Morgunblaðið - 02.11.1980, Blaðsíða 25
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 2. NÓVEMBER 1980
25
átti ólokið sínu læknisnámi, svo
Valgarður fór að starfa á Rann-
sóknastofu Háskólans í meina-
fræði í 2 ár, meðan hann beið eftir
henni. Síðan lá leiðin til vísinda-
starfa í London í 8 ár, þar jem
hann var við rannsóknir í frumu-
líffræði, aðallega við krabba-
meinsrannsóknir, og varði sem
fyrr er sagt doktorsritgerð við
Lundúnaháskóla um áhrif krabba-
valdandi efna á orkubúskap
fruma. Þau hjónin fluttu svo heim
frá London fyrir ári. Nú vinnur
Valgarður við Rannsóknastofu
Háskólans í meinafræði og kennir
frumulíffræði við læknadeild Há-
skólans.
— En hvernig stendur á því að
raunvisindaþjálfaður maður
snýr sér að leikritagerð?
— Það eru alls ekki eins miklar
þversagnir í því og ýmsir virðast
halda og eins og fram kom í fyrstu
spurningum þínum, segir Valgarð-
ur.
— Dramatík er víðar en á
leiksviði. Líffræðin geymir sögu af
dramatískum átökum. Mig langaði
að þýða hana — af tungu raunvís-
indanna yfir á mannamál. Saga
íslendinga er skráð í gömlum
handritum. Saga manna og dýra
er skráð í kjarna eggfrumunnar —
aftur í eldfornan tíma. Þróunar-
saga þeirra. Og fóstrið endurtekur
í uppvexti sínum alla þessa nýju
sögu. Það má kalla eggdýr kon-
unnar sögu manns.
— Haltu áfram.
— Fóstrið kemst ekki til manns
nema ganga í gegn um þessa sögu
alla. Sagan er því fóstrinu lífsskil-
yrði.
Efnishyggjumaður
á þar von
— Meira um drama Hffræð-
innar.
— Tökum spurninguna um
framhaldslíf. Marga langar að lifa
áfram. Ef maður trúir ekki kenn-
ingum kirkjunnar, þá sér líffræðin
leið. Með því að koma kynfrumun-
um í fóstur. Efnishyggjumaður á
þar von. Eggdýr konu má því kalla
von manns. Ög sögu, eins og við
komum inn á áður.
— Það er greinilega nóg
skáldskaparefni i líffræðinni. En
kemur samt á óvart. Venjulega
hugsar maður sér líffræðivísinda-
menn sem „sérfræðinga.“
— Undarlega margt eðli manna
sést hjá dýrum líka, allt niður í
einfrumunga.
— Nú stundar þú rannsókna-
störf og gagnrýnir jafnframt í
leikritinu þróun visindanna.
— Máttur líffræðivísindanna er
ofmetinn. Geta læknisfræðinnar
minni en almennt er talið. Það
þarf að leiðrétta þessa oftrú á
læknisfræði og vísindum almennt.
Til langlífis er vænlegra að
treysta móður náttúru, en að
treysta á að læknisfræðin geti
lagfært sködduð líffæri, skaddað-
ar frumur. Það er reyndar vaxandi
skilningur á þessu. Svokölluð
„fyrirbyggjandi læknisfræði" er
metin meira í seinni tíð.
— Skýrðu þetta nánar.
— Efnisleg gerð mannslíkam-
ans er það flókin, að til góðrar
heilbrigði er vænlegst að fjarlægj-
ast ekki aðferðir náttúrunnar um
of. Það er enn langt þangað til við
vitum hvað við eigum að éta. Hvað
þá annað. Stór hluti af því, sem
svokölluð „vísindi" eru að segja
reynist síðar haldlaust. Náttúran
sjálf er reynsla, það sem reynt
hefur verið. Tilraun, experiment,
sem búið er að vera í gangi í
milljón ár.
Við, vesælir menn, förum í
„framhaldsnám," tvö—þrjú ár,
komum heim með kenningar. Ég
treysti betur niðurstöðum af til-
raunum, experimenti, sem reynt
hefur verið í milljón ár heldur en
þeirri, sem gerð er á tveimur
árum. Samt er þetta „tveggja ára
nám“ kallað sannleikur og við
fjarlægjumst aðferðir náttúrunn-
ar. Menningararfleið okkar er líka
niðurstaða, niðurstaða af óra-
langri tilraun forfeðranna um
lífsaðferðir. Það, ætlum við líka að
forsóma. Nei, ég hefi áður sagt þá
skoðun mína að maðurinn sé
óvitrari tegund en hann heldur, en
um leið meira spennandi — en
hann heldur sjálfur.
