verðbólgu." Þetta rætt-
ist ekki, því að 1. júní hækkaði verðbótaþáttur
vaxta um 2,5% —4% og hann átti enn að hækka
1. september, ef farið hefði verið að ákvæðum
svonefndra Ólafslaga. En þar segir, að vaxta-
ákvarðanir á árunum 1979 og 1980 skuli við það
miðaðar, að fyrir árslok 1980 verði í áföngum
komið á verðtryggingu sparifjár og lánsfjár.
Ríkisstjórnin er fjarri því að fullnægja þeirri
lagaskyldu.
Hvað sem átökum við verðbólguna líður er
höfuðskylda ríkisstjórnar að sjá til þess, að
atvinnuvegunum séu sköpuð viðunandi starfs-
skilyrði. Ékki horfir vel í höfuðatvinnuvegi
þjóðarinnar, sjávarútveginum. Útgerðarmenn
segjast komnir í greiðsluþrot. Hraðfrystiiðnað-
urinn er rekinn með miklu tapi. Sjómenn telja
sig hlunnfarna í launum. Þetta sígilda vanda-
mál virðist óvenju torvelt viðureignar á
þessum haustdögum. Hingað til hefur ríkis-
stjórnin látið fiskverðsákvörðun bera að með
þeim hætti, að hún hefur látið gengið síga til
að fleyta sjávarútveginum áfram. I stjórnar-
sáttmálanum segir á hinn bóginn: „Beitt verði
aðhaldi í gengismálum." Framkvæmd þessa
ákvæðis hefur verið með þeim hætti, að
verðgildi krónunnar hefur minnkað um nálægt
30% á starfstíma stjórnarinnar. Ráð ríkis-
stjórnarinnar til að styrkja krónuna er þetta
samkvæmt stjórnarsáttmálanum: „Til að
treysta gengi gjaldmiðilsins verði gert sérstakt
átak til framleiðniaukningar í atvinnuvegun-
um.“ Hvort stjórnin telur, að þetta ráð hennar
dugi til að greiða úr núverandi vanda útflutn-
ingsatvinnuveganna er alls ekki líklegt, að
minnsta kosti hafa ráðherrar ekki haldið því
sérstaklega á loft.
Verðbólguhjólið snýst sífellt hraðar, krónan
verður stöðugt verðminni og óvissan í atvinnu-
málunum vex með hverjum degi sem líður, þótt
allt sé þetta þvert ofan í stefnu stjórnarinnar.
Óvissan um framtíðina minnkar ekki við það,
að í um 10 mánuði hafa aðilar vinnumarkaðar-
ins árangurslaust reynt að ná samkomulagi um
kaup og kjör. Á þeim vettvangi hefur hraðinn
ekki verið eins mikill og á verðbólguhjólinu og
gengissiginu. Vinnuveitendur standa fastari
fótunum á þeirri röksemd, að þeir séu að
framfylgja stefnu ríkisstjórnarinnar, með því
að halda aftur af kauphækkanaskriðu. Menn
fagna því, að ekki hafi komið til verkfalla. Sé
það hollustu verkalýðsforystunnar við ríkis-
stjórnina að þakka, má segja, að stjórnin hafi
ekki setið alveg til einskis, því að síst af öllu
yrðu verkföll til að bæta stöðuna við núverandi
aðstæður. Nú er hins vegar svo komið á þessu
sviði, að Þjóðviljinn hvetur til þess að
verkalýðshreyfingin geri það upp við sig, hvort
hún vill verkföll eða vísa kjaramálunum til
ríkisstjórnarinnar og Alþingis og Guðmundur
J. Guðmundsson segir, að sér „finnist allt í
lagi“, þótt Alþingi grípi inn í kjaraviðræðurn-
ar.
★
Undirstraumar stjórnarsamstarfsins eru að
verða stríðari. Því til sönnunar má vísa til
ummæla ráðherra um viðureignina við verð-
bólguna. Af og til sjást þess merki, að nokkurs
óróa sé farið að gæta út af haldleysi niðurtaln-
ingarstefnunnar. Heildaryfirbragð stjórnar-
samstarfsins er friðsælt og ber þess vott, að
ráðherrarnir vilji halda sem lengst í há
embætti sín. Sú röksemd, sem stuðningsmenn
þeirra nota til að réttlæta tryggð sína við þá,
þótt allt stefni í aðra átt en ætlunin var, er, að
þannig hafi það verið hjá öllum ríkisstjórnum
undanfarin ár. I þessari röksemdafærslu felst
málefnaleg uppgjöf og áhersla á að halda í
vonlitla valdaaðstöðu.
Átakamálin innan ríkisstjórnarinnar snerta
stjórn efnahagsmála og utanríkismála, sem að
jafnaði eru meginviðfangsefni sérhverrar rík-
isstjórnar. Ekki eru líkur á skjótum sáttum um
þessa málaflokka. í grein, sem Svavar Gests-
son, félagsmálaráðherra, ritaði í Þjóðviljann
6.-7. september segir svo: „Ýmsar yfirlýsingar
nokkurra talsmanna Framsóknarflokksins
hafa borið þess vitni á undanförnum vikum að
óþolinmæði gætir í nokkrum mæli í Framsókn-
arflokknum og er leitt til þess að vita að
forráðamenn stærsta flokks stjórnarinnar
skuli ekki gera sér grein fyrir því að slíkt óþol
er í rauninni í fyrsta lagi barnaskapur en í
öðru lagi beinlínis vatn á myllu þeirra
andstæðinga núverandi ríkisstjórnar."
Síðan þessi orð voru rituð af Svavari
Gestssyni, frambjóðanda til formennsku í
Alþýðubandalaginu, hafa framsóknarmenn
síður en svo þagnað. Óþolinmæði þeirra brýst
fram með ýmsum hætti, enda þótt kommúnist-
ar telji „blaðrið" í Steingrími Hermannssyni,
formanni Framsóknarflokksins, stærsta efna-
hagsvandamálið og vilji greinilega svipta hann
og flokksbræður hans málfrelsi, til að fá að
vera einir um hituna með Gunnari Thoroddsen,
forsætisráðherra. Láta framsóknarmenn Al-
þýðubandalagið berja sig til hlýðni? í boðskap
Þjóðviljans um að kjaramálin skuli leyst með
lagasetningu felst einnig ábending um það, að
þar með geti kommúnistar, með vísan til
hollustu verkalýðsrekenda sinna, náð undirtök-
unum í mótun „efnahagsstefnunnar". Aðförin
að framsóknarráðherrunum takmarkast ekki
við efnahagsmálin, því að utanríkisráðherra,
Ólafur Jóhannesson, hefur mátt þola stöðugar
árásir út af flestu því, sem hann tekur sér fyrir
hendur. Kalla kommúnistar hann nú „Litla-
Stalín" en auðvitað geta þeir haldið því fram á
úrslitastundu, að það sé hrósyrði í þeirra
munni.
Stuðningsmenn forsætisráðherra Gunnars
Thoroddsens hafa verið hlédrægir í stjórnar-
samstarfinu. Kommúnistar hafa þó einnig haft
í hótunum við þá. Þannig segist Guðrún
Helgadóttir nú hafa ráðherralíf Friðjóns
Þórðarsonar í hendi sér og í orði er hún tilbúin
til að skipta á honum og franska flóttamannin-
um Patrick Gervasoni. Fullnaðardómur fellur
2. desember næstkomandi.