Morgunblaðið - 31.12.1980, Blaðsíða 27

59
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 31. DESEMBER 1980

skí öaferöir I
Við bjóðum ódýrar og öruggar ferðir til ijfc
allra helstu skíðastaða í Evrópu.
Einstök skídaferd til Stumm Zillertal í Austurríki
Brottför 15. janúar — Heimkoma 31. janúar — 14 nætur í Stumm
2 nætur í London — Verð aðeins gkr. 498.800
Samvinnuferðir-Landsýn fagnar nýju ferðaári með einstaklega ódýrri skíðaferð til Stumm Zillertal í
Austurriki (örstutt frá Kitzbuhel).
Innifalið: flug til Munchen, akstur til og frá Stumm,
gisting með 'h fæði í Stumm og morgunverður í
London, skíðapassi í 12 daga í Stumm.
Sendum farþegum okkar og
landsmönnum öllum bestu
óskir um farsælt komandi ár
Samvinnuferdir - Landsýn
AUSTURSTRÆTI 12 - SIMAR 27077 & 28899
J ass-söng’varinn
Nafn á frummáli: The Jazz
Singer.
Sýningarstaður: Regnboginn
A-salur.
Leikstjóri: Richard Fleischer.
Tónlist: Neil Diamond.
Handrit: Herbert Baker.
Byggt á leikriti eftir Samson
Raphaelson.
Eftir jólasteikina er tilvalið
að skreppa í bíó og horfa á létta
og skemmtilega mynd. Ekki
veitir af eftir þá alvöruþrungnu
stemmningu sem hér virðist
ríkja á fæðingarhátíð frelsar-
ans. Fyrir valinu varð hjá undir-
rituðum í þetta skipti splunkuný
mynd (frumsýnd næstum á
sama tíma í Regnboganum og
New York) er heitir á ástkæra
ylhýra málinu: Jass-söngvar-
inn. Yfir þessari mynd er léttur
og ljúfur blær samt er efnið
sjálft háalvarlegt enda löngu
klassískt: Baráttan milli hins
nÝja °g þess gamla. Milli þess
sem er rótgróið og byggir á
aldagamalli hefð og hins sem
styðst við andartakið, æskuna í
lífi mannsins og lífi þjóðanna.
í Jass-söngvaranum er hinn
gyðinglegi heimur tákn hins
gamla en Hollywood heimurinn
fulltrúi hins nýja. Hugmyndin
að leiða saman akkúrat þessar
tvær andstæðu veraldir er í
sjálfu sér athyglisverð. Óvíða
eru fornar hefðir haldnar jafn
dyggilega í heiðri og í gyðinga-
samfélögunum. Virðist manni
þar allt svo til óbreytt hvað
varðar gildismat og siðvenjur
frá því Moses var og hét.
Sannarlega er menning þessa
kynstofns ekki byggð á sandi,
þar býr eitthvað mikið á bakvið:
Máski vonin um Messias sem við
kristnir höfum þegar hlotið.
Kemur mér hér í hug orð eins
kennara míns er hann sagði að
þjónninn myndi ætíð pöntunina
þar til búið væri að borga.
Hollywood heimurinn er hins
vegar það gerólíkur að fáu er til
að jafna. Þar um slóðir ríkir svo
undarlegt andrúmsioft að menn
verða eiginlega að fara á staðinn
til að upplifa ósköpin. Robert
Altman er sennilega eini kvik-
myndasmiðurinn sem getur
komið því til skila. í þessu
andrúmslofti gildir aðeins ein
regla: að njóta og nýta andar-
takið hvað sem það hefur upp á
að bjóða. Þar er ekki beðið eftir
Messíasi. Þú ert sjálfur frelsari
þinn, því þú ert í himnaríki.
Mér sýndist myndin Jass-
söngvarinn vera á leið inn í
Skemmtilegar
Faðir og sonur (Sir Laurence Olivier og Neil Diamond) ræðast við.
Bragðið hefði kannski tekist ef
atriðinu væri sleppt þar sem
hinn ungi söngvari (Neil Dia-
mond) sem freistar gæfunnar í
Hollywood þvert ofan í óskir
íhaldssams föður (Laurence
Olivier) — fer á flakk eftir
alvarlega rimmu við kallinn.
Neil Diamond skortir tækni til
að tjá þá tilfinningalegu ólgu
sem fylgir útskúfun úr föður-)
garði. Ekki er nóg að láta sér!
vaxa skegg. Skeggvöxtur fylgir
oft drykkjutúrum en fleira
„flýtur" með. Hefði þessi þáttur
myndarinnar heppnast betur er
ég viss um sigur hennar því
leikur Diamonds er næsta sann-
færandi. Röddin hljómfögur og
mikið öryggi í hverri hreyfingu.
Diamond er jú súper-stjarna
sem lifir við dálítið ólík kjör og
hinn óþekkti byrjandi sem mót-
aður var í handritinu. Sir Laur-
ence leikur föðurinn með sömu
yfirburðatækninni og fyrr þó
heim hinnar fullkomnu listar
þar til leikstjórinn tókst á við
„himnaríki" vesturstrandarinn-
ar. Meðan hann hélt sig við
veröld gyðinganna í New York
gekk dæmið upp en um leið og
Kvikmyndlr
eftir ÓLAF M.
