Morgunblaðið - 31.12.1980, Blaðsíða 30

62
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 31. DESEMBER 1980
Minning:
Gunnar Schram
símstöðvarstjóri
Þeir settu svip á bæinn, var sagt
um menn sem á einhvern hátt
skáru sig úr fjöldanum í fasi og að
atgjörvi. Einn af þessum óhvers-
dagslegu og fasmiklu mönnum var
Gunnar Schram. Hann gekk ekki
með utrétta hönd og bros á vör að
fólki sem hann þekkti ekki. Hann
vildi heldur vera góður en sýnast
það. Vinir hans og starfsféiagar
þekktu hins vegar hlýju hans og
hjálparhönd. Það veit ég af eigin
raun og líka hitt með sönnum
dæmum, að starfsmenn hans fóru
ekki bónleiðir til búðar, ef þeir
leituðu hans í vanda. Þá mættu
þeir útréttri hendi, og svo var um
vini hans alla, allt að ieiðarlokum.
Þegar Gunnar kom til Akureyr-
ar 1924, var að mörgu að hyggja á
starfsvettvangi hans og flest af
vanefnum búið. Margt þótti ung-
um og vöskum manni krefjast
endurbóta, svo að hægt væri að
annast sómasamlega þá þjónustu
sem töfratækið síminn skyldi
veita vaxandi bæjarfélagi og ná-
grannabyggðum. Fjárráð voru
mjög af skornum skammti og
yfirboðarar ekki alltaf viðbragðs-
fljótir eða örlátir á úrbætur. I
þessu efni sýndi Gunnar Schram
óvenjulega framsýni og sérstæðan
dugnað. Hann hugsaði lengra og
hugsaði stærra en almennt gerð-
ist.
Þegar kom fram að styrjaldar-
árunum síðari, reyndust húsa-
kynni pósts og síma á Akureyri
allt of lítil og gamaldags. Gunnar
hugði þá til stórræða. Hús brann á
besta stað í miðbæ Akureyrar, og
Gunnar brá við hart. Hann
tryggði símanum lóðina eftir
nokkurt þóf, og þarna skyldi reisa
stórhýsi. En fjárveitingar fengust
ekki. Þá tókst Gunnari með ærn-
um eftirgangsmunum að fá leyfi
til þess að bjóða skuldabréf til
sölu og annaðist það sjálfur. Hann
vissi að peningar voru í umferð á
stríðsárunum og um að gera að
nota tækifærið. Og þetta tókst,
enda þótt hann byggði stærra en
þörf var talin á.
Byggingin gekk furðu hratt. í
hið nýja hús var flutt 1944,
póststofan fékk þá inni á neðstu
hæðinni, en árið eftir fluttust
höfuðstöðvar símans á aðra hæð-
ina. Ekki ber á því, að í of stórt
hafi verið ráðist, en svo vel hefur
staðarvalið tekist, að segja má að
Pósthúsið sé nokkurs konar mið-
punktur Akureyrarbæjar.
Gunnar Schram var orðinn há-
aldraður. Vinir hans kveðja hann
með söknuði, og hann er einkenni-
lega sterkur og ríkur í vitund
okkar. Mér gleymast aldrei sam-
vistir okkar Péturs og þeirra
Jonnu. Þau tóku þátt í hamingju
okkar og við í hamingju þeirra.
Barnalán var þeim gefið, Jonnu og
Gunnari. Mér finnst sem þau
Margrét og Gunnar yngri beri
hvort af öðru.
Tryggðin var eitt helsta ein-
kenni Gunnars. Tengsl og vináttu-
bönd slitnuðu ekki, þótt hann
hyrfi til æskustöðvanna eftir
langan og gifturíkan starfsferil á
Akureyri. Hann hringdi oft og
alltaf jafn hress. Ósjaldan bauð
hann mér í töðugjöldin, þegar
hann var búinn að slá blettinn
sinn. Annars lifði hann og hrærð-
ist síðustu árin með vinum og
afkomendum. Það var hans heim-
ur. Hann fylgdist með öllu af
logandi áhuga og sagði mér af
högum þeirra og gengi. Og sá var
ekki einsamall sem átti Gunnar
að.
Hann var hamingjumaður.
Hann hafði lokið miklu starfi með
sóma, sem hvergi féll blettur á.