Hellenska akademían hafði yf-
irsýn. Háskólar nútímans eru
skiptir niður í deildir, veggir á
milli. Það þykir ekki lengur nauð-
synlegt að hafa yfirsýn. Nægir að
vera „sérfræðingur". Þetta er röng
þróun. Spurðu mig um uppeldis-
mál, mér sýnist að þar þurfi
ýmislegt að laga.
— Gott og vel. Þú talar.
Tilfinningarnar
kældar
— Við sinnum ekki því að
rækta tilfinningalíf barna. Það er
auðvelt að kála því með öllu. Og er
gert í stórum stíl. Fólk er dofið.
Svoleiðis mannlíf er leiðinlegt.
Lífsleiði, skólaleiði, er þetta ekki
mislukkun hjá okkur? Við ölum
börn upp samkvæmt einhvers kon-
ar hámarks-afurða-stefnu. Til að
ná sem mestum fallþunga eins
fljótt og unnt er. En börn þurfa
ekki bara fæði og skæði, heldur
líka næði og nóg svæði.
Island er svo mikið öðru vísi en
önnur lönd, að við verðum að taka
upp eigin aðferð í þessum efnum,
enda mislukkun í öðrum löndum
nóg til að varast. Ef mannlíf á
íslandi á að vera kópía af mannlifi
í útlöndum, léleg kópia af lífi
annars fólks, já, þá er ég farinn.
Annars kaus ég að flytja til
íslands, af því að mér þykja
íslendingar með skemmtilegasta
fólki, sem ég hefi kynnst. Hressir,
ófalsaðir. Reyndar mun landið
sjálft hafa átt sinn þátt í heim-
flutningi okkar. Laxinn leitar upp
í ána sína, hestar strjúka heim,
man sauður hvar lamb gengur og
römm er sú taug er rekka dregur
o.s.frv. Landið á að skilgreinast
sem listasafn, 103 þúsund ferkíló-
metrar að stærð. Fjöllin hér í
kring um Reykjavík eru mér mikið
verðmæti. Síðustu vikur einkum
fjöllin i suðrinu.
Allt er þetta einskis virði ef
búið er að kæla tilfinningar fólks.
Það gerir fólk fátækt. Það eru
öreigar nútímans.
Og með þessari brýningu ljúk-
um við samtalinu, þótt margt sé
enn ósagt af frjóum og ferskum
hugmyndum dr. Valgarðs Egils-
sonar. — E. Pá.
Valgarður teiknar og
málar. Teikningarnar
hér á síðunni eru úr leik-
ritinu hans og fylgdu
handritinu. Þær eru
prentaðar með því í
bókinni, sem út kemur hjá
Almenna bókafélaginu
samtímis því sem
leikritið verður sýnt í
Þjóðleikhúsinu.
Hitablásarar
fyrir gas
ogolíu
Skeljungsbúðin
Suðurlandsbraut 4
simi 38125
Heildsölubirgöir: Skd|ungur hf.
Smavonjdeild - Laugavegi 180
VARAHLUTIR
PRESTOLITE KERTI
OLÍUSIGTI
LOFTSIGTI
BREMSUKLOSSAR
BREMSUBORÐAR
AURHLÍFAR
HOSUKLEMMUR
BLOKKÞF.TTIR
VATNSKASSAÞÉTTIR
HOLTS CATALOY
BODY FYLLIR
PAKKNINGARLÍM
GUN - GUM
FIRE-GUM
PÚST ÞÉTTIEFNI
PÚSTKLEMMUR
GEYMASAMBÖND
GEYMASKÓR
INNSOGSBARKAR
KERTALYKLAR
FELGUKROSSAR
ILMGLÖS
DEKKJAHRINGIR
LOFTDÆLUR
og margt fleira.
Sendum í póstkröfu um
land allt.
KRISTINN GUÐNASON HF.
SUÐURLANDSBRAUT 20. SÍMI 86633
ÞU AUGLÝSIR UM
ALLT LAND ÞEGAR
ÞÚ AUGLÝSIR í
MORGUNBLAÐINU
U GIA SlNGA-
SIMIW \M.
22480