Morgunblaðið - 25.03.1981, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 25. MARZ 1981
11
Skæruliðar
herskáir í
Kólombíu
Boffota, Kolombiu. — AP.
SkæruliðahreyfinKar í Kol-
ombíu, nyrzt í Suður-Amer-
íku. hafa nú hafið einhver
mestu átök Kegn yfirvöldum,
sem átt hafa sér stað í þeim
heimshluta frá því kúbanski
byltingarleiðtoKÍnn Che Gue-
vara reyndi að koma á stjórn-
arbyltingu í Rolivíu fyrir 11
árum.
Á undanförnum þremur
mánuðum hafa skæruliðar um
stundarsakir náð á sitt vald
um 15 borgum úti á lands-
byggðinni, myrt eða rænt rúm-
um tug stórbænda og fengið
fyrir þá lausnargjöld, fellt
sveitir hermanna úr launsátri,
rænt farþegaflugvél, og tekið
af lífi Bandaríkjamann, sem
þeir sögðu vera njósnara
bandarísku leyniþjónustunnar
CIA.
Her landsins verst árásunum
og beitir fyrir sig sprengju-
flugvélum og sveitum her-
manna, sem eru sérþjálfaðir í
þessu skyni. Engar sannanir
eru fyrir því að skæruliðar fái
vopn eða þjálfun frá Kúbu eða
öðrum kommúnistaríkjum, en
margir skæruliðanna hafa
skotið upp kollinum í Havana
eftir að hafa tekið þátt í
mannránum eða öðrum aðgerð-
um.
Fjögur af fimm samtökum
skæruliða í landinu hafa opin-
berlega lýst samstöðu með
stefnu Kúbu og Sovétríkjanna.
Fimmtu samtökin hafa tjáð sig
fylgja kínverskum kommún-
isma.
Miðað við núverandi fjölda
félaga í skæruliðasamtökun-
um, virðast þau ekki eiga mikla
möguleika á því að steypa
löglega kjörinni ríkisstjórn
landsins, en íbúar Kólombíu
eru alls um 26 milljónir. Að
sögn talsmanna leyniþjónustu
hersins hefur skæruliðum þó
fjölgað mjög á síðustu fimm
árum. Áður var aðeins um að
ræða fáa andófsmenn, en nú
eru þarna hundruð einkennis-
búinna, vel þjálfaðra og vel
vopnaðra skæruliða.
Leyniþjónustan telur að
skæruliðasamtökin hafi alls
3.000 karla og konur undir
vopnum. Aðrar heimildir telja
fjölda skæruliða ýmist meiri
eða minni, og sýnir það að
engar nákvæmar upplýsingar
eru fyrir hendi.
Hver svo sem fjöldi skæru-
liðanna er, þá hefur þeim
tekizt að hertaka smærri borg-
ir og bæri úti á landsbyggðinni,
halda þeim í nokkrar klukku-
stundir og ræna þar banka og
verzlanir. Fyrir rúmri viku
réðust 300 skæruliðar úr „19.
apríl-samtökunum", eða M-19
eins og þau eru venjulega
nefnd, á héraðshöfuðborgina
Mocoa, sem er 50.000 manna
bær, og myrtu þar lögreglu-
stjórann, bankavörð og 15 ára
pilt. Þá rændu þeir vara-
borgarstjóranum og særðu
þrjá lögreglumenn.
Sama dag gerðu M-10 skæru-
liðar árás á annan smábæ, og
sprengdu sprengju í mann-
lausu snyrtiherbergi á E1 Dor-
ado alþjóða flugvellinum við
höfuðborgina Bogota. Skildu
skæruliðarnir eftir stg áróð-
ursmiða M-19 samtakanna, svo
ekki færi milli mála hverjir
hafi verið þar að verki.
Fyrr í mánuðinum hafði
deild úr M-19 samtökunum
myrt bandaríska Biblíu-þýð-
andann Chester Bitterman.
Héldu talsmenn M-19 því fram
að málaskóli sá, sem Bitter-
man starfaði við, væri í raun
stofnun á vegum CIA.
Það var ekki fyrr en á
nýársdag 1979 að yfirvöld tóku
að gera sér gein fyrir styrk-
leika skæruliða. Þann dag
tókst félögum úr M-19 að grafa
sér göng inn í eina af skotfæra-
geymslum hersins og stela það-
an miklum fjölda vopna.
Talsmenn hersins segja að
vopnin hafi verið endurheimt
svo til strax eftir ránið þegar
um 1.000 borgarar höfðu verið
handteknir. En fjöldahandtök-
urnar leiddu til háværra kvart-
ana um pyntingar, og margir
þeirra, sem þá voru handtekn-
ir, eru núna fyrst að losna úr
haldi eftir rúmlega tveggja ára
fangelsisvist.
Herlög ríkja nú í landinu, og
samkvæmt þeim hefur herinn
handtekið tugi manna, sem
grunaðir eru um aðild að sam-
tökum skæruliða. Flugherinn
hefur undanfarna þrjá mánuði
haldið uppi árásum á strjálbýl
svæði, þar sem talið er að
skæruliðar leynist. Hundruð
bænda hafa flykkzt til borg-
anna, hraktir þangað vegna
hernaðarátaka.
Kolombía er ekki snauðasta
landið í latnesku Ameríku, en
mikið atvinnuleysi, 30% verð-
bólga á ári, lélegt skólakerfi og
tryggingaleysi fátækra hafa
gefið skæruliðum byr undir
báða vængi. Atvinnuleysið er
um 10%, en um 16% til viðbót-
ar njóta ekki réttinda laga um
lágmarkslaun — sem eru 650
krónur á mánuði — og vinna
því fyrir örfáar krónur á dag.
Meðal árstekjur á íbúa eru
5.200 krónur, en sem dæmi um
verðlag má nefna að mjólkur-
lítri kostar 3,45 krónur og tylft
af eggjum kr. 10,73.
í rannsókn verzlunarráðs
iðnaðarborgarinnar Medellin
kom í ljós að 75,4% allra barna
í skólum borgarinnar báru
einhver einkenni vannæringar.
Tom Wells
Ævintýralegt tilboð á takmörkuðu magni
af Finnsku ASA litsjónvörpunum,
stærðir: 20" og 26"
Verð Staðgr.
20" 6.800.- 6.450.-
26" 8.000.- 7.600.-
26" 8.500.- 8.000.-
m/sjálfv. stöðvaleltara
^^^^^^^MbORGARTUNI 18 REYKJAVÍK
SJÓNVARPSBÚMN