Hann dó glaður og sáttur við guð
og menn. Það er ekki sorgarefni,
þótt gamall maður sofni úr þess-
um heimi, það er saknaðarefni, og
við erum mörg sem söknum hans.
Minningarnar hafa ekki látið mig
í friði. Við Pétur áttum alltaf svo
góðu að mæta hjá okkar elskulegu
vinum. Þess vegna var mér knýj-
andi þörf að minnast Gunnars að
leiðarlokum meðal okkar, og árna
honum fararheilla til annarra
heima. Þar ætla ég að sé rúm fyrir
reisn, tryggð og myndarskap.
Ásta Sigvaldadóttir Jónsson
Erlendur Björnsson
sýslumaöur og bœj-
arfógeti - Minning
Fæddur 24. september 1911
Dáinn 26. nóvember 1980
DwmiA rkki svo að þér verðið ekkí da mdir.
Sakfellið ekki svo að þér verðið ekki
sakfelldir.
Þessi orð ritningarinnar koma
mér fyrst í hug þegar ég vil reyna
að minnast Erlendar sýslumanns
með nokkrum orðum.
Atvikin hafa hagað því svo að
kynning okkar er orðin nokkuð
löng. Við höfum haft ýmisleg
samskifti öll þau ár sem hann
hefur verið sýslumaður Norður-
Múlasýslu á Seyðisfirði, eða síðan
1953.
Erlendur var Húnvetningur að
ætt, sonur Björns Eysteinssonar
sem hefir verið eftir sögn kunn-
ugra mikið kjark- og þrekmenni.
Annars ætla ég ekki að ættfæra
hann nánar, er ekki þeim málum
svo kunnugur, enda verða eflaust
ýmsir til að gjöra það sem eru
færari. Mig langar aðeins til að
taka fram það sem mér fannst
sérstaklega einkenna hann.
Erlendur var myndarmaður í
sjón, fremur hár vexti, og bar
mikla persónu eins og kallað er.
Ætíð prúður í framkomu og róleg-
ur hvað sem að höndum bar.
Dómarastörf ásamt innheimtu-
störfum eru ekki ævinlega dans á
rósum og munu flestir kannast við
það sem reyna. Starfsmaður var
Erlendur mikill og vildi hafa allt í
góðri reglu hvað embættið snerti.
Mér kom ha fyrir sjónir sem
mikill mannasættir. Hann vildi
ævinlega í lengstu lög jafna hlut-
ina og var ótrúlega laginn á það og
hafa þó út úr málum ætíð það sem
hann taldi réttast. Oft undraðist
ég við yfirheyrslur þá ró sem
honum var gefin, hann hlustaði á
mál manna og varnir, sem stund-
um voru mismunandi góðar, með
einstakri þolinmæði án þess að
taka fram í eða segja nokkuð sem
var óumflýjanlegt, og svo þegar
sakborningur hafði lokið máli sínu
þá kom hann með sitt álit eða
úrskurð sem oftast var svo vel
íhuguð að viðkomandi taldi það
sér fyrir bestu að fallast strax á
hana enda fannst mér hann ævin-
lega hafa sterka tilfinningu til
þess að fara svo vægilega í
sakirnar sem hægt var, þótt látið
væri náttúrulega skína í alvöruna.
Sérstaklega fannst mér mikið til
um hvað hann talaði virðulega og
alvarlega við menn þegar hann
var að rifja upp og útskýra eiðinn
fyrir mönnum, og þeir þurftu eða
vildu sverja. Það voru alvöru
stundir eins og vera ber.
Eitt atvik er mér sérstaklega
minnisstætt. Þá var verið að
yfirheyra fátækan fjölskyldu-
mann sem átti ung börn. Hann
hafði lent í kasti við' lögin og var
kallaður til yfirheyrslu. Tekin var
af honum skýrsla og Iá allt ljóst
fyrir, enda hafði maðurinn viður-
kennt sekt sína. Eftir stundarþögn
sagði sýslumaður: „Hvernig er
það, ert þú ekki fátækur maður.“
Játaði hinn því. Var síðan kveðinn
upp dómur og slapp viðkomandi
með tiltölulega litla sekt. Ekki er
ég viss um að þyngri refsing hefði
orðið áhrifameiri í þessu tilfelli.