JÓHANNESSON
hvítur sandur Californiu blasti
við myndauganu var eins og
upplausn gripi um sig á tjald-
inu. Ef til vill er þetta lúmskt
bragð hjá leikstjóranum að sýna
þennan heim upplausnar sem
andstæðu við hinn njörvaða
hefðbundna heim gyðingsins.
finnst mér eitthvað skorta. Ein-
hver örsmár vottur ósjálfráðra
viðbragða líkt og endurnýjunar-
hæfileikinn sé að þrotum kom-
inn. Með Sir Laurence lýkur
sennilega einum merkasta leik-
ferli síðari tíma, vonandi njót-
um við krafta hans um langa
framtíð. Zucie Arnaz er þarna í
hlutverki dæmigerðrar Holly-
wood píu. Hún brosir ósköp
sætt.
Um tónlist þessarar myndar
vil ég ekki dæma en margar
ljúfar melodíur hljóma. Jass
finnst þar þó hvergi. Hins vegar
rís hátt af grunni minningar-
innar voldugur söngur gyð-
inganna á Sabbat hátíðinni þar
sem fimmti ættliður Rabino-
vitchanna kyrjar samkvæmt
órofinni hefð forsönginn — ný-
orðinn Hollywood stjarna — en
faðirinn situr í fárra skrefa
fjarlægð og hlustar með salt-
vatnsdropa í auga.
fræðslubækur
Landabækur Bjöllunnar:
Spánn land og þjóð
Böfundur: Carmen Irizarry
Þýðandi: Sonja Diego
Bjallan hf. Reykjavík 1979
Frakkland land og þjóð
Höfundur: Danielle Lifshitz
Þýðandi: Friðrik Páll Jónsson
Bjallan hf. Reykjavík 1980.
Ég get hér um tvær landabækur
Bjöllunnar. Þegar fyrsta bókin í
þessum flokki kom út bar hún með
sér bæði að efni og vandaðri
útgáfu að fengur væri í síkum
bókum fyrir heimili og skóla. Og
sú hefur líka orðið reyndin á.
Samt hygg ég að enn séu þessar
bækur ekki eins mikið notaðar og
efni standa til, svo vel sem þær
hafa reynst.
Kannski þekkja margir íslend-
ingar Spán fremur öðrum löndum.
Þekkja á þann hátt sem ferðamað-
ur kemst í kynni við þjóð og það
land er hann gistir. En þessi
myndríka bók um Spán gefur
víðtækari og ábyrgari upplýs-
ingar, en ferðamaður getur á
skömmum tíma og afmörkuðum
stað veitt sér.
Og þess er vert að minnast að
auglýsingapésar gefa alltaf mynd-
ir af ókunnum löndum og þjóðum í
samræmi við hlutverk sitt.
Því hljóta bækur eins og landa-
bækur Bjöllunnar að verða ferða-
mönnum sem öðrum mikils virði í
fræðslu um framandi lönd og
þjóðir, sem þær ná til.
Þær eru fyrst og fremst
fræðslubækur, aðgengilegar,
stuttar settar fram á auðveldan
hátt fyrir lesendur og afar ríkar
af myndum. Með meiru líklegar til
að vekja áhuga fyrir stærri og
yfirgripsmeiri bókum um viðkom-
andi lönd og bióðir.
Frakkland er fjórða bókin í
bókaflokki þessum. Hún er að efni
til sett upp á sama hátt og hinar
fyrri.
Þrjátíu efnisatriði bera yfir-
skrift í bókinni. Og þrír þjóðhöfð-
ingjar liðinna tíma fá þar sérstakt
rúm: Sólkóngurinn Loðvík 14.
Napoleon og de Gaulle.
Mjög greinilega er lýst þeim
breytingum sem orðið hafa á
fræðslukerfi Frakka, en tekið
fram að skólakerfið sé gamaldags.
Franska þjóðin fer ekki var-
hluta af því að miklar breytingar
hafa orðið á fjölskyldulífi og
samheldni byrjuð að rofna þar á
síðustu árum.
Bðkmenntir
eftir JENNU
JENSDÓTTUR
Þeir tímar eru liðnir að fransk-
an, sem er móðurmál 70 milljón
manna, sé alþjóðamál sendiráða
víða um heim.
Áhrif Frakka í stjórnmálum og
efnahagsmálum Evrópu eru nú
minni en áður. Hinn gamli menn-
ingarorðstír Frakka er enn mikill.
Franskur iðnaður hefur dafnað
mikið, þótt hægt væri farið af stað
í fyrstu.
París er miðstöð stjórnsýslu og
stjórnmála í Frakklandi. Þar býr
einnig sjötti hver Frakki. Miðstöð
tískunar, lista og menntastofnana
er líka í höfuðborginni.
Fleiri punkta mætti grípa til að
kynna bókina, af nógu er að taka.
En að lokum. Þessar bækur eru
glæsilega útgefnar eins og hinar
fyrri og þýðendur hafa unnið sín
verk vel.