En svona atvik sýna best hvað
miklum vanda dómarar standa oft
frammi fyrir.
En Erlendur var líka mikill
gleðimaður, hann var spaugsamur
og hnittinn í svörum. Skaut oft
fram stuttum og smellnum at-
hugasemdum og urðu þau innskot
oft töluvert á lofti hér austur frá
og höfðu margir gaman af. Gest-
gjafi var hann mikill og veitti af
mikilli rausn á heimili sínu við
ýmiss tækifæri. Kannast sýslu-
nefndarmenn og Seyðfirðingar vel
við það. Voru ætíð veislur í
sambandi við hvern sýslufund og
eru það einhverjar skemmtileg-
ustu veislur sem ég hef verið í.
Kona hans, Katrín Jónsdóttir frá
Firði í Seyðisfirði, hvers manns
hugljúfi og snjallur píanóleikari,
spilaði á píanó ásamt fleirum og
var mikið sungið. Þarna voru allir
eins og heima hjá sér og allt
frjálslegt og ánægjulegt.
Þessar fátæklegu línur mínar
eiga að vera þakkarorð til hans
fyrir gott samstarf og jafnframt
ósk um góða heimkomu á eilífðar-
landið. Konu hans, börnum og
öðrum aðstandendum færum við
hjónin hugheilar samúðarkveðjur
og biðjum þeim blessunar Guðs
um ókomin ár.
Friðrik Sigurjónsson.
ATHYGLI skal vakin á þvi, að
afmælis- og minningargreinar
verða að berast biaðinu með
góðum fyrirvara. Þannig
verður grein, sem birtast á í
miðvikudagsblaði, að berast í
siðasta lagi fyrir hádegi á
mánudag og hliðstætt með
greinar aðra daga. Greinar
mega ekki vera í sendibréfs-
formi. Þess skal einnig getið,
af marggefnu tiiefni, að frum-
ort Ijóð um hinn látna eru
ekki birt á minningarorðasið-
um Morgunblaðsins. Handrit
þurfa að vera vélrituð og með
góðu linubili.
Ólafur Jónsson ráðu-
nautur - Minning
Fæddur 23. marz 1895.
Dáinn 16. desember 1980.
Þegar lífsþráður hálfníræðs öld-
ungs slitnar eftir nokkurn aðdrag-
anda, er það í sjálfu sér ekki
sorgarefni. Skilnaður um stund
markar þó djúp spor í lífi hinna
nánustu. Þó að ég standi utan þess
hóps, fann ég eigi að síður til
tómleika og trega, eftir að búnað-
armálastjóri kom inn til mín í
vikunni fyrir jól að segja mér, að
nú væri nafni minn Jónsson allur.
Góður kunningi og samstarfsmað-
ur um nokkurra ára skeið var
fallinn, vormaður islenzkrar þjóð-
ar á þessari öld, brautryðjandi á
ýmsum sviðum búvísinda og nátt-
úruvísinda. Mér fannst, að við
fráfail hans væri að ljúka ákveðnu
tímabili í sögu og þróun þessara
greina í landi okkar.
Að loknu kandidatsprófi við
Búnaðarháskólann í Kaupmanna-
höfn árið 1924 var Ólafur ráðinn
tilraunastjóri við Gróðrarstöð
Ræktunarfélags Norðurlands á
Akureyri, þar sem hann starfaði
næsta aldarfjórðunginn. Var hann
oft við hana kenndur. Jafnframt
var Ólafur framkvæmdastjóri fé-
lagsins og ritstýrði ársriti þess
allt til 1964. Hann varð brátt
þjóðkunnur fyrir tilraunir sínar á
sviði jarðræktar og garðræktar og
hlaut fyrir riddarakross Fálkaorð-
unnar.
Þegar Ólafur hætti sem til-
raunastjóri, gerðist hann jarð-
ræktarráðunautur hjá Búnaðar-
sambandi Eyjafjarðar og gegndi
því starfi til ársins 1954, þá lætur
hann af ýmsum forustu- og trún-
aðarstörfum, sem eyfirzkir bænd-
ur höfðu falið honum. Hann hafði
þá verið fulltrúi þeirra á Búnaðar-
þingi í röskan aldarfjórðung og
formaður búnaðarsambandsins
yfir 20 ár. Sýnir þetta bezt, í hve
miklu áliti hann var heima í
héraði og hvílíkt traust bændur
báru til hans. Þótt hann gagn-
rýndi þá tæpitungulaust og óvæg-
ið á stundum, fundu þeir, að á bak
við bjó einlægur vilji til fram-
gangs í hverju máli, er til fram-
fara horfði.
Er hér var komið sögu, hafði
Ólafur samið fjölda ritgerða um
landbúnað og nokkur leiöbein-
ingarit í jarðrækt. Svo virðist, að
hann hafi upp frá þessu ætlað að
helga sig ritstörfum og fræði-
mennsku á hinum ýmsu áhuga-
sviðum sínum. Hann hafði gerzt
fyrsti ritstjóri Vasahandbókar
bænda árið 1950 og var það í
áratug. Mótaði hann þetta rit, sem
komið hefur út árlega síðan við
miklar vinsældir. Á þessum árum
skrifaði hann skýrslu um gróður-
tilraunir. Hið mikla ritverk hans,
Ódáðahraun, hafði komið út þegar
árið 1945, og annað stórverk,
Skriðuföll og snjóflóð, 1957.
Það leiðir af sjálfu sér, að rit
Ólafs um jarðfræði og náttúru-
hamfarir hafa ekki orðið til með
því einu að ieita skrifaðra heim-
ilda. Tímafrek ferðalög og erfið
hafa þar verið óhjákvæmileg. Lík-
lega hefði hann ekki kunnað við
þetta orðalag hjá mér, því að hann
var ferðagarpur mikill og sótti
unað til fjalla og óbyggða. Þar
hefur skörp athygli, leitin eftir að
skilja eðli hvers hlutar og rökrétt
hugsun og ályktanir, komið hon-
um að gagni. Þessum eiginleikum
beitti þessi fjölgáfaði maður einn-
ig, er hann vann við vísindastörf í
landbúnaði að viðbættri tilrauna-
stærðfræði, sem var honum töm.
Margur væri fullsæmdur af því
5VAR MITT
EFTIR BILLY GRAHAM
Tvisvar um ævina hef eg verið ótrú eiginmanni mfnum.
jafnvel þó að hann sé mér ákaflega hjartfólginn, ef þér
getið trúað því. Nú er eg laus við þennan veikleika, því að
eg er að taka út refsingu fyrir syndir minar. Með því get
eg viðurkennt sekt mína. Maðurinn minn var sendur til
starfa i f jarlægu landi á þessu ári, og eg lit svo á. að þessi
aðskilnaður sé hluti af refsingunni, sem eg verð að þola.
Þannig finnst mér, að eg sé að borga fyrir syndir mínar.
Eruð þér samþykkur þessum hugsunum minum?
Þér segið: „Eg er að taka út refsingu fyrir syndir
mínar ... með því get eg viðurkennt sekt mína.“ Nú
verðum við að gjalda fyrir syndir okkar að einhverju
marki. En það er höfuatriði fagnaðarboðskaparins, að
Kristur greiddi sektargjaldið fyrir syndir okkar á
krossinum og að við öðlumst fyrirgefningu og lausn
frá syndsektinni, þegar við veitum viðtöku þessari
fórn á Golgata.
Sú hugmynd, að við getum „áunnið" okkur
hjálpræði með því að þjást, er frá miðöldum, en ekki
úr Biblíunni. Biblían segir:
„Af náð eruð þér hólpnir orðnir fyrir trú, og það er
ekki yður að þakka, heldur „Guðs gjöf“.“ Enn segir:
„Nú þar á móti, í Kristi, nú eruð þér, sem einu sinni
voruð fjarlægir, nálægir orðnir fyrir blóð Krists."
Biblían talar um sameiningu vegna kross Krists.
„Verk“ leggja byrði hjálpræðisins á okkur sjálf, en
trú leggur ábyrgðina á Krist. Festið traust yðar á
honum, og ekki á réttlætisverkum yðar eða yfirbóta-
verkum. Stundum vilja gamlar syndir ónáða okkur, og
við verðum að gjalda þeirra í endurminningunni. En
Biblían segir, að Guð fyrirgefi og gleymi syndum
okkar. Sekt okkar megum við leggja á hann og treysta
honum. Látið hann því fjarlægja sekt yðar.